Asdrúbal o Belo: Diferenzas entre revisións

Na Galipedia, a Wikipedia en galego.
Contido eliminado Contido engadido
Sen resumo de edición
Sen resumo de edición
Liña 1: Liña 1:
{{Biografía}}{{enuso}}
{{Biografía}}{{enuso}}
{{Outros homónimos|Asdrúbal}}
{{Outros homónimos|Asdrúbal}}
'''Asdrúbal''', (en [[Lingua púnica|púnico]]:<ref>Huss (1985), p. 566</ref> 𐤏𐤆𐤓‬‬𐤁‬𐤏𐤋‬, ''ʿAzrubaʿal)'' coñecido como '''Asdrúbal o Belo''', nado sobre o -270 e finado no [[-221]], foi un político e xeneral [[Cartago|cartaxinés]], xenro de [[Amílcar Barca]] e, trala morte deste, gobernador de [[Iberia]]. En colaboración con [[Aníbal]], estendeu o imperio cartaxinés na península fundando [[Qart Hadash]], Cidade Nova, como a súa homóloga africana, a [[Carthago Nova]] romana, actual [[Cartaxena]].
'''Asdrúbal''', (en [[Lingua púnica|púnico]]:<ref>Huss (1985), p. 566</ref> 𐤏𐤆𐤓‬‬𐤁‬𐤏𐤋‬, ''ʿAzrubaʿal)'' coñecido como '''Asdrúbal o Belo''', ou '''Asdrúbal o Vello''', nado sobre o -270 e finado no [[-221]], foi un político e xeneral [[Cartago|cartaxinés]], xenro de [[Amílcar Barca]] e, trala morte deste, gobernador de [[Iberia]]. En colaboración con [[Aníbal]], estendeu o imperio cartaxinés na península fundando [[Qart Hadash]], Cidade Nova, como a súa homóloga africana, a [[Carthago Nova]] romana, actual [[Cartaxena]].


Foi asasinado no [[-221]] e sucedeuno no mando [[Aníbal]].
Foi asasinado no [[-221]] e sucedeuno no mando [[Aníbal]].
Liña 10: Liña 10:


=== Presenza en Iberia ===
=== Presenza en Iberia ===
Aínda que non se sabe cando regresou a Iberia, posiblemente durante o 231-230 a. C, estaba presente no 229 a.C. na morte de Amílcar durante o [[asedio de Heliké]].<ref>Diodoro, 25. 2. (''Amílcar atrayendo hacia él a los perseguidores se lanzó a atravesar un río vadeándolo sobre su caballo, que se encabritó y lo arrojó al agua, donde se ahogó. Pero Aníbal y Asdrúbal, sus hijos, que le acompañaban, llegaron sanos y salvo a Acra-Leuke).''</ref><ref>Hernández (1995), p. 31</ref> Tras este suceso, reuniu as súas forzas en [[Akra Leuké]]<ref>Gebhardt 81864), p. 64</ref> e, como os fillos de Amílcar eran moi novos ([[Aníbal]], o máis vello, aínda non tiña dezanove anos), Cartago, outorgoulle o mando do exército e deulle o título de gobernador de Iberia. Asdrúbal prefiriu empregar a diplomacia antes que as armas para pacifica-las tribos iberas<ref>Tito Livio 21.2.7 ("''aumentó el dominio cartaginés promoviendo lazos de hospitalidad con los reyezuelos y atrayéndose a nuevos pueblos mediante la amistad de los nobles y no mediante la guerra y las armas").''</ref> e, como se acostumaba na época, esixiu a entrega de [[Refén|reféns]] por parte dos [[Iberos|pobos iberos]] que estaban sometidos como sistema para asegura-la paz e tamén fomentou os casamentos mixtos; mesmo el casou cunha princesa ibera.<ref name=":0" />
Aínda que non se sabe cando regresou a Iberia, posiblemente durante o 231-230 a. C, estaba presente no 229 a.C. na morte de Amílcar durante o [[asedio de Heliké]].<ref>Diodoro, 25. 2. (''Amílcar, atraendo cara a el aos seus perseguidores, lanzouse ao outro lado dun río, cruzándoo co seu cabalo, que se ergueu e o lanzo á auga, onde afogou. Mais Aníbal e Asdrúbal, os seus fillos, que o acompañaron, chegaron con seguridade a Acra-Leuke).''</ref><ref>Hernández (1995), p. 31</ref> Tras este suceso, reuniu as súas forzas en [[Akra Leuké]]<ref>Gebhardt 81864), p. 64</ref> e, como os fillos de Amílcar eran moi novos ([[Aníbal]], o máis vello, aínda non tiña dezanove anos), Cartago, outorgoulle o mando do exército e deulle o título de gobernador de Iberia. Asdrúbal prefiriu empregar a diplomacia antes que as armas para pacifica-las tribos iberas e, como se acostumaba na época, esixiu a entrega de [[Refén|reféns]] por parte dos [[Iberos|pobos iberos]] que estaban sometidos como sistema para asegura-la paz e tamén fomentou os casamentos mixtos; mesmo el casou cunha princesa ibera<ref name=":0" /> e animou a Aníbal a casa con [[Imilce]], outra princesa ibera.<ref>Brizzi (2000), p. 50</ref>


