Campionato Mundial de Fórmula 1 de 1988

Campionato Mundial de Fórmula 1 da FIA de 1988
Previo: 1987	Vindeiro: 1989
Índice: Carreiras por país \| Carreiras por tempada

O Campionato Mundial de Fórmula 1 de 1988 foi a 39ª tempada de Fórmula 1 organizada pola Fédération Internationale de l'Automobile (FIA), e a 31ª Copa Internacional de Construtores de F1. O campionato contou con dezaseis Grandes Premios que se iniciaron o 3 de abril e finalizaron o 13 de novembro. O Campionato Mundial de pilotos gañouno Ayrton Senna, e o Campionato Mundial de Construtores gañouno facilmente o equipo McLaren-Honda. Alain Prost terminou como segundo clasificado aínda que no total logrou máis puntos que Senna porque só contaban os 11 mellores resultados. Senna gañou oito carreiras e Prost sete, establecendo McLaren unha marca de 15 carreiras gañadas nunha tempada de 16 carreiras, que só foi igualada en tempadas con máis carreiras. Ferrari e Gerhard Berger terminou terceiro no campionato de pilotos. A tempada de Ferrari viuse empanada pola morte do seu fundador Enzo Ferrari. O equipo fixo con todo un emocionante dobrete na súa carreira de casa en Italia, impedíndolle a McLaren facer unha tempada perfecta.

Resumo[editar | editar a fonte]

Incriblemente, nas 14 carreiras que terminou Alain Prost en 1988 logrou sete vitorias e sete segundos lugares, pero, non foron suficientes para gañar o campionato. As súas vitorias totais igualaron a marca que só el mesmo igualara en 1984 (Jim Clark gañara 7 carreiras en 1963), cando tamén perdera o campionato do mundo entón en McLaren co seu compañeiro de equipo Niki Lauda. Con todo a diferenza lograda por Lauda, que logrou 5 vitorias, fora nos puntos totais que lle deron o seu 3º campionato, a marca de máis vitorias agora pertencía a Senna que terminou con oito vitorias. Senna tamén estableceu a marca de poles nunha soa tempada logrando o tempo máis rápido en trece ocasiones durante o ano, terminou a tempada con 29 poles no total da súa carreira, só catro detrás da marca en poder do gran Jim Clark.

En Adelaida, o presidente da FOCA Bernie Ecclestone, resumiu a tempada dicindo que en realidade o que fixera McLaren non era nada máis que o seu traballo profesional habitual e que en realidade non fixera nada excepcional. Co turbo Honda tiñan claramente os mellores motores, e en Senna e Prost tiñan os dous mellores pilotos. O problema era que case todos os demais equipos estaban moi por baixo da media e os McLaren raramente foron desafiados.

Mentres que McLaren-Honda dominou a tempada 1988 da Fórmula Un como ninguén fixera antes, as regras da FIA de limitar o soprado do turbo nos coches e o tamaño do tanque de combustible tivo o efecto desexado de levar os coches atmosféricos á contenda. Isto demostrouse coa saída en primeira fila de Nigel Mansell no Brasil e Hungría, así como con tres 2º e oito 3º postos dos coches non-turbo, e en todas as ocasións que un coche non turbo terminou no podio, os únicos coches en acabar por diante deles foron os McLaren-Honda.

Pilotos e construtores[editar | editar a fonte]

