Batalla das Navas de Tolosa: Diferenzas entre revisións
m engado a Categoría:Historia de España do século XIII mediante HotCat |
m Arranxiños |
||
| Liña 1: | Liña 1: | ||
[[Ficheiro:Batalla de las Navas de Tolosa, por Francisco van Halen.jpg|miniatura|dereita|350px|Representación da batalla das Navas de Tolosa de F. P. Van Halen, do século XIX. Cadro exposto no [[Pazo do Senado]] en [[Madrid]].]] |
[[Ficheiro:Batalla de las Navas de Tolosa, por Francisco van Halen.jpg|miniatura|dereita|350px|Representación da batalla das Navas de Tolosa de F. P. Van Halen, do século XIX. Cadro exposto no [[Pazo do Senado]] en [[Madrid]].]] |
||
A '''batalla das Navas de Tolosa''', chamada na [[historiografía]] [[Idioma árabe|árabe]] ''Batalla de Al-Uqab'' (معركة العقاب), enfrontou o [[16 de xullo]] de [[1212]] nas inmediacións da poboación [[Provincia de Xaén|xienense]] de [[Santa Elena (Xaén)|Santa Elena]] a un exército aliado cristián formado en gran parte polas tropas [[Reino de Castela|casteláns]] de [[Afonso VIII de Castela]], as [[Reino de Navarra|navarras]] de [[Sancho VII de Navarra]], as [[Reino de Aragón|aragonesas]] de [[Pedro II de Aragón]] e as [[Portugal|portuguesas]] de [[Afonso II de Portugal]] contra o exército do [[califa]] [[almohade]] [[Muhammad An-Nasir]].<ref>Guggenberger, Anthony, ''A General History of the Christian Era: The Papacy and the Empire'', Vol.1, (B. Herder, 1913), 372.</ref> A batalla foi o resultado da [[Cruzadas|cruzada]] emprendida polo rei Afonso VIII, o [[arcebispo]] de [[Toledo]] [[Rodrigo Ximénez de Rada]] e o [[papa]] [[Inocencio III]] contra os |
A '''batalla das Navas de Tolosa''', chamada na [[historiografía]] [[Idioma árabe|árabe]] ''Batalla de Al-Uqab'' (معركة العقاب), enfrontou o [[16 de xullo]] de [[1212]] nas inmediacións da poboación [[Provincia de Xaén|xienense]] de [[Santa Elena (Xaén)|Santa Elena]] a un exército aliado cristián formado en gran parte polas tropas [[Reino de Castela|casteláns]] de [[Afonso VIII de Castela]], as [[Reino de Navarra|navarras]] de [[Sancho VII de Navarra]], as [[Reino de Aragón|aragonesas]] de [[Pedro II de Aragón]] e as [[Portugal|portuguesas]] de [[Afonso II de Portugal]] contra o exército do [[califa]] [[Imperio almohade|almohade]] [[Muhammad An-Nasir]].<ref>Guggenberger, Anthony, ''A General History of the Christian Era: The Papacy and the Empire'', Vol.1, (B. Herder, 1913), 372.</ref> A batalla foi o resultado da [[Cruzadas|cruzada]] emprendida polo rei Afonso VIII, o [[arcebispo]] de [[Toledo]] [[Rodrigo Ximénez de Rada]] e o [[papa]] [[Inocencio III, papa|Inocencio III]] contra os almohades (musulmáns que dominaban [[Al-Andalus|Al-Ándalus]]). Saldada cunha importante vitoria do bando cristián, esta batalla foi o punto álxido da [[Reconquista]] e o principio da fin da presenza musulmán na [[Península Ibérica|Península ibérica]].<ref>Lynn Hunt describe a batalla como un "punto de inflexión na reconquista..." Ver Lynn Hunt, R. Po-chia Hsia, Thomas R. Martin, Barbara H. Rosenwein, e Bonnie Smith, ''The Making of the West: Peoples and Cultures: A Concise History: Volume I: To 1740'', Segunda Edición ([[Nova York]]: Bedford/St. Martin's 2007), 391.</ref><ref>Gitlitz, David Martin e Linda Kay Davidson, ''The Pilgrimage Road to Santiago'', (St.Martin's Press, 2000), 60.</ref> |
||
== Os bandos == |
== Os bandos == |
||
| Liña 9: | Liña 9: | ||
Polo bando cristián estaban as tropas de Afonso VIII de Castela, que era o principal continxente e estaban no centro da formación. Xunto a elas estaban tropas das [[ordes militares]] de [[Orde de Santiago|Santiago]], [[Orde de Calatrava|Calatrava]], [[Orde do Temple|o Temple]] e [[Orde do Hospital|do Hospital]], e algúns cabaleiros chegados do resto de [[Europa]], principalmente [[Francia]] e [[Italia]]. |
Polo bando cristián estaban as tropas de Afonso VIII de Castela, que era o principal continxente e estaban no centro da formación. Xunto a elas estaban tropas das [[ordes militares]] de [[Orde de Santiago|Santiago]], [[Orde de Calatrava|Calatrava]], [[Orde do Temple|o Temple]] e [[Orde do Hospital|do Hospital]], e algúns cabaleiros chegados do resto de [[Europa]], principalmente [[Francia]] e [[Italia]]. |
||
