Garduña: Diferenzas entre revisións
Recuperando 2 fontes e etiquetando 0 como mortas. #IABot (v2.0beta15) |
Achegas tradución directa da versión en español |
||
| Liña 24: | Liña 24: | ||
[[Ficheiro:Martes foina MHNT ZOO 2010.9.2.jpg|miniatura|Esqueleto.]] |
[[Ficheiro:Martes foina MHNT ZOO 2010.9.2.jpg|miniatura|Esqueleto.]] |
||
A '''garduña''', '''fuíña''', '''furatoxos'''<ref>{{Cita web|url=http://digalego.xunta.gal/digalego/Html/muestra_palabra.php?op=ver&dominio=digalego.xunta.gal&buscado=furatoxos|páxina-web=DIGALEGO|título=Furatoxos|data-acceso=20 de abril do 2016|urlarquivo=https://web.archive.org/web/20160805152203/http://digalego.xunta.gal/digalego/Html/muestra_palabra.php?op=ver&dominio=digalego.xunta.gal&buscado=furatoxos|dataarquivo=05 de agosto de 2016|urlmorta=si}}</ref>, '''martaraña'''<ref>{{DRAG|martaraña}}</ref>, '''martuxa'''<ref>{{DRAG|martuxa}}</ref>, '''rabisaco'''<ref>{{DRAG|rabisaco}}</ref> ou '''gatela'''<ref>{{Cita web|url=http://digalego.xunta.gal/digalego/Html/muestra_palabra.php?op=ver&dominio=digalego.xunta.gal&buscado=gatela|páxina-web=DIGALEGO|título=Gatela|data-acceso=20 de abril do 2016|urlarquivo=https://web.archive.org/web/20160805171220/http://digalego.xunta.gal/digalego/Html/muestra_palabra.php?op=ver&dominio=digalego.xunta.gal&buscado=gatela|dataarquivo=05 de agosto de 2016|urlmorta=si}}</ref> (''Martes foina'') é un mamífero depredador nocturno de tamaño mediano da familia ''[[Mustelidae]]''. En estado adulto, a garduña mide entre 40 e 50 cm de lonxitude sen contar coa cola, que mide entre 21 e 27 centímetros, e o seu peso oscila entre 1 e 2 kg. Moi semellante á ''[[marta]]'', non en balde teñen antepasados comúns; distínguese desta polo seu babeiro de cor branca que se abre en pinza cara ás extremidades dianteiras. Ten un excelente oído e moi boa vista e olfacto. |
A '''garduña''', '''fuíña''', '''furatoxos'''<ref>{{Cita web|url=http://digalego.xunta.gal/digalego/Html/muestra_palabra.php?op=ver&dominio=digalego.xunta.gal&buscado=furatoxos|páxina-web=DIGALEGO|título=Furatoxos|data-acceso=20 de abril do 2016|urlarquivo=https://web.archive.org/web/20160805152203/http://digalego.xunta.gal/digalego/Html/muestra_palabra.php?op=ver&dominio=digalego.xunta.gal&buscado=furatoxos|dataarquivo=05 de agosto de 2016|urlmorta=si}}</ref>, '''martaraña'''<ref>{{DRAG|martaraña}}</ref>, '''martuxa'''<ref>{{DRAG|martuxa}}</ref>, '''rabisaco'''<ref>{{DRAG|rabisaco}}</ref> ou '''gatela'''<ref>{{Cita web|url=http://digalego.xunta.gal/digalego/Html/muestra_palabra.php?op=ver&dominio=digalego.xunta.gal&buscado=gatela|páxina-web=DIGALEGO|título=Gatela|data-acceso=20 de abril do 2016|urlarquivo=https://web.archive.org/web/20160805171220/http://digalego.xunta.gal/digalego/Html/muestra_palabra.php?op=ver&dominio=digalego.xunta.gal&buscado=gatela|dataarquivo=05 de agosto de 2016|urlmorta=si}}</ref> (''Martes foina'') é un mamífero depredador nocturno de tamaño mediano da familia ''[[Mustelidae]]''. En estado adulto, a garduña mide entre 40 e 50 cm de lonxitude sen contar coa cola, que mide entre 21 e 27 centímetros, e o seu peso oscila entre 1 e 2 kg. Moi semellante á ''[[marta]]'', non en balde teñen antepasados comúns; distínguese desta polo seu babeiro de cor branca que se abre en pinza cara ás extremidades dianteiras. Ten un excelente oído e moi boa vista e olfacto. |
||
É un animal solitario. Desprázase rapidamente a saltos polo seu amplo territorio de caza que pode ser de 2 a 10 km, e non dubida en defendelo doutros machos adultos. Adoita dispor de varios tobos entre rochas e tocóns das árbores vellas as cales ocupa indistintamente. |
|||
(''Vexa embaixo a área de distribución da Garduña en Galicia'') |
(''Vexa embaixo a área de distribución da Garduña en Galicia'') |
||
== Hábitat == |
|||
