Usuario:Viascos/Traballo: Diferenzas entre revisións

Na Galipedia, a Wikipedia en galego.
Explorar o historial de forma interactiva
← Edición máis vella
Contido eliminado Contido engadido
VisualTexto wiki
Viascos (conversa | contribucións)
1.430 edicións
traballando
Viascos (conversa | contribucións)
1.430 edicións
→‎Convección do manto: Referencio + arranxos
 
Liña 5: Liña 5:
== Convección do manto ==
== Convección do manto ==


A '''convección do manto''' é o movemento lento e deslizante no [[manto]] do silicato sólido da [[Terra]] causado polas correntes de [[convección]] que transportan a calor [[Balance da calor interna da Terra|desde o interior á superficie]] do planeta.1,2
A '''convección do manto''' é o movemento lento e deslizante no [[manto]] do silicato sólido da [[Terra]] causado polas correntes de [[convección]] que transportan a calor [[Balance da calor interna da Terra|desde o interior á superficie]] do planeta.<ref name="University of Winnipeg">Kobes, Randy and Kunstatter, Gabor.[http://theory.uwinnipeg.ca/mod_tech/node195.html "Mantle Convection"] {{Wayback|url=http://theory.uwinnipeg.ca/mod_tech/node195.html |date=20110114151750 }}. Physics Department, University of Winnipeg. Retrieved 3 January 2010.</ref><ref name="Ricard">{{cite encyclopedia |title=Treatise on Geophysics: Mantle Dynamics |volume=7 |first=Y. |last=Ricard |chapter=2. Physics of Mantle Convection |year=2009 |publisher=Elsevier Science |editor=David Bercovici and Gerald Schubert|chapter-url=https://books.google.com/books?id=bIHNCgAAQBAJ|isbn=9780444535801 }}</ref>


A [[litosfera]] da superficie da Terra cabalga sobre a [[astenosfera]] e as dúas forman os compoñentes do [[manto superior]]. A litosfera divídese nunha serie de [[Placa tectónica|placas]] que están continuamente creándose e consumíndose nos seus [[Placa tectónica#Bordos de placa|límites de placa]]. A acreción prodúcese a medida que o manto se agrega aos bordos de crecemento dunha placa, asociado coa [[expansión do fondo oceánico]]. Este material engadido quente arrefríase por [[Condución térmica|condución]] e [[convección]] de calor. Nos bordos de consumo da placa, o material contráese térmicamente até volverse denso, e afúndese baixo o seu propio peso no proceso de [[subdución]], xeralmente nunha [[Fosa abisal|fosa oceánica]].3
A [[litosfera]] da superficie da Terra cabalga sobre a [[astenosfera]] e as dúas forman os compoñentes do [[manto superior]]. A litosfera divídese nunha serie de [[Placa tectónica|placas]] que están continuamente creándose e consumíndose nos seus [[Placa tectónica#Bordos de placa|límites de placa]]. A acreción prodúcese a medida que o manto se agrega aos bordos de crecemento dunha placa, asociado coa [[expansión do fondo oceánico]]. Este material engadido quente arrefríase por [[Condución térmica|condución]] e [[convección]] de calor. Nos bordos de consumo da placa, o material contráese térmicamente até volverse denso, e afúndese baixo o seu propio peso no proceso de [[subdución]], xeralmente nunha [[Fosa abisal|fosa oceánica]].<ref name=Olson1>{{cite book |title=Mantle convection in the earth and planets |author1=Gerald Schubert |author2=Donald Lawson Turcotte |author3=Peter Olson |chapter-url=https://books.google.com/books?id=ij4BaFFpYHAC&pg=PA16 |pages=16 ff |chapter=Chapter 2: Plate tectonics |isbn=978-0-521-79836-5 |year=2001 |publisher=Cambridge University Press}}</ref>


Este material subducido afúndese a través do interior da Terra. Algo de material subducido parece acadar o [[Manto|manto inferior]](4), mentres que noutras rexións, impídese que este material se afunda aínda máis, posiblemente debido a unha transición de fase de [[Espinela (mineral)|espinela]] a silicato de perovskita e magnesiustustita, una [[reacción endotérmica]].5
Este material subducido afúndese a través do interior da Terra. Algo de material subducido parece acadar o [[Manto|manto inferior]]<ref>{{Cite journal|last=Fukao| first=Yoshio |last2=Obayashi |first2=Masayuki|last3=Nakakuki|first3=Tomoeki|last4=Group|first4=the Deep Slab Project|data=1 de enero de 2009|title=Stagnant Slab: A Review|journal=Annual Review of Earth and Planetary Sciences|volume=37|issue=1|pages=19–46|doi=10.1146/annurev.earth.36.031207.124224|bibcode=2009AREPS..37...19F}}</ref>, mentres que noutras rexións, impídese que este material se afunda aínda máis, posiblemente debido a unha transición de fase de [[Espinela (mineral)|espinela]] a silicato de perovskita e magnesiustustita, una [[reacción endotérmica]].<ref name=Olson2>{{cite book |title=Cited work |author1=Gerald Schubert|author2=Donald Lawson Turcotte |author3=Peter Olson |chapter-url=https://books.google.com/books?id=ij4BaFFpYHAC&pg=PA35 |pages=35 ff |chapter=§2.5.3: Fate of descending slabs|isbn=978-0-521-79836-5|year=2001}}</ref>


