Elisa Loncón: Diferenzas entre revisións
mSen resumo de edición Etiquetas: Edición visual edición desde un dispositivo móbil Edición feita a través do sitio móbil Edición móbil avanzada |
|||
| Liña 12: | Liña 12: | ||
=== Activismo político === |
=== Activismo político === |
||
Formou parte da organización cultural Ad Mapu e do [[Consello de Todas as Terras|Aukiñ Wallmapu Ngulam]] (AWNg ou ''Consello de Todas as Terras'').<ref>{{Cita web|apelido=Loncón|nome=Elisa|título=Presentación|url=https://elisaloncon.cl/presentacion/|dataacceso=4 de xullo de 2021}}</ref> Como parte do AWNg, participou no deseño da [[bandeira mapuche]], a ''Wenufoye''.<ref>{{Cita web|título=Elisa Loncón: “Se habla tanto del racismo en Estados Unidos, pero no se habla del de Chile” – Palabra Pública|url=https://palabrapublica.uchile.cl/2020/06/10/elisa-loncon-racismo-estados-unidos-chile/|dataacceso=4 de xullo de 2021|editor=Palabra Pública|lingua=es}}</ref> O traballo de Loncón foi nomeado polas [[Nacións Unidas]] nun comunicado de prensa de 2017 que instaba ao goberno chileno a deixar de empregar a lei antiterrorista contra activistas mapuches.<ref>{{Cita web|data=2017-10-06|título=Expertos de la ONU piden a Chile no utilizar la Ley Antiterrorista contra los mapuche|url=https://news.un.org/es/story/2017/10/1387431|dataacceso=5 de xullo de 2021|editor=Noticias ONU|lingua=es}}</ref> |
Formou parte da organización cultural Ad Mapu e do [[Consello de Todas as Terras|Aukiñ Wallmapu Ngulam]] (AWNg ou ''Consello de Todas as Terras'').<ref>{{Cita web|apelido=Loncón|nome=Elisa|título=Presentación|url=https://elisaloncon.cl/presentacion/|dataacceso=4 de xullo de 2021}}</ref> Como parte do AWNg, participou no deseño da [[bandeira mapuche]], a ''Wenufoye''.<ref>{{Cita web|título=Elisa Loncón: “Se habla tanto del racismo en Estados Unidos, pero no se habla del de Chile” – Palabra Pública|url=https://palabrapublica.uchile.cl/2020/06/10/elisa-loncon-racismo-estados-unidos-chile/|dataacceso=4 de xullo de 2021|editor=Palabra Pública|lingua=es}}</ref> O traballo de Loncón foi nomeado polas [[Nacións Unidas]] nun comunicado de prensa de 2017 que instaba ao goberno chileno a deixar de empregar a lei antiterrorista contra activistas mapuches.<ref>{{Cita web|data=2017-10-06|título=Expertos de la ONU piden a Chile no utilizar la Ley Antiterrorista contra los mapuche|url=https://news.un.org/es/story/2017/10/1387431|dataacceso=5 de xullo de 2021|editor=Noticias ONU|lingua=es}}</ref> Tamén fundou a Rede polos Dereitos Educativos e Lingüísticos dos Pobos Orixinarios de Chile mediante que a inclusión das linguas indíxenas no sistema de ensino de Chile cando se debatía a Lei Xeral de Educación de 2007.<ref>{{Cita publicación periódica|apelidos=Loncón|nome=Elisa|data=Xullo de 2010|título=Derechos educativos y lingüísticos de los pueblos indígenas de Chile|revista=ISEES|ISSN=0718-5707|páxinas=79-94|número=7}}</ref> Ademais, redactou o proxecto de Lei Xeral de Dereitos Lingüísticos dos Pobos Orixinarios que pretendía oficializar estas linguas.<ref>{{Cita web|título=Elisa Loncon y la descolonización de la lengua|url=http://www.uc.cl/noticias/elisa-loncon-y-la-descolonizacion-de-la-lengua/|páxina-web=Pontificia Universidad Católica de Chile|data-acceso=2022-01-04|lingua=es}}</ref> |
||
En 2021, foi candidata á Convención Constitucional chilena, en representación da poboación mapuche das rexións de [[Coquimbo]], [[Rexión de Valparaíso|Valparaíso]], [[Rexión Metropolitana de Santiago|Santiago]], [[Rexión de O'Higgins|O'Higgins]] e [[Rexión de Maule|Maule]]. |