Lista completa de pilotos e construtores no campionato mundial de 1988

Equipo	Construtor	Chasis	Motor	Pneum.	Nº	Pilotos	Probadores
Camel Team Lotus Honda	Lotus	100T	Honda RA168E 1.5 V6T	G	1	Nelson Piquet	Martin Donnelly
Camel Team Lotus Honda	Lotus	100T	Honda RA168E 1.5 V6T	G	2	Satoru Nakajima	Martin Donnelly
Tyrrell Racing Organisation	Tyrrell	017	Ford Cosworth DFZ 3.5 V8	G	3	Jonathan Palmer	n/a
Tyrrell Racing Organisation	Tyrrell	017	Ford Cosworth DFZ 3.5 V8	G	4	Julian Bailey	n/a
Canon Williams Team	Williams	FW12	Judd CV 3.5 V8	G	5	Nigel Mansell	Jean-Louis Schlesser
						Martin Brundle
						Jean-Louis Schlesser
					6	Riccardo Patrese
West Zakspeed Racing	Zakspeed	881	Zakspeed 1500/4 1.5 L4T	G	9	Piercarlo Ghinzani	Christian Danner
West Zakspeed Racing	Zakspeed	881	Zakspeed 1500/4 1.5 L4T	G	10	Bernd Schneider	Christian Danner
Honda Marlboro McLaren	McLaren	MP4/4	Honda RA168E 1.5 V6T	G	11	Ayrton Senna	Emanuele Pirro
Honda Marlboro McLaren	McLaren	MP4/4	Honda RA168E 1.5 V6T	G	12	Alain Prost	Emanuele Pirro
Automobiles Gonfaronaise Sportive	AGS	JH22 JH23	Ford Cosworth DFZ 3.5 V8	G	14	Philippe Streiff	n/a
Leyton House March Racing Team	March	881	Judd CV 3.5 V8	G	15	Mauricio Gugelmin	n/a
Leyton House March Racing Team	March	881	Judd CV 3.5 V8	G	16	Ivan Capelli	n/a
USF&G Arrows Megatron	Arrows	A10B	Megatron M12/13 1.5 L4T	G	17	Derek Warwick	n/a
USF&G Arrows Megatron	Arrows	A10B	Megatron M12/13 1.5 L4T	G	18	Eddie Cheever	n/a
Benetton Formula Ltd	Benetton	B188	Ford Cosworth DFR 3.5 V8	G	19	Alessandro Nannini	Johnny Dumfries Gary Brabham
Benetton Formula Ltd	Benetton	B188	Ford Cosworth DFR 3.5 V8	G	20	Thierry Boutsen	Johnny Dumfries Gary Brabham
Osella Squadra Corse	Osella	FA1I FA1L	Osella 890T 1.5 V8T	G	21	Nicola Larini	n/a
Rial Racing	Rial	ARC1	Ford Cosworth DFZ 3.5 V8	G	22	Andrea de Cesaris	n/a
Lois Minardi Team SpA	Minardi	M188	Ford Cosworth DFZ 3.5 V8	G	23	Adrián Campos	Pierluigi Martini
					23	Pierluigi Martini
					24	Luis Perez-Sala
Ligier Loto	Ligier	JS31	Judd CV 3.5 V8	G	25	René Arnoux
Ligier Loto	Ligier	JS31	Judd CV 3.5 V8	G	26	Stefan Johansson
Scuderia Ferrari SpA SEFAC	Ferrari	F187/88C	Ferrari 033E 1.5 V6T	G	27	Michele Alboreto	Roberto Moreno Gianni Morbidelli Dario Benuzzi
Scuderia Ferrari SpA SEFAC	Ferrari	F187/88C	Ferrari 033E 1.5 V6T	G	28	Gerhard Berger	Roberto Moreno Gianni Morbidelli Dario Benuzzi
Larrousse Calmels	Lola	LC88	Ford Cosworth DFZ 3.5 V8	G	29	Yannick Dalmas	n/a
						Pierre-Henri Raphanel
						Aguri Suzuki
					30	Philippe Alliot
Coloni SpA	Coloni	FC188 FC188B	Ford Cosworth DFZ 3.5 V8	G	31	Gabriele Tarquini	n/a
EuroBrun Racing	EuroBrun	ER188	Ford Cosworth DFZ 3.5 V8	G	32	Oscar Larrauri	n/a
EuroBrun Racing	EuroBrun	ER188	Ford Cosworth DFZ 3.5 V8	G	33	Stefano Modena	n/a
BMS Scuderia Italia	Dallara	188	Ford Cosworth DFZ 3.5 V8	G	36	Alex Caffi	n/a

Calendario de Grandes Premios[editar | editar a fonte]