A codia oceánica subducida desencadea o [[Volcán|vulcanismo]], aínda que os mecanismos básicos son variados. O vulcanismo pode ocorrer debido a procesos que agregan flotabilidad ao parcialmente fundido manto, o que causaría un fluxo cara arriba da masa parcial fundida debido a unha diminución na súa densidade. A convección secundaria pode causar vulcanismo superficial como consecuencia da extensión intraplacas(6) e plumas do manto.7
A codia oceánica subducida desencadea o [[Volcán|vulcanismo]], aínda que os mecanismos básicos son variados. O vulcanismo pode ocorrer debido a procesos que agregan flotabilidad ao parcialmente fundido manto, o que causaría un fluxo cara arriba da masa parcial fundida debido a unha diminución na súa densidade. A convección secundaria pode causar vulcanismo superficial como consecuencia da extensión intraplacas<ref name=Foulger>{{cite book|title=Plates vs. Plumes: A Geological Controversy |author=Foulger, G.R. |authorlink=Gillian Foulger|url=http://www.wiley.com/WileyCDA/WileyTitle/productCd-1405161485.html |year=2010 |isbn=978-1-4051-6148-0 |publisher=Wiley-Blackwell}}</ref> e plumas do manto.<ref name=Condie>{{cite book |title=Plate tectonics and crustal evolution |author=Kent C. Condie |url=https://books.google.com/books?id=HZrA6OQzsvgC&pg=PA5 |page=5 |isbn=978-0-7506-3386-4 |year=1997 |edition=4th |publisher=Butterworth-Heinemann}}</ref>


A convección do manto fai que as [[Placa tectónica|placas tectónicas]] se movan ao redor da superficie da Terra.(8) Este proceso parece ter sido moito máis activo durante o período [[Eón hadeico|Hadeico]], o que resultou nunha clasificación gravitacional do [[ferro]] fundido máis pesado, [[níquel]] e sulfuros cara ao núcleo, e [[Silicato|minerais de silicato]] máis liviáns no manto.
A convección do manto fai que as [[Placa tectónica|placas tectónicas]] se movan ao redor da superficie da Terra.<ref>{{cite journal|doi=10.1046/j.1365-246X.1998.00521.x|title=Mantle convection with a brittle lithosphere: thoughts on the global tectonic styles of the Earth and Venus|year=1998 |last1=Moresi|first1=Louis |last2=Solomatov|first2=Viatcheslav |journal=Geophysical Journal International|volume=133|issue=3|pages=669–82|bibcode = 1998GeoJI.133..669M }}</ref> Este proceso semella ter sido moito máis activo durante o período [[Eón hadeico|Hadeico]], o que resultou nunha clasificación gravitacional do [[ferro]] fundido máis pesado, [[níquel]] e sulfuros cara ao núcleo, e [[Silicato|minerais de silicato]] máis liviáns no manto.


