Escala (cartografía): Diferenzas entre revisións
Máis de en.wiki |
|||
Liña 1: | Liña 1: | ||
{{en uso}} |
{{en uso}} |
||
[[Ficheiro:CraryMtnsMap.jpg|miniatura|Mapa topográfico onde se indica unha escala de redución 1:250 000, o que significa que cada [[centímetro]] no mapa físico son 2,5 [[Quilómetro|km]] na realidade.]] |
[[Ficheiro:CraryMtnsMap.jpg|miniatura|Mapa topográfico onde se indica unha escala de redución 1:250 000, o que significa que cada [[centímetro]] no mapa físico son 2,5 [[Quilómetro|km]] na realidade.]] |
||
A '''escala''' é a relación de [[Proporcionalidade|proporción]] entre as dimensións reais dun obxecto e as do [[debuxo]] que o representa, por exemplo, se unha escala indica unha proporción 1:15000 significa que un centímetro do mapa representa 15 000 na vida real. |
A '''escala''' é a relación de [[Proporcionalidade|proporción]] entre as dimensións reais dun obxecto e as do [[debuxo]] que o representa, por exemplo, se unha escala indica unha proporción 1:15000 significa que un centímetro do mapa representa 15 000 na vida real. Este sinxelo concepto complícase pola curvatura da superficie da [[Terra]], que obriga a escala a cambiar polo mapa. A causa desta variación, o concepto de escala vólvese significativo en dúas formas distintas. |
||
A primeira é a [[razón (matemáticas)|razón]] entre o tamaño do "globo xerado" e o tamaño da Terra. O globo xerado é un modelo conceptual en que a Terra se reduce e a partir dela se [[proxección cartográfica|proxecta]] o mapa. A razón entre o tamaño da Terra e o do globo xerado chámase escala nominal. |
|||
A segunda forma refírese á variación da escala polo mapa. É a razón entre a escala do punto cartografado e a escala nominal. Neste caso ''escala'' significa "factor de escala". |
|||
Se a rexión do mapa e suficientemente pequena para ignorar a curvatura de Terra, como nun plano dunha localidade, pódese empregar un único valor sen causar erros de medida. En mapas maiores, ou en [[mapamundi]]s, a escala do mapa pode ser menos útil e mesmo inútil para medir distancias. A proxección do mapa vólvese fundamental para entender como varía a escala polo mapa.<ref name=snyder>{{cita libro|apelidos=Snyder|nome= John P. | title=Map Projections - A Working Manual. U.S. Geological Survey Professional Paper 1395 | publisher =United States Government Printing Office, Washington, D.C. | year=1987}} [https://pubs.er.usgs.gov/pubs/pp/pp1395 USGS pages.]</ref><ref name=flattening>''Flattening the Earth: Two Thousand Years of Map Projections'', John P. Snyder, 1993, pp. 5-8, {{ISBN|0-226-76747-7}}</ref> Cando a escala varía significativamente, pode terse en conta para o factor de escala. Ás veces emprégase a [[indicatriz de Tissot]] para ilustrar a variación do factor de escala por un mapa. |
|||
== Historia == |
|||
Os fundamentos para as escalas nos mapas chegan á antiga China, en que hai evidencias de que a idea da escala cartográfica xa se entendía no século II a.C. Mesmo existen referencias que postulan a existencia dun sistemas de coordenadas primitivo para a identificación de lugares por parte dos astrónomos chineses.<ref name="Selin 2008 567">{{Cita libro|title=Encyclopaedia of the History of Science, Technology, and Medicine in Non-Western Cultures |last=Selin |first= Helaine |publisher=Springer |year=2008 |isbn= 978-1402049606 |publication-date=17 de marzo de 2008 |page=567}}</ref> |
|||
O cartógrafo e xeógrafo chinés [[Pei Xiu]] do período dos Tres Reinos creou un conxunto de mapas de grandes áreas debuxados a escala. Estableceu unha serie de principios que destacaban a importancia de facer escalas consistencias, medidas direccionais e axustes nas medidas dos terreos que ían ser cartografados.<ref name="Selin 2008 567"/> |
|||
== Representación == |
== Representación == |
||
Liña 24: | Liña 35: | ||
=== Escala gráfica, numérica e unidade por unidade === |