Rolda	Carreira	Data	Circuíto	Pole position	Volta rápida	Gañador	Construtor	Resultados
1	Gran Premio do Brasil	3 de abril	Jacarepaguá	Ayrton Senna	Gerhard Berger	Alain Prost	McLaren-Honda	Resultados
2	Gran Premio de San Marino	1 de maio	Imola	Ayrton Senna	Alain Prost	Ayrton Senna	McLaren-Honda	Resultados
3	Gran Premio de Mónaco	15 de maio	Mónaco	Ayrton Senna	Ayrton Senna	Alain Prost	McLaren-Honda	Resultados
4	Gran Premio de México	29 de maio	Hermanos Rodríguez	Ayrton Senna	Alain Prost	Alain Prost	McLaren-Honda	Resultados
5	Gran Premio do Canadá	12 de xuño	Circuíto Gilles Villeneuve	Ayrton Senna	Ayrton Senna	Ayrton Senna	McLaren-Honda	Resultados
6	Gran Premio de Detroit	19 de xuño	Detroit	Ayrton Senna	Alain Prost	Ayrton Senna	McLaren-Honda	Resultados
7	Gran Premio de Francia	3 de xullo	Circuíto Paul Ricard	Alain Prost	Alain Prost	Alain Prost	McLaren-Honda	Resultados
8	Gran Premio do Reino Unido	10 de xullo	Silverstone	Gerhard Berger	Nigel Mansell	Ayrton Senna	McLaren-Honda	Resultados
9	Gran Premio de Alemaña	24 de xullo	Hockenheimring	Ayrton Senna	Alessandro Nannini	Ayrton Senna	McLaren-Honda	Resultados
10	Gran Premio de Hungría	7 de agosto	Hungaroring	Ayrton Senna	Alain Prost	Ayrton Senna	McLaren-Honda	Resultados
11	Gran Premio de Bélxica	28 de agosto	Spa-Francorchamps	Ayrton Senna	Gerhard Berger	Ayrton Senna	McLaren-Honda	Resultados
12	Gran Premio de Italia	11 de setembro	Monza	Ayrton Senna	Michele Alboreto	Gerhard Berger	Ferrari	Resultados
13	Gran Premio de Portugal	25 de setembro	Estoril	Alain Prost	Gerhard Berger	Alain Prost	McLaren-Honda	Resultados
14	Gran Premio de España	2 de outubro	Xerez	Ayrton Senna	Alain Prost	Alain Prost	McLaren-Honda	Resultados
15	Gran Premio do Xapón	30 de outubro	Suzuka	Ayrton Senna	Ayrton Senna	Ayrton Senna	McLaren-Honda	Resultados
16	Gran Premio de Australia	13 de novembro	Adelaida	Ayrton Senna	Alain Prost	Alain Prost	McLaren-Honda	Resultados

Clasificación do Mundial de Pilotos de 1988[editar | editar a fonte]