=== Tipos de convección ===
=== Tipos de convección ===


A finais do século XX, houbo un debate importante dentro da comunidade xeofísica sobre si era probable que a convección fose «en capas» ou «completa».(9)(10) Aínda que os elementos deste debate aínda continúan, os resultados da tomografía sísmica, as simulacións numéricas da convección do manto e o exame do campo gravitatorio da Terra están a suxerir a existencia da convección "completa" do manto, polo menos na actualidade. Neste modelo, frío, a subducente litosfera oceánica descende toda desde a superficie até o límite entre o núcleo e o manto (core–mantle boundary, CMB) e as quentes plumas elévanse desde o CMB até a superficie.(11) Esta imaxe baséase en grande medida nos resultados do modelos de tomografía sísmica globais, que adoitan mostrar anomalías de laxas e plumas que cruzan a zona de transición do manto.
A finais do século XX, houbo un debate importante dentro da comunidade xeofísica sobre si era probable que a convección fose «en capas» ou «completa».<ref>{{cite book|title=Geodynamics |author1=Donald Lawson Turcotte |author2=Gerald Schubert |isbn=978-0-521-66624-4 |url=https://books.google.com/books?id=-nCHlVuJ4FoC&pg=PA286 |edition=2nd |publisher=Cambridge University Press |year=2002}}</ref><ref>{{cite book |title=Cited work |author1=Gerald Schubert |author2=Donald Lawson Turcotte |author3=Peter Olson|page=616|url=https://books.google.com/books?id=ij4BaFFpYHAC&pg=PA616 |isbn=978-0-521-79836-5 |year=2001}}</ref> Aínda que os elementos deste debate aínda continúan, os resultados da tomografía sísmica, as simulacións numéricas da convección do manto e o exame do campo gravitatorio da Terra están a suxerir a existencia da convección "completa" do manto, polo menos na actualidade. Neste modelo, frío, a subducente litosfera oceánica descende toda desde a superficie até o límite entre o núcleo e o manto (core–mantle boundary, CMB) e as quentes plumas elévanse desde o CMB até a superficie.<ref>{{cite journal |last=Montelli |first=R |last2=Nolet |first2=G |last3=Dahlen |first3=FA |last4=Masters |first4=G |author5=Engdahl ER |author6=Hung SH | title=Finite-frequency tomography reveals a variety of plumes in the mantle |journal=Science | volume=303 | issue=5656 | year=2004 | pages=338–43 | pmid=14657505 | doi=10.1126/science.1092485|bibcode = 2004Sci...303..338M }}</ref> Esta imaxe baséase en grande medida nos resultados do modelos de tomografía sísmica globais, que adoitan mostrar anomalías de laxas e plumas que cruzan a zona de transición do manto.


Aínda que agora está ben aceptado que as laxas de subducción cruzan a zona de transición do manto e descenden até o manto inferior, o debate sobre a existencia e continuidade das plumas persiste, con importantes implicacións para o estilo de convección do manto. Este debate está vinculado á controversia acerca de si o vulcanismo intraplaca é causado por procesos superficiais do manto superior ou por plumas do manto inferior.(6) Moitos estudos de xeoquímica argumentaron que as lavas que irromperon nas áreas intraplaca son diferentes en composición das derivadas superficiais de basaltos de [[Dorsal oceánica|dorsais oceánicas]] (mid-ocean ridge basalts, MORB). Especificamente, tipicamente teñen elevadas proporcións de 3He/4He. Ao ser un nucleido primordial, o 3He non se produce naturalmente na terra. Tamén se escapa rapidamente da atmosfera terrestre cando entra en erupción. A elevada relación 3He/4He de basaltos de illas oceánicas (Ocean Island Basalts, OIB) suxire que deben de proceder dunha parte da terra que non sexa previamente fundida e reprocesada da mesma maneira que o foi a fonte MORB. Isto interpretouse como dunha orixe nunha rexión diferente, menos ben mesturada, que se suxire como o manto inferior. Outros, con todo, sinalaron que as diferenzas xeoquímicas poderían indicar a inclusión dun pequeno compoñente de material próximo á superficie da litosfera.
Aínda que agora está ben aceptado que as laxas de subducción cruzan a zona de transición do manto e descenden até o manto inferior, o debate sobre a existencia e continuidade das plumas persiste, con importantes implicacións para o estilo de convección do manto. Este debate está vinculado á controversia acerca de si o vulcanismo intraplaca é causado por procesos superficiais do manto superior ou por plumas do manto inferior.<ref name=Foulger /> Moitos estudos de xeoquímica argumentaron que as lavas que irromperon nas áreas intraplaca son diferentes en composición das derivadas superficiais de basaltos de [[Dorsal oceánica|dorsais oceánicas]] (mid-ocean ridge basalts, MORB). Especificamente, tipicamente teñen elevadas proporcións de <sup>3</sup>He /<sup>4</sup>He. Ao ser un nucleido primordial, o <sup>3</sup>He non se produce naturalmente na terra. Tamén se escapa rapidamente da atmosfera terrestre cando entra en erupción. A elevada relación <sup>3</sup>He /<sup>4</sup>He de basaltos de illas oceánicas (Ocean Island Basalts, OIB) suxire que deben de proceder dunha parte da terra que non sexa previamente fundida e reprocesada da mesma maneira que o foi a fonte MORB. Isto interpretouse como dunha orixe nunha rexión diferente, menos ben mesturada, que se suxire como o manto inferior. Outros, con todo, sinalaron que as diferenzas xeoquímicas poderían indicar a inclusión dun pequeno compoñente de material próximo á superficie da litosfera.


