Vitelo (ovo): Diferenzas entre revisións
Sen resumo de edición |
|||
| Liña 1: | Liña 1: | ||
[[Ficheiro:Raw egg.jpg|miniatura|300px|A [[Xema (ovo)|xema]] (vitelo) dun [[Ovo (bioloxía)|ovo]] de [[galiña]]]] |
[[Ficheiro:Raw egg.jpg|miniatura|300px|A [[Xema (ovo)|xema]] (vitelo) dun [[Ovo (bioloxía)|ovo]] de [[galiña]]]] |
||
O '''vitelo''',<ref>[https://academia.gal/dicionario/-/termo/vitelo vitelo, 2ª acep.] no ''[[Dicionario da RAG]]''.</ref> '''deuteroplasma''' ou '''plasma xerminativo''' é a parte do [[ |
O '''vitelo''',<ref>[https://academia.gal/dicionario/-/termo/vitelo vitelo, 2ª acep.] no ''[[Dicionario da RAG]]''.</ref> '''deuteroplasma''' ou '''plasma xerminativo''' é a parte do [[protoplasma]] do [[cigoto]] que contén substancias nutritivas,<ref name=C>[[Carlos Garrido|Garrido, Carlos]] (1977): ''Dicionário terminológico quadrilíngue de zoologia dos invertebrados''. A Corunha: Associaçom Galega da Língua. ISBN 84-87305-12-1, p. 336.</ref> tales como [[lípidos]], [[glícido]]s, [[proteína]]s, [[vitamina]]s, e [[Mineral (nutriente)|minerais]]. |
||
O vitelo provén na súa maioría do [[óvulo]], e serve para a [[nutrición]] do [[embrión]], polo menos nas súas fases iniciais. |
O vitelo provén na súa maioría do [[óvulo]], e serve para a [[nutrición]] do [[embrión]], polo menos nas súas fases iniciais. |
||
| Liña 6: | Liña 6: | ||
As proteínas funcionan en parte como alimento por si mesmas e, en parte, para a regulación do almacenamento e subministración dos outros [[nutriente]]s. Por exemplo, nalgunhas especies a cantidade de xema nun ovo afecta aos procesos de desenvolvemento que seguen á [[fecundación]]. |
As proteínas funcionan en parte como alimento por si mesmas e, en parte, para a regulación do almacenamento e subministración dos outros [[nutriente]]s. Por exemplo, nalgunhas especies a cantidade de xema nun ovo afecta aos procesos de desenvolvemento que seguen á [[fecundación]]. |
||
O vitelo non é un material de [[célula]]s vivas, como o [[ |
O vitelo non é un material de [[célula]]s vivas, como o [[citoplasma]], senón un material en gran parte pasivo, é dicir, un [[deuteroplasma]] (elementos inactivos do protoplasma, principalmente o material nutritivo que contén o [[saco vitelino]]),<ref>MOSBY (2010): ''Diccionario Mosby Pocket de Medicina, Enfermería y Ciencias de la Salud''. 6ª ed. [[Ámsterdam]], [[Países Baixos]]: Elsevier Mosby. ISBN 978-84-8086-682-8.</ref> de aí o sinónimo deuteroplasma. O material alimentario e as estruturas de control asociadas fornécense durante a [[ooxénese]]. Parte do material almacénase máis ou menos na forma en que o corpo materno o subministrou, en parte como procesado por [[Tecido (bioloxía)|tecidos]] non xerminais no ovo, mentres que parte do procesamento biosintético na súa forma final acontece no propio [[ovocito]].{{sfn|Barnes, R. S. K., ''et al''.|2001|p= 347.}} |
||
== Diferenzas entre as especies == |
== Diferenzas entre as especies == |
||
Revisión como estaba o 14 de setembro de 2020 ás 09:19
O vitelo,[1] deuteroplasma ou plasma xerminativo é a parte do protoplasma do cigoto que contén substancias nutritivas,[2] tales como lípidos, glícidos, proteínas, vitaminas, e minerais.
O vitelo provén na súa maioría do óvulo, e serve para a nutrición do embrión, polo menos nas súas fases iniciais.
As proteínas funcionan en parte como alimento por si mesmas e, en parte, para a regulación do almacenamento e subministración dos outros nutrientes. Por exemplo, nalgunhas especies a cantidade de xema nun ovo afecta aos procesos de desenvolvemento que seguen á fecundación.
