Moeda visigoda: Diferenzas entre revisións

Na Galipedia, a Wikipedia en galego.
Contido eliminado Contido engadido
Moedagalega (conversa | contribucións)
Ligazón interna a artigo novo.
m Arranxos varios, replaced: [[File: → [[Ficheiro: (10), <br /> → <br/> (13)
Liña 2: Liña 2:
! colspan="2" id="286" style="width:296px; padding:2px; background: #abcdef;" | Moeda visigoda a nome de Suintila
! colspan="2" id="286" style="width:296px; padding:2px; background: #abcdef;" | Moeda visigoda a nome de Suintila
|-
|-
| colspan="2" style="padding:0px; border: 1px #cccccc solid;" |[[File:Suintila Tremis Emerita.jpg|300x300px]]
| colspan="2" style="padding:0px; border: 1px #cccccc solid;" |[[Ficheiro:Suintila Tremis Emerita.jpg|300x300px]]
|- style="font-size: 85%; vertical-align: top;"
|- style="font-size: 85%; vertical-align: top;"
| style="width:146px;padding:2px; border: 1px #cccccc solid; line-height: 1.5em;" | Busto real de fronte; +SVINTHILAREX.
| style="width:146px;padding:2px; border: 1px #cccccc solid; line-height: 1.5em;" | Busto real de fronte; +SVINTHILAREX.
Liña 10: Liña 10:
|}
|}


A '''moeda visigoda''' abrangue as [[cuñaxe]]s levadas a cabo polos [[visigodos]] na [[Galia]] e en [[Hispania]] durante os [[Alta Idade Media|inicios da Idade Media]], entre o [[século V]] e o ano [[710]] aproximadamente.<ref>Pliego Vázquez, R. (2009).</ref>
A '''moeda visigoda''' abrangue as [[cuñaxe]]s levadas a cabo polos [[visigodos]] na [[Galia]] e en [[Hispania]] durante os [[Alta Idade Media|inicios da Idade Media]], entre o [[século V]] e o ano [[710]] aproximadamente.<ref>Pliego Vázquez, R. (2009).</ref>


As moedas principais destas series eran o [[Sólido (moeda)|sólido]] e o [[tremissis]] (ou [[triente]]), dúas moedas de [[ouro]] [[Moeda da Antiga Roma|emitidas xa na época imperial]] tardía e, posteriormente, [[Moeda bizantina|cuñadas tamén polos emperadores bizantinos]] en moi diversas [[Cecas bizantinas|cecas]].<ref>"[http://tesauros.mecd.es/tesauros/numismatica/1189046.html Sólido (1)]" e "[http://tesauros.mecd.es/tesauros/numismatica/1187356#c210605686 tremís]". En [[Carmen Alfaro Asins|Alfaro Asins]] (2009).</ref>
As moedas principais destas series eran o [[Sólido (moeda)|sólido]] e o [[tremissis]] (ou [[triente]]), dúas moedas de [[ouro]] [[Moeda da Antiga Roma|emitidas xa na época imperial]] tardía e, posteriormente, [[Moeda bizantina|cuñadas tamén polos emperadores bizantinos]] en moi diversas [[Cecas bizantinas|cecas]].<ref>"[http://tesauros.mecd.es/tesauros/numismatica/1189046.html Sólido (1)]" e "[http://tesauros.mecd.es/tesauros/numismatica/1187356#c210605686 tremís]". En [[Carmen Alfaro Asins|Alfaro Asins]] (2009).</ref>


A cuñaxe de moeda visigoda comezou na Galia, onde este pobo se instalou a comezos do século V, e logo pasou a Hispania a partir do inicio do [[século VI]], onde o centro de gravidade do [[reino visigodo]] mudou, logo da toma da maior parte de dominios góticos na Galia por parte dos [[francos]].
A cuñaxe de moeda visigoda comezou na Galia, onde este pobo se instalou a comezos do século V, e logo pasou a Hispania a partir do inicio do [[século VI]], onde o centro de gravidade do [[reino visigodo]] mudou, logo da toma da maior parte de dominios góticos na Galia por parte dos [[francos]].


As primeiras desas moedas, comunmente chamadas pseudoimperiais, eran imitacións das emitidas polos [[Imperio Romano de Occidente|romanos occidentais]] e posteriormente polos [[Imperio Bizantino|bizantinos]], que repetían mesmo as lendas orixinais. Foi a partir de [[580]] cando se iniciaron as auténticas moedas autónomas, que xa incorporaban os nomes dos reis visigodos. Estas emisións concluíron na segunda década do [[século VIII]], coa [[Invasión musulmá da Península Ibérica|conquista musulmá da Península Ibérica]] que acabou co reinado visigodo.<ref>Vico, J.; Cores, M. C. (2008)</ref>
As primeiras desas moedas, comunmente chamadas pseudoimperiais, eran imitacións das emitidas polos [[Imperio Romano de Occidente|romanos occidentais]] e posteriormente polos [[Imperio Bizantino|bizantinos]], que repetían mesmo as lendas orixinais. Foi a partir de [[580]] cando se iniciaron as auténticas moedas autónomas, que xa incorporaban os nomes dos reis visigodos. Estas emisións concluíron na segunda década do [[século VIII]], coa [[Invasión musulmá da Península Ibérica|conquista musulmá da Península Ibérica]] que acabou co reinado visigodo.<ref>Vico, J.; Cores, M. C. (2008)</ref>


[[Ficheiro:Reino de los visigodos-gl.png|miniatura|290px|O [[Reino visigodo|reino dos visigodos]] en tempos de [[Alarico II]] ([[484]]-[[507]])]]
[[Ficheiro:Reino de los visigodos-gl.png|miniatura|290px|O [[Reino visigodo|reino dos visigodos]] en tempos de [[Alarico II]] ([[484]]-[[507]])]]
Liña 27: Liña 27:
! colspan="2" id="7" style="width:296px; padding:2px; background: #abcdef;" | Imitación dunha moeda de Honorio
! colspan="2" id="7" style="width:296px; padding:2px; background: #abcdef;" | Imitación dunha moeda de Honorio
|- data-file-height="263" data-file-type="bitmap" data-file-width="504" resource="./File:Visigoths_siliqua_415_77001061.jpg" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f3/Visigoths_siliqua_415_77001061.jpg/300px-Visigoths_siliqua_415_77001061.jpg" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/f/f3/Visigoths_siliqua_415_77001061.jpg 2x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f3/Visigoths_siliqua_415_77001061.jpg/450px-Visigoths_siliqua_415_77001061.jpg 1.5x" width="300" height="157"
|- data-file-height="263" data-file-type="bitmap" data-file-width="504" resource="./File:Visigoths_siliqua_415_77001061.jpg" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f3/Visigoths_siliqua_415_77001061.jpg/300px-Visigoths_siliqua_415_77001061.jpg" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/f/f3/Visigoths_siliqua_415_77001061.jpg 2x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f3/Visigoths_siliqua_415_77001061.jpg/450px-Visigoths_siliqua_415_77001061.jpg 1.5x" width="300" height="157"
| colspan="2" style="padding:0px; border: 1px #cccccc solid;" |[[File:Visigoths_siliqua_415_77001061.jpg|300x300px]]
| colspan="2" style="padding:0px; border: 1px #cccccc solid;" |[[Ficheiro:Visigoths_siliqua_415_77001061.jpg|300x300px]]
|- style="font-size: 85%; vertical-align: top;"
|- style="font-size: 85%; vertical-align: top;"
| style="width:146px;padding:2px; border: 1px #cccccc solid; line-height: 1.5em;" |<small>DN HONORI-VS [PF] AVG</small>, busto toucado como tiara de [[perla]]s, e con manto e [[coiraza]], á dereita.
| style="width:146px;padding:2px; border: 1px #cccccc solid; line-height: 1.5em;" |<small>DN HONORI-VS [PF] AVG</small>, busto toucado como tiara de [[perla]]s, e con manto e [[coiraza]], á dereita.
Liña 39: Liña 39:
* Un período "hispánico", entre 507 e [[714]], ata a [[Invasión musulmá da Península Ibérica|conquista islámica da Península Ibérica]].
* Un período "hispánico", entre 507 e [[714]], ata a [[Invasión musulmá da Península Ibérica|conquista islámica da Península Ibérica]].


Os visigodos entraron nos territorios do [[Imperio Romano]] nos anos setenta do [[século IV]] e sufriron un profundo proceso de romanización. En [[418]] o emperador [[Flavio Honorio|Honorio]] concedeu aos visigodos o status de ''foederati'' e asignoulles o territorio da [[Aquitania]] (gala central-meridional). Este foi o primeiro núcleo do reinado [[Imperio Romano|romano]]-[[bárbaro]] dos visigodos, que no transcurso do [[século V]] se estendía alén dos [[Pireneos]] e incluía unha parte significativa da [[Hispania romana]].<ref>González García, A. (2012). "[https://www.ucm.es/data/cont/docs/106-2016-03-17-Antesteria%201,%202012ISSN_357.pdf La imperialización de los reinos romano-germánicos: los casos visigodo y vándalo]". En ''Antesteria''. 1. ISSN 2254-1683</ref> Na primeira metade do [[século VII]], logo da caída do [[Reino suevo|Reino Suevo]] (cara a [[585]] ) e do abandono definitivo do Levante hispánico polos [[Imperio Bizantino|bizantinos]], os [[Lista dos reis visigodos|reis visigodos]] ampliaron a súa soberanía sobre case toda a [[Península Ibérica]] e mantivérona ata a invasión islámica, que comezou en [[711]].<ref>Orlandis, J. (2003). </ref>
Os visigodos entraron nos territorios do [[Imperio Romano]] nos anos setenta do [[século IV]] e sufriron un profundo proceso de romanización. En [[418]] o emperador [[Flavio Honorio|Honorio]] concedeu aos visigodos o status de ''foederati'' e asignoulles o territorio da [[Aquitania]] (gala central-meridional). Este foi o primeiro núcleo do reinado [[Imperio Romano|romano]]-[[bárbaro]] dos visigodos, que no transcurso do [[século V]] se estendía alén dos [[Pireneos]] e incluía unha parte significativa da [[Hispania romana]].<ref>González García, A. (2012). "[https://www.ucm.es/data/cont/docs/106-2016-03-17-Antesteria%201,%202012ISSN_357.pdf La imperialización de los reinos romano-germánicos: los casos visigodo y vándalo]". En ''Antesteria''. 1. ISSN 2254-1683</ref> Na primeira metade do [[século VII]], logo da caída do [[Reino suevo|Reino Suevo]] (cara a [[585]] ) e do abandono definitivo do Levante hispánico polos [[Imperio Bizantino|bizantinos]], os [[Lista dos reis visigodos|reis visigodos]] ampliaron a súa soberanía sobre case toda a [[Península Ibérica]] e mantivérona ata a invasión islámica, que comezou en [[711]].<ref>Orlandis, J. (2003).</ref>


No estudo das emisións de moeda por parte dos visigodos utilízase, porén, unha periodización diferente. Malia non se teren identificado moedas vinculadas ao primeiro período ("migratorio"), no segundo período ("galo") produciuse, no entanto, unha grande serie de imitacións imperiais. E o seguinte período pódese dividir en dúas fases, a primeira delas caracterizada pola continuación das emisións que imitaban as moedas imperiais e unha segunda en que as moedas foron xa emitidas directamente a nome dos reis visigodos.<ref name="MEC39">Grierson, Ph.; Blackburn, M. (2007). Páxina 39.</ref>
No estudo das emisións de moeda por parte dos visigodos utilízase, porén, unha periodización diferente. Malia non se teren identificado moedas vinculadas ao primeiro período ("migratorio"), no segundo período ("galo") produciuse, no entanto, unha grande serie de imitacións imperiais. E o seguinte período pódese dividir en dúas fases, a primeira delas caracterizada pola continuación das emisións que imitaban as moedas imperiais e unha segunda en que as moedas foron xa emitidas directamente a nome dos reis visigodos.<ref name="MEC39">Grierson, Ph.; Blackburn, M. (2007). Páxina 39.</ref>


== Cuñaxes da Galia ==
== Cuñaxes da Galia ==
Liña 47: Liña 47:
! colspan="2" id="167" style="width:296px; padding:2px; background: #abcdef;" | Imitación dunha moeda de Honorio
! colspan="2" id="167" style="width:296px; padding:2px; background: #abcdef;" | Imitación dunha moeda de Honorio
|-
|-
| colspan="2" style="padding:0px; border: 1px #cccccc solid;" |[[File:Tremissis Visigoths Honorius 571457.jpg|300x300px]]
| colspan="2" style="padding:0px; border: 1px #cccccc solid;" |[[Ficheiro:Tremissis Visigoths Honorius 571457.jpg|300x300px]]
|- style="font-size: 85%; vertical-align: top;"
|- style="font-size: 85%; vertical-align: top;"
| style="width:146px;padding:2px; border: 1px #cccccc solid; line-height: 1.5em;" |<small>DN HONORI-VS P F AVG;</small> busto [[Diadema|diademado]] e con [[coiraza]] á dereita.
| style="width:146px;padding:2px; border: 1px #cccccc solid; line-height: 1.5em;" |<small>DN HONORI-VS P F AVG;</small> busto [[diadema]]do e con [[coiraza]] á dereita.
| style="width:146px;padding:2px 1px 2px 2px; border: 1px #cccccc solid; line-height: 1.5em;" |<small>VICTORIA AVGVSTORVM ;</small> [[Vitoria (mitoloxía)|Vitoria]] en pé cun globo; <small>CONOB</small> no [[exergo]].
| style="width:146px;padding:2px 1px 2px 2px; border: 1px #cccccc solid; line-height: 1.5em;" |<small>VICTORIA AVGVSTORVM ;</small> [[Vitoria (mitoloxía)|Vitoria]] en pé cun globo; <small>CONOB</small> no [[exergo]].
|-
|-
Liña 58: Liña 58:
! colspan="2" id="167" style="width:296px; padding:2px; background: #abcdef;" | Imitación dunha moeda de Valentiniano III
! colspan="2" id="167" style="width:296px; padding:2px; background: #abcdef;" | Imitación dunha moeda de Valentiniano III
|-
|-
| colspan="2" style="padding:0px; border: 1px #cccccc solid;" |[[File:Visigoths-Valentinianus_tremissis_661670.jpg|300x300px]]
| colspan="2" style="padding:0px; border: 1px #cccccc solid;" |[[Ficheiro:Visigoths-Valentinianus_tremissis_661670.jpg|300x300px]]
|- style="font-size: 85%; vertical-align: top;"
|- style="font-size: 85%; vertical-align: top;"
| style="width:146px;padding:2px; border: 1px #cccccc solid; line-height: 1.5em;" |<small>DN PLA VALENTINIANVS PG;</small> busto [[Diadema|diademado]] á dereita.
| style="width:146px;padding:2px; border: 1px #cccccc solid; line-height: 1.5em;" |<small>DN PLA VALENTINIANVS PG;</small> busto [[diadema]]do á dereita.
| style="width:146px;padding:2px 1px 2px 2px; border: 1px #cccccc solid; line-height: 1.5em;" |<small>COMOB;</small>, cruz rodeada por unha [[Coroa (ornamento)|coroa]] de [[loureiro]].
| style="width:146px;padding:2px 1px 2px 2px; border: 1px #cccccc solid; line-height: 1.5em;" |<small>COMOB;</small>, cruz rodeada por unha [[Coroa (ornamento)|coroa]] de [[loureiro]].
|-
|-
Liña 69: Liña 69:
! colspan="2" id="184" style="width:296px; padding:2px; background: #abcdef;" | Imitación dunha moeda de Libio Severo
! colspan="2" id="184" style="width:296px; padding:2px; background: #abcdef;" | Imitación dunha moeda de Libio Severo
|-
|-
| colspan="2" style="padding:0px; border: 1px #cccccc solid;" |[[File:Visigothic_Libius_Severus_722233.jpg|300x300px]]
| colspan="2" style="padding:0px; border: 1px #cccccc solid;" |[[Ficheiro:Visigothic_Libius_Severus_722233.jpg|300x300px]]
|- style="font-size: 85%; vertical-align: top;"
|- style="font-size: 85%; vertical-align: top;"
| style="width:146px;padding:2px; border: 1px #cccccc solid; line-height: 1.5em;" |<small>DN HBIVS SEVE-RVS PF</small> AVG, busto á dereita.
| style="width:146px;padding:2px; border: 1px #cccccc solid; line-height: 1.5em;" |<small>DN HBIVS SEVE-RVS PF</small> AVG, busto á dereita.
Liña 80: Liña 80:


