Charlotte Perkins Gilman

Charlotte Anna Perkins (Hartford, 3 de xullo de 1860 – Pasadena, 17 de agosto de 1935), foi unha intelectual norteamericana multidisciplinar, moi activa en defensa dos dereitos civís das mulleres entre finais de 1890 e mediados de 1920. A súa obra máis coñecida é The Yellow Wallpaper publicada en 1892, un relato curt con tintes autobiográficos escrito tras unha profunda depresión postparto. A súa utopía Herland (1915), é considerada a precursora da ciencia-ficción feminista moderna. A súa figura servirá de modelo para futuras xeracións de mulleres debido ás súas ideas e o seu estilo de vida pouco ortodoxo para a época.

Biografía

Charlotte naceu no estado norteamericano de Connecticut o 3 de xullo de 1860 na localidade de Hartford. Filla do matrimonio entre Mary A. Fitch Westcott (1829-1893) e Frederic Beecher Perkins (1828-1899) xunto ao seu irmán Thomas Adie Perkins (1859). Os seus outros dous irmáns Thomas Henry (1858) e Mery Clarissa (1866) non chegaron a cumprir o ano de idade.

O seu pai Frederick, bibliotecario de profesión, pertencía á influyente Familia Beecher, entre quen se atopaban: Isabella Beecher Hooker destacada sufragista, Harriet Beecher Stowe escritora abolicionista autora da cabana do tío Tom e a educadora conservadora Catharine Beecher.

A súa Nai Mary A. Fitch pertence á burguesía conservadora de Rhode Island. En 1859, tralo abandono do fogar por parte do seu marido Frederick, debe facerse cargo ela soa da familia. Nos escritos autobiográficos de Charlotte, son constantes as mencións aos cambios continuos de domicilio pois en ocasións aloxábanse en casas de familiares ou amigos próximos mentres a súa nai buscaba traballo co que poder manter a familia, algo que ela mesma describe como “catro anos durante os que pasa por sete colexios diferentes, algo que termina cando cumpre os 15 anos“. Charlotte pasará tamén longas tempadas convivindo coas súas tías paternas tralo abandono familiar por parte de Frederick.

Ao longo do seu adolescencia as súas amizades eran mayoritariamente femininas, chegando a manter unha estreita relación romántica con Martha Luther, algo que posteriormente Charlotte describirá na súa autobiografía do seguinte xeito: “Estabamos moi unidas únaa coa outra, cada vez máis felices xuntas, ao longo de catro deses intensos anos de mocidade. Ela era a persoa máis próxima e querida que había ter ata ese momento. Era amor, pero non sexo (...) Con Martha, coñecín a felicidade perfecta (...) Non só apreciabámonos moito, senón que nos divertiamos deliciosamente xuntas.”

En 1878, aos dezaoito anos, Charlotte consegue matricularse e asistir finalmente de xeito estable á Escola de Deseño de Rhode Island ata que se gradúa en 1883. Para costearse a súa educación, Charlotte dedícase a dar clases particulares, vender acuarelas e tarxetas de felicitación así como realizar elaborados deseños publicitarios para anuncios, traballos cos que continuará tralo seu graduación para sufragar os seus gastos. Como curiosidade, comentar que o 8 de agosto de 1880, na súa correspondencia persoal con Martha, Charlotte chega a bautizar orgullosa ao seu proxecto emprendedor baixo o nome de "Perkins & Co. Designers". Foi unha época de adolescencia idílica e gran felicidade para Charlotte a cuxos recordos recorrerá máis adiante nos momentos máis complicados que se aveciñan.

Durante o verán de 1881, cando Martha atópase de vacacións coa súa familia fóra da cidade, coñece a Charles A. Lane. Antes de finalizar o ano, o 1 de novembro, ambos se casarán e trasladaranse a Hingham (Massachusetts) con plans de formar unha familia. O matrimonio terá dous fillos: Charles C. (1883) e Margaret L. (1886).

Nun breve período de tempo todo cambia e transfórmase para sempre. Para Charlotte, todo isto supón un impacto emocional bastante forte do que quedará constancia tanto na súa autobiografía como na ampla correspondencia existente entre ela e Martha (parcialmente conservada) que durará ao longo das súas vidas.

Pasan os meses e en 1882, á idade de 22 anos, Charlotte coñece a Charles Walter Stetson, un novo artista co que se casará o 2 de maio de 1884. Un ano máis tarde, o 23 de marzo de 1885, nacerá a súa filla Katharine Beecher Stetson. Nos meses posteriores ao nacemento Gilman sofre unha profunda depresión. Nunca ata o momento sentiuse atraída polo matrimonio, a familia e moito menos pola maternidad ou a vida doméstica. O que comezou como unha ilusión, trala decepción emocional sufrida con Martha, convértese nun novo pozo emocional.