=== Tratado do Ebro ===
No 226 a. C., ante a continua expansión do poderío púnico en Iberia, dúas importantes cidades baixo a influencia grega, Ampurias (Emporium) e Sagunto, acudiron a Roma. Esta tratou de delimitar a área de influencia púnica para limita-la súa expansión. O acordo, coñecido como o Tratado do Ebro ou Tratado de Asdrúbal, acotaba a zona de influencia cartaxinesa no sur do río ''Iber'' (''Iberus'' para os romanos), hoxe [[Río Ebro|Ebro]]. Asdrúbal aceptou o acordo, quizais porque o dominio púnico aínda non estaba totalmente consolidado e non pretendía un conflicto contra Roma.
No 226 a. C., ante a continua expansión do poderío púnico en Iberia, dúas importantes cidades baixo a influencia grega, [[Empúries]] (''Emporium'') e [[Sagunt|Sagunto]], acudiron a Roma. Esta tratou de delimitar a área de influencia púnica para limita-la súa expansión. O acordo, coñecido como o [[Tratado do Ebro]] ou [[Tratado do Ebro|Tratado de Asdrúbal]], acotaba a zona de influencia cartaxinesa no sur do río ''Iber'' (''Iberus'' para os romanos), hoxe [[Río Ebro|Ebro]]. Asdrúbal aceptou o acordo, quizais porque o dominio púnico aínda non estaba totalmente consolidado e non pretendía un conflito contra Roma. Por outra banda, Roma tampouco quería que os cartaxineses apoiasen aos [[galos]] do norte de Italia cos que estaban en guerra. O seu goberno en Iberia foi bastante independente de Cartago e o tratado asinouno no seu nome e non no de Cartago.

=== Fundación de Qart Hadasht ===
No 227 a. C., preto da antiga poboación ibérica de [[Mastia]], fundou a importante cidade e base naval de [[Qart Hadasht]], que os romanos chamarían posteriormente [[Carthago Nova]], a actual [[Cartaxena]]. O lugar era un excelente porto natural situado preto das minas de [[prata]] e máis preto de Cartago que Gadir; a súa situación permitiu un mellor control dos movementos dos romanos, de xeito que o centro do poder cartaxinés na península foi trasladado de Gadir a Cartago Nova, onde construíu un palacio.

=== Morte ===
Cando aínda non pasaran sete anos dende a morte de Amílcar, Asdrúbal o Belo, foi asasinado no 221 a. C.,<ref name=":0" /> a mans dun escravo ou dun mercenario do rei [[Celtas|celta]] Tagus, que vingou, deste xeito, a morte previa do seu señor. O sucesor de Asdrúbal o Belo, foi o seu cuñado, e fillo de Amílcar, [[Aníbal|Aníbal Barca]].