=== As cecas ===
=== As cecas ===
O [[Casa de moeda|obradoiro monetario]] principal debeu estar situado en [[Tolosa, Francia|Tolosa]], no sur da Galia, que era a capital do reino. Suponse que, polo menos durante un curto período, tamén debeu haber [[Casa de moeda|cecas]] en [[Narbona]], onde en [[414]] [[Ataúlfo (rei)|Ataúlfo]] casou con [[Gala Placidia|Galla Placidia]], irmá do [[Lista de emperadores romanos|emperador romano]] Honorio. Esta hipótese, reportada por [[Philip Grierson|Grierson]], está baseada nun sólido (agora perdido pero do que se conserva unha reprodución do [[século XVIII]]), cuñado a nome de Priscus Attalus, un usurpador apoiado por Ataúlfo, no que hai unha [[marca de ceca]] NB que podería indicar Narbona. Tamén se fai mención dunha ceca en Narbona nun [[Poesía|poema]] de [[Sidonio Apolinar]] (carme XXIII) de [[460]], pero nesa data a cidade estaba baixo o control imperial e non se coñecen moedas imperiais desta ceca. Segundo Grierson, podería tratarse simplemente dunha licenza poética.<ref name="MEC44">Grierson, Ph.; Blackburn, M. (2007). Páxina 44.</ref><ref> <span data-segmentid="674" class="cx-segment">Grégoire, J.; Collombert, F. ''Oueuvres de C. Sollius Apollinaris Sidonius''. Tomo III. 1836. [https://books.google.es/books?id=opcUAAAAQAAJ&pg=PA282&lpg=PA282&dq=Salve,+Narbo,+potens+salubritate+Urbe+et+rure+simul+bonus+videri,+Muris,+Civibus,+ambitu,+tabernis,+Portis,+porticibus,+foro,+theatro,+Delubris,+Capitoliis,+monetis,+Thermis,+Arcubus,+horreis,+macellis,+Pratis,+fontibus,+insulis,+salinis,+Stagnis,+flumine,+merce,+ponte,+ponto...&source=bl&ots=tiR3_vPqqJ&sig=ACfU3U06jJwXhe95AqJ_s__LBD6aYVEKnw&hl=gl&sa=X&ved=2ahUKEwiD8LW8k6LgAhWk2uAKHRoGBxQQ6AEwBXoECAYQAQ#v=onepage&q=Salve%2C%20Narbo%2C%20potens%20salubritate%20Urbe%20et%20rure%20simul%20bonus%20videri%2C%20Muris%2C%20Civibus%2C%20ambitu%2C%20tabernis%2C%20Portis%2C%20porticibus%2C%20foro%2C%20theatro%2C%20Delubris%2C%20Capitoliis%2C%20monetis%2C%20Thermis%2C%20Arcubus%2C%20horreis%2C%20macellis%2C%20Pratis%2C%20fontibus%2C%20insulis%2C%20salinis%2C%20Stagnis%2C%20flumine%2C%20merce%2C%20ponte%2C%20ponto...&f=false Carmen XXIII "Narbone"]. Páxina 282. "''Salve, Narbo, potens salubritate / Urbe et rure simul bonus videri, /'' ''Muris, Civibus, ambitu, tabernis, /'' ''Portis, porticibus, foro, theatro, /'' ''Delubris, Capitoliis, '''monetis''', [...]''</span> </ref><ref>Kent, John (1974). Páxina 24.</ref>
O [[Casa de moeda|obradoiro monetario]] principal debeu estar situado en [[Tolosa, Francia|Tolosa]], no sur da Galia, que era a capital do reino. Suponse que, polo menos durante un curto período, tamén debeu haber [[Casa de moeda|cecas]] en [[Narbona]], onde en [[414]] [[Ataúlfo (rei)|Ataúlfo]] casou con [[Gala Placidia|Galla Placidia]], irmá do [[Lista de emperadores romanos|emperador romano]] Honorio. Esta hipótese, reportada por [[Philip Grierson|Grierson]], está baseada nun sólido (agora perdido pero do que se conserva unha reprodución do [[século XVIII]]), cuñado a nome de Priscus Attalus, un usurpador apoiado por Ataúlfo, no que hai unha [[marca de ceca]] NB que podería indicar Narbona. Tamén se fai mención dunha ceca en Narbona nun [[Poesía|poema]] de [[Sidonio Apolinar]] (carme XXIII) de [[460]], pero nesa data a cidade estaba baixo o control imperial e non se coñecen moedas imperiais desta ceca. Segundo Grierson, podería tratarse simplemente dunha licenza poética.<ref name="MEC44">Grierson, Ph.; Blackburn, M. (2007). Páxina 44.</ref><ref><span data-segmentid="674" class="cx-segment">Grégoire, J.; Collombert, F. ''Oueuvres de C. Sollius Apollinaris Sidonius''. Tomo III. 1836. [https://books.google.es/books?id=opcUAAAAQAAJ&pg=PA282&lpg=PA282&dq=Salve,+Narbo,+potens+salubritate+Urbe+et+rure+simul+bonus+videri,+Muris,+Civibus,+ambitu,+tabernis,+Portis,+porticibus,+foro,+theatro,+Delubris,+Capitoliis,+monetis,+Thermis,+Arcubus,+horreis,+macellis,+Pratis,+fontibus,+insulis,+salinis,+Stagnis,+flumine,+merce,+ponte,+ponto...&source=bl&ots=tiR3_vPqqJ&sig=ACfU3U06jJwXhe95AqJ_s__LBD6aYVEKnw&hl=gl&sa=X&ved=2ahUKEwiD8LW8k6LgAhWk2uAKHRoGBxQQ6AEwBXoECAYQAQ#v=onepage&q=Salve%2C%20Narbo%2C%20potens%20salubritate%20Urbe%20et%20rure%20simul%20bonus%20videri%2C%20Muris%2C%20Civibus%2C%20ambitu%2C%20tabernis%2C%20Portis%2C%20porticibus%2C%20foro%2C%20theatro%2C%20Delubris%2C%20Capitoliis%2C%20monetis%2C%20Thermis%2C%20Arcubus%2C%20horreis%2C%20macellis%2C%20Pratis%2C%20fontibus%2C%20insulis%2C%20salinis%2C%20Stagnis%2C%20flumine%2C%20merce%2C%20ponte%2C%20ponto...&f=false Carmen XXIII "Narbone"]. Páxina 282. "''Salve, Narbo, potens salubritate / Urbe et rure simul bonus videri, /'' ''Muris, Civibus, ambitu, tabernis, /'' ''Portis, porticibus, foro, theatro, /'' ''Delubris, Capitoliis, '''monetis''', [...]''</span></ref><ref>Kent, John (1974). Páxina 24.</ref>


A ceca de Narbona debeu existir con moita probabilidade durante o reinado de [[Leovixildo]], pero seguramente estaría xa activa desde [[507]], cando a cidade se converteu por algún tempo na capital dos visigodos.<ref name="MEC44" />
A ceca de Narbona debeu existir con moita probabilidade durante o reinado de [[Leovixildo]], pero seguramente estaría xa activa desde [[507]], cando a cidade se converteu por algún tempo na capital dos visigodos.<ref name="MEC44" />


Se estas primeiras emisións dos visigodos na Galia foron, xa que logo, de imitación romana e continuaron imitando os [[Imperio Romano de Occidente|emperadores occidentais]] ata preto de [[481]], máis tarde, a partir dunha data posterior a [[509]], pasaron a imitar tamén as do [[Imperio Bizantino|Imperio Romano de Oriente]], comezando coas de [[Anastasio I, Emperador|Anastasio I]].<ref name="MEC44" />
Se estas primeiras emisións dos visigodos na Galia foron, xa que logo, de imitación romana e continuaron imitando os [[Imperio Romano de Occidente|emperadores occidentais]] ata preto de [[481]], máis tarde, a partir dunha data posterior a [[509]], pasaron a imitar tamén as do [[Imperio Bizantino|Imperio Romano de Oriente]], comezando coas de [[Anastasio I, Emperador|Anastasio I]].<ref name="MEC44" />


=== Imitacións de Honorio ===
=== Imitacións de Honorio ===


As primeiras moedas de ouro cuñadas polos visigodos, batidas nas [[Década de 420|décadas de 420]] a [[Década de 440|440]], imitan as imperiais emitidas na [[Casa de moeda|casa da moeda]] de [[Rávena]] a nome do emperador [[Flavio Honorio|Honorio]] ([[393]]-[[423]]). O tipo predominante leva no [[anverso]] a lenda <small>DN HONORI - VS PF AVG</small> e o busto do emperador con [[Diadema|tiara]] e [[coiraza]], en tanto que no [[Reverso (moedas)|reverso]] aparece a lenda <small>VICTORI - A AVGGG</small> e unha representación do emperador en pé sostendo o [[lábaro]] coa man á dereita e un globo sobre o que se representa a [[Vitoria (mitoloxía)|Vitoria]] na esquerda; o pé esquerdo descansa adoito sobre un [[Prisioneiro de guerra|prisioneiro]] que está no chan. Aos lados do emperador, as letras <small>R-V</small> actúan como marca da ceca de Rávena, e o tradicional <small>COMOB</small> aparece no [[exergo]].<ref name="MEC44" /><ref name="originale_onorio"><div>[[Ficheiro:Solidus_Honorius_402_76001657.jpg|borda|80x80px]]<br /><br /> O orixinal de Honorio. </div></ref>
As primeiras moedas de ouro cuñadas polos visigodos, batidas nas [[Década de 420|décadas de 420]] a [[Década de 440|440]], imitan as imperiais emitidas na [[Casa de moeda|casa da moeda]] de [[Rávena]] a nome do emperador [[Flavio Honorio|Honorio]] ([[393]]-[[423]]). O tipo predominante leva no [[anverso]] a lenda <small>DN HONORI - VS PF AVG</small> e o busto do emperador con [[Diadema|tiara]] e [[coiraza]], en tanto que no [[Reverso (moedas)|reverso]] aparece a lenda <small>VICTORI - A AVGGG</small> e unha representación do emperador en pé sostendo o [[lábaro]] coa man á dereita e un globo sobre o que se representa a [[Vitoria (mitoloxía)|Vitoria]] na esquerda; o pé esquerdo descansa adoito sobre un [[Prisioneiro de guerra|prisioneiro]] que está no chan. Aos lados do emperador, as letras <small>R-V</small> actúan como marca da ceca de Rávena, e o tradicional <small>COMOB</small> aparece no [[exergo]].<ref name="MEC44" /><ref name="originale_onorio"><div>[[Ficheiro:Solidus_Honorius_402_76001657.jpg|borda|80x80px]]<br/><br/> O orixinal de Honorio. </div></ref>


As moedas visigodas de imitación distínguense polo estilo (o deseño é máis cru, nos personaxes menores a cabeza é esaxeradamente grande en comparación co corpo, etc.) e polas letras: en particular as barras verticais do "G" son curtas, en tanto que nos orixinais eran particularmente longas.<ref><div> Grierson, Ph.; Blackburn, M. (2007). Páxina 44. </div></ref>
As moedas visigodas de imitación distínguense polo estilo (o deseño é máis cru, nos personaxes menores a cabeza é esaxeradamente grande en comparación co corpo, etc.) e polas letras: en particular as barras verticais do "G" son curtas, en tanto que nos orixinais eran particularmente longas.<ref><div> Grierson, Ph.; Blackburn, M. (2007). Páxina 44. </div></ref>


=== Imitacións de Valentiniano III ===
=== Imitacións de Valentiniano III ===
Liña 96: Liña 96:
A partir dos [[Década de 450|anos 450]] as moedas imitadas foron as de [[Valentiniano III]] ([[425]]-[[455]]), a cuxo nome se coñece un sólido e dous tremissis, e as de [[Libio Severo]] ([[461]]-[[465]]).<ref name="MEC44" />
A partir dos [[Década de 450|anos 450]] as moedas imitadas foron as de [[Valentiniano III]] ([[425]]-[[455]]), a cuxo nome se coñece un sólido e dous tremissis, e as de [[Libio Severo]] ([[461]]-[[465]]).<ref name="MEC44" />


O sólido (MEC 167-169 –''[[Medieval European Coinage]]–'') imita unha moeda de igual valor dese emperador (RIC X 2011 –''[[The Roman Imperial Coinage|Roman Imperial Coinage]]''–; Cohen VIII 212.19). No anverso amosa o busto imperial á dereita, cunha diadema, un manto e unha coiraza; no reverso o emperador está en pé, pisando unha serpe cunha cabeza humana. Na súa man dereita ten unha cruz longa e na súa esquerda un globo sobre o que está representada a Vitoria.<ref><div>[[Ficheiro:Valentinian_III_Solidus_425_691788.jpg|borda|80x80px]]<br /><br /> O orixinal de Valentiniano. </div></ref><ref><div>[[Ficheiro:Visigoth_Valentinian_solidus_450_74000886.jpg|borda|80x80px]]<br /><br /> Copia bárbara imitación da de Valentiniano. </div></ref> A imaxe do emperador co pé sobre a serpe é introducida na iconografía imperial por primeira vez por Valentiniano III; na iconografía [[Cristianismo|cristiá]], a [[Cobras|serpe]] é unha das imaxes que simbolizan o [[Diabo|diaño]].<ref name="MEC44" />
O sólido (MEC 167-169 –''[[Medieval European Coinage]]–'') imita unha moeda de igual valor dese emperador (RIC X 2011 –''[[The Roman Imperial Coinage|Roman Imperial Coinage]]''–; Cohen VIII 212.19). No anverso amosa o busto imperial á dereita, cunha diadema, un manto e unha coiraza; no reverso o emperador está en pé, pisando unha serpe cunha cabeza humana. Na súa man dereita ten unha cruz longa e na súa esquerda un globo sobre o que está representada a Vitoria.<ref><div>[[Ficheiro:Valentinian_III_Solidus_425_691788.jpg|borda|80x80px]]<br/><br/> O orixinal de Valentiniano. </div></ref><ref><div>[[Ficheiro:Visigoth_Valentinian_solidus_450_74000886.jpg|borda|80x80px]]<br/><br/> Copia bárbara imitación da de Valentiniano. </div></ref> A imaxe do emperador co pé sobre a serpe é introducida na iconografía imperial por primeira vez por Valentiniano III; na iconografía [[Cristianismo|cristiá]], a [[Cobras|serpe]] é unha das imaxes que simbolizan o [[Diabo|diaño]].<ref name="MEC44" />