Os outros reis cristiáns formaban os laterais do exército, eran as tropas de Sancho VII de Navarra, de Pedro II de Aragón e de Afonso II de Portugal respectivamente. Destacaba a ausencia de [[Afonso IX de León]], que non acudiu pola inimizade que mantiña daquela co [[Reino de Castela|rei de Castela]]. |
Os outros reis cristiáns formaban os laterais do exército, eran as tropas de Sancho VII de Navarra, de Pedro II de Aragón e de Afonso II de Portugal respectivamente. Destacaba a ausencia de [[Afonso VIII de León e Galicia|Afonso IX de León]], que non acudiu pola inimizade que mantiña daquela co [[Reino de Castela|rei de Castela]]. |
||
O bando almohade tiña como líder ó califa Muhammad An-Nasir. |
O bando almohade tiña como líder ó califa Muhammad An-Nasir. |
||
| Liña 39: | Liña 39: | ||
== Notas == |
== Notas == |
||
{{Listaref}} |
{{Listaref|30em}} |
||
== Véxase tamén == |
== Véxase tamén == |
||
{{Commonscat|Battle of Las Navas de Tolosa}} |
{{Commonscat|Battle of Las Navas de Tolosa}} |
||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
=== Bibliografía === |
=== Bibliografía === |
||
* Martín Alvira-Cabrer: ''Las Navas de Tolosa, 1212. Idea, liturgia y memoria de la batalla'', Sílex, Madrid, [[2012]], ISBN 978-84-7737-721-4, {{es}} |
* Martín Alvira-Cabrer: ''Las Navas de Tolosa, 1212. Idea, liturgia y memoria de la batalla'', Sílex, Madrid, [[2012]], ISBN 978-84-7737-721-4, {{es}} |
||
| Liña 53: | Liña 51: | ||
* Juan Batista González: ''España estratégica. Guerra y diplomacia en la historia de España'' (cap. 4: ''De Covadonga a Las Navas de Tolosa''), [[Madrid]], [[2007]], ISBN 978-84-7737-183-0, {{es}} |
* Juan Batista González: ''España estratégica. Guerra y diplomacia en la historia de España'' (cap. 4: ''De Covadonga a Las Navas de Tolosa''), [[Madrid]], [[2007]], ISBN 978-84-7737-183-0, {{es}} |
||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
{{Control de autoridades}} |
{{Control de autoridades}} |
||
Revisión como estaba o 29 de outubro de 2020 ás 15:43
A batalla das Navas de Tolosa, chamada na historiografía árabe Batalla de Al-Uqab (معركة العقاب), enfrontou o 16 de xullo de 1212 nas inmediacións da poboación xienense de Santa Elena a un exército aliado cristián formado en gran parte polas tropas casteláns de Afonso VIII de Castela, as navarras de Sancho VII de Navarra, as aragonesas de Pedro II de Aragón e as portuguesas de Afonso II de Portugal contra o exército do califa almohade Muhammad An-Nasir.[1] A batalla foi o resultado da cruzada emprendida polo rei Afonso VIII, o arcebispo de Toledo Rodrigo Ximénez de Rada e o papa Inocencio III contra os almohades (musulmáns que dominaban Al-Ándalus). Saldada cunha importante vitoria do bando cristián, esta batalla foi o punto álxido da Reconquista e o principio da fin da presenza musulmán na Península ibérica.[2][3]
Os bandos
A batalla foi froito da cruzada[4] organizada polo rei Afonso VIII de Castela, o papa Inocencio III e o arcebispo de Toledo, Rodrigo Ximénez de Rada para combateren os almohades, pobo musulmán e bérber, que acudiran na axuda dos reinos de Taifas a mediados do século XII.
Polo bando cristián estaban as tropas de Afonso VIII de Castela, que era o principal continxente e estaban no centro da formación. Xunto a elas estaban tropas das ordes militares de Santiago, Calatrava, o Temple e do Hospital, e algúns cabaleiros chegados do resto de Europa, principalmente Francia e Italia.
Os outros reis cristiáns formaban os laterais do exército, eran as tropas de Sancho VII de Navarra, de Pedro II de Aragón e de Afonso II de Portugal respectivamente. Destacaba a ausencia de Afonso IX de León, que non acudiu pola inimizade que mantiña daquela co rei de Castela.
O bando almohade tiña como líder ó califa Muhammad An-Nasir.
Antes da batalla
Os exércitos cristián e almohade atopáronse preto de Despeñaperros, paso fronteirizo que separa as actuais Comunidades Autónomas de Andalucía de Castela A Mancha. Os almohades tomaron o 13 de xullo o castelo do Ferral, á entrada de Despeñaperros, o que lles permitiu facerse fortes.
An-Nasir instalou o seu campamento no desfiladeiro da Losa, para bloquear o paso cristián. Porén, o exército cristián logrou cruzar Serra Morena e instalou entre o 13 e o 14 de xullo o seu campamento en Mesa del Rey.
