República Catalá: Diferenzas entre revisións

Na Galipedia, a Wikipedia en galego.
Contido eliminado Contido engadido
Banjo (conversa | contribucións)
m Banjo moveu a páxina "República catalá" a "República Catalá"
Banjo (conversa | contribucións)
m Desfixéronse as edicións de Banjo (conversa); cambiado á última versión feita por Castelao
Liña 1: Liña 1:
{{País desaparecido
{{Lixo|Xa existe o artigo [[Cataluña]]}}
|nome oficial = República Catalá
{{En progreso}}{{País|capital=[[Barcelona]]|poboación=7.448.332|imaxe_bandeira=Flag of Catalonia.svg|idiomas=[[catalán]], [[castelán]] e [[aranés]]|imaxe_escudo=Seal of the Generalitat of Catalonia.svg|imaxe_mapa=Catalonia location map.png|himno_nacional=Els Segadors|moeda=[[Euro]]|poboación_densidade=234|superficie=32.106.5|moeda_símbolo=€|goberno=[[República]]|cctld=.cat|horario=[[CET]] ([[UTC]]+1)|nome_oficial=República Catalana|PIB=211.915 mill|PIB_nominal_per_cápita=27.613|xentilicio=Catalán/catalá}}
|nome_completo = Estat Català <br> República Catalá
|nome_curto = Cataluña
|p1 = Principado de Cataluña
|bandeira_p1 = Flag of Catalonia.svg
|s1 = Principado de Cataluña
|bandeira_s1 = Flag of Catalonia.svg
|p2 = Restauración absolutista en España
|bandeira_p2 = Flag of Spain (1785-1873 and 1875-1931).svg
|s2 = Primeiro Imperio Francés
|bandeira_s2 = Flag of France.svg
|p3 = Primeira República Española
|bandeira_p3 = Flag of the First Spanish Republic.svg
|s3 = Primeira República Española
|bandeira_s3 = Flag of the First Spanish Republic.svg
|p4 = Restauración borbónica en España
|bandeira_p4 = Flag of Spain (1785-1873 and 1875-1931).svg
|s4 = Segunda República Española
|bandeira_s4 = Flag of Spain (1931 - 1939).svg
|p5 = Segunda República Española
|bandeira_p5 = Flag of Spain (1931 - 1939).svg
|imaxe_bandeira = Flag of Catalonia.svg
|bandeira = Bandeira de Cataluña
|imaxe_escudo = Royal arms of Aragon.svg
|símbolo = Escudo de Cataluña
|lema_nacional =
|himno_nacional = [[Els Segadors]]
|imaxe_mapa = Cataloniae principatus 1608.jpg
|localización_lenda = Principado de Cataluña, ano 1608
|capital = [[Barcelona]]
|idioma_oficial = [[Lingua catalá|Catalán]]
|relixión =
|goberno = [[República]]
|título_líder =
|líder1 = Pau Claris
|ano_líder1 = 1641
|líder2 = [[Pierre François Charles Augereau|Pierre Augereau]]
|ano_líder2 = 1810
|líder3 = [[Etienne-Jacques-Joseph-Alexandre MacDonald|Jacques MacDonald]]
|ano_líder3= 1810
|líder4 = Baldomer Lostau
|ano_líder4= 1873
|líder5 = Francesc Macià
|ano_líder5= 1931
|líder6 = Lluís Companys i Jover
|ano_líder6= 1934
|líder7 = Carles Puigdemont
|ano_líder7 = 2017
|ano_comenzo =
|ano_fin = 1641<br /><br />1810 - 1812<br /><br />1873<br /><br />1931<br /><br />1934<br /><br />2017
|moeda = [[Croat (moeda)|Croat]], [[Lira barcelonina|lira]], [[Sou (moeda)|sou]] (1641), [[peseta]] (1810-1812, 1873, 1931, 1934), [[euro]] (2017)
}}
A '''República Catalá''' (en {{lang-ca|República catalana}}) é unha das denominacións que ao longo da historia tomou [[Cataluña]] cando se dotou dos mecanismos de decisión da súa forma política. Así mesmo, é o obxectivo simbólico da loita política dunha parte do [[independentismo catalán|movemento independentista catalán]].