Pos	Piloto	BRA	SMR	MON	MEX	CAN	DET	FRA	GBR	ALE	HUN	BEL	ITA	POR	ESP	XPN	AUS	Puntos^[1]
1	Ayrton Senna	DSC	1	Ret	2	1	1	2	1	1	1	1	10^†	6	4	1	2	90 (94)*
2	Alain Prost	1	2	1	1	2	2	1	Ret	2	2	2	Ret	1	1	2	1	87 (105)*
3	Gerhard Berger	2	5	2	3	Ret	Ret	4	9	3	4	Ret	1	Ret	6	4	Ret	41
4	Thierry Boutsen	7	4	8	8	3	3	Ret	Ret	6	3	DSC	6	3	9	3	5	27
5	Michele Alboreto	5	18^†	3	4	Ret	Ret	3	17^†	4	Ret	Ret	2	5	Ret	11	Ret	24
6	Nelson Piquet	3	3	Ret	Ret	4	Ret	5	5	Ret	8	4	Ret	Ret	8	Ret	3	22
7	Ivan Capelli	Ret	Ret	10	16	5	NTS	9	Ret	5	Ret	3	5	2	Ret	Ret	6	17
8	Derek Warwick	4	9	4	5	7	Ret	Ret	6	7	Ret	5	4	4	Ret	Ret	Ret	17
9	Nigel Mansell	Ret	Ret	Ret	Ret	Ret	Ret	Ret	2	Ret	Ret			Ret	2	Ret	Ret	12
10	Alessandro Nannini	Ret	6	Ret	7	Ret	Ret	6	3	18	Ret	DSC	9	Ret	3	5	Ret	12
11	Riccardo Patrese	Ret	13	6	Ret	Ret	Ret	Ret	8	Ret	6	Ret	7	Ret	5	6	4	8
12	Eddie Cheever	8	7	Ret	6	Ret	Ret	11	7	10	Ret	6	3	Ret	Ret	Ret	Ret	6
13	Maurício Gugelmin	Ret	15	Ret	Ret	Ret	Ret	8	4	8	5	Ret	8	Ret	7	10	Ret	5
14	Jonathan Palmer	Ret	14	5	NSC	6	5	Ret	Ret	11	Ret	12^†	NSC	Ret	Ret	12	Ret	5
15	Andrea de Cesaris	Ret	Ret	Ret	Ret	9^†	4	10	Ret	13	Ret	Ret	Ret	Ret	Ret	Ret	8^†	3
16	Satoru Nakajima	6	8	NSC	Ret	11	NSC	7	10	9	7	Ret	Ret	Ret	Ret	7	Ret	1
17	Pierluigi Martini						6	15	15	NSC	Ret	NSC	Ret	Ret	Ret	13	7	1
—	Yannick Dalmas	Ret	12	7	9	NSC	7	13	13	19^†	9	Ret	Ret	Ret	11			0
—	Alex Caffi	NSCP	Ret	Ret	Ret	NSCP	8	12	11	15	Ret	8	Ret	7	10	Ret	Ret	0
—	Martin Brundle											7						0
—	Philippe Streiff	Ret	10	Ret	12	Ret	Ret	Ret	Ret	Ret	Ret	10	Ret	9	Ret	8	11^†	0
—	Luis Perez-Sala	Ret	11	Ret	11	13	Ret	NC	Ret	NSC	10	NSC	Ret	8	12	15	Ret	0
—	Gabriele Tarquini	Ret	Ret	Ret	14	8	NSC	NSCP	NSCP	NSCP	13	Ret	NSC	11	NSCP	NSCP	NSC	0
—	Philippe Alliot	Ret	17	Ret	Ret	10^†	Ret	Ret	14	Ret	12	9	Ret	Ret	14	9	10^†	0
—	Stefan Johansson	9	NSC	Ret	10	Ret	Ret	NSC	NSC	NSC	Ret	11^†	NSC	Ret	Ret	NSC	9^†	0
—	Julian Bailey	NSC	Ret	NSC	NSC	Ret	9^†	NSC	16	NSC	NSC	NSC	12	NSC	NSC	14	NSC	0
—	Nicola Larini	NSC	EX	9	NSC	NSC	Ret	Ret	19^†	Ret	NSCP	Ret	Ret	12	Ret	Ret	NSCP	0
—	René Arnoux	Ret	NSC	Ret	Ret	Ret	Ret	NSC	18	17	Ret	Ret	13	10	Ret	17	Ret	0
—	Stefano Modena	Ret	NC	DSC	DSC	12	Ret	14	12	Ret	11	NSC	NSC	NSC	13	NSC	Ret	0
—	Jean-Louis Schlesser												11					0
—	Bernd Schneider	NSC	NSC	NSC	Ret	NSC	NSC	Ret	NSC	12	NSC	13^†	Ret	NSC	NSC	Ret	NSC	0
—	Oscar Larrauri	Ret	NSC	Ret	13	Ret	Ret	Ret	NSC	16	NSC	NSCP	NSCP	NSCP	NSC	NSC	Ret	0
—	Piercarlo Ghinzani	NSC	Ret	Ret	15	14^†	NSC	EX	NSC	14	NSC	Ret	Ret	NSC	NSC	NSC	Ret	0
—	Adrián Campos	Ret	16	NSC	NSC	NSC												0
—	Aguri Suzuki															16		0
—	Pierre-Henri Raphanel																NSC	0
Pos	Piloto	BRA	SMR	MON	MEX	CAN	DET	FRA	GBR	ALE	HUN	BEL	ITA	POR	ESP	XPN	AUS	Puntos

Lenda
Cor	Resultado
Ouro	Gañador
Prata	2º posto
Bronce	3º posto
Verde	Remata nos puntos
Azul	Non remata nos puntos
Azul	Non se califica (NC)
Púrpura	Non remata (Ret)
Vermello	Non se califica (NSC)
Vermello	Non se precalifica (NSPC)
Negro	Descualificado (DSC)
Branco	Non tomou a saída (NTS)
Branco	Carreira cancelada (C)
Azul claro	Prácticas só (PS)
Azul claro	Piloto de probas dos venres (PP) (desde 2003 en diante)
En branco	Non participou nas prácticas (NPP)
	Excluído (EX)
	Non chegou (NCG)

Negra – Pole
Cursiva – Volta rápida
† Condutores que non terminaron o Gran Premio, pero se clasificaron ao completar máis do 90% da distancia de carreira.