No 227 a. C., preto da antiga poboación ibérica de [[Mastia]], fundou a importante ciudad e base naval de [[Qart Hadasht]], que os romanos chamarían posteriormente [[Carthago Nova]], a actual [[Cartaxena]]. Cando aínda non pasaran sete anos dende a morte de Amílcar, Asdrúbal o Belo, foi asasinado no 221 a. C.,<ref name=":0" /> a mans dun escravo ou dun mercenario do rei [[Celtas|celta]] Tagus, que vengou, deste xeito, a morte previa do seu señor. O sucesor de Asdrúbal o Belo, foi o seu cuñado, e fillo de Amílcar, [[Aníbal|Aníbal Barca]].
== Notas ==
== Notas ==
{{Listaref|30em}}
{{Listaref|30em}}
Liña 27: Liña 33:
* Tito Livio: ''Historia de Roma'' Libro de Bolsillo Alianza Editorial 1595 1-2
* Tito Livio: ''Historia de Roma'' Libro de Bolsillo Alianza Editorial 1595 1-2


==== Fontes secundarias ====
==== Fontes actuais ====


* {{Cita libro|título=España: historia de una nación|apelidos=Hernández Sánchez-Barba|nome=Mario|editorial=Editorial Complutense|ano=1995|ISBN=9788489365346|ref=|lugar=Madrid|lingua=es}}
* {{Cita libro|título=Annibale|apelidos=Brizzi|nome=Giovanni|editorial=RAI-ERI|ano=2000|ISBN=978-8839711137|ref=|lugar=Roma|lingua=it}}
*{{Cita libro|título=España: historia de una nación|apelidos=Hernández Sánchez-Barba|nome=Mario|editorial=Editorial Complutense|ano=1995|ISBN=9788489365346|ref=|lugar=Madrid|lingua=es}}
* {{Cita libro|título=Historia general de España y de sus Indias desde los tiempos más remoto|apelidos=Gebhardt|nome=Víctor|editorial=Impr. Librería Española|ano=1864|ISBN=|ref=|lugar=Madrid|volume=I|lingua=es}}
* {{Cita libro|título=Historia general de España y de sus Indias desde los tiempos más remoto|apelidos=Gebhardt|nome=Víctor|editorial=Impr. Librería Española|ano=1864|ISBN=|ref=|lugar=Madrid|volume=I|lingua=es}}
*{{Cita libro|título=Geschichte der Karthager|apelidos=Huss|nome=Werner|editorial=C.H. Beck|ano=1985|ISBN=9783406306549|ref=|lugar=Múnic|lingua=de}}
*{{Cita libro|título=Geschichte der Karthager|apelidos=Huss|nome=Werner|editorial=C.H. Beck|ano=1985|ISBN=9783406306549|ref=|lugar=Múnic|lingua=de}}

Revisión como estaba o 29 de outubro de 2020 ás 16:03

Asdrúbal o Belo
Nacemento270 a. C.
Lugar de nacementoCartago
Falecemento221 a. C. e 220 a. C.
Lugar de falecementoCartaxena
Relixiónmitologia fenícia
Ocupaciónmilitar e político
Cónxuxemiddle daughter of Hamilcar Barca
editar datos en Wikidata ]

Asdrúbal, (en púnico:[1] 𐤏𐤆𐤓‬‬𐤁‬𐤏𐤋‬, ʿAzrubaʿal) coñecido como Asdrúbal o Belo, ou Asdrúbal o Vello, nado sobre o -270 e finado no -221, foi un político e xeneral cartaxinés, xenro de Amílcar Barca e, trala morte deste, gobernador de Iberia. En colaboración con Aníbal, estendeu o imperio cartaxinés na península fundando Qart Hadash, Cidade Nova, como a súa homóloga africana, a Carthago Nova romana, actual Cartaxena.

Foi asasinado no -221 e sucedeuno no mando Aníbal.

Traxectoria

Mocidade

Dende moi novo, foi un dos xefes do partido popular ou democrático e tivo actividade política durante as dúas primeiras guerras púnicas. Casou coa filla de Amílcar Barca e acompañou a este a Iberia no 238 a.C., despois da Primeira guerra púnica, desembarcando en Gadir[2] (a Gades romana, actual Cádiz) Despois, retornou a Cartago para toma-lo mando na guerrra contra os Númidas que se sublevaran contra Cartago e aos que derrotou polo que Numidia pasou a estar controlada polos Barca.[3][4][5][6]