O primeiro dos tremissis (MEC 171-172) amosa no reverso unha cruz rodeada por unha [[Coroa (ornamento)|coroa]] de [[loureiro]] e imita un tremissis cuñado en varias cecas (Cohen VIII 216, 49), en tanto que o segundo (MEC 173) imita un sólido (Cohen VIII 212.17) en cuxo reverso se representa unha vitoria de pé de fronte, e cunha cruz longa e cunha estrela no campo do anverso.<ref><div>[[Ficheiro:Valentininianus_III_solidus_76001662.jpg|borda|80x80px]]<br /><br /> O sólido de Valentiniano. </div></ref>
O primeiro dos tremissis (MEC 171-172) amosa no reverso unha cruz rodeada por unha [[Coroa (ornamento)|coroa]] de [[loureiro]] e imita un tremissis cuñado en varias cecas (Cohen VIII 216, 49), en tanto que o segundo (MEC 173) imita un sólido (Cohen VIII 212.17) en cuxo reverso se representa unha vitoria de pé de fronte, e cunha cruz longa e cunha estrela no campo do anverso.<ref><div>[[Ficheiro:Valentininianus_III_solidus_76001662.jpg|borda|80x80px]]<br/><br/> O sólido de Valentiniano. </div></ref>


=== Imitacións de Severo III ===
=== Imitacións de Severo III ===


As moedas a nome de Severo III (461-465) son varios sólidos que imitan unha moeda análoga á deste emperador (Cohen VIII, 227.8). O tipo é o mesmo que o dos sólidos a nome de Valentiniano, co emperador esmagando a serpe androcéfala.<ref><div>[[Ficheiro:Libius_Severus_solidus_612158.jpg|borda|80x80px]]<br /><br /> O sólido de Libio Severo. </div></ref>
As moedas a nome de Severo III (461-465) son varios sólidos que imitan unha moeda análoga á deste emperador (Cohen VIII, 227.8). O tipo é o mesmo que o dos sólidos a nome de Valentiniano, co emperador esmagando a serpe androcéfala.<ref><div>[[Ficheiro:Libius_Severus_solidus_612158.jpg|borda|80x80px]]<br/><br/> O sólido de Libio Severo. </div></ref>


== Cuñaxes de Hispania ==
== Cuñaxes de Hispania ==
Liña 112: Liña 112:
! colspan="2" id="286" style="width:296px; padding:2px; background: #abcdef;" | Imitación dunha moeda de Anastasio
! colspan="2" id="286" style="width:296px; padding:2px; background: #abcdef;" | Imitación dunha moeda de Anastasio
|-
|-
| colspan="2" style="padding:0px; border: 1px #cccccc solid;" |[[File:Tremissis_Visigoths_Anastasius_722235.jpg|300x300px]]
| colspan="2" style="padding:0px; border: 1px #cccccc solid;" |[[Ficheiro:Tremissis_Visigoths_Anastasius_722235.jpg|300x300px]]
|- style="font-size: 85%; vertical-align: top;"
|- style="font-size: 85%; vertical-align: top;"
| style="width:146px;padding:2px; border: 1px #cccccc solid; line-height: 1.5em;" | Busto con [[diadema]] de [[perla]]s.
| style="width:146px;padding:2px; border: 1px #cccccc solid; line-height: 1.5em;" | Busto con [[diadema]] de [[perla]]s.
Liña 120: Liña 120:
|}
|}


O centro de gravidade do estado mudou entón, naqueles anos, primeiro á antiga [[Tarraconense]], entón na parte central da Península Ibérica, onde o seu reino prosperou ata a invasión islámica do 711.
O centro de gravidade do estado mudou entón, naqueles anos, primeiro á antiga [[Tarraconense]], entón na parte central da Península Ibérica, onde o seu reino prosperou ata a invasión islámica do 711.


=== Moeda pseudoimperial (509-580) ===
=== Moeda pseudoimperial (509-580) ===


As emisións deste período consisten en sólidos e tremissis de ouro, aínda que se coñece unha moeda de [[cobre]] historicamente considerada como parte destas series que amosa o monograma AMR, o que a asocia cun tremissis no que aparece o mesmo monograma. Anteriormente estas moedas (MEC 341) foran asignadas a [[Amalarico]] ([[510]]-[[531]]), pero os estudos máis actuais atribúenas ao rei [[Burgundios|borgoñón]] [[Gundemaro III|Gundemaro]] ([[524]]-[[534]]).<ref name="MEC46">Grierson, Ph.; Blackburn, M. (2007). Páxinas 46-49.</ref><ref name="MEC76">Grierson, Ph.; Blackburn, M. (2007). Páxina 76.</ref>
As emisións deste período consisten en sólidos e tremissis de ouro, aínda que se coñece unha moeda de [[cobre]] historicamente considerada como parte destas series que amosa o monograma AMR, o que a asocia cun tremissis no que aparece o mesmo monograma. Anteriormente estas moedas (MEC 341) foran asignadas a [[Amalarico]] ([[510]]-[[531]]), pero os estudos máis actuais atribúenas ao rei [[Burgundios|borgoñón]] [[Gundemaro III|Gundemaro]] ([[524]]-[[534]]).<ref name="MEC46">Grierson, Ph.; Blackburn, M. (2007). Páxinas 46-49.</ref><ref name="MEC76">Grierson, Ph.; Blackburn, M. (2007). Páxina 76.</ref>


{| id="298" style="border: 1px #cccccc solid; border-collapse: collapse; background: #f9f9f9; margin: 0 0 0 1em; clear:right;" align="right"
{| id="298" style="border: 1px #cccccc solid; border-collapse: collapse; background: #f9f9f9; margin: 0 0 0 1em; clear:right;" align="right"
! colspan="2" id="301" style="width:296px; padding:2px; background: #abcdef;" | Imitación dunha moeda de Xustiniano
! colspan="2" id="301" style="width:296px; padding:2px; background: #abcdef;" | Imitación dunha moeda de Xustiniano
|-
|-
| colspan="2" style="padding:0px; border: 1px #cccccc solid;" |[[File:Visigoths_tremissis_6_century_823177.jpg|300x300px]]
| colspan="2" style="padding:0px; border: 1px #cccccc solid;" |[[Ficheiro:Visigoths_tremissis_6_century_823177.jpg|300x300px]]
|- style="font-size: 85%; vertical-align: top;"
|- style="font-size: 85%; vertical-align: top;"
| style="width:146px;padding:2px; border: 1px #cccccc solid; line-height: 1.5em;" | CN IVSTIИIINVS IPVC, busto á dereita.
| style="width:146px;padding:2px; border: 1px #cccccc solid; line-height: 1.5em;" | CN IVSTIИIINVS IPVC, busto á dereita.
Liña 137: Liña 137:
|}
|}


Os sólidos cuñados neste período levan os nomes dos [[Lista de emperadores bizantinos|emperadores bizantinos]] [[Anastasio I, Emperador|Anastasio I]] ([[491]]-[[518]]), [[Xustino I]] (518-[[527]]) e [[Xustiniano I]] (527-[[565]] ). Aínda que a calidade das moedas é boa, diferéncianse das orixinais no seu estilo, e tamén axuda na súa identificación o feito de teren aparecido unicamente en achados na [[Península Ibérica]].<ref name="MEC46" />
Os sólidos cuñados neste período levan os nomes dos [[Lista de emperadores bizantinos|emperadores bizantinos]] [[Anastasio I, Emperador|Anastasio I]] ([[491]]-[[518]]), [[Xustino I]] (518-[[527]]) e [[Xustiniano I]] (527-[[565]] ). Aínda que a calidade das moedas é boa, diferéncianse das orixinais no seu estilo, e tamén axuda na súa identificación o feito de teren aparecido unicamente en achados na [[Península Ibérica]].<ref name="MEC46" />


Os tipos máis frecuentes son o da Vitoria en pé sostendo unha cruz longa coroada pola [[Rho|letra rho]], que xa fora imitada previamente, e tamén o da Vitoria camiñando, que leva unha palma nunha man e unha coroa na outra.<ref name="MEC46" />
Os tipos máis frecuentes son o da Vitoria en pé sostendo unha cruz longa coroada pola [[Rho|letra rho]], que xa fora imitada previamente, e tamén o da Vitoria camiñando, que leva unha palma nunha man e unha coroa na outra.<ref name="MEC46" />
{| id="Re_dei_Visigotinel_periodo_580" style="width:200px; border:1px solid #c0c0c0; background:#F9F9F9; clear:left; float:left; margin-right:10px; margin-left:0;"
{| id="Re_dei_Visigotinel_periodo_580" style="width:200px; border:1px solid #c0c0c0; background:#F9F9F9; clear:left; float:left; margin-right:10px; margin-left:0;"
! id="357" style="background:#C3D0DF; padding:2px;" | Reis visigodos<br />entre 580 e 714
! id="357" style="background:#C3D0DF; padding:2px;" | Reis visigodos<br/>entre 580 e 714
|-
|-
| style="font-size:95%" |
| style="font-size:95%" |
Liña 167: Liña 167:


=== Moeda real (580-710) ===
=== Moeda real (580-710) ===
A partir dos [[Década de 580|anos 80]] do [[século VI]], os reis dos visigodos comezaron a cuñar moedas ao seu propio nome. Esta derradeira fase da moeda visigoda estendeuse durante aproximadamente cento trinta anos, ata [[710]]: non se coñecen moedas emitidas despois desta data xa que o reino visigodo deixa de existir ao pasar a Península Ibérica a estar baixo o dominio árabe.
A partir dos [[Década de 580|anos 80]] do [[século VI]], os reis dos visigodos comezaron a cuñar moedas ao seu propio nome. Esta derradeira fase da moeda visigoda estendeuse durante aproximadamente cento trinta anos, ata [[710]]: non se coñecen moedas emitidas despois desta data xa que o reino visigodo deixa de existir ao pasar a Península Ibérica a estar baixo o dominio árabe.


A única denominación utilizada foi tremissis, cuxo contido en ouro diminuíu progresivamente. As moedas levan o nome e o busto do soberano (este cuns trazos moi esquemáticos), e tamén o nome da ceca onde foron cuñadas.<ref name="MEC49">Grierson, Ph.; Blackburn, M. (2007). Páxinas 49-52.</ref>
A única denominación utilizada foi tremissis, cuxo contido en ouro diminuíu progresivamente. As moedas levan o nome e o busto do soberano (este cuns trazos moi esquemáticos), e tamén o nome da ceca onde foron cuñadas.<ref name="MEC49">Grierson, Ph.; Blackburn, M. (2007). Páxinas 49-52.</ref>


==== De Leovixildo a Chindasvinto ====
==== De Leovixildo a Chindasvinto ====
Liña 176: Liña 176:
! colspan="2" id="479" style="width:296px; padding:2px; background: #abcdef;" | Moeda real de Leovixildo
! colspan="2" id="479" style="width:296px; padding:2px; background: #abcdef;" | Moeda real de Leovixildo
|-
|-
| colspan="2" style="padding:0px; border: 1px #cccccc solid;" |[[File:Liuvigild_722238.jpg|300x300px]]
| colspan="2" style="padding:0px; border: 1px #cccccc solid;" |[[Ficheiro:Liuvigild_722238.jpg|300x300px]]
|- style="font-size: 85%; vertical-align: top;"
|- style="font-size: 85%; vertical-align: top;"
| style="width:146px;padding:2px; border: 1px #cccccc solid; line-height: 1.5em;" | Busto á dereita; cruz bordada na roupa.
| style="width:146px;padding:2px; border: 1px #cccccc solid; line-height: 1.5em;" | Busto á dereita; cruz bordada na roupa.
Liña 184: Liña 184:
|}
|}


As primeiras moedas emitidas directamente a nome dun gobernante visigodo apareceron durante o reinado de [[Leovixildo]] ([[567]]-[[586]]).<ref name="MEC49" /> Durante un breve período, mantivéronse as cuñaxes a imitación das [[Moeda bizantina|moedas do Imperio Romano de Oriente]], pero xa a nome dos gobernantes visigodos; sirva como exemplo o tremissis conservado no [[Gabinet Numismàtic de Catalunya|Gabinete Numismático]] do [[Museo Nacional de Arte de Cataluña]] (MNAC), en [[Barcelona]], cuñado por Leovixildo e catalogado como MEC 210 (segundo ''[[Medieval European Coinage]])''. O anverso desta peza amosa o busto estilizado do rei ollando á esquerda e a lenda <small>XIVVIGILDVS</small>, e o reverso unha cruz sobre chanzos coa lenda <small>REX VARCINONA</small>, a modo de [[marca de ceca]] (Barcelona).<ref>"[https://www.museunacional.cat/es/colleccio/tremissis/leovigild/009869-n Tremissis]". ''[[Museo Nacional de Arte de Cataluña|Museu Nacional D'Art de Catalunya]]''.</ref> O outro tipo, catalogado como MEC 209, amosa o busto real ollando á dereita no anverso e a Vitoria con palma e coroa no reverso, unha tipoloxía usada anteriormente en moedas bizantinas.
As primeiras moedas emitidas directamente a nome dun gobernante visigodo apareceron durante o reinado de [[Leovixildo]] ([[567]]-[[586]]).<ref name="MEC49" /> Durante un breve período, mantivéronse as cuñaxes a imitación das [[Moeda bizantina|moedas do Imperio Romano de Oriente]], pero xa a nome dos gobernantes visigodos; sirva como exemplo o tremissis conservado no [[Gabinet Numismàtic de Catalunya|Gabinete Numismático]] do [[Museo Nacional de Arte de Cataluña]] (MNAC), en [[Barcelona]], cuñado por Leovixildo e catalogado como MEC 210 (segundo ''[[Medieval European Coinage]])''. O anverso desta peza amosa o busto estilizado do rei ollando á esquerda e a lenda <small>XIVVIGILDVS</small>, e o reverso unha cruz sobre chanzos coa lenda <small>REX VARCINONA</small>, a modo de [[marca de ceca]] (Barcelona).<ref>"[https://www.museunacional.cat/es/colleccio/tremissis/leovigild/009869-n Tremissis]". ''[[Museo Nacional de Arte de Cataluña|Museu Nacional D'Art de Catalunya]]''.</ref> O outro tipo, catalogado como MEC 209, amosa o busto real ollando á dereita no anverso e a Vitoria con palma e coroa no reverso, unha tipoloxía usada anteriormente en moedas bizantinas.