Só os 11 mellores resultados contan para o Campionato. Prost logrou 105 puntos durante o ano, pero só 87 puntos foron tidos en conta para o campionato. Senna logrou 94 puntos, con 90 puntos validos para o campionato. Así, Senna converteuse no Campión do Mundo, a pesar de que non tivese unha puntuación maior de puntos durante o transcurso do ano.

Posto	Piloto	Número	Pais	Puntos^[1]	Gañados	Podios	Poles
1	Ayrton Senna	12	Brasil	90 (94)	8	11	13
2	Alain Prost	11	Francia	87 (105)	7	14	2
3	Gerhard Berger	28	Austria	41	1	5	1
4	Thierry Boutsen	20	Bélxica	27		5
5	Michele Alboreto	27	Italia	24		3
6	Nelson Piquet	1	Brasil	22		3
7	Ivan Capelli	16	Italia	17		2
8	Derek Warwick	17	Reino Unido	17
9	Nigel Mansell	5	Reino Unido	12		2
10	Alessandro Nannini	19	Italia	12		2
11	Riccardo Patrese	6	Italia	8
12	Eddie Cheever	18	USA	6		1
13	Mauricio Gugelmin	15	Brasil	5
14	Jonathan Palmer	3	Reino Unido	5
15	Andrea de Cesaris	22	Italia	3
16	Satoru Nakajima	2	Xapón	1
17	Pierluigi Martini	23	Italia	1
18	Yannick Dalmas	29	Francia	0
19	Alex Caffi	36	Italia	0
20	Martin Brundle	5	Reino Unido	0
21	Philippe Streiff	14	Francia	0
22	Luis Perez-Sala	24	España	0
23	Gabriele Tarquini	31	Italia	0
24	Philippe Alliot	30	Francia	0
25	Stefan Johansson	26	Suecia	0
26	Julian Bailey	4	Reino Unido	0
27	Nicola Larini	21	Italia	0
28	René Arnoux	25	Francia	0
29	Stefano Modena	33	Italia	0
30	Jean-Louis Schlesser	5	Francia	0
31	Bernd Schneider	10	Alemaña	0
32	Oscar Larrauri	32	Arxentina	0
33	Piercarlo Ghinzani	9	Italia	0
34	Adrián Campos	23	España	0
35	Aguri Suzuki	29	Xapón	0
—	Pierre-Henri Raphanel	29	Francia	0

Clasificación do Mundial de Construtores de 1988[editar | editar a fonte]