O vitelo non é un material de células vivas, como o citoplasma, senón un material en gran parte pasivo, é dicir, un deuteroplasma (elementos inactivos do protoplasma, principalmente o material nutritivo que contén o saco vitelino),[3] de aí o sinónimo deuteroplasma. O material alimentario e as estruturas de control asociadas fornécense durante a ooxénese. Parte do material almacénase máis ou menos na forma en que o corpo materno o subministrou, en parte como procesado por tecidos non xerminais no ovo, mentres que parte do procesamento biosintético na súa forma final acontece no propio ovocito.[4]
Diferenzas entre as especies
Algúns tipos de ovos non conteñen vitelo, por exemplo, porque se producen en situacións nas que a subministración de alimentos é suficiente (como no corpo do hospedador dun parasito) ou porque o embrión se desenvolve no corpo da nai, que subministra o alimento, normalmente a través da placenta. Dise que os sistemas reprodutivos nos que o corpo da nai subministra directamente o alimento ao embrión son matrotróficos, e que aqueles nos que o embrión é subministrado polo vitelo son lecitotróficos. En moitas especies, como todas as aves, e na maioría dos réptiles e insectos, o vitelo adopta a forma dun órgano especial de almacenamento construído no tracto reprodutivo da nai. En moitos outros animais, especialmente especies moi pequenas, como algúns peixes e invertebrados, o material do vitelo non se encontraa nun órgano especial, senón no interior do ovo.
A cantidade de vitelo está relacionada coa historia evolutiva das especies. Así, os pequenos animais que producen grandes cantidades de ovos para aseguraren a súa supervivencia presentan ovos oligolecitos ou mesolecitos, polo que o embrión debe desenvolverse rapidamente antes de esgotar as súas reservas nutritivas. As aves e os réptiles necesitan ovos polilecitos para aseguraren a nutrición de embrións complexos que se desenvolven fóra da nai. Os mamíferos producen ovos pequenos desprovistos case de vitelo, debido ao desenvolvemento da placentación, a pesar da súa orixe evolutiva a partir de especies de ovos polilecitos. Porén, durante a gastrulación dos mamíferos séguese un esquema moi similar ao dos ovos polilecitos a pesar de ser máis complexo.
Clasificación dos ovos segundo o vitelo
Pola cantidade de vitelo
- Oligolecitos ou microlecitos: pouca cantidade.
- Mesolecitos ou heterolecitos: cantidade media.
- Polilecitos ou megalecitos: gran cantidade.
Pola distribución do vitelo
- Isolecito: uniformemente distribuído.
- Telolecito: concentrado nun polo (polo vexetal), mentres que no outro extremo se encontra o polo animal, que constitúe o disco embrionario.
- Centrolecito: concentrado no centro.
Vitelo nas aves
Nas aves o vitelo está formado por dous compoñentes:
- O vitelo amarelo, que é o maior dos dous compoñentes.
- O vitelo branco, que forma unha parte central bulbosa (látebra) prolongándose nun colo que se expande baixo o disco embrionario, formando o chamado núcleo de Pander.
Notas
- ↑ vitelo, 2ª acep. no Dicionario da RAG.
- ↑ Garrido, Carlos (1977): Dicionário terminológico quadrilíngue de zoologia dos invertebrados. A Corunha: Associaçom Galega da Língua. ISBN 84-87305-12-1, p. 336.
- ↑ MOSBY (2010): Diccionario Mosby Pocket de Medicina, Enfermería y Ciencias de la Salud. 6ª ed. Ámsterdam, Países Baixos: Elsevier Mosby. ISBN 978-84-8086-682-8.
- ↑ Barnes, R. S. K., et al. 2001, p. 347..
Véxase tamén
Bibliografía
- Barnes, R. S. K., et al. (2001): The Invertebrates: A Synthesis. Hoboken, Nova Jersey, USA: Wiley-Blackwell. ISBN 978-0-632-04761-1.
- García Monterde, José e Francisco Gil Cano (2006): Embriología Veterinaria. Un enfoque dinámico del desarrollo animal. Córdoba: Universidad de Córdoba. ISBN 978-950-555-409-6.