A República Catalá ou outras varias formas políticas de segregación respecto a [[España]] foron proclamadas, polo menos, en seis ocasións: no [[século XVII]] polos Brazos Xerais presididos por [[Pau Claris]] o ano [[1641]], no [[século XIX]] por [[Napoleón Bonaparte]] no ano [[1810]] e tamén no ano [[1873]] liderado por Baldomero Lostau,<ref>{{GEC|0038566|Baldomer Lostau i Prats}}</ref> no [[século XX]] por [[Francesc Macià]] no ano [[1931]], por [[Lluís Companys]], quen en [[1934]] proclamou o Estado Catalán, e polo [[Parlamento de Cataluña]], presidido por [[Carles Puigdemont]], en [[2017]]<ref>{{Cita novas |url=http://praza.gal/politica/15310/o-parlament-proclama-a-independencia-de-catalunya-e-o-estado-desprega-o-155 |título=O Parlament proclama a independencia de Catalunya e o Estado desprega o 155 |xornal=[[Praza Pública]] |data=27-10-2017 |dataacceso=27-10-2017 |cita=... a resolución aprobada proclama “a República Catalá como Estado independente e soberano, de dereito democrático e social”}}</ref>.
A '''República Catalá''' (en [[catalán]]: ''República Catalana'') é un estado declarado unilateralmente na [[península Ibérica]]. O [[Parlamento de Cataluña]] declaróu a independencia de [[España]] no medio de una crise constitucional polo [[referendo sobre a independencia de Cataluña de 2017]].


== Intentos de independencia ou segregación de España ou Francia ==
Ao declararse a independencia, o [[Senado de España|Senado español]] activou o artigo 155 da [[Constitución española de 1978]], que permite ao [[Goberno de España|Goberno]] impoñer un goberno directo sobre Cataluña. Pouco despois, o presidente de España, [[Mariano Rajoy]], disoveu o Parlamento de Cataluña, destituiu o Consello Executivo de Cataluña e convocou unhas elecións para o 21 de decembro de 2017.
* [[988]]: Borrell II nega o vasalaxe dos [[Condados cataláns]] ao rei francés Hugo Capeto.<ref name="Borrell II">{{cita web| url = http://www.enciclopedia.cat/enciclop%C3%A8dies/gran-enciclop%C3%A8dia-catalana/EC-GEC-0011541.xml?s.q=borrell+II |título= Borrell II de Barcelona|editor= enciclopèdia.cat|data-acceso= 04-09-2013}}</ref>
* [[1641]]: Os Brazos Xerais presididos por Pau Claris proclamaron a República Catalá o [[17 de xaneiro]].
* [[1641]]-[[1652]]: O [[23 de xaneiro]] de 1641 os Brazos Xerais presididos por Pau Claris proclaman a [[Luís XIII de Francia]] como [[Conde de Barcelona]], pasando o [[principado de Cataluña]] a estar baixo soberanía [[Reino de Francia|francesa]]. Trala morte de Luís XIII en [[1643]], [[Luís XIV de Francia|Luís XIV]] mantivo o título ata [[1652]], cando Cataluña foi reincorporada a [[Imperio Español|España]]
* [[1712]]: Proposta de creación dunha República Catalá baixo a protección do [[Reino Unido]].<ref name="Cas dels Catalans">{{cita web| url = http://www.enciclopedia.cat/enciclop%C3%A8dies/gran-enciclop%C3%A8dia-catalana/EC-GEC-0016413.xml#.UschSPttbKc |título= Cas dels Catalans |editor= enciclopèdia.cat|data-acceso= 03-01-2014}}</ref>
* [[1793]]: Durante a [[Guerra do Rosellón]] entre España e a [[Primeira República Francesa|República Francesa]], sectores dirixentes desta idearon creación dunha República Catalá irmandada á francesa, ao estilo das outras repúblicas clientes que xorden co avance do exército revolucionario.
* [[1810]]-[[1812]]: Napoleón concede a independencia a Cataluña baixo a tutela de Francia.<ref>Història de Catalunya, F. Xavier Hernàndez, Rafael Dalmau Editor 2006</ref>
* [[1812]]-[[1814]]: Cataluña é anexionada a [[Francia]] por Napoleón.
* [[1814]]: Cataluña reincorporase ao Reino de [[España]] de [[Fernando VII de España|Fernando VII]].
* [[1873]]: Proclámase o Estado Catalán dentro da República federal española.
* 14-17 de abril de [[1931]]: [[Francesc Macià]] proclama a República Catalá.
* 6 de outubro de [[1934]]: [[Lluís Companys]] proclama o Estado Catalán dentro da [[Segunda República Española|República federal española]].
* O [[10 de outubro]] de [[2017]]: declarada por [[Carles Puigdemont]] e suspendida a os poucos segundos a espera de diálogo co [[Goberno de España|goberno español]].
* O [[27 de outubro]] de 2017: declarada polo Parlamento de Cataluña, presidido por Carles Puigdemont.