É estrictamente nocturna e pódese ver por toda a península ibérica por fragas, toxeiras, pecregais ou zonas rurais e suburbanas. Vive en zonas moi asolladas, normalmente prados, zonas montañosas e rochosas con pouca vexetación. Adaptouse a lugares onde vive o home e caza en granxas, pero tamén se pode atopar en fragas e bosques de aciñeiras. |
|||
== Comportamento e alimentación == |
|||
Aliméntase de pequenos roedores, pequenos mamíferos, paxaros, anfibios, ovos, insectos, froita e mel. É un animal solitario. Desprázase rapidamente a saltos polo seu amplo territorio de caza que pode ser de 2 a 10 km e non dubida en defendelo doutros machos adultos. Adoita dispoñer de varios tobos entre penedos e caracochas de árbores vellas que ocupa indistintamente. Moi a miúdo vive soa na súa toqueira (un oco entre rochas, nunha árbore ou o ocupado anteriormente por outro animal), marca o seu territorio que, normalmente, é de 80 hectáreas. É basicamente nocturna e silenciosa. |
|||
== Reprodución == |
|||
As garduñas alcanzan a madureza sexual entre os 18 meses e os 3 anos. A garduña ten dúas épocas de reprodución ao ano, a primeira durante o mes de febreiro e a outra entre xuño e agosto. Ao seren de costumes solitarios, machos e femias unicamente se xuntan para aparearse<ref name="Jaguar">{{Cita libro|autor=Ángel Iglesias Izquierdo y Ángel Javier España Báez|título=Rastros y Huellas de Carnívoros Ibéricos|año=|editorial=Ediciones Jaguar|ubicación=|isbn=978-84-96423-73-2|página=|ano=2009}}</ref>. Os machos pelexan e berran, percorren longas distancias ata atoparen unha femia. Este período de saída dura uns 15 días. A femia reterá os espermatozoides vivos do macho no seu interior ata máis ou menos o mes de xaneiro debido á implantación diferida. A xestación dura uns 56 días. Cría a partir do mes de marzo en tobos ou debaixo das cavidades dos bloques de pedras. Pode ter de 3 a 7 crías. Aliméntanas grazas aos seus catro glándulas mamarias. |
|||
<br /> |
|||
== Subespecies == |
|||
Recoñécense as seguintes: [[subespecie]]s:<ref>''"[[Mammal Species of the World]]"'': [http://www.bucknell.edu/msw3/browse.asp?id=14001228 <small>'''WILSON, Don E.; REEDER, Dee Ann M. (eds.):'''</small>]''' ''"[[Mammalia|Mammal]] [[Especie|Species]] of the World: A [[Taxonomía|Taxonomic]] and Geographic Reference"''. 3ª ed. [[Johns Hopkins University Press]]. [[Baltimore]]. 2005. ISBN 978-0-8018-8221-0.''' </ref> |
|||
* ''Martes foina foina'' |
|||
* ''Martes foina bosniaca'' |
|||
* ''Martes foina bunites'' |
|||
* ''Martes foina kozlovi'' |
|||
* ''Martes foina intermedia'' |
|||
* ''Martes foina mediterranea'' |
|||
* ''Martes foina milleri'' |
|||
* ''Martes foina nehringi'' |
|||
* ''Martes foina rosanowi'' |
|||
* ''Martes foina syriaca'' |
|||
* ''Martes foina toufoeus'' |
|||
== Notas == |
== Notas == |
||
Revisión como estaba o 17 de novembro de 2019 ás 18:33
| Garduña | |||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||||||||||||||
| Clasificación científica | |||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||
| Nome binomial | |||||||||||||||||||||||||
| Martes foina | |||||||||||||||||||||||||
 Distribución Martes foina
| |||||||||||||||||||||||||
 Distribución no mundo
| |||||||||||||||||||||||||
A garduña, fuíña, furatoxos[1], martaraña[2], martuxa[3], rabisaco[4] ou gatela[5] (Martes foina) é un mamífero depredador nocturno de tamaño mediano da familia Mustelidae. En estado adulto, a garduña mide entre 40 e 50 cm de lonxitude sen contar coa cola, que mide entre 21 e 27 centímetros, e o seu peso oscila entre 1 e 2 kg. Moi semellante á marta, non en balde teñen antepasados comúns; distínguese desta polo seu babeiro de cor branca que se abre en pinza cara ás extremidades dianteiras. Ten un excelente oído e moi boa vista e olfacto.