Presenza en Iberia

Aínda que non se sabe cando regresou a Iberia, posiblemente durante o 231-230 a. C, estaba presente no 229 a.C. na morte de Amílcar durante o asedio de Heliké.[7][8] Tras este suceso, reuniu as súas forzas en Akra Leuké[9] e, como os fillos de Amílcar eran moi novos (Aníbal, o máis vello, aínda non tiña dezanove anos), Cartago, outorgoulle o mando do exército e deulle o título de gobernador de Iberia. Asdrúbal prefiriu empregar a diplomacia antes que as armas para pacifica-las tribos iberas e, como se acostumaba na época, esixiu a entrega de reféns por parte dos pobos iberos que estaban sometidos como sistema para asegura-la paz e tamén fomentou os casamentos mixtos; mesmo el casou cunha princesa ibera[2] e animou a Aníbal a casa con Imilce, outra princesa ibera.[10]

Tratado do Ebro

No 226 a. C., ante a continua expansión do poderío púnico en Iberia, dúas importantes cidades baixo a influencia grega, Empúries (Emporium) e Sagunto, acudiron a Roma. Esta tratou de delimitar a área de influencia púnica para limita-la súa expansión. O acordo, coñecido como o Tratado do Ebro ou Tratado de Asdrúbal, acotaba a zona de influencia cartaxinesa no sur do río Iber (Iberus para os romanos), hoxe Ebro. Asdrúbal aceptou o acordo, quizais porque o dominio púnico aínda non estaba totalmente consolidado e non pretendía un conflito contra Roma. Por outra banda, Roma tampouco quería que os cartaxineses apoiasen aos galos do norte de Italia cos que estaban en guerra. O seu goberno en Iberia foi bastante independente de Cartago e o tratado asinouno no seu nome e non no de Cartago.

Fundación de Qart Hadasht

No 227 a. C., preto da antiga poboación ibérica de Mastia, fundou a importante cidade e base naval de Qart Hadasht, que os romanos chamarían posteriormente Carthago Nova, a actual Cartaxena. O lugar era un excelente porto natural situado preto das minas de prata e máis preto de Cartago que Gadir; a súa situación permitiu un mellor control dos movementos dos romanos, de xeito que o centro do poder cartaxinés na península foi trasladado de Gadir a Cartago Nova, onde construíu un palacio.

Morte

Cando aínda non pasaran sete anos dende a morte de Amílcar, Asdrúbal o Belo, foi asasinado no 221 a. C.,[2] a mans dun escravo ou dun mercenario do rei celta Tagus, que vingou, deste xeito, a morte previa do seu señor. O sucesor de Asdrúbal o Belo, foi o seu cuñado, e fillo de Amílcar, Aníbal Barca.

Notas

  1. Huss (1985), p. 566
  2. 2,0 2,1 2,2 "Hasdrubal the Fair". livius.org (en inglés). 5 de agosto de 2020. Consultado o 29 de outubro de 2020. 
  3. Polibio 3.7-16
  4. Tito Livio 21.22.1-4
  5. Tito Livio 23.26.2
  6. Diodoro de Sicilia 25.2
  7. Diodoro, 25. 2. (Amílcar, atraendo cara a el aos seus perseguidores, lanzouse ao outro lado dun río, cruzándoo co seu cabalo, que se ergueu e o lanzo á auga, onde afogou. Mais Aníbal e Asdrúbal, os seus fillos, que o acompañaron, chegaron con seguridade a Acra-Leuke).
  8. Hernández (1995), p. 31
  9. Gebhardt 81864), p. 64
  10. Brizzi (2000), p. 50

Véxase tamén

Bibliografía

Fontes primarias

  • Apiano: Historia Romana Biblioteca Clásica Gredos 84
  • Polibio: Historias Biblioteca Clásica Gredos 38 y 43
  • Tito Livio: Historia de Roma Libro de Bolsillo Alianza Editorial 1595 1-2

Fontes actuais

  • Brizzi, Giovanni (2000). Annibale (en italiano). Roma: RAI-ERI. ISBN 978-8839711137. 
  • Hernández Sánchez-Barba, Mario (1995). España: historia de una nación (en castelán). Madrid: Editorial Complutense. ISBN 9788489365346. 
  • Gebhardt, Víctor (1864). Historia general de España y de sus Indias desde los tiempos más remoto (en castelán) I. Madrid: Impr. Librería Española. 
  • Huss, Werner (1985). Geschichte der Karthager (en alemán). Múnic: C.H. Beck. ISBN 9783406306549.