== Século XVII - Proclamación de Pau Claris ==
[[Categoría:Cataluña]]
A proclamación da República Catalá produciuse o [[17 de xaneiro]] de [[1641]]. Porén, unha semana despois, ante a chegada do exército de [[Filipe IV de España|Filipe IV]], o [[presidente da Generalitat]], [[Pau Claris]], decidiu proclamar a [[Luís XIII de Francia]] como [[Conde de Barcelona]] (sucedido por [[Luís XIV de Francia]] ata [[1652]]), poñendo así ao [[Principado de Cataluña]] baixo soberanía [[Francia|francesa]].<ref>{{cita libro |apelidos=Florensa i Soler |nome=Núria |capítulo=La República Catalana de 1641: un proyecto colectivo revolucionario |título=La declinación de la monarquía hispánica en el siglo XVII |url=http://books.google.cat/books?id=kvU-22-T1lYC&pg=PA102&dq=rep%C3%BAblica+catalana+17+gener+1641&hl=ca&sa=X&ei=ZzOEUZ7YKM3FPY2qgegD&ved=0CDIQ6AEwAA#v=onepage&q=rep%C3%BAblica%20catalana%2017%20gener%201641&f=false |lingua=castelán |editorial=Univ de Castilla La Mancha |data=2004 |páxinas=102 |isbn=8484272966}}</ref><ref>{{cita libro |apelidos=Elliott |nome=John H. |título=La revolta catalana, 1598-1640: Un estudi sobre la decadència d'Espanya |url=http://books.google.cat/books?id=c5FeP34pej4C&pg=PA531&dq=pau+claris+sobirania+francesa&hl=ca&sa=X&ei=dg6IUdfVA8zX7AblvIG4Cw&ved=0CDkQ6AEwAg#v=onepage&q=pau%20claris%20sobirania%20francesa&f=false |lingua=catalán |editorial=Universitat de València |data=2011 |páxinas=530 |isbn=8437086752}}</ref>

=== A batalla de Montjuic ===
[[Ficheiro:Pau Claris i Casademunt.jpg|miniatura|Pau Claris|219x219px]]
O [[26 de xaneiro]] de [[1641]] librouse a batalla de Montjuic contra o exército de Filipe IV, o cal, derrotado, viuse forzado á retirada. Un mes máis tarde morría Pau Claris.

A destitución do conde-duque de Olivares, a presenza do fame e a peste e a promesa de Filipe IV de respectar as institucións catalás puxeron fin á guerra en [[1652]]. Pero iso non significaba a paz total.

Aínda que a [[Guerra dos Trinta Anos]] pechouse co [[Tratado de Westfalia]] de [[1648]], polo cal España perdía parte dos seus dominios no centro de [[Europa]], continuaba a guerra entre Francia e a monarquía hispánica, na que se vían especialmente envolvidos os territorios de [[Cataluña]] alén dos Pireneos. Cando en [[1659]] Luís XIV e Filipe IV asinan a [[Paz dos Pireneos]], este último cede a Francia os territorios pertencentes ao [[condado do Rosellón]] e parte norte do de [[condado de Cerdaña|Cerdaña]], invalidando así as demarcacións establecidas polas Constitucións de Cataluña.