Charlotte, que por aquel entón contaba con 26 anos, buscou a axuda dun reputado neurólogo, o doutor Silas Weir Mitchell de Filadelfia. Se lle diagnosticó agotamiento nervioso e prescribíronlle unha cura de descanso, un tratamento controvertido do que Mitchell era pionero. Tras seis semanas, Gilman puido marcharse a casa coas seguintes instrucións: «Viva unha vida tan doméstica como se poida. Teña á súa filla consigo todo o tempo... Bótese durante unha hora tras cada comida. Como máximo teña dúas horas de actividade intelectual ao día. E nunca toque unha pluma, un lápiz ou un pincel na súa vida».

Por aquel entón a depresión postparto non era un cadro clínico coñecido polos especialistas, polo que malia buscar axuda especializada o único que recibiu foron as habituais prescripciones de repouso absoluto, desaconsellándolle o traballo intelectual ou calquera outra ocupación máis aló do rol doméstico e familiar o que a levou a un agravamiento da súa depresión e achegouna peligrosamente a un colapso emocional total.

Durante o verán de 1888, Charlotte márchase unha tempada a Bristol (Rhode Island) xunto á súa filla Katharine e alí comeza a notar unha progresiva mellora da súa depresión. Gilman finalmente decide separarse do seu esposo, pois o considera necesario para mellorar o seu saúde mental. Anos máis tarde, en abril de 1894, o matrimonio se divorciará, algo insólito para a época. Esta experiencia serviralle para máis adiante escribir unha das súas obras máis coñecidas e valoradas The Yellow Wallpaper (1892).

Trala separación, Gilman marchouse coa súa filla a California. Ao longo do ano 1890, inspirouse o suficiente como para producir 15 ensaios, poemas, e unha novela. Para Charlotte foi unha época de gran creatividade, activismo social e actividade intelectual. Paralelamente participaba activamente en varias organizacións feministas e reformistas como a Pacific Coast Woman's Press Association, a Woman's Alliance, o Economic Club, a Ebell Society, a Parents Association e o State Council of Women.

En 1892 publicou a súa primeira obra O papel da parede amarelo, un relato breve inspirado na súa propia experiencia durante a súa época depresiva e o seu cura de repouso, unha das súas obras máis coñecidas e valoradas. Charlotte escribiuno entre o 6 e o 7 de xuño de 1890 na súa casa de Pasadena, e foi impresa un ano e medio despois no The New England Magazine no número de xaneiro de 1892. Desde a súa edición orixinal, foi incluída en numerosas coleccións de literatura feminina, literatura estadounidense e libros de texto. A historia trata sobre unha muller que sofre unha enfermidade mental logo de estar dous meses atrapada dentro de casa mirando ao mesmo repugnante empapelado amarelo. Gilman escribiu esta historia para cambiar a opinión da xente sobre o papel da muller na sociedade, ilustrando como a falta de autonomía das mulleres ía en detrimento da súa saúde mental, emocional e ata física. A narradora da historia debe facer o que o seu esposo e o seu doutor esíxenlle, aínda que o tratamento que prescriben contrasta directamente co que ela de verdade necesita: estimulación mental, e a liberdade de escapar á monotonía da habitación na que se atopa confinada. O empapelado amarelo era esencialmente unha resposta ao médico que intentara restablecela da súa depresión a través dunha cura de descanso, e ela envioulle unha copia da historia.

Comezou a impartir conferencias sobre o nacionalismo para o Radical Nationalist Party e gañou visibilidad pública co seu primeiro volume de poesía, In This Our World, publicado en 1893. A súa carreira como conferenciante quedou impulsada, pasando a ser os seus discursos unha fonte habitual de ingresos. A súa fama creceu xunto co seu círculo social de activistas das mesmas opinións e escritores do movemento feminista.

O seu ex-marido Charles, vólvese a casar con Grace Ellery Channing, amiga íntima de Gilman. En 1894, Charlotte manda á súa filla ao oeste para vivir con eles. Gilman conta nas súas memorias que estaba feliz pola parella, posto que «a segunda nai de Katherine era tan boa como a primeira, mellor en máis dun sentido». Charlotte permanecerá próxima á parella e á súa filla formando unha familia moi pouco convencional para a época.