Pos	Construtor	Coche nº	BRA	SMR	MON	MEX	CAN	DET	FRA	GBR	ALE	HUN	BEL	ITA	POR	ESP	XPN	AUS	Puntos
1	McLaren-Honda	11	1	2	1	1	2	2	1	Ret	2	2	2	Ret	1	1	2	1	199
1	McLaren-Honda	12	DSC	1	Ret	2	1	1	2	1	1	1	1	10	6	4	1	2	199
2	Ferrari	27	5	18	3	4	Ret	Ret	3	17	4	Ret	Ret	2	5	Ret	11	Ret	65
2	Ferrari	28	2	5	2	3	Ret	Ret	4	9	3	4	Ret	1	Ret	6	4	Ret	65
3	Benetton-Ford	19	Ret	6	Ret	7	Ret	Ret	6	3	18	Ret	DSC	9	Ret	3	5	Ret	39
3	Benetton-Ford	20	7	4	8	8	3	3	Ret	Ret	6	3	DSC	6	3	9	3	5	39
4	Lotus-Honda	1	3	3	Ret	Ret	4	Ret	5	5	Ret	8	4	Ret	Ret	8	Ret	3	23
4	Lotus-Honda	2	6	8	NSC	Ret	11	NSC	7	10	9	7	Ret	Ret	Ret	Ret	7	Ret	23
5	Arrows-Megatron	17	4	9	4	5	7	Ret	Ret	6	7	Ret	5	4	4	Ret	Ret	Ret	23
5	Arrows-Megatron	18	8	7	Ret	6	Ret	Ret	11	7	10	Ret	6	3	Ret	Ret	Ret	Ret	23
6	March-Judd	15	Ret	15	Ret	Ret	Ret	Ret	8	4	8	5	Ret	8	Ret	7	10	Ret	22
6	March-Judd	16	Ret	Ret	10	16	5	NTS	9	Ret	5	Ret	3	5	2	Ret	Ret	6	22
7	Williams-Judd	5	Ret	Ret	Ret	Ret	Ret	Ret	Ret	2	Ret	Ret	7	11	Ret	2	Ret	Ret	20
7	Williams-Judd	6	Ret	13	6	Ret	Ret	Ret	Ret	8	Ret	6	Ret	7	Ret	5	6	4	20
8	Tyrrell-Ford	3	Ret	14	5	NSC	6	5	Ret	Ret	11	Ret	12	NSC	Ret	Ret	12	Ret	5
8	Tyrrell-Ford	4	NSC	Ret	NSC	NSC	Ret	9	NSC	16	NSC	NSC	NSC	12	NSC	NSC	14	NSC	5
9	Rial-Ford	22	Ret	Ret	Ret	Ret	9	4	10	Ret	13	Ret	Ret	Ret	Ret	Ret	Ret	8	3
10	Minardi-Ford	23	Ret	16	NSC	NSC	NSC	6	15	15	NSC	Ret	NSC	Ret	Ret	Ret	13	7	1
10	Minardi-Ford	24	Ret	11	Ret	11	13	Ret	NC	Ret	NSC	10	NSC	Ret	8	12	15	Ret	1
—	Lola-Ford	29	Ret	12	7	9	NSC	7	13	13	19	9	Ret	Ret	Ret	11	16	NSC	0
—	Lola-Ford	30	Ret	17	Ret	Ret	10	Ret	Ret	14	Ret	12	9	Ret	Ret	14	9	10	0
—	Dallara-Ford	36	NSCP	Ret	Ret	Ret	NSCP	8	12	11	15	Ret	8	Ret	7	10	Ret	Ret	0
—	AGS-Ford	14	Ret	10	Ret	12	Ret	Ret	Ret	Ret	Ret	Ret	10	Ret	9	Ret	8	11	0
—	Coloni-Ford	31	Ret	Ret	Ret	14	8	NSC	NSCP	NSCP	NSCP	13	Ret	NSC	11	NSCP	NSCP	NSC	0
—	Ligier-Judd	25	Ret	NSC	Ret	Ret	Ret	Ret	NSC	18	17	Ret	Ret	13	10	Ret	17	Ret	0
—	Ligier-Judd	26	9	NSC	Ret	10	Ret	Ret	NSC	NSC	NSC	Ret	11	NSC	Ret	Ret	NSC	9	0
—	Osella-Alfa Romeo	21	NSC	EX	9	NSC	NSC	Ret	Ret	19	Ret	NSCP	Ret	Ret	12	Ret	Ret	NSCP	0
—	EuroBrun-Ford	32	Ret	NSC	Ret	13	Ret	Ret	Ret	NSC	16	NSC	NSCP	NSCP	NSCP	NSC	NSC	Ret	0
—	EuroBrun-Ford	33	Ret	NC	DSC	DSC	12	Ret	14	12	Ret	11	NSC	NSC	NSC	13	NSC	Ret	0
—	Zakspeed	9	NSC	Ret	Ret	15	14	NSC	EX	NSC	14	NSC	Ret	Ret	NSC	NSC	NSC	Ret	0
—	Zakspeed	10	NSC	NSC	NSC	Ret	NSC	NSC	Ret	NSC	12	NSC	13	Ret	NSC	NSC	Ret	NSC	0
Pos	Construtor	Car no.	BRA	SMR	MON	MEX	CAN	DET	FRA	GBR	ALE	HUN	BEL	ITA	POR	ESP	XPN	AUS	Puntos

Notas[editar | editar a fonte]

↑ ^1,0 ^1,1 Só os 11 mellores resultados contan para o Campionato. Os números sen paréntese son os puntos do Campionato; os números entre paréntese representan o total de puntos anotados

Véxase tamén[editar | editar a fonte]

[points-1] 1,0 ^1,1 Só os 11 mellores resultados contan para o Campionato. Os números sen paréntese son os puntos do Campionato; os números entre paréntese representan o total de puntos anotados

[1]