Coñécense moedas de Leovixildo que reproducen o busto real tanto no anverso como no reverso. Segundo Grierson, este novo tipo, característico da moeda visigoda, comezou entre [[579]] e [[586]], nos derradeiros anos do reinado de Leovixildo, despois da morte do seu irmán [[Liuva II|Liuva]], con quen reinara.<ref name="MEC49" />
Coñécense moedas de Leovixildo que reproducen o busto real tanto no anverso como no reverso. Segundo Grierson, este novo tipo, característico da moeda visigoda, comezou entre [[579]] e [[586]], nos derradeiros anos do reinado de Leovixildo, despois da morte do seu irmán [[Liuva II|Liuva]], con quen reinara.<ref name="MEC49" />


{| id="492" style="border: 1px #cccccc solid; border-collapse: collapse; background: #f9f9f9; margin: 0 0 0 1em; clear:right;" align="right"
{| id="492" style="border: 1px #cccccc solid; border-collapse: collapse; background: #f9f9f9; margin: 0 0 0 1em; clear:right;" align="right"
! colspan="2" id="495" style="width:296px; padding:2px; background: #abcdef;" | Moeda real de Chindasvinto
! colspan="2" id="495" style="width:296px; padding:2px; background: #abcdef;" | Moeda real de Chindasvinto
|-
|-
| colspan="2" style="padding:0px; border: 1px #cccccc solid;" |[[File:Chindaswinth_tremissis_642_76001708.jpg|300x300px]]
| colspan="2" style="padding:0px; border: 1px #cccccc solid;" |[[Ficheiro:Chindaswinth_tremissis_642_76001708.jpg|300x300px]]
|- style="font-size: 85%; vertical-align: top;"
|- style="font-size: 85%; vertical-align: top;"
| style="width:146px;padding:2px; border: 1px #cccccc solid; line-height: 1.5em;" | + CN • SVINLVS PX, busto de fronte.
| style="width:146px;padding:2px; border: 1px #cccccc solid; line-height: 1.5em;" | + CN • SVINLVS PX, busto de fronte.
Liña 199: Liña 199:
|}
|}


Grierson afirma que tanto os novos tipos como a presenza dos nomes dos reis visigodos en troca dos dos emperadores bizantinos están relacionados cos sucesos acaecidos ao fillo maior de Leovixildo, [[Hermenexildo]], que en [[573]] fora nomeado ''consorcios'' (cogobernante) e que en [[579]] casara con [[Ingonda]], unha princesa franca, un pobo que, de maneira diferente aos visigodos, non se adscribía ao [[arianismo]] senón ao [[catolicismo]]. Logo do casamento, o propio Hermenexildo abandonou o arianismo, rebelándose contra o seu pai e asumindo, no mesmo 579, o título de rei. A súa revolta abranguía todas as rexións do sur do Reino Visigodo e non foi sufocada ata [[584]]. Hermenexildo foi executado o ano seguinte e a súa morte abriulle o camiño o seu irmán [[Recaredo]] para a sucesión no reino. A loita entre Leovixildo e Hermenexildo tamén deixou a súa pegada nas moedas, que nestes anos levaban por vez primeira dous nomes reais, é dicir, os dos dous contendentes á coroa.<ref name="MEC49" />
Grierson afirma que tanto os novos tipos como a presenza dos nomes dos reis visigodos en troca dos dos emperadores bizantinos están relacionados cos sucesos acaecidos ao fillo maior de Leovixildo, [[Hermenexildo]], que en [[573]] fora nomeado ''consorcios'' (cogobernante) e que en [[579]] casara con [[Ingonda]], unha princesa franca, un pobo que, de maneira diferente aos visigodos, non se adscribía ao [[arianismo]] senón ao [[catolicismo]]. Logo do casamento, o propio Hermenexildo abandonou o arianismo, rebelándose contra o seu pai e asumindo, no mesmo 579, o título de rei. A súa revolta abranguía todas as rexións do sur do Reino Visigodo e non foi sufocada ata [[584]]. Hermenexildo foi executado o ano seguinte e a súa morte abriulle o camiño o seu irmán [[Recaredo]] para a sucesión no reino. A loita entre Leovixildo e Hermenexildo tamén deixou a súa pegada nas moedas, que nestes anos levaban por vez primeira dous nomes reais, é dicir, os dos dous contendentes á coroa.<ref name="MEC49" />


Entre 584 e [[649]], aproximadamente, o tipo máis habitual foi o do busto real en ambas as faces, co nome do soberano nunha delas e o lugar de cuñaxe na outra. Este tipo comezou cando logo da derrota definitiva de Hermenexildo a mans de Leovixildo e crese que a innovación perseguía indicar o novo status do reino consorciado entre ambos. As moedas foron acuñadas con esta tipoloxía durante máis de sesenta anos, ata o final do reinado de [[Chindasvinto]] ([[641]]-[[652]]).<ref name="MEC49" />
Entre 584 e [[649]], aproximadamente, o tipo máis habitual foi o do busto real en ambas as faces, co nome do soberano nunha delas e o lugar de cuñaxe na outra. Este tipo comezou cando logo da derrota definitiva de Hermenexildo a mans de Leovixildo e crese que a innovación perseguía indicar o novo status do reino consorciado entre ambos. As moedas foron acuñadas con esta tipoloxía durante máis de sesenta anos, ata o final do reinado de [[Chindasvinto]] ([[641]]-[[652]]).<ref name="MEC49" />


Os tipos de busto das moedas son variables en función das cecas e dos reinados. Nótese a ausencia da coroa nos monarcas, malia a atribución por parte de [[Isidoro de Sevilla]] a Leovixildo da introdución deste símbolo na monarquía visigoda.<ref><div> Isidoro de Sevilla. ''[http://www.intratext.com/IXT/LAT0909/ Historia de regibus Gothorum, Vandalorum et Suevorum]'', 51. </div></ref> Pola contra, obsérvase polo menos un busto con [[cabelo longo]] á altura dos [[ombreiro]]s, un atributo da autoridade real propio dos antigos [[pobos xermánicos]].<ref name="MEC49" />
Os tipos de busto das moedas son variables en función das cecas e dos reinados. Nótese a ausencia da coroa nos monarcas, malia a atribución por parte de [[Isidoro de Sevilla]] a Leovixildo da introdución deste símbolo na monarquía visigoda.<ref><div> Isidoro de Sevilla. ''[http://www.intratext.com/IXT/LAT0909/ Historia de regibus Gothorum, Vandalorum et Suevorum]'', 51. </div></ref> Pola contra, obsérvase polo menos un busto con [[cabelo longo]] á altura dos [[ombreiro]]s, un atributo da autoridade real propio dos antigos [[pobos xermánicos]].<ref name="MEC49" />


==== De Recesvinto a Witiza ====
==== De Recesvinto a Witiza ====
Liña 214: Liña 214:
! colspan="2" id="554" style="width:296px; padding:2px; background: #abcdef;" | Moeda real de Ervixio
! colspan="2" id="554" style="width:296px; padding:2px; background: #abcdef;" | Moeda real de Ervixio
|-
|-
| colspan="2" style="padding:0px; border: 1px #cccccc solid;" |[[File:Erwig_tremissis_680_612197.jpg|300x300px]]
| colspan="2" style="padding:0px; border: 1px #cccccc solid;" |[[Ficheiro:Erwig_tremissis_680_612197.jpg|300x300px]]
|- style="font-size: 85%; vertical-align: top;"
|- style="font-size: 85%; vertical-align: top;"
| style="width:146px;padding:2px; border: 1px #cccccc solid; line-height: 1.5em;" | + ID IN MN ERVIGIVS RX <ref>In DeI NoMiNe ERVIGIVS ReX, In nome di Dio, re Ervige</ref>. Busto de [[Cristo]] de fronte e cruz tras a cabeza.
| style="width:146px;padding:2px; border: 1px #cccccc solid; line-height: 1.5em;" | + ID IN MN ERVIGIVS RX <ref>In DeI NoMiNe ERVIGIVS ReX, In nome di Dio, re Ervige</ref>. Busto de [[Cristo]] de fronte e cruz tras a cabeza.
Liña 222: Liña 222:
|}
|}


Outra emisión diferente é a representada polo tremissis de Ervixio (MEC 267), coa [[face]] de [[Cristo]] en lugar da do monarca, e no reverso unha cruz sobre chanzos. A primeira moeda desta tipoloxía foi cuñada na ceca de [[Mérida, España|Mérida]]. Este novo deseño precedeu outro similar, de estilo máis refinado, utilizado por [[Xustino II]] a partir de [[692]], aproximadamente, co busto de Cristo cunha cruz superposta na súa [[auréola]].<ref><div>[[Ficheiro:Solidus-Justinian_II-Christ_b-sb1413.jpg|80x80px]]<br /><br /> O sólido de Xustiniano II. </div></ref>
Outra emisión diferente é a representada polo tremissis de Ervixio (MEC 267), coa [[face]] de [[Cristo]] en lugar da do monarca, e no reverso unha cruz sobre chanzos. A primeira moeda desta tipoloxía foi cuñada na ceca de [[Mérida, España|Mérida]]. Este novo deseño precedeu outro similar, de estilo máis refinado, utilizado por [[Xustino II]] a partir de [[692]], aproximadamente, co busto de Cristo cunha cruz superposta na súa [[auréola]].<ref><div>[[Ficheiro:Solidus-Justinian_II-Christ_b-sb1413.jpg|80x80px]]<br/><br/> O sólido de Xustiniano II. </div></ref>


Grierson formula a [[hipótese]] de que estas emisións representen posturas [[Teoloxía|teolóxicas]] moi importantes nese tempo, en particular a condena da [[herexía]] do [[monotelismo]] nun [[sínodo]] en [[Roma]] en [[679]], e no [[Terceiro Concilio de Constantinopla|Concilio de Constantinopla]] de [[680]] e [[681]].<ref name="MEC49" />
Grierson formula a [[hipótese]] de que estas emisións representen posturas [[Teoloxía|teolóxicas]] moi importantes nese tempo, en particular a condena da [[herexía]] do [[monotelismo]] nun [[sínodo]] en [[Roma]] en [[679]], e no [[Terceiro Concilio de Constantinopla|Concilio de Constantinopla]] de [[680]] e [[681]].<ref name="MEC49" />
Liña 229: Liña 229:


== Lendas e epigrafía monetaria ==
== Lendas e epigrafía monetaria ==
[[Ficheiro:Rx_monogram.svg|esquerda|miniatura|90x90px| Monograma da palabra REX ]]
[[Ficheiro:Rx_monogram.svg|esquerda|miniatura|90x90px| Monograma da palabra REX]]
A lenda xeralmente presenta o nome do rei en [[Lingua latina|latín]], en [[ablativo]], seguido por <small>REX</small>, ás veces abreviado en forma de monograma.<ref name="MEC52">Grierson, Ph.; Blackburn, M. (2007). Páxina 52.</ref><ref>Ruiz Trapero, M. (2004). Páxina 192.</ref>
A lenda xeralmente presenta o nome do rei en [[Lingua latina|latín]], en [[ablativo]], seguido por <small>REX</small>, ás veces abreviado en forma de monograma.<ref name="MEC52">Grierson, Ph.; Blackburn, M. (2007). Páxina 52.</ref><ref>Ruiz Trapero, M. (2004). Páxina 192.</ref>


Durante o reinado conxunto de Exica e Witiza a fórmula do título foi ''reges'', abreviados como <small>RGS</small>, <small>RG</small>, etc. Só baixo Leovixildo e Hermenexildo o nome aparece en [[xenitivo]] precedido pola abreviatura <small>DN</small> (''dominus'' ).<ref name="MEC52" /> Baixo Chindasvinto, a ceca de Toledo introduciu a forma <small>INDN</small> (''In Nomine DomiNi''; "en nome do Señor"), que se converteu en estándar a partir de [[Vamba]], con variantes como <small>INDNM</small>, <small>INDIMN</small>, etc. Con Éxica ás veces aparece a fórmula abreviada <small>N+PN•M•</small> (''IN XPisti NoMine''; "en nome de Cristo").<ref>Pliego Vázquez, R. (2012).</ref>
Durante o reinado conxunto de Exica e Witiza a fórmula do título foi ''reges'', abreviados como <small>RGS</small>, <small>RG</small>, etc. Só baixo Leovixildo e Hermenexildo o nome aparece en [[xenitivo]] precedido pola abreviatura <small>DN</small> (''dominus'' ).<ref name="MEC52" /> Baixo Chindasvinto, a ceca de Toledo introduciu a forma <small>INDN</small> (''In Nomine DomiNi''; "en nome do Señor"), que se converteu en estándar a partir de [[Vamba]], con variantes como <small>INDNM</small>, <small>INDIMN</small>, etc. Con Éxica ás veces aparece a fórmula abreviada <small>N+PN•M•</small> (''IN XPisti NoMine''; "en nome de Cristo").<ref>Pliego Vázquez, R. (2012).</ref>


Os nomes dos monarcas aparecen escritos de diversas maneiras: por exemplo, [[Suintila]] pódese amosar como <small>SVINTHVLΛ</small>, <small>SINTILΛ</small>, <small>SVINTH: L:</small>, <small>SVINTIIV</small>..., [[Liuva II|Liuva]] atópase como <small>LEOVΛ</small>, <small>LIVVΛ</small>... E a variabilidade aumentou considerablemente cos nomes máis complicados, como Chindasvinto e Recesvinto, onde é común a presenza de letras en [[Ligadura (tipografía)|ligadura]] ou en forma de monograma.<ref name="MEC52" />
Os nomes dos monarcas aparecen escritos de diversas maneiras: por exemplo, [[Suintila]] pódese amosar como <small>SVINTHVLΛ</small>, <small>SINTILΛ</small>, <small>SVINTH: L:</small>, <small>SVINTIIV</small>..., [[Liuva II|Liuva]] atópase como <small>LEOVΛ</small>, <small>LIVVΛ</small>... E a variabilidade aumentou considerablemente cos nomes máis complicados, como Chindasvinto e Recesvinto, onde é común a presenza de letras en [[Ligadura (tipografía)|ligadura]] ou en forma de monograma.<ref name="MEC52" />


Os reversos inclúen o nome da ceca, tamén o latín: <small>TOLETO</small> ([[Toledo]]), <small>CORDODΛ</small>, <small>CORΛOBΛ</small>, <small>CORDOBΛ</small>, <small>CORΔOBΛ</small> ([[Córdoba, España|Córdoba]]), <small>ELLIBERI,</small> <small>IIBERI</small> ([[Granada]]), <small>ISPΛLI</small> ([[Sevilla]]), <small>ELVORΛ,</small> <small>ERBO: RΛ</small> ([[Évora]])... Nalgúns casos, a ceca aparece indicada en forma de monograma. O nome da ceca adoita aparecer seguido dun [[epíteto]] (os máis usados son <small>PIVS</small> e <small>IVSTVS</small>, e tamén son frecuentes <small>FELIX</small> e <small>VICTOR</small>), referido non ao nome da ceca senón ao do soberano, que aparece na outra face da moeda.<ref name="MEC52" /><ref>"[https://www.tesorillo.com/hispania/2visigodas1.htm Cecas en Gallaecia y Lusitania]", "[https://www.tesorillo.com/hispania/2visigodas2.htm Cecas en Baetica y Carthaginensis]", "[https://www.tesorillo.com/hispania/2visigodas3.htm Cecas en Tarraconensis y Narbonensis]". En ''Período Visigodo en Hispania''. www.tesorillo.com.</ref>
Os reversos inclúen o nome da ceca, tamén o latín: <small>TOLETO</small> ([[Toledo]]), <small>CORDODΛ</small>, <small>CORΛOBΛ</small>, <small>CORDOBΛ</small>, <small>CORΔOBΛ</small> ([[Córdoba, España|Córdoba]]), <small>ELLIBERI,</small> <small>IIBERI</small> ([[Granada]]), <small>ISPΛLI</small> ([[Sevilla]]), <small>ELVORΛ,</small> <small>ERBO: RΛ</small> ([[Évora]])... Nalgúns casos, a ceca aparece indicada en forma de monograma. O nome da ceca adoita aparecer seguido dun [[epíteto]] (os máis usados son <small>PIVS</small> e <small>IVSTVS</small>, e tamén son frecuentes <small>FELIX</small> e <small>VICTOR</small>), referido non ao nome da ceca senón ao do soberano, que aparece na outra face da moeda.<ref name="MEC52" /><ref>"[https://www.tesorillo.com/hispania/2visigodas1.htm Cecas en Gallaecia y Lusitania]", "[https://www.tesorillo.com/hispania/2visigodas2.htm Cecas en Baetica y Carthaginensis]", "[https://www.tesorillo.com/hispania/2visigodas3.htm Cecas en Tarraconensis y Narbonensis]". En ''Período Visigodo en Hispania''. www.tesorillo.com.</ref>