Anos máis tarde, a súa filla Katharine Stetson casarase en 1918 co artista Frank Tolles Chamberlin. O matrimonio terá dous fillos Dorothy nada en 1918 e Walter nado en 1920. En 1919 trasládanse a vivir a Pasadena (California). Nunca perderán o contacto con Gilman, sendo habitual que manteñan unha fluída correspondencia malia a distancia.

Entre 1894–1895 Gilman editou o semanal literario The Impress, que se publicaba pola Pacific Coast Women’s Press Association (anteriormente o Bulletin). Acabou ás 20 semanas debido á crítica social que suscitaba o seu estilo de vida, que incluía ser unha nai pouco natural e unha muller que se había divorciado do seu marido. Logo de catro meses de conferencias que acabaron en abril de 1897, Gilman comezou a pensar sobre as relacións de xénero e a economía na vida estadounidense, o que lle levou a crear o primeiro esbozo das mulleres e a economía. O libro foi publicado no ano seguinte (Women and Economics, 1898) e colocou a Gilman no foco de atención internacional.

Despois de que a súa nai morrese en 1895, Charlotte decidiu regresar ao leste por primeira vez en oito anos. Alí entrou en contacto con George Houghton Gilman, primo seu ao que non vira en aproximadamente quince anos, que era un avogado de Wall Street. Con 40 anos de idade, Charlotte volverá contraer matrimonio por segunda vez, o 11 de xuño de 1900, co seu primo Houghton Gilman, un home solidario coas súas aspiracións feministas que soubo apoiala nos seus proxectos e darlle a liberdade necesaria para realizar o seu traballo. O seu matrimonio non se parecía en nada ao precedente con Walter. Dous anos despois, en 1902, nacerá o seu fillo Yadir Gilman.

En 1903 escribiu un dos seus libros máis aclamados pola crítica, The Home: Its Work and Influence, que ampliaba o contido de Women and Economics, afirmando que as mulleres están oprimidas nas súas casas e que a contorna no que viven debe modificarse polo seu saúde mental. Entre as viaxes e a escritura, a súa carreira como figura literaria estaba asegurada. Charlotte estenderá o seu prolífico periodo creativo, comezando a publicación como editora e escritora da revista "The Forerunner" que desde 1909 ata 1916 dará difusión a gran parte da súa ficción.

En 1925, finaliza o seu autobiografía, The Living of Charlotte Perkins Gilman, que se publicará máis tarde a título póstumo. Así mesmo, continuará dando conferencias reivindicando a independencia económica das mulleres. Tras varios anos vivindo en Nova York, Charlotte, Houghton Gilman e o seu fillo Yadir trasládanse á antiga casa de Houghton en Norwich, Connecticut. En 1934, trala repentina morte do seu marido dunha hemorragia cerebral, Gilman regresa a Pasadena (California), xunto á súa filla. Ao pouco tempo, se lle diagnosticará un cancro de peito incurable. Apenas un ano despois, en 1935, Charlotte, firme defensora da eutanasia para os enfermos terminales, decidirá non continuar vivindo coa súa enfermidade e suicidarase cunha sobredosis de cloroformo o 17 de agosto de 1935 morrendo rápida e tranquilamente. Na súa nota de suicidio escribirá: "Cando toda a utilidade terminou, cando un ten a certeza dunha morte inminente e ineludible, é o máis simple dos dereitos humanos elixir unha morte fácil e rápida en lugar dunha morte lenta e horrible".

Obras de consulta adicionais

Estudis sobre á vida, obra e teorías feministas de Charlotte Perkins Gilman:

• Cott, Nancy F (1987). The Grounding of Modern Feminism. New Haven: Yale University Press. ISBN 0300038925 _ ISBN 978-0300038927

• Hill, Mary A (1980). Charlotte Perkins Gilman: The Making of a Radical Feminist. Philadelphia: Temple University Press. ISBN 087722160X _ ISBN 978-0877221609

• Lane, Ann J (1990). To Herland and Beyond: The Life and Work of Charlotte Perkins Gilman. New York: Pantheon Books. ISBN 039450559X _ ISBN 978-0394505596

• Langley, Juliet A. (1985) "Audacious Fancies: A Collection of Letters from Charlotte Perkins Gilman to Martha Luther". Trivia: A Journal of Ideas. Issue 6, Winter 1985.

• Luther, Leslie L. (1976) The Luther family in America : a genealogy of the descendants of Captain John Luther of the Massachusetts Bay Colony. Moravia, NY. ISBN 0960106413 _ISBN 978-0960106417