En 2021, foi candidata á Convención Constitucional chilena, en representación da poboación mapuche das rexións de [[Coquimbo]], [[Rexión de Valparaíso|Valparaíso]], [[Rexión Metropolitana de Santiago|Santiago]], [[Rexión de O'Higgins|O'Higgins]] e [[Rexión de Maule|Maule]]. Durante a campaña ademais da defensa dos dereitos do colectivo mapuche, manifestou a súa vontade de que a futura carta magna recoñece a Chile como un Estado plurinacional.<ref>{{Cita web|título=Derechos lingüísticos de los pueblos indígenas y Nueva Constitución|url=https://www.elmostrador.cl/dia/2020/10/19/derechos-linguisticos-de-los-pueblos-indigenas-y-nueva-constitucion/|páxina-web=El Mostrador|data=2020-10-19|data-acceso=2022-01-04|lingua=es}}</ref> Foi electa, converténdose nun dos membros da Convención. O 4 de xullo de 2021, despois da inauguración da Convención, foi elixida presidenta. Logrou 96 votos na segunda volta, principalmente das coalicións de esquerda e centro esquerda ("Apruebo Dignidad", "La lista del pueblo" e parte da "Lista del Apruebo").<ref name=":0"/> |
||
Pouco despois de ser elixida presidenta da Convención Constitucional, Loncón declarou o seu obxectivo de debater os temos de liberación dos chamados presos da revolta e dos [[Preso político|presos políticos]]<ref>{{Cite web|last=Plaza|first=Francisca|title=Director de Human Rights Watch: “No hay presos políticos en Chile”|url=https://www.radioagricultura.cl/nacional/2020/12/12/director-de-human-rights-watch-no-hay-presos-politicos-en-chile.html|access-date=2021-03-19|website=[[Radio Agricultura]]|language=es|date=12 de decembro de 2020}}</ref> do [[conflito mapuche]].<ref name="BioDiscuJul4">{{Cita novas|título=Convención Constitucional discutirá petición de amnistía "para los prisioneros de la revuelta y del Wallmapu"|url=https://www.cooperativa.cl/noticias/pais/politica/constitucion/convencion-constitucional-discutira-peticion-de-amnistia-para-los/2021-07-04/190714.html|data=4 de xullo de 2021|access-date=4 de xullo de 2021|lingua=es}}</ref> |
Pouco despois de ser elixida presidenta da Convención Constitucional, Loncón declarou o seu obxectivo de debater os temos de liberación dos chamados presos da revolta e dos [[Preso político|presos políticos]]<ref>{{Cite web|last=Plaza|first=Francisca|title=Director de Human Rights Watch: “No hay presos políticos en Chile”|url=https://www.radioagricultura.cl/nacional/2020/12/12/director-de-human-rights-watch-no-hay-presos-politicos-en-chile.html|access-date=2021-03-19|website=[[Radio Agricultura]]|language=es|date=12 de decembro de 2020}}</ref> do [[conflito mapuche]].<ref name="BioDiscuJul4">{{Cita novas|título=Convención Constitucional discutirá petición de amnistía "para los prisioneros de la revuelta y del Wallmapu"|url=https://www.cooperativa.cl/noticias/pais/politica/constitucion/convencion-constitucional-discutira-peticion-de-amnistia-para-los/2021-07-04/190714.html|data=4 de xullo de 2021|access-date=4 de xullo de 2021|lingua=es}}</ref> Logo de seis meses, segundo o regulamento da Convención, o seu exercicio como presidenta chegou á fin, continuando como ponente como membro dende o 4 de xaneiro de 2022. Na súa mensaxe de despedida, Loncón apelou ao diálogo e criticou o que considerou escasa vontade de colaboración do goberno de Sebastián Piñera ao inicio das sesións da Convención.