=== Escala gráfica, numérica e unidade por unidade === |
||
* |
* A escala numérica representa a relación entre o valor da representación (o número á esquerda do símbolo ":") e o valor da realidade (o número á dereita do símbolo ":") e un exemplo diso é 1:100 000, o que indica que unha unidade calquera no plano representa 100 000 desas mesmas unidades na realidade; doutro xeito, dous puntos que no plano se atopan a 1 cm estarán na realidade a 100 000 cm, se están no plano a 1 m na realidade estarán a 100 000 metros, e así con calquera unidade que se tome. |
||
* |
* A escala unidade por unidade é a igualdade expresa de dúas lonxitudes: a do mapa (á esquerda do signo "=") e a da realidade (á dereita do signo "="). Por exemplo, 1 cm = 4 km; 2 cm = 500 m etc. |
||
* |
* A [[escala gráfica]] é a representación debuxada da escala unidade por unidade, onde cada segmento mostra a relación entre a lonxitude da representación e o da realidade. Un exemplo é: |
||
[[Ficheiro:Map scale - 8km, 5mi.png|miniatura|centro]] |
|||
== Notas == |
== Notas == |
Revisión como estaba o 17 de maio de 2020 ás 10:58
Esta páxina ou sección está a editarse nestes intres. Para evitar posibles conflitos de edición, non edites esta páxina ou sección mentres vexas esta mensaxe. Revisa o historial de edicións para saber quen traballa nela. O usuario Jglamela (conversa · contribucións) realizou a última edición na páxina hai 3 anos. O tempo máximo de presenza deste marcador é dun mes dende a última edición do usuario que o puxo; pasado ese tempo debe retirarse. |
A escala é a relación de proporción entre as dimensións reais dun obxecto e as do debuxo que o representa, por exemplo, se unha escala indica unha proporción 1:15000 significa que un centímetro do mapa representa 15 000 na vida real. Este sinxelo concepto complícase pola curvatura da superficie da Terra, que obriga a escala a cambiar polo mapa. A causa desta variación, o concepto de escala vólvese significativo en dúas formas distintas.
A primeira é a razón entre o tamaño do "globo xerado" e o tamaño da Terra. O globo xerado é un modelo conceptual en que a Terra se reduce e a partir dela se proxecta o mapa. A razón entre o tamaño da Terra e o do globo xerado chámase escala nominal.
A segunda forma refírese á variación da escala polo mapa. É a razón entre a escala do punto cartografado e a escala nominal. Neste caso escala significa "factor de escala".
Se a rexión do mapa e suficientemente pequena para ignorar a curvatura de Terra, como nun plano dunha localidade, pódese empregar un único valor sen causar erros de medida. En mapas maiores, ou en mapamundis, a escala do mapa pode ser menos útil e mesmo inútil para medir distancias. A proxección do mapa vólvese fundamental para entender como varía a escala polo mapa.[1][2] Cando a escala varía significativamente, pode terse en conta para o factor de escala. Ás veces emprégase a indicatriz de Tissot para ilustrar a variación do factor de escala por un mapa.
Historia
Os fundamentos para as escalas nos mapas chegan á antiga China, en que hai evidencias de que a idea da escala cartográfica xa se entendía no século II a.C. Mesmo existen referencias que postulan a existencia dun sistemas de coordenadas primitivo para a identificación de lugares por parte dos astrónomos chineses.[3]
O cartógrafo e xeógrafo chinés Pei Xiu do período dos Tres Reinos creou un conxunto de mapas de grandes áreas debuxados a escala. Estableceu unha serie de principios que destacaban a importancia de facer escalas consistencias, medidas direccionais e axustes nas medidas dos terreos que ían ser cartografados.[3]
Representación
As escalas escríbense en forma de razón onde o antecedente indica o valor do plano e o consecuente o valor da realidade. Por exemplo, a escala 1:500 significa que 1 cm do plano equivale a 500 cm (5 m) no orixinal.