A epigrafía das moedas visigodas é característica. A letra "A" normalmente escríbese sen o trazo horizontal ("Λ"). A letra grega correspondente ("Δ") úsase con frecuencia para a letra "D". Nos nomes, o grupo "th" adoita ser substituído pola letra grega correspondente ("Θ"), a letra "L" pode aparecer representarse cunha cruz (por exemplo: <small>+IVVIGI+DVS</small> por <small>LEOVIGILDVS</small>) e ás veces emprégase o sinal "D" en lugar da letra "B". Tamén é frecuente a aparición de ligaduras de dúas e de tres letras (máis raramente de catro e ata de cinco). Ás veces algunhas letras substitúense por un ou varios puntos (como en <small>SVINTH : L :</small>).<ref name="MEC52" />
A epigrafía das moedas visigodas é característica. A letra "A" normalmente escríbese sen o trazo horizontal ("Λ"). A letra grega correspondente ("Δ") úsase con frecuencia para a letra "D". Nos nomes, o grupo "th" adoita ser substituído pola letra grega correspondente ("Θ"), a letra "L" pode aparecer representarse cunha cruz (por exemplo: <small>+IVVIGI+DVS</small> por <small>LEOVIGILDVS</small>) e ás veces emprégase o sinal "D" en lugar da letra "B". Tamén é frecuente a aparición de ligaduras de dúas e de tres letras (máis raramente de catro e ata de cinco). Ás veces algunhas letras substitúense por un ou varios puntos (como en <small>SVINTH : L :</small>).<ref name="MEC52" />


== Obradoiros monetarios ==
== Obradoiros monetarios ==
[[Ficheiro:Visigotic_mints.svg|miniatura|290px| Distribución de cecas en Hispania (en letra grande as de maior produción).<ref name="MEC53">Grierson, Ph.; Blackburn, M. (2007). Páxina 53.</ref> ]]Miles determinou a existencia de 79 cecas e desde aquel momento coñecéronse algunhas novas, polo que se pode afirmar que o seu número pasa das 80. A maioría delas tivo unha produción moi escasa e coñécense unicamente polo testemuño duns poucos exemplares, ás veces mesmo só un.<ref name="MEC53" /><ref>Miles, G. (1952).</ref>
[[Ficheiro:Visigotic_mints.svg|miniatura|290px| Distribución de cecas en Hispania (en letra grande as de maior produción).<ref name="MEC53">Grierson, Ph.; Blackburn, M. (2007). Páxina 53.</ref>]]Miles determinou a existencia de 79 cecas e desde aquel momento coñecéronse algunhas novas, polo que se pode afirmar que o seu número pasa das 80. A maioría delas tivo unha produción moi escasa e coñécense unicamente polo testemuño duns poucos exemplares, ás veces mesmo só un.<ref name="MEC53" /><ref>Miles, G. (1952).</ref>


En torno á metade das aproximadamente 3.500 moedas conservadas correspóndense con catro obradoiros monetarios, a capital, ''Toleto'' (Toledo), e tres centros [[Meridional|meridionais]]: ''Emerita'' (Mérida), ''Ispalis'' (Sevilla) e ''Cordoba'' (Córdoba). Con menos produción (preto de cen ou douscentos espécimes) hai unha ceca meridional (''Eliberis'', preto de Granada) e tres no [[norte]]: ''Cesaracosta'' (''Cæsaraugusta'', [[Zaragoza]]), ''Tarraco'' ([[Tarragona]]) e ''Narbona'', esta última a única que se mantivo como visigoda ao norte dos Pireneos logo da batalla de Vogladum. Outros obradoiros menores estiveron na ''Gallaecia'' ([[Galicia]]).<ref name="MEC53" /><ref>Ruiz Trapero, M.(2004). Páxinas 189-190.</ref>
En torno á metade das aproximadamente 3.500 moedas conservadas correspóndense con catro obradoiros monetarios, a capital, ''Toleto'' (Toledo), e tres centros [[Meridional|meridionais]]: ''Emerita'' (Mérida), ''Ispalis'' (Sevilla) e ''Cordoba'' (Córdoba). Con menos produción (preto de cen ou douscentos espécimes) hai unha ceca meridional (''Eliberis'', preto de Granada) e tres no [[norte]]: ''Cesaracosta'' (''Cæsaraugusta'', [[Zaragoza]]), ''Tarraco'' ([[Tarragona]]) e ''Narbona'', esta última a única que se mantivo como visigoda ao norte dos Pireneos logo da batalla de Vogladum. Outros obradoiros menores estiveron na ''Gallaecia'' ([[Galicia]]).<ref name="MEC53" /><ref>Ruiz Trapero, M.(2004). Páxinas 189-190.</ref>


Hoxe non existe constancia documental do funcionamento das cecas nin da súa organización, nin tampouco do seu encadramento dentro da Administracións visigoda nin da súa relación coas autoridades políticas, alén do que se poida inferir dos cambios sufridos pola moeda ao longo do tempo.<ref name="MEC53" /><ref>Pliego Vázquez, R. (2008). Páxinas 117-141.</ref>
Hoxe non existe constancia documental do funcionamento das cecas nin da súa organización, nin tampouco do seu encadramento dentro da Administracións visigoda nin da súa relación coas autoridades políticas, alén do que se poida inferir dos cambios sufridos pola moeda ao longo do tempo.<ref name="MEC53" /><ref>Pliego Vázquez, R. (2008). Páxinas 117-141.</ref>
Liña 250: Liña 250:
[[Ficheiro:Recaredo Tremis Olovasio.jpg|miniatura|290px|Imitación moderna dun tremissis visigodo do obradoiro monetario de ''Olovasio'' durante o reinado de [[Recaredo]]. Anverso: +RECCAREDVS PIV. Reverso: "+OLOVASIO PIVS".]]
[[Ficheiro:Recaredo Tremis Olovasio.jpg|miniatura|290px|Imitación moderna dun tremissis visigodo do obradoiro monetario de ''Olovasio'' durante o reinado de [[Recaredo]]. Anverso: +RECCAREDVS PIV. Reverso: "+OLOVASIO PIVS".]]


Hoxe coñécese arredor dunha decena de obradoiros monetarios visigodos que funcionaran na Gallaecia, aínda que existen outros moitos de localización incerta. Este notable número de obradoiros non está, no entanto, en consonancia coa cantidade de moedas emitidas por eles. Pola contra, a produción das cecas visigodas foi moi escasa e en determinados casos a súa actividade limitouse a períodos moi breves, polo que os exemplares hoxe conservados son moi escasos. Esta escaseza pode explicarse presumiblemente pola utilización do ouro extraído de numerosos depósitos esparexidos por todo o país, aínda que dunha produción moi cativa, polo que, logo de esgotados, serían abandonados e os labores de [[Cuñaxe|amoedación]] dos [[Casa de moeda|obradoiros]] situados nesas áreas quedarían definitivamente abandonados<ref name=":0">Pita Fernández, Ricardo L. (1999). "Numismática galego-xermana", páxinas 20-24; "Cecas galegas da época xermana". Páxinas 47-60.</ref>
Hoxe coñécese arredor dunha decena de obradoiros monetarios visigodos que funcionaran na Gallaecia, aínda que existen outros moitos de localización incerta. Este notable número de obradoiros non está, no entanto, en consonancia coa cantidade de moedas emitidas por eles. Pola contra, a produción das cecas visigodas foi moi escasa e en determinados casos a súa actividade limitouse a períodos moi breves, polo que os exemplares hoxe conservados son moi escasos. Esta escaseza pode explicarse presumiblemente pola utilización do ouro extraído de numerosos depósitos esparexidos por todo o país, aínda que dunha produción moi cativa, polo que, logo de esgotados, serían abandonados e os labores de [[Cuñaxe|amoedación]] dos [[Casa de moeda|obradoiros]] situados nesas áreas quedarían definitivamente abandonados<ref name=":0">Pita Fernández, Ricardo L. (1999). "Numismática galego-xermana", páxinas 20-24; "Cecas galegas da época xermana". Páxinas 47-60.</ref>


Os tremissis visigodos emitidos en territoirio galego, en paralelo aos do resto de Hispania, amosan como marca de ceca o [[topónimo]] íntegro do lugar de cuñaxe: <small>ARROS</small> ([[Arón, San Román de Montoxo, Cedeira|Arón]], [[Cedeira]]), <small>AVRENSE</small> ([[Ourense]]), <small>AVIONO</small> ([[Avión]]), <small>BERGANCIA</small> ([[Betanzos]]), <small>CATORA</small> ([[Catoira]]), <small>GIORRES</small> ([[Valdeorras]]), <small>INCEIO</small> ([[O Incio]]), <small>IRIA</small> ([[Santiago de Compostela]]), <small>LVCV</small> ([[Lugo]]), <small>PINCIA</small> ([[Pinza, Viana do Bolo|Pinza]]), <small>TORNIO</small> ([[Torroña, Burgueira, Oia|Torroña]]), <small>TVDE</small> ([[Tui]]), <small>OLIVES</small> (probalemente [[Olives, A Estrada|Olives]]), <small>FRAVCELLO</small> e outras de atribución incerta (<small>ALIOBRIO</small>, <small>CALABACIA</small>, <small>CELO</small>, <small>LAURE</small>, <small>MANDOLAS</small>, <small>TORNIO</small>, <small>VALLEGIA</small>...).<ref name=":0" /><ref>[[Felip Mateu i Llopis|Mateu y Llopis, F]]. (1942). "[http://studylib.es/doc/6421877/los-nombres-de-lugar-en-el-numerari%C3%B2-su%C3%A9v%C3%B3 Los nombres de lugar en el numerario suevo y visigodo de Gallaecia y Lusitania]". En ''Analecta Sacra Tarraconensia''. 15. 1942.</ref>
Os tremissis visigodos emitidos en territoirio galego, en paralelo aos do resto de Hispania, amosan como marca de ceca o [[topónimo]] íntegro do lugar de cuñaxe: <small>ARROS</small> ([[Arón, San Román de Montoxo, Cedeira|Arón]], [[Cedeira]]), <small>AVRENSE</small> ([[Ourense]]), <small>AVIONO</small> ([[Avión]]), <small>BERGANCIA</small> ([[Betanzos]]), <small>CATORA</small> ([[Catoira]]), <small>GIORRES</small> ([[Valdeorras]]), <small>INCEIO</small> ([[O Incio]]), <small>IRIA</small> ([[Santiago de Compostela]]), <small>LVCV</small> ([[Lugo]]), <small>PINCIA</small> ([[Pinza, Viana do Bolo|Pinza]]), <small>TORNIO</small> ([[Torroña, Burgueira, Oia|Torroña]]), <small>TVDE</small> ([[Tui]]), <small>OLIVES</small> (probalemente [[Olives, A Estrada|Olives]]), <small>FRAVCELLO</small> e outras de atribución incerta (<small>ALIOBRIO</small>, <small>CALABACIA</small>, <small>CELO</small>, <small>LAURE</small>, <small>MANDOLAS</small>, <small>TORNIO</small>, <small>VALLEGIA</small>...).<ref name=":0" /><ref>[[Felip Mateu i Llopis|Mateu y Llopis, F]]. (1942). "[http://studylib.es/doc/6421877/los-nombres-de-lugar-en-el-numerari%C3%B2-su%C3%A9v%C3%B3 Los nombres de lugar en el numerario suevo y visigodo de Gallaecia y Lusitania]". En ''Analecta Sacra Tarraconensia''. 15. 1942.</ref>


== Catalogación ==
== Catalogación ==
[[Ficheiro:Henry Cohen.jpg|miniatura|290px|Retrato do [[Numismática|numismático]] [[Francia|francés]] [[Henry Cohen (numismático)|Henry Cohen]], autor de ''[[Description historique des monnaies frappées sous l'Empire romain|Description Historique des monnaies frappées sous l'Empire Romain]]'']]
[[Ficheiro:Henry Cohen.jpg|miniatura|290px|Retrato do [[Numismática|numismático]] [[Francia|francés]] [[Henry Cohen (numismático)|Henry Cohen]], autor de ''[[Description historique des monnaies frappées sous l'Empire romain|Description Historique des monnaies frappées sous l'Empire Romain]]'']]
Un dos textos de referencia para o estudo e a catalogación da moeda visigoda é o publicado en [[2007]] por [[Philip Grierson]] e Mark Blackburn, como primeiro volume da serie ''[[Medieval European Coinage]]'' (MEC), no que ás emisións visigodas se lles asignan os números entre o 166 e o 277.
Un dos textos de referencia para o estudo e a catalogación da moeda visigoda é o publicado en [[2007]] por [[Philip Grierson]] e Mark Blackburn, como primeiro volume da serie ''[[Medieval European Coinage]]'' (MEC), no que ás emisións visigodas se lles asignan os números entre o 166 e o 277.


Outros textos fundamentais son o estudo de George Carpenter Miles, publicado previamente, en [[1952]], pola [[American Numismatic Society|Sociedade Americana de Numismática]], que se centra nas cuñaxes visigodas no período [[580]]-[[713]], e o de Alberto Canto e Fátima Martín, publicado pola [[Real Academia da Historia]] en [[2002]], moi rigoroso na catalogación das moedas visigodas da Península Ibérica.<ref>Miles, G. (1952)</ref><ref>Canto García, A.; Martín Escudero, F. (2002)</ref>
Outros textos fundamentais son o estudo de George Carpenter Miles, publicado previamente, en [[1952]], pola [[American Numismatic Society|Sociedade Americana de Numismática]], que se centra nas cuñaxes visigodas no período [[580]]-[[713]], e o de Alberto Canto e Fátima Martín, publicado pola [[Real Academia da Historia]] en [[2002]], moi rigoroso na catalogación das moedas visigodas da Península Ibérica.<ref>Miles, G. (1952)</ref><ref>Canto García, A.; Martín Escudero, F. (2002)</ref>


Para as moedas a imitación das imperiais romanas, as referencias máis frecuentemente utilizadas na [[literatura]] [[numismática]] son o texto de [[Henry Cohen (numismático)|Henry Cohen]], numismático do [[Gabinete de Medallas]] da [[Bibliothèque nationale de France|Biblioteca Nacional de Francia]], na obra ''[[Description historique des monnaies frappées sous l'Empire romain|Description Historique des monnaies frappées sous l'Empire Romain]]'' (vol. 8), e o de John Kent no décimo volume do proxecto ''[[The Roman Imperial Coinage|Roman Imperial Coinage]]'' (RIC), un traballo monumental dirixido por [[Harold Mattingly]], da [[Royal Numismatic Society]], e outros autores a partir de [[1924]].<ref>Cohen, Henry (1892: tomo VIII).</ref><ref>Kent, John (1994).</ref>
Para as moedas a imitación das imperiais romanas, as referencias máis frecuentemente utilizadas na [[literatura]] [[numismática]] son o texto de [[Henry Cohen (numismático)|Henry Cohen]], numismático do [[Gabinete de Medallas]] da [[Bibliothèque nationale de France|Biblioteca Nacional de Francia]], na obra ''[[Description historique des monnaies frappées sous l'Empire romain|Description Historique des monnaies frappées sous l'Empire Romain]]'' (vol. 8), e o de John Kent no décimo volume do proxecto ''[[The Roman Imperial Coinage|Roman Imperial Coinage]]'' (RIC), un traballo monumental dirixido por [[Harold Mattingly]], da [[Royal Numismatic Society]], e outros autores a partir de [[1924]].<ref>Cohen, Henry (1892: tomo VIII).</ref><ref>Kent, John (1994).</ref>


A referencia máis habitual para a catalogación das emisións a imitación da [[moeda bizantina]] é a obra de Wolfgang Hahn ''Moneta Imperii Byzantini'' (MIB). As moedas imitadas polos visigodos foron as dos [[Lista de emperadores bizantinos|emperadores]] desde [[Anastasio I, Emperador|Anastasio I]] ([[491]]-[[518]]) ata [[Xustino II]] ([[565]]-[[578]]).<ref>Hahn, Wolfgang (1973-1981).</ref>
A referencia máis habitual para a catalogación das emisións a imitación da [[moeda bizantina]] é a obra de Wolfgang Hahn ''Moneta Imperii Byzantini'' (MIB). As moedas imitadas polos visigodos foron as dos [[Lista de emperadores bizantinos|emperadores]] desde [[Anastasio I, Emperador|Anastasio I]] ([[491]]-[[518]]) ata [[Xustino II]] ([[565]]-[[578]]).<ref>Hahn, Wolfgang (1973-1981).</ref>


O único estudo que abrangue, porén, a totalidade das emisións visigodas e o de Wilhelm Reinhart, con obras separadas para as series galas e para as hispanas.<ref>Reinhart (1938) (1949).</ref>
O único estudo que abrangue, porén, a totalidade das emisións visigodas e o de Wilhelm Reinhart, con obras separadas para as series galas e para as hispanas.<ref>Reinhart (1938) (1949).</ref>


== Tesouros e achados ==
== Tesouros e achados ==
Cómpre salientar algúns achados moi relevantes de moeda visigoda.
Cómpre salientar algúns achados moi relevantes de moeda visigoda.


