Folidotos

Na Galipedia, a Wikipedia en galego.

A dos folidotos (Pholidota) é unha orde de mamíferos euterios que comprende unha soa familia,[1] a dos mánidos (Manidae), cun só xénero, Manis,[2] que na actualidade, reúne oito especies das zonas tropicais do Vello Mundo (África e Asia) coñecidas vulgarmente como pangolíns.[3]

Características[editar | editar a fonte]

Os folidotos están entre os mamíferos máis estraños do mundo, xa que non son demasiado diferentes dos réptiles, xa que teñen o corpo cuberto de grandes escamas imbricadas, formando un escudo dérmico que cobre todas as partes superiores, así como a inferior da cola (son os únicos mamíferos coñecidos con esta adaptación).[4][5] Esta coiraza fai que poidan parecer, a simple vista, armadillos, moi afastados filoxeneticamente, xa que estes pertencen á familia dos dasipódidos, única da orde dos cingulados, propios da América tropical.[4]

O seu corpo é alongado, coa cabeza pequena, estreita e sen pavillóns auditivos (ou ben estes son rudimentarios) e a cola é moi longa (de até os 2/3 da lonxitude total do animal) e, nas formas arborícolas, é prénsil. Non teñen dentes en estado adulto, pero si unha longa e estreita lingua, protáctil e dotada dunha saliva pegañenta, coa que apañan os insectos (formigas, térmites) dos que se alimentan.[4][6][7]

Os pangolíns móvense moi lentamente, andando a miúdo sobre as súas patas traseiras (máis desenvolvidas que as dianteiras) e usando a cola como contrapeso, coas patas dianteiras separadas do chan. As unllas están ben desenvolvidas, e están recurvadas. O sentido da vista está pouco desenvolvido, pero os do olfacto, gusto e oído si son moi agudos. Son animais solitarios, e as parellas permanecen unidas só durante a curta época do celo. Son capaces de enrolarse sobre si mesmos, formando unha bóla que só presenta as escamas ao exterior. Esta actitude pasiva é a súa única defensa; porén, o efecto cortante das moi duras escamas, movidas por potentes músculos, poden produciren serios danos aos seus inimigos se meten o fociño ou os dedos entre elas. As femias paren unha soa cría por parto, á que transportan na base da súa cola e protexen enroscándose ao redor dela; ás crías as escamas endurécenselles aos dous días de vida.[4][6][7]

Distínguense dous grupos ben definidos, un terrestre e outro arborícola. En canto á súa distribución xeográfica, catro especies viven na África tropical (agás Madagascar), e as outras catro en Asia: India, Ceilán, Birmania, Indonesia, sur da China (incluíndo as illas de Taiwán e Hainan) e Filipinas (Palawan).[6]

O nome vulgar pangolín provén da palabra malaia penggoling, que significa "rolo", "algo que enrola", e de aí pasou ás linguas europeas a través do inglés pangolin.[8][9]

Taxonomía[editar | editar a fonte]

Debido a que antigamente non se dispoñía de moitos datos sobre a súa evolución e parentesco filoxenético,[7] os pangolíns clasificáronse antigamente noutras ordes, por exemplo na antiga dos dos xenartros (hoxe considerada superorde), que inclúe aos chamados osos formigueiros, tamanduaa e os armadillos (hoxe separados na orde dos cingulados). Porén, recentes probas xenéticas, indican que os seus parentes vivos máis próximos son os carnívoros que forman con eles o clado Ferae.[10][11] E algúns paleontólogos clasificáronos na orde dos cimolestos, hoxe extintos, xunto con outros varios grupos así mesmo extintos.

A orde dos folidotos foi descrita en 1904 polo zoólogo e bioxeógrafo xermano-neerlandés Max Carl Wilhelm Weber; a familia dos mánidos, en 1821 polo zoólogo británico John Edward Gray, mentres que o xénero Manis fora xa establecido en 1758 por Carl von Linné na 10ª edición do seu Systema Naturae.

Subxéneros, especies e subespecies[editar | editar a fonte]

Actualmente no xénero Manis recoñécense subxéneros con oito especies vivas, coas subespecies que se indican:[12]

Xénero Manis Linnaeus, 1758

Distribución das especies[editar | editar a fonte]

Mapa de distribución das especies do xénero Manis[editar | editar a fonte]

Lenda

Galería de imaxes[editar | editar a fonte]

Especies africanas
  • Manis gigantea
    Manis gigantea
  • Manis tricuspis
    Manis tricuspis
  • Manis tetradactyla
    Manis tetradactyla
  • Manis temmenicki
    Manis temmenicki
Especies asiáticas
  • Manis crassicaudata
    Manis crassicaudata
  • Manis pentadactyla
    Manis pentadactyla
  • Manis javanica
    Manis javanica

Notas[editar | editar a fonte]

  1. ↑ Pholidota en MSW.
  2. ↑ Manidae en MSW.
  3. ↑ pangolín Arquivado 22 de xullo de 2013 en Wayback Machine. no dicionario da RAG.
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 Dorst, J. & Dandelot, P. (1973), pp. 35-37.
  5. ↑ Briggs, Mike & Peggy Briggs (2006): The Encyclopedia World Wildlife. Chicago: Parragon Books. ISBN 978-1-4054-3679-3, p. 63.
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 Haltenorth, T. & Diller, H. (1986), pp. 134-137.
  7. ↑ 7,0 7,1 7,2 Kowalski, K. (1981), pp. 342-345.
  8. ↑ Real Academia Española (1992): Diccionario de la lengua española, 21ª ed. Madrid: RAE / Espasa Calpe. ISBN 84-239-9200-4.
  9. ↑ Julie Pearsall, ed. (2002): Concise Oxford English Dictionary, 10th ed. Oxford University Press. ISBN 0-19-860572-2.
  10. ↑ Murphy, Willian J. et al. (2001): "Resolution of the Early Placental Mammal Radiation Using Bayesian Phylogenetics". Science 294 (5550): 2348–2351.
  11. ↑ Beck, Robin M. D.; Bininda-Emonds, Olaf R. P.; Cardillo, Marcel; Liu, Fu-Guo & Purvis, Andy (2006): "A higher-level MRP supertree of placental mammals". BMC Evolutionary Biology 6 (1): 93.
  12. ↑ Wilson, D. E. & Reeder, D. M. (ed). (2005):Mammal Species of the World.

Véxase tamén[editar | editar a fonte]

Bibliografía[editar | editar a fonte]

  • Barlow, J. C. (1984): "Xenarthrans and pholidotes". En Anderson, S. & J. K. Jones, Jr. (eds). Orders and Families of Recent Mammals of the World. Nova York: John Wiley and Sons.
  • Dorst, J. & Dandelot, P. (1973): Guía de campo de los mamíferos salvajes de África, Barcelona: Ediciones Omega, S. A.
  • Haltenorth, T. & Diller, H. (1986): A Field Guide of the Mammals of Africa including Madagascar. Londres: William Collins Sons & Co Ltd. ISBN 0-00-219778-2.
  • Kowalski, K. (1981): Mamíferos. Manual de teriología. Madrid: H. Blume Ediciones. ISBN 84-7214-229-9.
  • Wilson, D. E. & Reeder, D. M. (eds.) (2005): Mammal Species of the World - A Taxonomic and Geographic Reference. Third edition. Baltuimore, Maryland, USA: The Johns Hopkins University Press, 2 vols. ISBN 0-8018-8221-4.

Outros artigos[editar | editar a fonte]

Ligazóns externas[editar | editar a fonte]

Traído desde «https://gl.wikipedia.org/w/index.php?title=Folidotos&oldid=6265769»