== Século XIX: o pacto federal de Tortosa ==
O [[18 de maio]] de [[1869]] os representantes dos comités republicano-federais de [[Aragón]], [[Cataluña]], [[Valencia]] e [[Baleares]], asinan o [[Pacto Federal de Tortosa]] para traballar conxuntamente para establecer a República federal Española, deixando claro que defendían a unidade de España.<ref>Almirall, Valentí: [http://books.google.cat/books?id=JUYQWR7bAKkC&pg=PA1374&dq=pacte+tortosa&as_brr=3&ei=N0Y_S7G3PIHOzQSDgN2kAg&hl=ca&cd=8#v=onepage&q=pacte%20tortosa&f=false España tal com es]</ref>

Doutra banda, en [[febreiro]] de [[1873]] proclamouse [[Primeira República Española]] de carácter unitario e non federal, sendo o primeiro presidente [[Estanislao Figueras]], no mes de marzo tivo lugar a [[Proclamación do Estado Catalán]] do que [[Baldomer Lostau i Prats]] seria o presidente provisional designado polas catro deputacións catalás para formar un goberno provisional.<ref>{{cita libro |apelidos=Duràn i Solà |nome=Lluís |título=Breu història del catalanisme |url=http://books.google.cat/books?id=PIOZwoTKg_YC&pg=PA19&dq=Baldomer+Lostau+1873&hl=ca&sa=X&ei=meg6UeDuKPCR7Aaq3oGoCw&ved=0CEoQ6AEwBQ#v=onepage&q=Baldomer%20Lostau%201873&f=false |editorial=L'Abadia de Montserrat |data=2009 |volume=vol.1 |páxinas=19 |isbn=8498831741}}</ref> Poucos meses máis tarde, en [[xuño]] de [[1873]], tivo que dimitir debido á crise económica e da división interna no seu propio partido provocada pola Proclamación do Estado Catalán dentro a Federación Española; esta crise interna só puido ser sufocada logo de prometer a disolución do exército a [[Cataluña]]; dimitido Estanislao Figueras, foi substituído por [[Francesc Pi i Margall|Pi i Margall]], e tivo que fuxir a [[Francia]], de onde volveu a final de ano para intentar, sen éxito, recompoñer o fragmentado Partido Federal.

== Século XX ==
=== 1931: Macià ===
[[Ficheiro:Macia 2a tongada scans 003 editora 8 44 1.jpg|miniatura|180px|Francesc Macià]]
O [[14 de abril]] de [[1931]], despois das eleccións municipais que dan a maioría ao seu partido [[Esquerra Republicana de Catalunya|ERC]], [[Francesc Macià]] proclama a República Federada Catalá dentro da República Española desde o balcón da [[Generalitat de Cataluña]].

Esta proclamación preocupa ao goberno provisional da [[Segunda República Española|República]], que o [[17 de abril]] envía en avión a Barcelona aos ministros [[Fernando de los Ríos]], [[Marcelino Domingo]] e [[Lluís Nicolau d'Olwer]]. Despois de tensas conversacións, chégase ao acordo de que o consello formado en Barcelona debía actuar como goberno da [[Generalitat de Cataluña]]. Isto supón a recuperación dun nome histórico no cal ninguén pensara, e que permite resolver o conflito abrindo o camiño a unha nova forma de autonomía catalá.

Máis adiante, cando se fai patente o fracaso do proxecto de Estado Federal, Macià vese obrigado a aceptar un [[Estatuto de autonomía]] para Cataluña. Segue como presidente da Generalitat ata a súa morte en [[1933]].

=== 1934: Companys ===
O [[6 de decembro]] de [[1934]], o presidente da [[Generalitat de Cataluña]], [[Lluís Companys]], volve a proclamar o Estado Catalán dentro da [[Segunda República Española|República española]]. O acontecemento enmarcábase dentro un programa insurreccional de boa parte das esquerdas españolas en contra do goberno republicano presidido por [[Alejandro Lerroux]], o cal pretendía incorporar novos ministros da [[CEDA]], forza política que se consideraba próxima ao [[fascismo]] e que, polo tanto, se temía que atentase en contra dos dereitos sociais e da autonomía catalá.

O intento foi rápidamente abortado polo executivo español, o cal encomendou ao xeneral catalán Batet a represión do alzamento, cousa que conseguiu profesionalmente sen case verter sangue ([[Feitos do seis de outubro]]).

Companys foi detido e encarcerado; o goberno autónomo, suspendido, e todos os seus membros, encarcerados.

Unha vez acabada a [[Guerra Civil Española]] en [[1939]], a Generalitat exíliase. A ditadura militar instaurada como novo goberno nacional, derroga as institucións catalás. O presidente Companys, defensor nesta ocasión da legalidade constitucional republicana, é detido en Francia pola [[Gestapo]]. Aplícaselle a extradición e regresa a España para ser xulgado en consello de guerra, condenado a morte e fusilado no castelo de Montjuic ([[1940]]).