* En [[1731]] descubriuse un tesouro na localidade [[Provincia de Cáceres|cacereña]] de [[Garrovillas de Alconetar]] constituído por moedas cuñadas por Recaredo e, en menor medida, doutros monarcas. Descoñécese a súa composición exacta, pero a maior parte das pezas foron adquiridas pola [[Real Academia da Historia]], de [[Madrid]], onde aínda se conservan.<ref name=":1">Pliego Vázquez, R. (2016). Páxina 518.</ref><ref>Miles, G. (1952). "Hoards of Visigothic Coins". Páxina 165.</ref>
* En [[1731]] descubriuse un tesouro na localidade [[Provincia de Cáceres|cacereña]] de [[Garrovillas de Alconetar]] constituído por moedas cuñadas por Recaredo e, en menor medida, doutros monarcas. Descoñécese a súa composición exacta, pero a maior parte das pezas foron adquiridas pola [[Real Academia da Historia]], de [[Madrid]], onde aínda se conservan.<ref name=":1">Pliego Vázquez, R. (2016). Páxina 518.</ref><ref name="Miles, G. 1952">Miles, G. (1952). "Hoards of Visigothic Coins". Páxina 165.</ref>
* En [[1803]] atopouse un tesouro en [[Bordeos]] con 38 tremissis visigodos, correspondentes ao período desde o reinado de Leovixildo ata o de Vamba. O tesouro, hoxe conservado no [[Gabinete de Medallas da Biblioteca Nacional de Francia|Gabinete de Medallas]] da [[Bibliothèque nationale de France|Biblioteca Nacional de Francia]], en [[París]], constaba de 178 exemplares, [[Dinastía Merovinxia|140 merovinxios]] e 38 visigodos.<ref name=":1" /><ref>Miles, G. (1952). "Hoards of Visigothic Coins". Páxina 165.</ref>
* En [[1803]] atopouse un tesouro en [[Bordeos]] con 38 tremissis visigodos, correspondentes ao período desde o reinado de Leovixildo ata o de Vamba. O tesouro, hoxe conservado no [[Gabinete de Medallas da Biblioteca Nacional de Francia|Gabinete de Medallas]] da [[Bibliothèque nationale de France|Biblioteca Nacional de Francia]], en [[París]], constaba de 178 exemplares, [[Dinastía Merovinxia|140 merovinxios]] e 38 visigodos.<ref name=":1" /><ref name="Miles, G. 1952"/>
* En [[1816]] descubríronse máis de 800 moedas na aldea de La Grassa, preto de [[Constantí]], en [[Provincia de Tarragona|Tarragona]], pero todo o tesouro acabou por esparexerse e non se conserva agrupado.<ref name=":1" /><ref>Miles, G. (1952). "Hoards of Visigothic Coins". Páxina 166.</ref>
* En [[1816]] descubríronse máis de 800 moedas na aldea de La Grassa, preto de [[Constantí]], en [[Provincia de Tarragona|Tarragona]], pero todo o tesouro acabou por esparexerse e non se conserva agrupado.<ref name=":1" /><ref name="ReferenceA">Miles, G. (1952). "Hoards of Visigothic Coins". Páxina 166.</ref>
* O tesouro da granxa La Capilla, en [[Carmona, Sevilla|Carmona]], [[Provincia de Sevilla|Sevilla]], atopado en [[1891]], constaba de entre 800 e 1.000 moedas. Aínda que estas se dispersaron case inmediatamente despois da descuberta, máis dun terzo do achado está agora na colección da Hispanic Society of America.<ref>Miles, G. (1952). "Hoards of Visigothic Coins". Páxina 166.</ref>
* O tesouro da granxa La Capilla, en [[Carmona, Sevilla|Carmona]], [[Provincia de Sevilla|Sevilla]], atopado en [[1891]], constaba de entre 800 e 1.000 moedas. Aínda que estas se dispersaron case inmediatamente despois da descuberta, máis dun terzo do achado está agora na colección da Hispanic Society of America.<ref name="ReferenceA"/>
* En [[1932]] atopáronse 110 moedas visigodas en [[Abusejo]], na provincia de [[Provincia de Salamanca|Salamanca]], que se manteñen no [[Museo Arqueolóxico Nacional de España]] e <nowiki>no</nowiki> Instituto Valencia de Don Juan en [[Madrid]].<ref>Pliego Vázquez, R. (2016).</ref><ref>Miles, G. (1952). "Hoards of Visigothic Coins". Páxina 171.</ref>
* En [[1932]] atopáronse 110 moedas visigodas en [[Abusejo]], na provincia de [[Provincia de Salamanca|Salamanca]], que se manteñen no [[Museo Arqueolóxico Nacional de España]] e <nowiki>no</nowiki> Instituto Valencia de Don Juan en [[Madrid]].<ref>Pliego Vázquez, R. (2016).</ref><ref>Miles, G. (1952). "Hoards of Visigothic Coins". Páxina 171.</ref>
* En [[1945]] achouse o tesouro de [[Zorita de los Canes]], en [[Provincia de Guadalaxara|Guadalaxara]], no lugar dunha [[Igrexa (arquitectura)|igrexa]] da antiga cidade visigoda de Reccopolis, que incluía 90 tremissis, o máis moderno do reino Leovixildo, que aínda que carecían de nome da ceca, é probable que fosen cuñados localmente.<ref>Miles, G. (1952). "Hoards of Visigothic Coins". Páxina 172.</ref><ref>Pliego Vázquez, R. (2016). Páxina 521.</ref><ref>Cabré Aguiló, J. (1946).</ref>
* En [[1945]] achouse o tesouro de [[Zorita de los Canes]], en [[Provincia de Guadalaxara|Guadalaxara]], no lugar dunha [[Igrexa (arquitectura)|igrexa]] da antiga cidade visigoda de Reccopolis, que incluía 90 tremissis, o máis moderno do reino Leovixildo, que aínda que carecían de nome da ceca, é probable que fosen cuñados localmente.<ref>Miles, G. (1952). "Hoards of Visigothic Coins". Páxina 172.</ref><ref>Pliego Vázquez, R. (2016). Páxina 521.</ref><ref>Cabré Aguiló, J. (1946).</ref>
Liña 294: Liña 294:
** A 1ª edición (1859-1868) abrangue só os volumes I a VII.
** A 1ª edición (1859-1868) abrangue só os volumes I a VII.
** A 2ª edición (1880-1892) engade o volume VIII e a táboa de emperadores. ([http://www.inumis.com/ressources/rome/books/cohen/vol_i/ Tomo I]: 1880. [http://www.inumis.com/ressources/rome/books/cohen/vol_ii/ Tomo II]: 1882. [http://www.inumis.com/ressources/rome/books/cohen/vol_iii/ Tomo III]: 1883. [http://www.inumis.com/ressources/rome/books/cohen/vol_iv/ Tomo IV]: 1884. [http://www.inumis.com/ressources/rome/books/cohen/vol_v/ Tomo V]: 1885. [http://www.inumis.com/ressources/rome/books/cohen/vol_vi/ Tomo VI]: 1886. [http://www.inumis.com/ressources/rome/books/cohen/vol_vii/ Tomo VII]: 1888. [http://www.inumis.com/ressources/rome/books/cohen/vol_viii/ Tomo VIII]: 1892 (mais [http://www.inumis.com/ressources/rome/books/cohen/vol_viii/p497-fr.html táboa de emperadores]).
** A 2ª edición (1880-1892) engade o volume VIII e a táboa de emperadores. ([http://www.inumis.com/ressources/rome/books/cohen/vol_i/ Tomo I]: 1880. [http://www.inumis.com/ressources/rome/books/cohen/vol_ii/ Tomo II]: 1882. [http://www.inumis.com/ressources/rome/books/cohen/vol_iii/ Tomo III]: 1883. [http://www.inumis.com/ressources/rome/books/cohen/vol_iv/ Tomo IV]: 1884. [http://www.inumis.com/ressources/rome/books/cohen/vol_v/ Tomo V]: 1885. [http://www.inumis.com/ressources/rome/books/cohen/vol_vi/ Tomo VI]: 1886. [http://www.inumis.com/ressources/rome/books/cohen/vol_vii/ Tomo VII]: 1888. [http://www.inumis.com/ressources/rome/books/cohen/vol_viii/ Tomo VIII]: 1892 (mais [http://www.inumis.com/ressources/rome/books/cohen/vol_viii/p497-fr.html táboa de emperadores]).

*De Francisco Olmos, J. (2009). "[https://webs.ucm.es/centros/cont/descargas/documento20961.pdf El Morbo Gothico. La moneda como fuente de estudio de la sucesión al trono en la monarquía visigoda]". En ''VIII Jornadas Científicas sobre Documentación de la Hispania Altomedieval''. ISBN 978-84-692-8280-9
*De Francisco Olmos, J. (2009). "[https://webs.ucm.es/centros/cont/descargas/documento20961.pdf El Morbo Gothico. La moneda como fuente de estudio de la sucesión al trono en la monarquía visigoda]". En ''VIII Jornadas Científicas sobre Documentación de la Hispania Altomedieval''. ISBN 978-84-692-8280-9
*[[Philip Grierson|Grierson, Ph]].; Blackburn, M. (2007). [https://books.google.es/books?id=WpQiZ8BX2q8C&pg=PR4&lpg=PR4&dq=978-0-521-03177-6&source=bl&ots=GjeR8K-9H9&sig=ACfU3U3XxlvEMXUzVUe5bgyRgRvqkfs7rw&hl=gl&sa=X&ved=2ahUKEwjNucj116HgAhXL2OAKHdDZBa0Q6AEwAXoECAEQAQ#v=onepage&q=978-0-521-03177-6&f=false ''Medieval European Coinage'' (MEC). Tomo I: ''The Early Middle Ages (5th–10th Centuries)'']''.'' [[Cambridge University Press]]. Páxinas 39-54. ISBN 978-0-521-03177-6
*[[Philip Grierson|Grierson, Ph]].; Blackburn, M. (2007). [https://books.google.es/books?id=WpQiZ8BX2q8C&pg=PR4&lpg=PR4&dq=978-0-521-03177-6&source=bl&ots=GjeR8K-9H9&sig=ACfU3U3XxlvEMXUzVUe5bgyRgRvqkfs7rw&hl=gl&sa=X&ved=2ahUKEwjNucj116HgAhXL2OAKHdDZBa0Q6AEwAXoECAEQAQ#v=onepage&q=978-0-521-03177-6&f=false ''Medieval European Coinage'' (MEC). Tomo I: ''The Early Middle Ages (5th–10th Centuries)'']''.'' [[Cambridge University Press]]. Páxinas 39-54. ISBN 978-0-521-03177-6
Liña 308: Liña 307:
*Orlandis, J. (2003). ''Historia del reino visigodo español: los acontecimientos, las instituciones, la sociedad, los protagonistas''. 2ª ed. Rialp. Madrid. ISBN 8432134694
*Orlandis, J. (2003). ''Historia del reino visigodo español: los acontecimientos, las instituciones, la sociedad, los protagonistas''. 2ª ed. Rialp. Madrid. ISBN 8432134694
*Pita Fernández, Ricardo L. (1999). ''[[Numismática galega. A moeda en Galicia e Galicia na moeda]]''. Santiago de Compostela. ISBN 84-605-9958-2
*Pita Fernández, Ricardo L. (1999). ''[[Numismática galega. A moeda en Galicia e Galicia na moeda]]''. Santiago de Compostela. ISBN 84-605-9958-2
*Pliego Vázquez, R. (2008). "[http://www.academia.edu/306631/La_acu%C3%B1aci%C3%B3n_monetaria_en_el_Reino_Visigodo_de_Toledo_El_funcionamiento_de_las_cecas La acuñación monetaria en el reino visigodo de Toledo. El funcionamiento de las cecas]". En ''Els tallers monetaris: organització i producció, XII Curs d’Història monetària d’Hispania.'' pp. 117-141
*Pliego Vázquez, R. (2008). "[http://www.academia.edu/306631/La_acu%C3%B1aci%C3%B3n_monetaria_en_el_Reino_Visigodo_de_Toledo_El_funcionamiento_de_las_cecas La acuñación monetaria en el reino visigodo de Toledo. El funcionamiento de las cecas]". En ''Els tallers monetaris: organització i producció, XII Curs d’Història monetària d’Hispania.'' pp.&nbsp;117–141
*Pliego Vázquez, R. (2009). ''La moneda visigoda''. Universidad de Sevilla. ISBN 9788447212125
*Pliego Vázquez, R. (2009). ''La moneda visigoda''. Universidad de Sevilla. ISBN 9788447212125
*Pliego Vázquez, R. (2012). "La moneda visigoda: Anexo 1". En ''[https://www.researchgate.net/publication/265041893_La_moneda_visigoda_Anexo_1 SPAL Revista de Prehistoria y Arqueología de la Universidad de Sevilla]''. 21.
*Pliego Vázquez, R. (2012). "La moneda visigoda: Anexo 1". En ''[https://www.researchgate.net/publication/265041893_La_moneda_visigoda_Anexo_1 SPAL Revista de Prehistoria y Arqueología de la Universidad de Sevilla]''. 21.