Se o que se desexa medir do debuxo é unha superficie, haberá que ter en conta a relación de áreas de figuras semellantes, por exemplo un cadrado de 1 cm de lado no debuxo ou plano.
Tipos de escalas
Existen tres tipos de escalas chamadas:
- Escala natural: o tamaño físico do obxecto representado no plano coincide coa realidade. Existen varios formatos normalizados de planos para procurar ocupar espazos de redución.
- Escala de redución: emprégase cando o tamaño físico do plano é menor que a realidade. Esta escala utilízase para representar pezas (E.1:2 ou E.1:5), planos de vivendas (E:1:50), mapas físicos de territorios onde a redución é moito maior e poden ser escalas da orde de E.1:50 000 ou E.1:100 000.
- Escala de ampliación: utilízase cando hai que facer o plano de pezas moi pequenas ou de detalles dun plano. Neste caso o valor do numerador é máis alto que o valor do denominador ou sexa que se deberá dividir polo numerador para coñecer o valor real da peza.
Normas
Segundo a norma UNE EN ISO 5455:1996. "Debuxos técnicos. Escalas" recoméndase utilizar as seguintes escalas normalizadas:
- Escalas de ampliación: 100:1, 50:1, 20:1, 10:1, 5:1, 2:1
- Escala natural: 1:1
- Escalas de redución: 1:2, 1:5, 1:10, 1:20, 1:50, 1:100, 1:200, 1:500, 1:1000, 1:2000, 1:5000, 1:10 000
Se para aplicacións especiais se considerase necesaria unha escala de ampliación maior ou unha escala de redución menor que as que se dan na táboa, a gama de escalas recomendadas pode ampliarse pola súa banda superior e inferior, a condición de que a escala desexada se derive dunha escala recomendada mediante multiplicación por unha potencia de 10.
Escala gráfica, numérica e unidade por unidade
- A escala numérica representa a relación entre o valor da representación (o número á esquerda do símbolo ":") e o valor da realidade (o número á dereita do símbolo ":") e un exemplo diso é 1:100 000, o que indica que unha unidade calquera no plano representa 100 000 desas mesmas unidades na realidade; doutro xeito, dous puntos que no plano se atopan a 1 cm estarán na realidade a 100 000 cm, se están no plano a 1 m na realidade estarán a 100 000 metros, e así con calquera unidade que se tome.
- A escala unidade por unidade é a igualdade expresa de dúas lonxitudes: a do mapa (á esquerda do signo "=") e a da realidade (á dereita do signo "="). Por exemplo, 1 cm = 4 km; 2 cm = 500 m etc.
- A escala gráfica é a representación debuxada da escala unidade por unidade, onde cada segmento mostra a relación entre a lonxitude da representación e o da realidade. Un exemplo é:
Notas
- ↑ Snyder, John P. (1987). Map Projections - A Working Manual. U.S. Geological Survey Professional Paper 1395. United States Government Printing Office, Washington, D.C. USGS pages.
- ↑ Flattening the Earth: Two Thousand Years of Map Projections, John P. Snyder, 1993, pp. 5-8, ISBN 0-226-76747-7
- ↑ 3,0 3,1 Selin, Helaine (2008). Encyclopaedia of the History of Science, Technology, and Medicine in Non-Western Cultures. Springer (publicado o 17 de marzo de 2008). p. 567. ISBN 978-1402049606.
Véxase tamén
Wikimedia Commons ten máis contidos multimedia na categoría: Escala |
Bibliografía
- Saavedra Droguett, Camila (2008). Escala (cartografía). Chile: Saint thomas. ISBN 84-9732-428-6.