== Século XXI ==

=== 2017: Carles Puigdemont ===
[[Ficheiro:Carles Puigdemont 2016.jpg|miniatura|Carles Puigdemont]]
O [[Referendo sobre a independencia de Cataluña de 2017|1 de outubro de 2017]] levouse a cabo un [[referendo]] en Cataluña, que o goberno central consideraba ilegal, polo que impediu que se celebrase con normalidade co envío de unidades da [[Garda Civil]] e a [[Corpo Nacional de Policía|Policía Nacional]]. Porén, segundo os resultados definitivos o número de votantes foi de 2.286.217, o 43% do censo catalá, dos que o 90'18% estaba a favor da independencia de Cataluña, que foi declarada o 10 de outubro por Carles Puigdemont e suspendida aos poucos segundos a espera dunha mediación co goberno español.

O día [[27 de outubro]] do mesmo ano, votouse no ''[[Parlamento de Cataluña|Parlament]]'' unha declaración de independencia. Tras ausentarse do hemiciclo os deputados de [[Cidadáns-Partido da Cidadanía|Ciutadans]], [[Partit dels Socialistes de Catalunya|PSC]] e [[Partit Popular Català|PP]], procedeuse a unha votación secreta que deu lugar, ás 15:37, á proclamación da República catalá, co voto positivo de 70 deputados, 10 en contra e 2 votos en branco. Minutos despois, no [[Senado de España|Senado]], aprobouse a aplicación do artigo 155 da [[Constitución española de 1978|Constitución]] por 214 votos a favor, 47 en contra e unha abstención.<ref>{{cita novas |título=El Parlament aprueba la República catalana y el Senado responde con el 155 |xornal=[[Público]] |url=http://www.publico.es/politica/directo-catalunya-independencia-1.html |data=27-10-2017 |dataacceso=27-10-2017 |lingua=es}}</ref> Como consecuencia disto, o Goberno de España declarou o cesamento do Goberno catalán, a asunción das súas competencias<ref>{{cita novas |url=http://www.publico.es/politica/saenz-santamaria.html |xornal=Público |título=Todo el poder para Sáenz de Santamaría |data=28-10-2017 |dataacceso=28-10-2017 |lingua=es}}</ref> e a convocatoria de novas eleccións autonómicas para o [[21 de decembro]]<ref>{{cita novas |url=http://www.publico.es/politica/rajoy-anuncia-disuelve-parlament-y-convoca-elecciones-21-diciembre.html |xornal=Público |título=Rajoy cesa al Govern, disuelve el Parlament y convoca elecciones para el 21 de diciembre |data=27-10-2017 |dataacceso=28-10-2017 |lingua=es}}</ref>. Porén, Puigdemon non aceptou o devandito cesamento e fixo un chamamento a opoñerse pacificamente ás decisións gobernamentais<ref>{{cita novas |url=http://www.publico.es/politica/puigdemont-no-admite-cese-y.html |título=Puigdemont no admite su cese y pide una oposición pacífica y perseverante al 155 |data=28-10-2017 |dataacceso=28-10-2017 |lingua=es}}</ref>.

== Notas ==
{{listaref|30em}}

== Véxase tamén ==
=== Outros artigos ===
* [[Luís XIII de Francia]]
* [[Pau Claris]]
* [[Primeira República Española]]
* [[Segunda República Española]]
* [[Francesc Macià]]
* [[Lluís Companys]]

{{Control de autoridades}}

[[Categoría:Historia de Cataluña]]
[[Categoría:Nacionalismo catalán]]
[[Categoría:Segunda República Española]]

Revisión como estaba o 29 de outubro de 2017 ás 09:53

Modelo:País desaparecido A República Catalá (en catalán: República catalana) é unha das denominacións que ao longo da historia tomou Cataluña cando se dotou dos mecanismos de decisión da súa forma política. Así mesmo, é o obxectivo simbólico da loita política dunha parte do movemento independentista catalán.

A República Catalá ou outras varias formas políticas de segregación respecto a España foron proclamadas, polo menos, en seis ocasións: no século XVII polos Brazos Xerais presididos por Pau Claris o ano 1641, no século XIX por Napoleón Bonaparte no ano 1810 e tamén no ano 1873 liderado por Baldomero Lostau,[1] no século XX por Francesc Macià no ano 1931, por Lluís Companys, quen en 1934 proclamou o Estado Catalán, e polo Parlamento de Cataluña, presidido por Carles Puigdemont, en 2017[2].