=== Forma e vigor da convección ===
=== Forma e vigor da convección ===


Na Terra, o número de Rayleigh para convección dentro do manto da Terra estímase da orde 107, o que indica una convección vigorosa. Este valor corresponde á convección do manto completo (é dicir, a convección que se estende desde a superficie da Terra até o bordo co [[Núcleo terrestre|núcleo]]). Nunha escala global, a expresión superficial desta convección son os movementos das placas tectónicas e, polo tanto, ten velocidades duns poucos cm/ano.(12,13,14) As velocidades poden ser máis rápidas para a convección a pequena escala que se produce en rexións de baixa viscosidade debaixo da litosfera, e máis lentas no manto inferior onde as viscosidades son máis grandes. Un ciclo de convección superficial simple toma da orde de 50 millóns de anos, aínda que a convección máis profunda pode estar máis preto de 200 millóns de anos.(15)
Na Terra, o número de Rayleigh para convección dentro do manto da Terra estímase da orde 107, o que indica una convección vigorosa. Este valor corresponde á convección do manto completo (é dicir, a convección que se estende desde a superficie da Terra até o bordo co [[Núcleo terrestre|núcleo]]). Nunha escala global, a expresión superficial desta convección son os movementos das placas tectónicas e, polo tanto, ten velocidades duns poucos cm/ano.<ref>Small-scale convection in the upper mantle beneath the Chinese Tian Shan Mountains, http://www.vlab.msi.umn.edu/reports/allpublications/files/2007-pap79.pdf {{Wayback|url=http://www.vlab.msi.umn.edu/reports/allpublications/files/2007-pap79.pdf |date=20130530130225 }}</ref><ref>Polar Wandering and Mantle Convection, http://articles.adsabs.harvard.edu/cgi-bin/nph-iarticle_query?bibcode=1972IAUS...48..212T&db_key=AST&page_ind=0&data_type=GIF&type=SCREEN_VIEW&classic=YES</ref><ref>Picture showing convection with velocities indicated. {{cite web|url=http://www.iris.edu/hq/gallery/photo/4344|title=Archived copy|archiveurl=https://web.archive.org/web/20110928001747/http://www.iris.edu/hq/gallery/photo/4344|dataarquivo=28 de setembro de 2011|deadurl=yes|dataacceso=29 de agosto de 2011|df=}}</ref> As velocidades poden ser máis rápidas para a convección a pequena escala que se produce en rexións de baixa viscosidade debaixo da litosfera, e máis lentas no manto inferior onde as viscosidades son máis grandes. Un ciclo de convección superficial simple toma da orde de 50 millóns de anos, aínda que a convección máis profunda pode estar máis preto de 200 millóns de anos.<ref>Thermal Convection with a Freely Moving Top Boundary, See section IV Discussion and Conclusions http://physics.nyu.edu/jz11/publications/ConvecA.pdf</ref>


Na actualidade, crese que a convección de manto completo inclúe o declive a gran escala debaixo das Américas e do Pacífico occidental, ambas as rexións cunha longa historia de subducción, e o fluxo de emerxencia debaixo do Pacífico central e África, que presentan una topografía dinámica compatible co elevamiento.(16) Este patrón de fluxo a gran escala tamén é consistente cos movementos das placas tectónicas, que son a expresión superficial da convección no manto da Terra e actualmente indican una converxencia de grao-2 cara ao Pacífico occidental e as Américas, e a diverxencia afástase do Pacífico central e de África.(17) A persistencia da diverxencia tectónica neta fora de África e do Pacífico durante os últimos 250 millóns de anos indica a estabilidade a longo prazo deste patrón xeral de fluxo do manto(17), e é consistente con outros estudos(18,19,20) que suxiren una estabilidade a longo prazo das rexións LLSVP do manto inferior que forman a base destes xurdimentos.
Na actualidade, crese que a convección de manto completo inclúe o declive a gran escala debaixo das Américas e do Pacífico occidental, ambas as rexións cunha longa historia de subducción, e o fluxo de emerxencia debaixo do Pacífico central e África, que presentan una topografía dinámica compatible co elevamiento.<ref>{{Cite journal|last=Lithgow-Bertelloni|first=Carolina|last2=Silver|first2=Paul G.|date=1998|title=Dynamic topography, plate driving forces and the African superswell|journal=Nature |language=En|volume=395 |issue=6699|pages=269–272|doi=10.1038/26212|issn=0028-0836|bibcode=1998Natur.395..269L}}</ref> Este patrón de fluxo a gran escala tamén é consistente cos movementos das placas tectónicas, que son a expresión superficial da convección no manto da Terra e actualmente indican una converxencia de grao-2 cara ao Pacífico occidental e as Américas, e a diverxencia afástase do Pacífico central e de África.<ref name=":1">{{Cite journal|last=Conrad|first=Clinton P.|last2=Steinberger|first2=Bernhard|last3=Torsvik|first3=Trond H.|date=2013|title=Stability of active mantle upwelling revealed by net characteristics of plate tectonics|journal=Nature |language=En|volume=498 |issue=7455|pages=479–482 |doi=10.1038/nature12203|pmid=23803848|issn=0028-0836|bibcode=2013Natur.498..479C}}</ref> A persistencia da diverxencia tectónica neta fora de África e do Pacífico durante os últimos 250 millóns de anos indica a estabilidade a longo prazo deste patrón xeral de fluxo do manto<ref name=":1" />, e é consistente con outros estudos<ref>{{Cite journal|last= Torsvik |first=Trond H.|last2= Smethurst|first2=Mark A.|last3=Burke|first3=Kevin|last4=Steinberger|first4=Bernhard|date=2006|title=Large igneous provinces generated from the margins of the large low-velocity provinces in the deep mantle|journal=Geophysical Journal International|language=en|volume=167|issue=3| pages=1447–1460|doi= 10.1111/j.1365-246x.2006.03158.x |issn= 0956-540X |bibcode=2006GeoJI.167.1447T}}</ref><ref>{{Cite journal|last=Torsvik|first=Trond H.|last2=Steinberger|first2= Bernhard|last3= Ashwal|first3= Lewis D.|last4=Doubrovine |first4=Pavel V.|last5=Trønnes|first5=Reidar G.|date=2016|title=Earth evolution and dynamics—a tribute to Kevin Burke|journal=Canadian Journal of Earth Sciences| volume=53|issue=11| pages=1073–1087| doi=10.1139/cjes-2015-0228|issn=0008-4077|bibcode=2016CaJES..53.1073T}}</ref><ref>{{Cite journal|last=Dziewonski|first= Adam M. |last2=Lekic|first2= Vedran|last3= Romanowicz|first3=Barbara A. |authorlink3=Barbara A. Romanowicz |date=2010|title=Mantle Anchor Structure: An argument for bottom up tectonics|journal=Earth and Planetary Science Letters |volume=299 |issue=1–2 |pages=69–79 |doi=10.1016/j.epsl.2010.08.013 |issn=0012-821X|bibcode=2010E&PSL.299...69D }}</ref> que suxiren una estabilidade a longo prazo das rexións LLSVP do manto inferior que forman a base destes xurdimentos.


