Sabela de Hungría

Sabela de Hungría
	;
Biografía
Nacemento	7 de xullo de 1207 ; Sárospatak, Hungría
Morte	17 de novembro de 1231 (24 anos); Marburgo
Lugar de sepultura	Igrexa de Santa Sabela
Datos persoais
País de nacionalidade	Hungría
Relixión	Igrexa católica
Actividade
Ocupación	filántropa , enfermeira
Lingua	Lingua alemá
Enaltecemento
	1235 - santa, nomeado por Gregorio IX ; santa ;
Día de festividade relixiosa	17 de novembro ; 19 de novembro
Outro
Título	Landgrave
Fillos	Sofía de Turinxia, Hermann II de Turinxia, Xertrude de Altenberg
Pais	André II de Hungría e Xertrude de Merania
Irmáns	Violante de Hungría, Ana María de Hungría, Béla IV de Hungría, Estevo o póstumo de Hungría, Colomán de Galicia e André de Hungría

Santa Sabela de Hungría^[1] ou Isabel de Hungría (en húngaro: Szent Erzsébet, en alemán: Elisabeth von Thüringen), nada en Pozsony, Reino de Hungría o 7 de xullo de 1207 e finada en Marburgo, Landgraviato de Turinxia o 17 de novembro, 1231, foi filla do rei André II o Hierosolimitano (1175–1235) e a súa muller Xertrude de Andechs-Merania (asasinada en 1213). Isabel quedou viúva sendo aínda nova, dedicou a súa riqueza aos pobres, construíu hospitais e alí atendeu persoalmente aos necesitados. A partir da súa canonización en 1236 converteuse nun símbolo de caridade cristiá para toda Europa, estendéndose o seu culto moi rapidamente e profundamente desde os territorios xermánicos, polacos, húngaros, checos, até os italianos, ibéricos e franceses.

Traxectoria[editar | editar a fonte]

Isabel naceu en 1207, froito do matrimonio entre o rei André II de Hungría e a súa esposa Xertrude de Merania. A súa nai era irmá da relixiosa que posteriormente será coñecida como santa Eduviges de Silesia. Isabel creceu na corte húngara xunto aos seus irmáns os príncipes Béla, Colomán e André. En 1215 o seu pai tomou unha nova esposa dous anos despois do asasinato da súa nai, e naceu unha única filla, Violante de Hungría (a posterior esposa do rei Xaime I de Aragón). En 1221 Isabel casou co landgrave Luís de Turinxia-Hesse e segundo os rexistros e lendas, o matrimonio estivo caracterizado por un amor correspondido e felicidade. A Luís non lle preocupaba demasiado a repartición da súa riqueza entre os pobres que Isabel adoitaba levar a cabo, xa que cría que o labor caritativa da súa esposa traeríalle unha recompensa eterna; venéralla en Turinxia como santa. Luís foi un aliado próximo e defensor acérrimo dos Hohenstaufen, e en particular do emperador xermánico Frederico II, polo cal na primavera de 1226, cando Turinxia viuse arrasada por inundacións, fame e unha praga, Luís representou a Frederico II na Dieta de Cremona. Nesta ocasión, Isabel asumiu o control dos seus asuntos e repartiu esmolas por todo o seu territorio, incluso dando vestidos e adornos da corte aos pobres. Debaixo do castelo de Wartburgo, fixo construír un hospital con 28 camas, e visitaba todos os días aos enfermos para atendelos. Nesa mesma época, o inquisidor Konrad von Marburg converteuse no seu director espiritual.

A vida de Isabel cambiou radicalmente cando Luís morreu por mor da praga o 11 de setembro, 1227, en Otranto, Italia cando se dirixía a unirse á Sexta Cruzada conducida por Frederico II. Poucos días despois, o 29 de setembro, Santa Isabel deu a luz á súa filla, a beata Xertrude de Altenberg, a cal foi enviada a un claustro das monxas Premonstratenses xunto a Wetzlar, onde foi criada como relixiosa e morreu a unha idade avanzada como abadesa en 1300.