* Pliego Vázquez, R. (2016). "[http://www.man.es/man/dms/man/actividades/congresos-reuniones/2014/congreso-numismatica/actas/2016_XVCNN_Pliego.pdf La presencia de tesoros y hallazgos monetarios visigodos en las colecciones de museos e instituciones]". En ''Actas del XV Congreso Nacional de Numismática. Patrimonio numismático y museos. Madrid, 28-30 octubre 2014''. [[Fábrica Nacional de Moneda y Timbre|RCM-FNMT]]. Madrid. Páxinas 517-528. ISBN 978-84-89157-73-6
* Pliego Vázquez, R. (2016). "[http://www.man.es/man/dms/man/actividades/congresos-reuniones/2014/congreso-numismatica/actas/2016_XVCNN_Pliego.pdf La presencia de tesoros y hallazgos monetarios visigodos en las colecciones de museos e instituciones]". En ''Actas del XV Congreso Nacional de Numismática. Patrimonio numismático y museos. Madrid, 28-30 octubre 2014''. [[Fábrica Nacional de Moneda y Timbre|RCM-FNMT]]. Madrid. Páxinas 517-528. ISBN 978-84-89157-73-6
*Reinhart, W. (1938). "Die Münzen des tolosanischen Reiches der Westgoten". En ''Deutsches Jahrbuch für Numismatik. Kreß & Hornung''. 1: 107-135.
*Reinhart, W. (1938). "Die Münzen des tolosanischen Reiches der Westgoten". En ''Deutsches Jahrbuch für Numismatik. Kreß & Hornung''. 1: 107-135.

Revisión como estaba o 4 de marzo de 2019 ás 13:26

Moeda visigoda a nome de Suintila
Busto real de fronte; +SVINTHILAREX. Busto real de fronte; +EMIRITAPIVS.
AV Tremissis. 1,47 g. Ceca de Emerita (Mérida).

A moeda visigoda abrangue as cuñaxes levadas a cabo polos visigodos na Galia e en Hispania durante os inicios da Idade Media, entre o século V e o ano 710 aproximadamente.[1]

As moedas principais destas series eran o sólido e o tremissis (ou triente), dúas moedas de ouro emitidas xa na época imperial tardía e, posteriormente, cuñadas tamén polos emperadores bizantinos en moi diversas cecas.[2]

A cuñaxe de moeda visigoda comezou na Galia, onde este pobo se instalou a comezos do século V, e logo pasou a Hispania a partir do inicio do século VI, onde o centro de gravidade do reino visigodo mudou, logo da toma da maior parte de dominios góticos na Galia por parte dos francos.

As primeiras desas moedas, comunmente chamadas pseudoimperiais, eran imitacións das emitidas polos romanos occidentais e posteriormente polos bizantinos, que repetían mesmo as lendas orixinais. Foi a partir de 580 cando se iniciaron as auténticas moedas autónomas, que xa incorporaban os nomes dos reis visigodos. Estas emisións concluíron na segunda década do século VIII, coa conquista musulmá da Península Ibérica que acabou co reinado visigodo.[3]

O reino dos visigodos en tempos de Alarico II (484-507)

Contexto histórico

Artigo principal: Visigodos.
Artigo principal: Reino visigodo.

Na historia dos visigodos divídense adoito tres grandes períodos:

Imitación dunha moeda de Honorio
DN HONORI-VS [PF] AVG, busto toucado como tiara de perlas, e con manto e coiraza, á dereita. VICTOR [I-] A AVGGG, Roma sedente á esquerda con armadura, sostendo a Vitoria nun globo coa dereita e unha espada coa esquerda.
AR siliqua. 1,37 g. Cuñada na Galia cara a 415.

Os visigodos entraron nos territorios do Imperio Romano nos anos setenta do século IV e sufriron un profundo proceso de romanización. En 418 o emperador Honorio concedeu aos visigodos o status de foederati e asignoulles o territorio da Aquitania (gala central-meridional). Este foi o primeiro núcleo do reinado romano-bárbaro dos visigodos, que no transcurso do século V se estendía alén dos Pireneos e incluía unha parte significativa da Hispania romana.[4] Na primeira metade do século VII, logo da caída do Reino Suevo (cara a 585 ) e do abandono definitivo do Levante hispánico polos bizantinos, os reis visigodos ampliaron a súa soberanía sobre case toda a Península Ibérica e mantivérona ata a invasión islámica, que comezou en 711.[5]

No estudo das emisións de moeda por parte dos visigodos utilízase, porén, unha periodización diferente. Malia non se teren identificado moedas vinculadas ao primeiro período ("migratorio"), no segundo período ("galo") produciuse, no entanto, unha grande serie de imitacións imperiais. E o seguinte período pódese dividir en dúas fases, a primeira delas caracterizada pola continuación das emisións que imitaban as moedas imperiais e unha segunda en que as moedas foron xa emitidas directamente a nome dos reis visigodos.[6]

Cuñaxes da Galia

Imitación dunha moeda de Honorio
DN HONORI-VS P F AVG; busto diademado e con coiraza á dereita. VICTORIA AVGVSTORVM ; Vitoria en pé cun globo; CONOB no exergo.
AV tremissis. 1,44 g. Cuñado nunha ceca incerta.
Imitación dunha moeda de Valentiniano III
DN PLA VALENTINIANVS PG; busto diademado á dereita. COMOB;, cruz rodeada por unha coroa de loureiro.
AV tremissis. 1,44 g. Cuñado ca. 471-507. Catalogación: MEC 171
Imitación dunha moeda de Libio Severo
DN HBIVS SEVE-RVS PF AVG, busto á dereita. O emperador de pé, pisando unha serpe androcéfala, con cruz longa e Vitoria: RA // COMOB.
AV Sólido. 4,38 g. Cuñado cara a 461-466. Catalogación: MEC 175

A Galia centro-meridional foi o corazón do Reino Visigodo de 418 a 507. As cuñaxes de imitación imperial dos visigodos nesa rexión, comunmente coñecidas como emisións do "Reino de Tolosa", consisten exclusivamente en sólidos e tremissis, que eran, pola súa vez, as moedas utilizadas naquela época no Imperio Romano; delas imitaban non só os modelos senón tamén os bustos, as lendas e os atributos imperiais. Ao careceren estas moedas de letras, monogramas e outros signos de identificación da súa autoridade emisora, a súa atribución faise con base nos seus achados, o que fai que mesmo a súa datación non poida ser máis que aproximada.[7]

As cecas

O obradoiro monetario principal debeu estar situado en Tolosa, no sur da Galia, que era a capital do reino. Suponse que, polo menos durante un curto período, tamén debeu haber cecas en Narbona, onde en 414 Ataúlfo casou con Galla Placidia, irmá do emperador romano Honorio. Esta hipótese, reportada por Grierson, está baseada nun sólido (agora perdido pero do que se conserva unha reprodución do século XVIII), cuñado a nome de Priscus Attalus, un usurpador apoiado por Ataúlfo, no que hai unha marca de ceca NB que podería indicar Narbona. Tamén se fai mención dunha ceca en Narbona nun poema de Sidonio Apolinar (carme XXIII) de 460, pero nesa data a cidade estaba baixo o control imperial e non se coñecen moedas imperiais desta ceca. Segundo Grierson, podería tratarse simplemente dunha licenza poética.[8][9][10]

A ceca de Narbona debeu existir con moita probabilidade durante o reinado de Leovixildo, pero seguramente estaría xa activa desde 507, cando a cidade se converteu por algún tempo na capital dos visigodos.[8]

Se estas primeiras emisións dos visigodos na Galia foron, xa que logo, de imitación romana e continuaron imitando os emperadores occidentais ata preto de 481, máis tarde, a partir dunha data posterior a 509, pasaron a imitar tamén as do Imperio Romano de Oriente, comezando coas de Anastasio I.[8]

Imitacións de Honorio

As primeiras moedas de ouro cuñadas polos visigodos, batidas nas décadas de 420 a 440, imitan as imperiais emitidas na casa da moeda de Rávena a nome do emperador Honorio (393-423). O tipo predominante leva no anverso a lenda DN HONORI - VS PF AVG e o busto do emperador con tiara e coiraza, en tanto que no reverso aparece a lenda VICTORI - A AVGGG e unha representación do emperador en pé sostendo o lábaro coa man á dereita e un globo sobre o que se representa a Vitoria na esquerda; o pé esquerdo descansa adoito sobre un prisioneiro que está no chan. Aos lados do emperador, as letras R-V actúan como marca da ceca de Rávena, e o tradicional COMOB aparece no exergo.[8][11]

As moedas visigodas de imitación distínguense polo estilo (o deseño é máis cru, nos personaxes menores a cabeza é esaxeradamente grande en comparación co corpo, etc.) e polas letras: en particular as barras verticais do "G" son curtas, en tanto que nos orixinais eran particularmente longas.[12]

Imitacións de Valentiniano III

A partir dos anos 450 as moedas imitadas foron as de Valentiniano III (425-455), a cuxo nome se coñece un sólido e dous tremissis, e as de Libio Severo (461-465).[8]

O sólido (MEC 167-169 –Medieval European Coinage) imita unha moeda de igual valor dese emperador (RIC X 2011 –Roman Imperial Coinage–; Cohen VIII 212.19). No anverso amosa o busto imperial á dereita, cunha diadema, un manto e unha coiraza; no reverso o emperador está en pé, pisando unha serpe cunha cabeza humana. Na súa man dereita ten unha cruz longa e na súa esquerda un globo sobre o que está representada a Vitoria.[13][14] A imaxe do emperador co pé sobre a serpe é introducida na iconografía imperial por primeira vez por Valentiniano III; na iconografía cristiá, a serpe é unha das imaxes que simbolizan o diaño.[8]

O primeiro dos tremissis (MEC 171-172) amosa no reverso unha cruz rodeada por unha coroa de loureiro e imita un tremissis cuñado en varias cecas (Cohen VIII 216, 49), en tanto que o segundo (MEC 173) imita un sólido (Cohen VIII 212.17) en cuxo reverso se representa unha vitoria de pé de fronte, e cunha cruz longa e cunha estrela no campo do anverso.[15]

Imitacións de Severo III

As moedas a nome de Severo III (461-465) son varios sólidos que imitan unha moeda análoga á deste emperador (Cohen VIII, 227.8). O tipo é o mesmo que o dos sólidos a nome de Valentiniano, co emperador esmagando a serpe androcéfala.[16]

Cuñaxes de Hispania

O reino visigodo en aproximadamente 560, logo da perda da maior parte dos territorios galos.

En 507 tivo lugar a batalla de Vogladum entre os francos liderados polo rei Clodoveo I e os visigodos encabezados por Alarico II. Este último morreu na batalla e o exército visigodo sufriu unha dura derrota, que lle franqueou a Clodoveo a ruta cara a Tolosa, capital do Reino Visigodo e do territorio abranguido entre os actuais Poitou e Berry, no norte, e a Gascuña ao mediodía). Das súas posesións galas, os visigodos lograron defender só a Septimania, unha rexión situada entre a desembocadura do Ródano e os Pireneos.

Imitación dunha moeda de Anastasio
Busto con diadema de perlas. VCT [O] RΛI A VAICVSTOIΛ, Vitoria andando á dereita, con palma e coroa; COHOB en exergo.
AV Tremissis. 1,47 g

O centro de gravidade do estado mudou entón, naqueles anos, primeiro á antiga Tarraconense, entón na parte central da Península Ibérica, onde o seu reino prosperou ata a invasión islámica do 711.

Moeda pseudoimperial (509-580)

As emisións deste período consisten en sólidos e tremissis de ouro, aínda que se coñece unha moeda de cobre historicamente considerada como parte destas series que amosa o monograma AMR, o que a asocia cun tremissis no que aparece o mesmo monograma. Anteriormente estas moedas (MEC 341) foran asignadas a Amalarico (510-531), pero os estudos máis actuais atribúenas ao rei borgoñón Gundemaro (524-534).[17][18]

Imitación dunha moeda de Xustiniano
CN IVSTIИIINVS IPVC, busto á dereita. VICTOΛ VIΛ IIVSTOVI, Vitoria; COИOB.
AV Tremissis. 15 mm. 1,42 g. Ceca de Narbona ou Barcelona. Ca. 527-565.

Os sólidos cuñados neste período levan os nomes dos emperadores bizantinos Anastasio I (491-518), Xustino I (518-527) e Xustiniano I (527-565 ). Aínda que a calidade das moedas é boa, diferéncianse das orixinais no seu estilo, e tamén axuda na súa identificación o feito de teren aparecido unicamente en achados na Península Ibérica.[17]

Os tipos máis frecuentes son o da Vitoria en pé sostendo unha cruz longa coroada pola letra rho, que xa fora imitada previamente, e tamén o da Vitoria camiñando, que leva unha palma nunha man e unha coroa na outra.[17]

Reis visigodos
entre 580 e 714

Moeda real (580-710)

A partir dos anos 80 do século VI, os reis dos visigodos comezaron a cuñar moedas ao seu propio nome. Esta derradeira fase da moeda visigoda estendeuse durante aproximadamente cento trinta anos, ata 710: non se coñecen moedas emitidas despois desta data xa que o reino visigodo deixa de existir ao pasar a Península Ibérica a estar baixo o dominio árabe.

A única denominación utilizada foi tremissis, cuxo contido en ouro diminuíu progresivamente. As moedas levan o nome e o busto do soberano (este cuns trazos moi esquemáticos), e tamén o nome da ceca onde foron cuñadas.[19]

De Leovixildo a Chindasvinto

Moeda real de Leovixildo
Busto á dereita; cruz bordada na roupa. Vitoria camiñando, con palma e coroa, lúa crecente sobre a liña e exergo; ILOON.
AV Tremissis. 1,39 g. Cara a 580-583. Ceca incerta de Hispania. Catalogación: MEC209

As primeiras moedas emitidas directamente a nome dun gobernante visigodo apareceron durante o reinado de Leovixildo (567-586).[19] Durante un breve período, mantivéronse as cuñaxes a imitación das moedas do Imperio Romano de Oriente, pero xa a nome dos gobernantes visigodos; sirva como exemplo o tremissis conservado no Gabinete Numismático do Museo Nacional de Arte de Cataluña (MNAC), en Barcelona, cuñado por Leovixildo e catalogado como MEC 210 (segundo Medieval European Coinage). O anverso desta peza amosa o busto estilizado do rei ollando á esquerda e a lenda XIVVIGILDVS, e o reverso unha cruz sobre chanzos coa lenda REX VARCINONA, a modo de marca de ceca (Barcelona).[20] O outro tipo, catalogado como MEC 209, amosa o busto real ollando á dereita no anverso e a Vitoria con palma e coroa no reverso, unha tipoloxía usada anteriormente en moedas bizantinas.