Intentos de independencia ou segregación de España ou Francia

Século XVII - Proclamación de Pau Claris

A proclamación da República Catalá produciuse o 17 de xaneiro de 1641. Porén, unha semana despois, ante a chegada do exército de Filipe IV, o presidente da Generalitat, Pau Claris, decidiu proclamar a Luís XIII de Francia como Conde de Barcelona (sucedido por Luís XIV de Francia ata 1652), poñendo así ao Principado de Cataluña baixo soberanía francesa.[6][7]

A batalla de Montjuic

Pau Claris

O 26 de xaneiro de 1641 librouse a batalla de Montjuic contra o exército de Filipe IV, o cal, derrotado, viuse forzado á retirada. Un mes máis tarde morría Pau Claris.

A destitución do conde-duque de Olivares, a presenza do fame e a peste e a promesa de Filipe IV de respectar as institucións catalás puxeron fin á guerra en 1652. Pero iso non significaba a paz total.

Aínda que a Guerra dos Trinta Anos pechouse co Tratado de Westfalia de 1648, polo cal España perdía parte dos seus dominios no centro de Europa, continuaba a guerra entre Francia e a monarquía hispánica, na que se vían especialmente envolvidos os territorios de Cataluña alén dos Pireneos. Cando en 1659 Luís XIV e Filipe IV asinan a Paz dos Pireneos, este último cede a Francia os territorios pertencentes ao condado do Rosellón e parte norte do de Cerdaña, invalidando así as demarcacións establecidas polas Constitucións de Cataluña.

Século XIX: o pacto federal de Tortosa

O 18 de maio de 1869 os representantes dos comités republicano-federais de Aragón, Cataluña, Valencia e Baleares, asinan o Pacto Federal de Tortosa para traballar conxuntamente para establecer a República federal Española, deixando claro que defendían a unidade de España.[8]

Doutra banda, en febreiro de 1873 proclamouse Primeira República Española de carácter unitario e non federal, sendo o primeiro presidente Estanislao Figueras, no mes de marzo tivo lugar a Proclamación do Estado Catalán do que Baldomer Lostau i Prats seria o presidente provisional designado polas catro deputacións catalás para formar un goberno provisional.[9] Poucos meses máis tarde, en xuño de 1873, tivo que dimitir debido á crise económica e da división interna no seu propio partido provocada pola Proclamación do Estado Catalán dentro a Federación Española; esta crise interna só puido ser sufocada logo de prometer a disolución do exército a Cataluña; dimitido Estanislao Figueras, foi substituído por Pi i Margall, e tivo que fuxir a Francia, de onde volveu a final de ano para intentar, sen éxito, recompoñer o fragmentado Partido Federal.

Século XX

1931: Macià

Francesc Macià

O 14 de abril de 1931, despois das eleccións municipais que dan a maioría ao seu partido ERC, Francesc Macià proclama a República Federada Catalá dentro da República Española desde o balcón da Generalitat de Cataluña.

Esta proclamación preocupa ao goberno provisional da República, que o 17 de abril envía en avión a Barcelona aos ministros Fernando de los Ríos, Marcelino Domingo e Lluís Nicolau d'Olwer. Despois de tensas conversacións, chégase ao acordo de que o consello formado en Barcelona debía actuar como goberno da Generalitat de Cataluña. Isto supón a recuperación dun nome histórico no cal ninguén pensara, e que permite resolver o conflito abrindo o camiño a unha nova forma de autonomía catalá.

Máis adiante, cando se fai patente o fracaso do proxecto de Estado Federal, Macià vese obrigado a aceptar un Estatuto de autonomía para Cataluña. Segue como presidente da Generalitat ata a súa morte en 1933.

1934: Companys

O 6 de decembro de 1934, o presidente da Generalitat de Cataluña, Lluís Companys, volve a proclamar o Estado Catalán dentro da República española. O acontecemento enmarcábase dentro un programa insurreccional de boa parte das esquerdas españolas en contra do goberno republicano presidido por Alejandro Lerroux, o cal pretendía incorporar novos ministros da CEDA, forza política que se consideraba próxima ao fascismo e que, polo tanto, se temía que atentase en contra dos dereitos sociais e da autonomía catalá.