=== Fluencia no mando ===
=== Fluencia no mando ===


⚫
Dado que o manto está composto principalmente de olivino <chem>((Mg,Fe)2SiO4)</chem>, as características reolóxicas do manto son en gran parte as deste mineral. Ademáis, debido ás temperaturas e presións variables entre o manto inferior e superior, pódense producir unha variedade de procesos de fluencia, dominando a dislocación no manto inferior e a fluencia difusional dominando ocasionalmente no manto superior. Emporiso, hai unha grande rexión de transición nos procesos de fluencia entre o manto superior e inferior e incluso dentro de cada sección, as propiedades da fluencia poden cambiar fortemente coa ubicación e, polo tanto, coa temperatura e a presión . Nas rexions de fluencia da lei de potencia, a ecuación de fluencia axustada aos datos con n = 3–4 é estándar.<ref>{{Cite journal|authorlink1=Johannes Weertman| last1 = Weertman| first1 = J.| last2 = White| first2 = S.| last3 = Cook| first3 = Alan H.| date = 14 de febrero de 1978| title = Creep Laws for the Mantle of the Earth [and Discussion]| journal = Philosophical Transactions of the Royal Society of London A: Mathematical, Physical and Engineering Sciences| volume = 288| issue = 1350| pages = 9–26| doi = 10.1098/rsta.1978.0003| issn = 1364-503X| bibcode = 1978RSPTA.288....9W}}</ref>
Dado que o manto está composto principalmente de olivino
{\displaystyle {\ce {((Mg,Fe)2SiO4)}}}
⚫
, as características reolóxicas do manto son en gran parte as deste mineral. Ademáis, debido ás temperaturas e presións variables entre o manto inferior e superior, pódense producir unha variedade de procesos de fluencia, dominando a dislocación no manto inferior e a fluencia difusional dominando ocasionalmente no manto superior. Emporiso, hai unha grande rexión de transición nos procesos de fluencia entre o manto superior e inferior e incluso dentro de cada sección, as propiedades da fluencia poden cambiar fortemente coa ubicación e, polo tanto, coa temperatura e a presión . Nas rexions de fluencia da lei de potencia, a ecuación de fluencia axustada aos datos con n = 3–4 é estándar.(21)


=== Convección do manto noutros corpos celestes ===
=== Convección do manto noutros corpos celestes ===

Revisión actual feita o 1 de marzo de 2021 ás 10:18

Comezando a organizar o traballo en curso

En Obras[editar | editar a fonte]

Convección do manto[editar | editar a fonte]

A convección do manto é o movemento lento e deslizante no manto do silicato sólido da Terra causado polas correntes de convección que transportan a calor desde o interior á superficie do planeta.[1][2]