Coñécense moedas de Leovixildo que reproducen o busto real tanto no anverso como no reverso. Segundo Grierson, este novo tipo, característico da moeda visigoda, comezou entre 579 e 586, nos derradeiros anos do reinado de Leovixildo, despois da morte do seu irmán Liuva, con quen reinara.[19]

Moeda real de Chindasvinto
+ CN • SVINLVS PX, busto de fronte. + ISPΛLIS PIVS, busto de fronte.
AV Tremissis. 1,56 g. Ceca de Hispalis (Sevilla). Catalogación: MEC 255

Grierson afirma que tanto os novos tipos como a presenza dos nomes dos reis visigodos en troca dos dos emperadores bizantinos están relacionados cos sucesos acaecidos ao fillo maior de Leovixildo, Hermenexildo, que en 573 fora nomeado consorcios (cogobernante) e que en 579 casara con Ingonda, unha princesa franca, un pobo que, de maneira diferente aos visigodos, non se adscribía ao arianismo senón ao catolicismo. Logo do casamento, o propio Hermenexildo abandonou o arianismo, rebelándose contra o seu pai e asumindo, no mesmo 579, o título de rei. A súa revolta abranguía todas as rexións do sur do Reino Visigodo e non foi sufocada ata 584. Hermenexildo foi executado o ano seguinte e a súa morte abriulle o camiño o seu irmán Recaredo para a sucesión no reino. A loita entre Leovixildo e Hermenexildo tamén deixou a súa pegada nas moedas, que nestes anos levaban por vez primeira dous nomes reais, é dicir, os dos dous contendentes á coroa.[19]

Entre 584 e 649, aproximadamente, o tipo máis habitual foi o do busto real en ambas as faces, co nome do soberano nunha delas e o lugar de cuñaxe na outra. Este tipo comezou cando logo da derrota definitiva de Hermenexildo a mans de Leovixildo e crese que a innovación perseguía indicar o novo status do reino consorciado entre ambos. As moedas foron acuñadas con esta tipoloxía durante máis de sesenta anos, ata o final do reinado de Chindasvinto (641-652).[19]

Os tipos de busto das moedas son variables en función das cecas e dos reinados. Nótese a ausencia da coroa nos monarcas, malia a atribución por parte de Isidoro de Sevilla a Leovixildo da introdución deste símbolo na monarquía visigoda.[21] Pola contra, obsérvase polo menos un busto con cabelo longo á altura dos ombreiros, un atributo da autoridade real propio dos antigos pobos xermánicos.[19]

De Recesvinto a Witiza

Logo da morte de Chindasvinto, as cecas non recibiron instrucións acerca do estilo e dos deseños das novas emisións e, en consecuencia, optaron por seguir criterios diferentes: algunhas regresaron aos dous bustos, un en cada cara (por exemplo Córdoba e Toledo ), outros (Sevilla) continuaron co monograma e o busto no perfil, outros (Xirona) utilizaron o busto de perfil e unha cruz no reverso.[19]

Durante o resto do reinado de Recesvinto, todas as cecas emitiron un tipo caracterizado polo busto de perfil e unha cruz montada nuns chanzos no reverso. Coñécense diferentes tipos de bustos: nalgúns casos portan cascos e noutros amósanse coas cabezas descubertas; algúns monarcas locen barba, en contraste coas emisións anteriores, que foran estilizados seguindo os padróns bizantinos. Nos reinados seguintes, continuouse coa mesma tipoloxía, coa única excepción dun novo tipo durante o reinado conxunto de Éxica e Wittiza, que presentaba dous bustos afrontados separados por un cetro coroado por unha cruz.[19]

Moeda real de Ervixio
+ ID IN MN ERVIGIVS RX [22]. Busto de Cristo de fronte e cruz tras a cabeza. + EMERITΛ PIVS. Cruz sobre tres chanzos.
AV Tremissis. 1,43 g. Ceca de Emerita (Mérida). Catalogación: Miles 415a; MEC 267.

Outra emisión diferente é a representada polo tremissis de Ervixio (MEC 267), coa face de Cristo en lugar da do monarca, e no reverso unha cruz sobre chanzos. A primeira moeda desta tipoloxía foi cuñada na ceca de Mérida. Este novo deseño precedeu outro similar, de estilo máis refinado, utilizado por Xustino II a partir de 692, aproximadamente, co busto de Cristo cunha cruz superposta na súa auréola.[23]

Grierson formula a hipótese de que estas emisións representen posturas teolóxicas moi importantes nese tempo, en particular a condena da herexía do monotelismo nun sínodo en Roma en 679, e no Concilio de Constantinopla de 680 e 681.[19]

Non se coñecen cuñaxes lexítimas con posterioridade á fin do reinado de Witiza en 710. Testemúñanse, porén, falsificacións a nome de Rodrigo (MEC 1471), malia que algúns autores, como Heiss, cataloguen e acheguen debuxos de tremissis correspondentes a este monarca.[24]

Lendas e epigrafía monetaria

Monograma da palabra REX

A lenda xeralmente presenta o nome do rei en latín, en ablativo, seguido por REX, ás veces abreviado en forma de monograma.[25][26]

Durante o reinado conxunto de Exica e Witiza a fórmula do título foi reges, abreviados como RGS, RG, etc. Só baixo Leovixildo e Hermenexildo o nome aparece en xenitivo precedido pola abreviatura DN (dominus ).[25] Baixo Chindasvinto, a ceca de Toledo introduciu a forma INDN (In Nomine DomiNi; "en nome do Señor"), que se converteu en estándar a partir de Vamba, con variantes como INDNM, INDIMN, etc. Con Éxica ás veces aparece a fórmula abreviada N+PN•M• (IN XPisti NoMine; "en nome de Cristo").[27]

Os nomes dos monarcas aparecen escritos de diversas maneiras: por exemplo, Suintila pódese amosar como SVINTHVLΛ, SINTILΛ, SVINTH: L:, SVINTIIV..., Liuva atópase como LEOVΛ, LIVVΛ... E a variabilidade aumentou considerablemente cos nomes máis complicados, como Chindasvinto e Recesvinto, onde é común a presenza de letras en ligadura ou en forma de monograma.[25]

Os reversos inclúen o nome da ceca, tamén o latín: TOLETO (Toledo), CORDODΛ, CORΛOBΛ, CORDOBΛ, CORΔOBΛ (Córdoba), ELLIBERI, IIBERI (Granada), ISPΛLI (Sevilla), ELVORΛ, ERBO: RΛ (Évora)... Nalgúns casos, a ceca aparece indicada en forma de monograma. O nome da ceca adoita aparecer seguido dun epíteto (os máis usados son PIVS e IVSTVS, e tamén son frecuentes FELIX e VICTOR), referido non ao nome da ceca senón ao do soberano, que aparece na outra face da moeda.[25][28]

A epigrafía das moedas visigodas é característica. A letra "A" normalmente escríbese sen o trazo horizontal ("Λ"). A letra grega correspondente ("Δ") úsase con frecuencia para a letra "D". Nos nomes, o grupo "th" adoita ser substituído pola letra grega correspondente ("Θ"), a letra "L" pode aparecer representarse cunha cruz (por exemplo: +IVVIGI+DVS por LEOVIGILDVS) e ás veces emprégase o sinal "D" en lugar da letra "B". Tamén é frecuente a aparición de ligaduras de dúas e de tres letras (máis raramente de catro e ata de cinco). Ás veces algunhas letras substitúense por un ou varios puntos (como en SVINTH : L :).[25]

Obradoiros monetarios

Distribución de cecas en Hispania (en letra grande as de maior produción).[29]

Miles determinou a existencia de 79 cecas e desde aquel momento coñecéronse algunhas novas, polo que se pode afirmar que o seu número pasa das 80. A maioría delas tivo unha produción moi escasa e coñécense unicamente polo testemuño duns poucos exemplares, ás veces mesmo só un.[29][30]

En torno á metade das aproximadamente 3.500 moedas conservadas correspóndense con catro obradoiros monetarios, a capital, Toleto (Toledo), e tres centros meridionais: Emerita (Mérida), Ispalis (Sevilla) e Cordoba (Córdoba). Con menos produción (preto de cen ou douscentos espécimes) hai unha ceca meridional (Eliberis, preto de Granada) e tres no norte: Cesaracosta (Cæsaraugusta, Zaragoza), Tarraco (Tarragona) e Narbona, esta última a única que se mantivo como visigoda ao norte dos Pireneos logo da batalla de Vogladum. Outros obradoiros menores estiveron na Gallaecia (Galicia).[29][31]

Hoxe non existe constancia documental do funcionamento das cecas nin da súa organización, nin tampouco do seu encadramento dentro da Administracións visigoda nin da súa relación coas autoridades políticas, alén do que se poida inferir dos cambios sufridos pola moeda ao longo do tempo.[29][32]

Cecas galegas

Imitación moderna dun tremissis visigodo do obradoiro monetario de Olovasio durante o reinado de Recaredo. Anverso: +RECCAREDVS PIV. Reverso: "+OLOVASIO PIVS".

Hoxe coñécese arredor dunha decena de obradoiros monetarios visigodos que funcionaran na Gallaecia, aínda que existen outros moitos de localización incerta. Este notable número de obradoiros non está, no entanto, en consonancia coa cantidade de moedas emitidas por eles. Pola contra, a produción das cecas visigodas foi moi escasa e en determinados casos a súa actividade limitouse a períodos moi breves, polo que os exemplares hoxe conservados son moi escasos. Esta escaseza pode explicarse presumiblemente pola utilización do ouro extraído de numerosos depósitos esparexidos por todo o país, aínda que dunha produción moi cativa, polo que, logo de esgotados, serían abandonados e os labores de amoedación dos obradoiros situados nesas áreas quedarían definitivamente abandonados[33]

Os tremissis visigodos emitidos en territoirio galego, en paralelo aos do resto de Hispania, amosan como marca de ceca o topónimo íntegro do lugar de cuñaxe: ARROS (Arón, Cedeira), AVRENSE (Ourense), AVIONO (Avión), BERGANCIA (Betanzos), CATORA (Catoira), GIORRES (Valdeorras), INCEIO (O Incio), IRIA (Santiago de Compostela), LVCV (Lugo), PINCIA (Pinza), TORNIO (Torroña), TVDE (Tui), OLIVES (probalemente Olives), FRAVCELLO e outras de atribución incerta (ALIOBRIO, CALABACIA, CELO, LAURE, MANDOLAS, TORNIO, VALLEGIA...).[33][34]

Catalogación

Retrato do numismático francés Henry Cohen, autor de Description Historique des monnaies frappées sous l'Empire Romain

Un dos textos de referencia para o estudo e a catalogación da moeda visigoda é o publicado en 2007 por Philip Grierson e Mark Blackburn, como primeiro volume da serie Medieval European Coinage (MEC), no que ás emisións visigodas se lles asignan os números entre o 166 e o 277.

Outros textos fundamentais son o estudo de George Carpenter Miles, publicado previamente, en 1952, pola Sociedade Americana de Numismática, que se centra nas cuñaxes visigodas no período 580-713, e o de Alberto Canto e Fátima Martín, publicado pola Real Academia da Historia en 2002, moi rigoroso na catalogación das moedas visigodas da Península Ibérica.[35][36]

Para as moedas a imitación das imperiais romanas, as referencias máis frecuentemente utilizadas na literatura numismática son o texto de Henry Cohen, numismático do Gabinete de Medallas da Biblioteca Nacional de Francia, na obra Description Historique des monnaies frappées sous l'Empire Romain (vol. 8), e o de John Kent no décimo volume do proxecto Roman Imperial Coinage (RIC), un traballo monumental dirixido por Harold Mattingly, da Royal Numismatic Society, e outros autores a partir de 1924.[37][38]

A referencia máis habitual para a catalogación das emisións a imitación da moeda bizantina é a obra de Wolfgang Hahn Moneta Imperii Byzantini (MIB). As moedas imitadas polos visigodos foron as dos emperadores desde Anastasio I (491-518) ata Xustino II (565-578).[39]

O único estudo que abrangue, porén, a totalidade das emisións visigodas e o de Wilhelm Reinhart, con obras separadas para as series galas e para as hispanas.[40]

Tesouros e achados

Cómpre salientar algúns achados moi relevantes de moeda visigoda.

Notas

  1. Pliego Vázquez, R. (2009).
  2. "Sólido (1)" e "tremís". En Alfaro Asins (2009).
  3. Vico, J.; Cores, M. C. (2008)
  4. González García, A. (2012). "La imperialización de los reinos romano-germánicos: los casos visigodo y vándalo". En Antesteria. 1. ISSN 2254-1683
  5. Orlandis, J. (2003).
  6. Grierson, Ph.; Blackburn, M. (2007). Páxina 39.
  7. Grierson, Ph.; Blackburn, M. (2007). Páxinas 44-46.
  8. 8,0 8,1 8,2 8,3 8,4 8,5 Grierson, Ph.; Blackburn, M. (2007). Páxina 44.
  9. Grégoire, J.; Collombert, F. Oueuvres de C. Sollius Apollinaris Sidonius. Tomo III. 1836. Carmen XXIII "Narbone". Páxina 282. "Salve, Narbo, potens salubritate / Urbe et rure simul bonus videri, / Muris, Civibus, ambitu, tabernis, / Portis, porticibus, foro, theatro, / Delubris, Capitoliis, monetis, [...]
  10. Kent, John (1974). Páxina 24.


  11. O orixinal de Honorio.
  12. Grierson, Ph.; Blackburn, M. (2007). Páxina 44.


  13. O orixinal de Valentiniano.


  14. Copia bárbara imitación da de Valentiniano.


  15. O sólido de Valentiniano.


  16. O sólido de Libio Severo.
  17. 17,0 17,1 17,2 Grierson, Ph.; Blackburn, M. (2007). Páxinas 46-49.
  18. Grierson, Ph.; Blackburn, M. (2007). Páxina 76.
  19. 19,0 19,1 19,2 19,3 19,4 19,5 19,6 19,7 19,8 Grierson, Ph.; Blackburn, M. (2007). Páxinas 49-52.
  20. "Tremissis". Museu Nacional D'Art de Catalunya.
  21. In DeI NoMiNe ERVIGIVS ReX, In nome di Dio, re Ervige


  22. O sólido de Xustiniano II.
  23. Heiss, A. (1872).
  24. 25,0 25,1 25,2 25,3 25,4 Grierson, Ph.; Blackburn, M. (2007). Páxina 52.
  25. Ruiz Trapero, M. (2004). Páxina 192.
  26. Pliego Vázquez, R. (2012).
  27. "Cecas en Gallaecia y Lusitania", "Cecas en Baetica y Carthaginensis", "Cecas en Tarraconensis y Narbonensis". En Período Visigodo en Hispania. www.tesorillo.com.
  28. 29,0 29,1 29,2 29,3 Grierson, Ph.; Blackburn, M. (2007). Páxina 53.
  29. Miles, G. (1952).
  30. Ruiz Trapero, M.(2004). Páxinas 189-190.
  31. Pliego Vázquez, R. (2008). Páxinas 117-141.
  32. 33,0 33,1 Pita Fernández, Ricardo L. (1999). "Numismática galego-xermana", páxinas 20-24; "Cecas galegas da época xermana". Páxinas 47-60.
  33. Mateu y Llopis, F. (1942). "Los nombres de lugar en el numerario suevo y visigodo de Gallaecia y Lusitania". En Analecta Sacra Tarraconensia. 15. 1942.
  34. Miles, G. (1952)
  35. Canto García, A.; Martín Escudero, F. (2002)
  36. Cohen, Henry (1892: tomo VIII).
  37. Kent, John (1994).
  38. Hahn, Wolfgang (1973-1981).
  39. Reinhart (1938) (1949).
  40. 41,0 41,1 41,2 Pliego Vázquez, R. (2016). Páxina 518.
  41. 42,0 42,1 Miles, G. (1952). "Hoards of Visigothic Coins". Páxina 165.
  42. 43,0 43,1 Miles, G. (1952). "Hoards of Visigothic Coins". Páxina 166.
  43. Pliego Vázquez, R. (2016).
  44. Miles, G. (1952). "Hoards of Visigothic Coins". Páxina 171.
  45. Miles, G. (1952). "Hoards of Visigothic Coins". Páxina 172.
  46. Pliego Vázquez, R. (2016). Páxina 521.
  47. Cabré Aguiló, J. (1946).

Véxase tamén

Outros artigos

Bibliografía