<ref>{{Cita web|título=El balance de Loncon y Bassa al terminar su periodo a cargo de la Convención: “Nos quedan seis meses, sigamos escuchándonos, dialogando y profundizando en la democracia”|url=https://www.latercera.com/politica/noticia/el-balance-de-loncon-y-bassa-al-terminar-su-periodo-a-cargo-de-la-convencion-nos-quedan-seis-meses-sigamos-escuchandonos-dialogando-y-profundizando-en-la-democracia/Z6UPKFMLYVEJVIF2ZE2FSLYNMU/|páxina-web=La Tercera|data=2022-01-04|data-acceso=2022-01-04|nome=Catalina|apelidos=Martínez|nome2=Miguel Avilés y Carlos Reyes|apelidos2=P}}</ref> |
||
== Notas == |
== Notas == |
||
Revisión como estaba o 4 de xaneiro de 2022 ás 23:05
Elisa Loncón Antileo, nada o 23 de xaneiro de 1963 na comunidade de Lefweluan de Traiguén, na rexión de Araucanía, é unha lingüista e política mapuche, activista dos dereitos indíxenas. En 2021, Loncón foi elixida como unha das representantes do pobo mapuche para a Convención Constitucional. Logo da creación do órgano constituínte, Loncón foi elixida Presidenta da Convención Constitucional o 4 de xullo de 2021.[1]
Traxectoria
Loncón naceu en Lefweluan, unha comunidade mapuche preto de Traiguén, na rexión de Araucanía.[1] Medrou na pobreza, lembrando que a súa familia sofría inseguridade alimentaria a longo prazo. Nunha entrevista do ano 2017, Loncón declarou que o centro cerimonial mapuche local de Lefweluan foi destruído en favor dun vertedoiro e viu como os seus irmáns desenvolvían infeccións cutáneas mentres xogaban no lixo.[2]
Un dos seus bisavós loitou contra a invasión chilena de Araucanía (1861–1883) e foi aliado de José Santos Quilapán.[3] A súa familia participou na recuperación da propiedade da terra antes e durante a reforma agraria chilena (1962–1973). Por mor da súa participación na recuperación da terra, o avó materno de Elisa Loncón, Ricardo Antileo, foi encarcerado pola ditadura militar de Augusto Pinochet.
Loncón estudou inglés na Universidade de La Frontera.[4] Ten estudos de posgrao no Instituto Internacional de Estudos Sociais da Haia e na UAM Iztapalapa de Cidade de México. É doutora pola Universidade de Leiden e doutora en literatura pola Pontificia Universidade Católica de Chile.
Loncón é profesora a tempo completo na Universidade de Santiago, centrada na investigación sobre o ensino da lingua mapuche e a súa persistencia no contexto contemporáneo.[4] Escribiu diversos libros e publicacións, principalmente sobre innovación e expansión dos recursos léxicos da lingua mapuche.[5]
Activismo político
Formou parte da organización cultural Ad Mapu e do Aukiñ Wallmapu Ngulam (AWNg ou Consello de Todas as Terras).[6] Como parte do AWNg, participou no deseño da bandeira mapuche, a Wenufoye.[7] O traballo de Loncón foi nomeado polas Nacións Unidas nun comunicado de prensa de 2017 que instaba ao goberno chileno a deixar de empregar a lei antiterrorista contra activistas mapuches.[8] Tamén fundou a Rede polos Dereitos Educativos e Lingüísticos dos Pobos Orixinarios de Chile mediante que a inclusión das linguas indíxenas no sistema de ensino de Chile cando se debatía a Lei Xeral de Educación de 2007.[9] Ademais, redactou o proxecto de Lei Xeral de Dereitos Lingüísticos dos Pobos Orixinarios que pretendía oficializar estas linguas.[10]