A litosfera da superficie da Terra cabalga sobre a astenosfera e as dúas forman os compoñentes do manto superior. A litosfera divídese nunha serie de placas que están continuamente creándose e consumíndose nos seus límites de placa. A acreción prodúcese a medida que o manto se agrega aos bordos de crecemento dunha placa, asociado coa expansión do fondo oceánico. Este material engadido quente arrefríase por condución e convección de calor. Nos bordos de consumo da placa, o material contráese térmicamente até volverse denso, e afúndese baixo o seu propio peso no proceso de subdución, xeralmente nunha fosa oceánica.[3]

Este material subducido afúndese a través do interior da Terra. Algo de material subducido parece acadar o manto inferior[4], mentres que noutras rexións, impídese que este material se afunda aínda máis, posiblemente debido a unha transición de fase de espinela a silicato de perovskita e magnesiustustita, una reacción endotérmica.[5]

A codia oceánica subducida desencadea o vulcanismo, aínda que os mecanismos básicos son variados. O vulcanismo pode ocorrer debido a procesos que agregan flotabilidad ao parcialmente fundido manto, o que causaría un fluxo cara arriba da masa parcial fundida debido a unha diminución na súa densidade. A convección secundaria pode causar vulcanismo superficial como consecuencia da extensión intraplacas[6] e plumas do manto.[7]

A convección do manto fai que as placas tectónicas se movan ao redor da superficie da Terra.[8] Este proceso semella ter sido moito máis activo durante o período Hadeico, o que resultou nunha clasificación gravitacional do ferro fundido máis pesado, níquel e sulfuros cara ao núcleo, e minerais de silicato máis liviáns no manto.

Tipos de convección[editar | editar a fonte]

A finais do século XX, houbo un debate importante dentro da comunidade xeofísica sobre si era probable que a convección fose «en capas» ou «completa».[9][10] Aínda que os elementos deste debate aínda continúan, os resultados da tomografía sísmica, as simulacións numéricas da convección do manto e o exame do campo gravitatorio da Terra están a suxerir a existencia da convección "completa" do manto, polo menos na actualidade. Neste modelo, frío, a subducente litosfera oceánica descende toda desde a superficie até o límite entre o núcleo e o manto (core–mantle boundary, CMB) e as quentes plumas elévanse desde o CMB até a superficie.[11] Esta imaxe baséase en grande medida nos resultados do modelos de tomografía sísmica globais, que adoitan mostrar anomalías de laxas e plumas que cruzan a zona de transición do manto.

Aínda que agora está ben aceptado que as laxas de subducción cruzan a zona de transición do manto e descenden até o manto inferior, o debate sobre a existencia e continuidade das plumas persiste, con importantes implicacións para o estilo de convección do manto. Este debate está vinculado á controversia acerca de si o vulcanismo intraplaca é causado por procesos superficiais do manto superior ou por plumas do manto inferior.[6] Moitos estudos de xeoquímica argumentaron que as lavas que irromperon nas áreas intraplaca son diferentes en composición das derivadas superficiais de basaltos de dorsais oceánicas (mid-ocean ridge basalts, MORB). Especificamente, tipicamente teñen elevadas proporcións de 3He /4He. Ao ser un nucleido primordial, o 3He non se produce naturalmente na terra. Tamén se escapa rapidamente da atmosfera terrestre cando entra en erupción. A elevada relación 3He /4He de basaltos de illas oceánicas (Ocean Island Basalts, OIB) suxire que deben de proceder dunha parte da terra que non sexa previamente fundida e reprocesada da mesma maneira que o foi a fonte MORB. Isto interpretouse como dunha orixe nunha rexión diferente, menos ben mesturada, que se suxire como o manto inferior. Outros, con todo, sinalaron que as diferenzas xeoquímicas poderían indicar a inclusión dun pequeno compoñente de material próximo á superficie da litosfera.

Forma e vigor da convección[editar | editar a fonte]

Na Terra, o número de Rayleigh para convección dentro do manto da Terra estímase da orde 107, o que indica una convección vigorosa. Este valor corresponde á convección do manto completo (é dicir, a convección que se estende desde a superficie da Terra até o bordo co núcleo). Nunha escala global, a expresión superficial desta convección son os movementos das placas tectónicas e, polo tanto, ten velocidades duns poucos cm/ano.[12][13][14] As velocidades poden ser máis rápidas para a convección a pequena escala que se produce en rexións de baixa viscosidade debaixo da litosfera, e máis lentas no manto inferior onde as viscosidades son máis grandes. Un ciclo de convección superficial simple toma da orde de 50 millóns de anos, aínda que a convección máis profunda pode estar máis preto de 200 millóns de anos.[15]