A tenda de An-Nasir era defendida pola chamada Garda Negra, ou imesebelen, composta por soldados-escravos fanáticos procedentes do Senegal. Grandes cadeas e estacas mantíñanos unidos entre si e ó chan, de tal maneira que non lles quedaba outra alternativa que loitar ou morrer. Os imesebelen adoptaban unha forma defensiva cadrada, con filas diagonais e perpendiculares que ían desde os bordos da formación ata o centro desta.
Desenvolvemento da batalla
A batalla desenvolveuse o día 16 de xullo de 1212, nas "navas" (chairas) que hai entre Miranda del Rey e Santa Elena. O exército cristián baixou de Mesa del Rey e atopouse coa vangarda almohade.
A cabalería pesada cristiá era moi superior ós soldados almohades, polo cal An-Nasir colocou arqueiros e infantería, co fin de fustrigar a cabalería cristiá antes de envolvela coa súa infantería. Malia todo, os reis de Aragón e Navarra (Pedro II e Sancho VII respectivamente), impedírono ó estaren nos flancos do seu exército, facendo que os almohades non puideran envolvelos por aí.
As tropas cristiás esmagaron ós almohades, pero acabaron sendo detidas e rexeitadas. As primeiras liñas cristiáns retiráronse paulatinamente, pero a cabalería pesada resistiu en combate contra o exército almohade. Entón foi cando atacaron Pedro II e Sancho VII, facendo un ataque en tenaces que acabou cos flancos inimigos.
A cabalería de Sancho VII de Navarra avanzou e acabou chegando ó campamento de An-Nasir. Cargaron contra o valado de madeira, e dise que o mesmo Sancho VII rompeu as cadeas que unían á garda, acabando con ela.
An-Nasir fuxiu a Baeza e dende alí a Xaén, sen poder evitar a destrución do seu exército.
Descoñécese o número exacto de mortos e feridos desta batalla porque non hai datos fidedignos ó respecto, pero estimacións modernas calculan que o exército almohade tiña uns 22 000 ou 30 000 homes e o exército cristián tiña duns 12 000 a uns 14 000 homes. O número de baixas non é doado de estimar pero é presumible que as baixas do exército almohade foran bastante numerosas.[5]
Despois da batalla
Segundo a lenda, despois da batalla o reino de Navarra adoptou un novo escudo de armas en memoria da acción de Sancho. O novo escudo mostraba unha de cadea de ouro sobre campo de goles cunha esmeralda. Na actualidade pode verse no escudo de España.
Notas
- ↑ Guggenberger, Anthony, A General History of the Christian Era: The Papacy and the Empire, Vol.1, (B. Herder, 1913), 372.
- ↑ Lynn Hunt describe a batalla como un "punto de inflexión na reconquista..." Ver Lynn Hunt, R. Po-chia Hsia, Thomas R. Martin, Barbara H. Rosenwein, e Bonnie Smith, The Making of the West: Peoples and Cultures: A Concise History: Volume I: To 1740, Segunda Edición (Nova York: Bedford/St. Martin's 2007), 391.
- ↑ Gitlitz, David Martin e Linda Kay Davidson, The Pilgrimage Road to Santiago, (St.Martin's Press, 2000), 60.
- ↑ José Fernández Llamazares reproduce a carta enviada polo papa ó rei de Castela, exhortándoo a levar a cabo a cruzada: Historia de la bula de la Santa Cruzada (1859), páxs. 28-33.
- ↑ Martín Alvira Cabrer: Las Navas de Tolosa, 1212: idea, liturgia y memoria de la batalla. Sílex, Madrid 2012, p. 332. El mesmo: Guerra e ideología en la España medieval: cultura y actitudes históricas ante el giro de principios del siglo XIII: batallas de las Navas de Tolosa (1212) y Muret (1213). Universidade Complutense, Madrid 2000. p. 192 e 196. (en castelán)
Véxase tamén
 |
Wikimedia Commons ten máis contidos multimedia na categoría: Batalla das Navas de Tolosa |
Bibliografía
- Martín Alvira-Cabrer: Las Navas de Tolosa, 1212. Idea, liturgia y memoria de la batalla, Sílex, Madrid, 2012, ISBN 978-84-7737-721-4, (en castelán)
- Enciclopedia Británica
- María Dolores Rosado Llamas e Manuel Gabriel López Payer: La batalla de las Navas de Tolosa : historia y mito, Caja Rural, Xaén, 2001, ISBN 84-699-6793-2, (en castelán)
- Juan Carlos Losada: Batallas decisivas de la Historia de España, Punto de Lectura, 2004, (en castelán)
- Ambrosio Huici Miranda: Las grandes batallas de la reconquista durante las invasiones africanas, Editorial Universidad de Granada, 2000, ISBN 84-338-2659-X, (en castelán)
- Juan Batista González: España estratégica. Guerra y diplomacia en la historia de España (cap. 4: De Covadonga a Las Navas de Tolosa), Madrid, 2007, ISBN 978-84-7737-183-0, (en castelán)