(Vexa embaixo a área de distribución da Garduña en Galicia)
Hábitat
É estrictamente nocturna e pódese ver por toda a península ibérica por fragas, toxeiras, pecregais ou zonas rurais e suburbanas. Vive en zonas moi asolladas, normalmente prados, zonas montañosas e rochosas con pouca vexetación. Adaptouse a lugares onde vive o home e caza en granxas, pero tamén se pode atopar en fragas e bosques de aciñeiras.
Comportamento e alimentación
Aliméntase de pequenos roedores, pequenos mamíferos, paxaros, anfibios, ovos, insectos, froita e mel. É un animal solitario. Desprázase rapidamente a saltos polo seu amplo territorio de caza que pode ser de 2 a 10 km e non dubida en defendelo doutros machos adultos. Adoita dispoñer de varios tobos entre penedos e caracochas de árbores vellas que ocupa indistintamente. Moi a miúdo vive soa na súa toqueira (un oco entre rochas, nunha árbore ou o ocupado anteriormente por outro animal), marca o seu territorio que, normalmente, é de 80 hectáreas. É basicamente nocturna e silenciosa.
Reprodución
As garduñas alcanzan a madureza sexual entre os 18 meses e os 3 anos. A garduña ten dúas épocas de reprodución ao ano, a primeira durante o mes de febreiro e a outra entre xuño e agosto. Ao seren de costumes solitarios, machos e femias unicamente se xuntan para aparearse[6]. Os machos pelexan e berran, percorren longas distancias ata atoparen unha femia. Este período de saída dura uns 15 días. A femia reterá os espermatozoides vivos do macho no seu interior ata máis ou menos o mes de xaneiro debido á implantación diferida. A xestación dura uns 56 días. Cría a partir do mes de marzo en tobos ou debaixo das cavidades dos bloques de pedras. Pode ter de 3 a 7 crías. Aliméntanas grazas aos seus catro glándulas mamarias.
Subespecies
Recoñécense as seguintes: subespecies:[7]
- Martes foina foina
- Martes foina bosniaca
- Martes foina bunites
- Martes foina kozlovi
- Martes foina intermedia
- Martes foina mediterranea
- Martes foina milleri
- Martes foina nehringi
- Martes foina rosanowi
- Martes foina syriaca
- Martes foina toufoeus
Notas
- ↑ "Furatoxos". DIGALEGO. Arquivado dende o orixinal o 05 de agosto de 2016. Consultado o 20 de abril do 2016.
- ↑ Definicións no Dicionario da Real Academia Galega e no Portal das Palabras para martaraña.
- ↑ Definicións no Dicionario da Real Academia Galega e no Portal das Palabras para martuxa.
- ↑ Definicións no Dicionario da Real Academia Galega e no Portal das Palabras para rabisaco.
- ↑ "Gatela". DIGALEGO. Arquivado dende o orixinal o 05 de agosto de 2016. Consultado o 20 de abril do 2016.
- ↑ Ángel Iglesias Izquierdo y Ángel Javier España Báez (2009). Rastros y Huellas de Carnívoros Ibéricos. Ediciones Jaguar. ISBN 978-84-96423-73-2.
- ↑ "Mammal Species of the World": WILSON, Don E.; REEDER, Dee Ann M. (eds.): "Mammal Species of the World: A Taxonomic and Geographic Reference". 3ª ed. Johns Hopkins University Press. Baltimore. 2005. ISBN 978-0-8018-8221-0.
Ligazóns externas
- Ficha do Atlas de Mamíferos, Ministerio de Medio Ambiente (castelán)
- A garduña (castelán)