Na actualidade, crese que a convección de manto completo inclúe o declive a gran escala debaixo das Américas e do Pacífico occidental, ambas as rexións cunha longa historia de subducción, e o fluxo de emerxencia debaixo do Pacífico central e África, que presentan una topografía dinámica compatible co elevamiento.[16] Este patrón de fluxo a gran escala tamén é consistente cos movementos das placas tectónicas, que son a expresión superficial da convección no manto da Terra e actualmente indican una converxencia de grao-2 cara ao Pacífico occidental e as Américas, e a diverxencia afástase do Pacífico central e de África.[17] A persistencia da diverxencia tectónica neta fora de África e do Pacífico durante os últimos 250 millóns de anos indica a estabilidade a longo prazo deste patrón xeral de fluxo do manto[17], e é consistente con outros estudos[18][19][20] que suxiren una estabilidade a longo prazo das rexións LLSVP do manto inferior que forman a base destes xurdimentos.

Fluencia no mando[editar | editar a fonte]

Dado que o manto está composto principalmente de olivino , as características reolóxicas do manto son en gran parte as deste mineral. Ademáis, debido ás temperaturas e presións variables entre o manto inferior e superior, pódense producir unha variedade de procesos de fluencia, dominando a dislocación no manto inferior e a fluencia difusional dominando ocasionalmente no manto superior. Emporiso, hai unha grande rexión de transición nos procesos de fluencia entre o manto superior e inferior e incluso dentro de cada sección, as propiedades da fluencia poden cambiar fortemente coa ubicación e, polo tanto, coa temperatura e a presión . Nas rexions de fluencia da lei de potencia, a ecuación de fluencia axustada aos datos con n = 3–4 é estándar.[21]

Convección do manto noutros corpos celestes[editar | editar a fonte]

Un proceso similar de convección lenta probablemente ocorra (ou ocorreu) no interior doutros planetas (por exemplo, Venus, Marte) e algúns satélites (por exemplo, Europa, Encélado).

Véxase tamén[editar | editar a fonte]

Notas[editar | editar a fonte]