En 2021, foi candidata á Convención Constitucional chilena, en representación da poboación mapuche das rexións de Coquimbo, Valparaíso, Santiago, O'Higgins e Maule. Durante a campaña ademais da defensa dos dereitos do colectivo mapuche, manifestou a súa vontade de que a futura carta magna recoñece a Chile como un Estado plurinacional.[11] Foi electa, converténdose nun dos membros da Convención. O 4 de xullo de 2021, despois da inauguración da Convención, foi elixida presidenta. Logrou 96 votos na segunda volta, principalmente das coalicións de esquerda e centro esquerda ("Apruebo Dignidad", "La lista del pueblo" e parte da "Lista del Apruebo").[1]
Pouco despois de ser elixida presidenta da Convención Constitucional, Loncón declarou o seu obxectivo de debater os temos de liberación dos chamados presos da revolta e dos presos políticos[12] do conflito mapuche.[13] Logo de seis meses, segundo o regulamento da Convención, o seu exercicio como presidenta chegou á fin, continuando como ponente como membro dende o 4 de xaneiro de 2022. Na súa mensaxe de despedida, Loncón apelou ao diálogo e criticou o que considerou escasa vontade de colaboración do goberno de Sebastián Piñera ao inicio das sesións da Convención.[14]
Notas
- ↑ 1,0 1,1 1,2 "Elisa Loncón, representante del pueblo mapuche, se transforma en presidenta de la Convención Constitucional". Diario y Radio U Chile (en castelán). Arquivado dende o orixinal o 04 de xullo de 2021. Consultado o 4 de xullo de 2021.
- ↑ "Elisa Loncon: “Nuestras profesoras a veces nos pegaban por ser indias” « Diario y Radio U Chile" (en castelán). Consultado o 5 de xullo de 2021.
- ↑ "Quién es Elisa Loncon, la profesora mapuche elegida presidenta de la Convención Constituyente de Chile" (en castelán). 4 de xullo de 2021. Consultado o 5 de xullo de 2021.
- ↑ 4,0 4,1 Departament of Education - University of Santiago (ed.). "Elisa Loncon Antileo". Consultado o 4 de xullo de 2021.
- ↑ "Elisa Loncon". Aula Intercultural (en castelán). Arquivado dende o orixinal o 25 de xuño de 2021. Consultado o 4 de xullo de 2021.
- ↑ Loncón, Elisa. "Presentación". Consultado o 4 de xullo de 2021.
- ↑ Palabra Pública (ed.). "Elisa Loncón: “Se habla tanto del racismo en Estados Unidos, pero no se habla del de Chile” – Palabra Pública" (en castelán). Consultado o 4 de xullo de 2021.
- ↑ Noticias ONU, ed. (2017-10-06). "Expertos de la ONU piden a Chile no utilizar la Ley Antiterrorista contra los mapuche" (en castelán). Consultado o 5 de xullo de 2021.
- ↑ Loncón, Elisa (Xullo de 2010). "Derechos educativos y lingüísticos de los pueblos indígenas de Chile". ISEES (7): 79–94. ISSN 0718-5707.
- ↑ "Elisa Loncon y la descolonización de la lengua". Pontificia Universidad Católica de Chile (en castelán). Consultado o 2022-01-04.
- ↑ "Derechos lingüísticos de los pueblos indígenas y Nueva Constitución". El Mostrador (en castelán). 2020-10-19. Consultado o 2022-01-04.
- ↑ Plaza, Francisca (12 de decembro de 2020). "Director de Human Rights Watch: “No hay presos políticos en Chile”". Radio Agricultura (en castelán). Consultado o 2021-03-19.
- ↑ "Convención Constitucional discutirá petición de amnistía "para los prisioneros de la revuelta y del Wallmapu"" (en castelán). 4 de xullo de 2021. Consultado o 4 de xullo de 2021.
- ↑ Martínez, Catalina; P, Miguel Avilés y Carlos Reyes (2022-01-04). "El balance de Loncon y Bassa al terminar su periodo a cargo de la Convención: “Nos quedan seis meses, sigamos escuchándonos, dialogando y profundizando en la democracia”". La Tercera. Consultado o 2022-01-04.
Véxase tamén
Ligazóns externas
- Páxina oficial (en castelán) e (en mapuche)
