Assurbanipal: Diferenzas entre revisións

Na Galipedia, a Wikipedia en galego.
Contido eliminado Contido engadido
Sen resumo de edición
Sen resumo de edición
Liña 1: Liña 1:
{{Biografía}}
{{Biografía}}
[[Ficheiro:Assurbanipal_op_jacht.jpg|miniatura|alt=|Relevo de Assurbanipal cazando ([[Museo Británico]] de [[Londres]])]]
[[Ficheiro:Assurbanipal_op_jacht.jpg|miniatura|alt=|Relevo de Assurbanipal cazando ([[Museo Británico]] de [[Londres]])]]
'''Assurbanipal''' (en [[Lingua acadia|acadio]] ''Aššur-bāni-apli''); siríaco "ܐܵܫܘܿܪ ܒܵܢܝܼ ܐܵܦܠܝܼ"; "Assur é o creador do seu herdeiro")<ref>Bienkowski & Millard (2010), p. 36</ref> nado no [[-685]] e finado no [[-627]]<ref>{{Cita web|url=http://www.aina.org/aol/kinglist|páxina-web=aina.org|título=The Assyrian Kings List|data-acceso=5-8-2019|lingua=en}}</ref>, foi rei de [[Asiria]] dende o ano [[-669]]. Foi o máis ilustrado dos monarcas [[Asiria|asirios]]. Os [[Grecia|gregos]] coñecérono como '''Sardanápalo''' e na [[Biblia]] é coñecido como Osnapper.
'''Assurbanipal''' (en [[Lingua acadia|acadio]] ''Aššur-bāni-apli''; siríaco "ܐܵܫܘܿܪ ܒܵܢܝܼ ܐܵܦܠܝܼ"; "Assur é o creador do seu herdeiro")<ref>Bienkowski & Millard (2010), p. 36</ref> nado no [[-685]] e finado no [[-627]]<ref>{{Cita web|url=http://www.aina.org/aol/kinglist|páxina-web=aina.org|título=The Assyrian Kings List|data-acceso=5-8-2019|lingua=en}}</ref>, foi rei de [[Asiria]] dende o ano [[-669]]. Foi o máis ilustrado dos monarcas [[Asiria|asirios]]. Os [[Grecia|gregos]] coñecérono como '''Sardanápalo''' e na [[Biblia]] é coñecido como Osnapper.


Fillo de [[Asarhaddon]], sucedeuno no trono. O seu irmán [[Shamash-shum-ukin]] foi rei subordinado en [[Babilonia]].
Fillo de [[Asarhaddon]], sucedeuno no trono. O seu irmán [[Shamash-shum-ukin]] foi rei subordinado en [[Babilonia]].

Revisión como estaba o 13 de maio de 2021 ás 18:19

Infotaula de personaAssurbanipal

Editar o valor em Wikidata
Nome orixinal(und) Aššur-bāni-apli Editar o valor em Wikidata
Biografía
Nacemento685 a. C. Editar o valor em Wikidata
Nínive Editar o valor em Wikidata
Morte631 a. C. Editar o valor em Wikidata (53/54 anos)
Nínive Editar o valor em Wikidata
Q68328971 Traducir
668 a. C. – 626 a. C.
← Assaradão (pt) TraducirAssuretililani (pt) Traducir →
King of Assyria (en) Traducir
Editar o valor em Wikidata
Datos persoais
País de nacionalidadeAsiria Editar o valor em Wikidata
Actividade
Ocupaciónmonarca , coleccionador de livros (pt) Traducir Editar o valor em Wikidata
Outro
TítuloRei Editar o valor em Wikidata
FamiliaDinastia sargônida (pt) Traducir Editar o valor em Wikidata
CónxuxeLibali-Sarrate (pt) Traducir Editar o valor em Wikidata
FillosAssuretililani (pt) Traducir, Sinsariscum (pt) Traducir Editar o valor em Wikidata
PaisAssaradão (pt) Traducir Editar o valor em Wikidata  e Esar-Hamate (pt) Traducir Editar o valor em Wikidata
IrmánsSamas-suma-uquin (pt) Traducir e Serua-eterat (pt) Traducir Editar o valor em Wikidata
Relevo de Assurbanipal cazando (Museo Británico de Londres)

Assurbanipal (en acadio Aššur-bāni-apli; siríaco "ܐܵܫܘܿܪ ܒܵܢܝܼ ܐܵܦܠܝܼ"; "Assur é o creador do seu herdeiro")[1] nado no -685 e finado no -627[2], foi rei de Asiria dende o ano -669. Foi o máis ilustrado dos monarcas asirios. Os gregos coñecérono como Sardanápalo e na Biblia é coñecido como Osnapper.

Fillo de Asarhaddon, sucedeuno no trono. O seu irmán Shamash-shum-ukin foi rei subordinado en Babilonia.

Vitorias militares

Assurbanipal derrotou ao imperio de Elam, destruiu Susa (-639) e volveu coa cabeza do seu rei Teumman que, ao parecer, se suicidara na batalla do río Ulaia. Isto provocou a desesperación dos embaixadores deste (un arrincouse a barba e outro suicidouse). A cabeza de Teumman luciu tétrica nas portas de Nínive.

Puxo reis monicreques en Madaktu e Hidalu.Realizou existosas campañas militares sobre Exipto, derrotou ao faraón Taharqa en Menfis e combateu ata a completa dominación do país.

O seu irmán rebelouse coa axuda de caldeos, amorreos e gutis. Assurbanipal derrotounos e someteu a Babilonia a unha dura represión, masacre incluída, pero sen destruír a cidade.

Legado cultural

Assurbanipal gabábase de saber ler e escribir, e parece ser que dominou varios idiomas (sumerio e acadio)

Durante o seu reinado floreceu a arte asiria, en particular a escultura monumental, unha das fontes históricas notables para coñecer o período. Mais onde deixou unha pegada imborrable para a posteridade foi na biblioteca de Nínive con máis de 22.000 taboíñas de arxila en escritura cuneiforme con obras literarias, textos filosóficos, relixiosos, tratados médicos, astronómicos, comerciais, dicionarios de acadio, sumerio etc. sistematicamente ordenadas. Salienta o relato de Gilgamesh

O seu reinado marca o punto culminante de Asiria, pero tamén o punto de inflexión cara a súa decadencia. Os seus fillos Assuretilini e Sinshariskun, presas da mutua rivalidade, conduciron ao imperio a un rápido proceso de extinción.

Notas

  1. Bienkowski & Millard (2010), p. 36
  2. "The Assyrian Kings List". aina.org (en inglés). Consultado o 5-8-2019. 

Véxase tamén

Bibliografía

  • Bienkowski, Piotr; Millard, Alan, eds. (2010). Dictionary of the Ancient Near East (en inglés). Filadelfia: University of Pennsylvania Press. ISBN 978-0812221152.