Isabel morreu en Marburgo, ben debido a esgotamento físico ou a unha enfermidade, cando contaba só 24 anos de idade. Foi canonizada polo papa Gregorio IX en 1235, achándose presente na cerimonia o propio emperador Frederico II Hohenstaufen. A súa carta papal pode verse no Schatzkammer da Deutschordenskirche en Viena, Austria. O día de Pentecostés (28 de maio) do ano 1235, durante a cerimonia de canonización, chamoulla "a muller máis grande da Idade Media alemá". O seu corpo colocouse sobre un magnífico altar dourado — que hoxe aínda pode visitarse — na Elisabethkirche (Igrexa de Santa Isabel, en alemán) en Marburgo. Agora é unha igrexa protestante, pero conta con espazos reservados á fe católica. Marburgo converteuse no centro da Orde Teutónica, que adoptou a Santa Isabel como a súa segunda patroa. A Orde permaneceu en Marburgo ata que Napoleón I de Francia disolveuna en 1803.

Na cultura[editar | editar a fonte]

Expansión do seu culto[editar | editar a fonte]

Igrexa de Santa Isabel en Marburgo, (Alemaña).

Plano da Igrexa de Santa Isabel de Marburgo (Alemaña).

O culto a santa Isabel estendeuse moi rapidamente xusto despois da súa canonización, adoptándose en territorios xermánicos, húngaros, polacos e checos. O nome de Isabel cobrou enorme popularidade tras isto e nos territorios ibéricos. Tras o matrimonio de Violante de Hungría e Xaime I de Aragón, converteuse nun dos nomes españois máis tradicionais entre a monarquía e a xente común por igual.

Logo do matrimonio da princesa María (a filla do rei Estevo V de Hungría) con Carlos II de Nápoles e Sicilia en 1270, o culto de Santa Isabel estendeuse igualmente con gran forza aos territorios italianos, quedando numerosos frescos sobre o seu ciclo de lendas como o do domo de Santa Maria Donna Regina Nuova.

Case inmediatamente despois da súa morte, Santa Isabel pasou a ser unha santa patroa da Orde dos Cabaleiros Teutónicos xunto á Virxe María e San Xurxo.

Tamén é patroa da Orde Franciscana Segrar (antigamente coñecida como Terceira Orde Franciscana ou Venerable Orde Terceira de San Francisco) xunto con San Luís, Rei de Francia. Santa Isabel mantivo durante anos frecuente trato cos irmáns franciscanos da zona e, unha vez abandonada a vida da Corte, chegou a profesar a Regra franciscana e instituír unha fraternidade xunto con catro compañeiras, anteriormente as súas serventas.^[2]

A capela máis pequena do mundo (de 1,96 metros cadrados) está dedicada a Santa Isabel de Hungría e atópase no monumento Castelo de Colomares de Benalmádena, provincia de Málaga, España.

Santa Isabel de Hungría é a Santa Patroa da cidade de Bogotá, capital da República de Colombia.

É a patroa das enfermeiras en España. Celébrase a súa festa e Día das Enfermeiras en España o 17 de novembro.^[3]

Representacións[editar | editar a fonte]

Santa Isabel de Hungría. Pintura do domo de Beschreibung, Quelle de 1525.

Santa Isabel adóitase representar comunmente como unha dama vestida con roupaxes reais e coroa cargando un cesto cheo de rosas. Isto é unha alegoría ao milagre das rosas que ocorreu cando estaba a obsequiar pan aos pobres e foi sorprendida polo seu cuñado Conrado de Turinxia. Para que non tivese que mentir, ou fose castigada polo nobre xermánico, segundo a lenda Deus fixo converter o contido do cesto en rosas.

Igualmente é común achar representacións de Santa Isabel, onde está rodeada de xente pobre ou enferma, aínda que case como motivo fixo áchase o cesto cheo de rosas ou de hogazas de pan.