  1. ↑ Kobes, Randy and Kunstatter, Gabor."Mantle Convection" Copia arquivada en Wayback Machine. Physics Department, University of Winnipeg. Retrieved 3 January 2010.
  2. ↑ Ricard, Y. (2009). "2. Physics of Mantle Convection". En David Bercovici and Gerald Schubert. Treatise on Geophysics: Mantle Dynamics 7. Elsevier Science. ISBN 9780444535801. 
  3. ↑ Gerald Schubert; Donald Lawson Turcotte; Peter Olson (2001). "Chapter 2: Plate tectonics". Mantle convection in the earth and planets. Cambridge University Press. pp. 16 ff. ISBN 978-0-521-79836-5. 
  4. ↑ Fukao, Yoshio; Obayashi, Masayuki; Nakakuki, Tomoeki; Group, the Deep Slab Project (1 de enero de 2009). "Stagnant Slab: A Review". Annual Review of Earth and Planetary Sciences 37 (1): 19–46. Bibcode:2009AREPS..37...19F. doi:10.1146/annurev.earth.36.031207.124224. 
  5. ↑ Gerald Schubert; Donald Lawson Turcotte; Peter Olson (2001). "§2.5.3: Fate of descending slabs". Cited work. pp. 35 ff. ISBN 978-0-521-79836-5. 
  6. ↑ 6,0 6,1 Foulger, G.R. (2010). Plates vs. Plumes: A Geological Controversy. Wiley-Blackwell. ISBN 978-1-4051-6148-0. 
  7. ↑ Kent C. Condie (1997). Plate tectonics and crustal evolution (4th ed.). Butterworth-Heinemann. p. 5. ISBN 978-0-7506-3386-4. 
  8. ↑ Moresi, Louis; Solomatov, Viatcheslav (1998). "Mantle convection with a brittle lithosphere: thoughts on the global tectonic styles of the Earth and Venus". Geophysical Journal International 133 (3): 669–82. Bibcode:1998GeoJI.133..669M. doi:10.1046/j.1365-246X.1998.00521.x. 
  9. ↑ Donald Lawson Turcotte; Gerald Schubert (2002). Geodynamics (2nd ed.). Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-66624-4. 
  10. ↑ Gerald Schubert; Donald Lawson Turcotte; Peter Olson (2001). Cited work. p. 616. ISBN 978-0-521-79836-5. 
  11. ↑ Montelli, R; Nolet, G; Dahlen, FA; Masters, G; Engdahl ER; Hung SH (2004). "Finite-frequency tomography reveals a variety of plumes in the mantle". Science 303 (5656): 338–43. Bibcode:2004Sci...303..338M. PMID 14657505. doi:10.1126/science.1092485. 
  12. ↑ Small-scale convection in the upper mantle beneath the Chinese Tian Shan Mountains, http://www.vlab.msi.umn.edu/reports/allpublications/files/2007-pap79.pdf Copia arquivada en Wayback Machine
  13. ↑ Polar Wandering and Mantle Convection, http://articles.adsabs.harvard.edu/cgi-bin/nph-iarticle_query?bibcode=1972IAUS...48..212T&db_key=AST&page_ind=0&data_type=GIF&type=SCREEN_VIEW&classic=YES
  14. ↑ Picture showing convection with velocities indicated. "Archived copy". Arquivado dende o orixinal o 28 de setembro de 2011. Consultado o 29 de agosto de 2011. 
  15. ↑ Thermal Convection with a Freely Moving Top Boundary, See section IV Discussion and Conclusions http://physics.nyu.edu/jz11/publications/ConvecA.pdf
  16. ↑ Lithgow-Bertelloni, Carolina; Silver, Paul G. (1998). "Dynamic topography, plate driving forces and the African superswell". Nature (en inglés) 395 (6699): 269–272. Bibcode:1998Natur.395..269L. ISSN 0028-0836. doi:10.1038/26212. 
  17. ↑ 17,0 17,1 Conrad, Clinton P.; Steinberger, Bernhard; Torsvik, Trond H. (2013). "Stability of active mantle upwelling revealed by net characteristics of plate tectonics". Nature (en inglés) 498 (7455): 479–482. Bibcode:2013Natur.498..479C. ISSN 0028-0836. PMID 23803848. doi:10.1038/nature12203. 
  18. ↑ Torsvik, Trond H.; Smethurst, Mark A.; Burke, Kevin; Steinberger, Bernhard (2006). "Large igneous provinces generated from the margins of the large low-velocity provinces in the deep mantle". Geophysical Journal International (en inglés) 167 (3): 1447–1460. Bibcode:2006GeoJI.167.1447T. ISSN 0956-540X. doi:10.1111/j.1365-246x.2006.03158.x. 
  19. ↑ Torsvik, Trond H.; Steinberger, Bernhard; Ashwal, Lewis D.; Doubrovine, Pavel V.; Trønnes, Reidar G. (2016). "Earth evolution and dynamics—a tribute to Kevin Burke". Canadian Journal of Earth Sciences 53 (11): 1073–1087. Bibcode:2016CaJES..53.1073T. ISSN 0008-4077. doi:10.1139/cjes-2015-0228. 
  20. ↑ Dziewonski, Adam M.; Lekic, Vedran; Romanowicz, Barbara A. (2010). "Mantle Anchor Structure: An argument for bottom up tectonics". Earth and Planetary Science Letters 299 (1–2): 69–79. Bibcode:2010E&PSL.299...69D. ISSN 0012-821X. doi:10.1016/j.epsl.2010.08.013. 
  21. ↑ Weertman, J.; White, S.; Cook, Alan H. (14 de febrero de 1978). "Creep Laws for the Mantle of the Earth [and Discussion]". Philosophical Transactions of the Royal Society of London A: Mathematical, Physical and Engineering Sciences 288 (1350): 9–26. Bibcode:1978RSPTA.288....9W. ISSN 1364-503X. doi:10.1098/rsta.1978.0003. 

ARTIGOS PENDENTES[editar | editar a fonte]


BIOLOXÍA[editar | editar a fonte]

1000 artigos[editar | editar a fonte]

Nivel 1[editar | editar a fonte]

Artigo Outras wikis Estado Logros
# Terra Calidade en ES, EN e 3 máis Revisado comparandoo coa versión castelán, hai varias cousas que se poden coller da versión inglesa. Creados os artigos: Rodinia, Pannotia, Bordo diverxente, Bordo converxente, Falla transformante, Expansión do piso oceánico, Inversión magnética, Placa eurasiática, Paleomagnetismo
# Ser humano Calidade en Euskara, Bo en CA
# Vida
# Ciencia Primeira impresión: moi amplo e ben referenciado. Poucas ligazóns vermellas destacadas.

Nivel 3[editar | editar a fonte]

Inventores, científicos e matemáticos[editar | editar a fonte]
Artigo Outras wikis Estado Logros
# Galileo Galilei Calidade en DE, Bo en EN
# Carl von Linné Artigo de calidade
# Charles Darwin

Biografías[editar | editar a fonte]

Artigo Outras wikis Estado Logros
# Jane Goodall
# Lynn Margulis
# Charles Darwin
# Carl Sagan
# Francis Crick
# Rosalind Franklin
# James Watson
#
#

Bioquímica[editar | editar a fonte]

Microbioloxía[editar | editar a fonte]

Traído desde «https://gl.wikipedia.org/w/index.php?title=Usuario:Viascos/Traballo&oldid=5713242»