O intento foi rápidamente abortado polo executivo español, o cal encomendou ao xeneral catalán Batet a represión do alzamento, cousa que conseguiu profesionalmente sen case verter sangue (Feitos do seis de outubro).

Companys foi detido e encarcerado; o goberno autónomo, suspendido, e todos os seus membros, encarcerados.

Unha vez acabada a Guerra Civil Española en 1939, a Generalitat exíliase. A ditadura militar instaurada como novo goberno nacional, derroga as institucións catalás. O presidente Companys, defensor nesta ocasión da legalidade constitucional republicana, é detido en Francia pola Gestapo. Aplícaselle a extradición e regresa a España para ser xulgado en consello de guerra, condenado a morte e fusilado no castelo de Montjuic (1940).

Século XXI

2017: Carles Puigdemont

Carles Puigdemont

O 1 de outubro de 2017 levouse a cabo un referendo en Cataluña, que o goberno central consideraba ilegal, polo que impediu que se celebrase con normalidade co envío de unidades da Garda Civil e a Policía Nacional. Porén, segundo os resultados definitivos o número de votantes foi de 2.286.217, o 43% do censo catalá, dos que o 90'18% estaba a favor da independencia de Cataluña, que foi declarada o 10 de outubro por Carles Puigdemont e suspendida aos poucos segundos a espera dunha mediación co goberno español.

O día 27 de outubro do mesmo ano, votouse no Parlament unha declaración de independencia. Tras ausentarse do hemiciclo os deputados de Ciutadans, PSC e PP, procedeuse a unha votación secreta que deu lugar, ás 15:37, á proclamación da República catalá, co voto positivo de 70 deputados, 10 en contra e 2 votos en branco. Minutos despois, no Senado, aprobouse a aplicación do artigo 155 da Constitución por 214 votos a favor, 47 en contra e unha abstención.[10] Como consecuencia disto, o Goberno de España declarou o cesamento do Goberno catalán, a asunción das súas competencias[11] e a convocatoria de novas eleccións autonómicas para o 21 de decembro[12]. Porén, Puigdemon non aceptou o devandito cesamento e fixo un chamamento a opoñerse pacificamente ás decisións gobernamentais[13].

Notas

  1. "Baldomer Lostau i Prats". L'Enciclopèdia.cat. Barcelona: Grup Enciclopèdia Catalana. 
  2. "O Parlament proclama a independencia de Catalunya e o Estado desprega o 155". Praza Pública. 27-10-2017. Consultado o 27-10-2017. ... a resolución aprobada proclama “a República Catalá como Estado independente e soberano, de dereito democrático e social” 
  3. enciclopèdia.cat (ed.). "Borrell II de Barcelona". Consultado o 04-09-2013. 
  4. enciclopèdia.cat (ed.). "Cas dels Catalans". Consultado o 03-01-2014. 
  5. Història de Catalunya, F. Xavier Hernàndez, Rafael Dalmau Editor 2006
  6. Florensa i Soler, Núria (2004). "La República Catalana de 1641: un proyecto colectivo revolucionario". La declinación de la monarquía hispánica en el siglo XVII (en castelán). Univ de Castilla La Mancha. p. 102. ISBN 8484272966. 
  7. Elliott, John H. (2011). La revolta catalana, 1598-1640: Un estudi sobre la decadència d'Espanya (en catalán). Universitat de València. p. 530. ISBN 8437086752. 
  8. Almirall, Valentí: España tal com es
  9. Duràn i Solà, Lluís (2009). Breu història del catalanisme. vol.1. L'Abadia de Montserrat. p. 19. ISBN 8498831741. 
  10. "El Parlament aprueba la República catalana y el Senado responde con el 155". Público (en castelán). 27-10-2017. Consultado o 27-10-2017. 
  11. "Todo el poder para Sáenz de Santamaría". Público (en castelán). 28-10-2017. Consultado o 28-10-2017. 
  12. "Rajoy cesa al Govern, disuelve el Parlament y convoca elecciones para el 21 de diciembre". Público (en castelán). 27-10-2017. Consultado o 28-10-2017. 
  13. "Puigdemont no admite su cese y pide una oposición pacífica y perseverante al 155" (en castelán). 28-10-2017. Consultado o 28-10-2017. 

Véxase tamén

Outros artigos