Herba aromática: Diferenzas entre revisións

Na Galipedia, a Wikipedia en galego.
Explorar o historial de forma interactiva
← Edición máis vellaEdición máis nova →
Contido eliminado Contido engadido
VisualTexto wiki
Banjo (conversa | contribucións)
110.001 edicións
m *deterioro->deterioración
Sen resumo de edición
Liña 1: Liña 1:
''Para ver a lista de especies de herbas aromáticas e especias véxase o artigo '''[[Lista de especies de herbas aromáticas]]'''.''
''Para ver a lista de especies de herbas aromáticas e especias véxase o artigo '''[[Lista de especies de herbas aromáticas]]'''.''
[[Ficheiro:Foeniculum vulgare.JPG|dereita|thumb|250px|O [[fiúncho]] é unha das herbas aromáticas empregadas en Galiza, especialmente para cocer coas [[castaña]]s e axeitar a súa dixestión.]]
[[Ficheiro:Foeniculum vulgare.JPG|thumb|O [[fiúncho]] é unha das herbas aromáticas empregadas en Galiza, especialmente para cocer coas [[castaña]]s e axeitar a súa dixestión.]]


As '''herbas aromáticas''', '''herbas de cheiro''' ou '''finas herbas''', son [[Plantae|plantas]] que nacen bravas nos campos ou son cultivadas nas hortas ou explotacións agrarias polas súas cualidades aromáticas, recendentes, condimentarias ou, incluso, medicinais. Úsanse moito na [[cociña]] ademais de teren outros usos domésticos e industriais. A palabra [[condimento]], do latín ''condimentum'', significa: adubar, aderezar. de todos os xeitos non se deben confundir coas [[especia]]s, empregadas como condimento seco ou en po.
As '''herbas aromáticas''', '''herbas de cheiro''' ou '''finas herbas''', son [[Plantae|plantas]] que nacen bravas nos campos ou son cultivadas nas hortas ou explotacións agrarias polas súas cualidades aromáticas, recendentes, condimentarias ou, incluso, medicinais. Úsanse moito na [[cociña]] ademais de teren outros usos domésticos e industriais. A palabra [[condimento]], do latín ''condimentum'', significa: adubar, aderezar. de todos os xeitos non se deben confundir coas [[especia]]s, empregadas como condimento seco ou en po.
Liña 10: Liña 10:
Pertencen, en termos xerais, a tres familias botánicas:
Pertencen, en termos xerais, a tres familias botánicas:


* as [[Alliaceae|aliáceas]]: [[allo]], [[cebola]], [[ceboliño]], [[chalota]]s etc...
* as [[Alliaceae|aliáceas]]: [[allo]], [[cebola]], [[ceboliño]], [[chalota]]s etc.
⚫
* as [[Apiaceae|apiáceas]]: [[anxélica]], [[carvea]]<ref>A planta ''Carum carvi'', chamada en galego carvea, carvés ou carvén en ''Vocabulario do medio agrícola'', Santiago de Compostela, Dirección Xeral de Política Lingüística, 1988. ''Vocabulario de ciencias naturais'', Santiago de Compostela, Xunta, 1991 e ''Gran dicionario Xerais da lingua galega''. Vigo, Xerais, 2009</ref>, [[cerefolio]]<ref>Nome vulgar galego da planta ''Anthriscus cerefolium'' en ''Vocabulario do medio agrícola'', Santiago de Compostela, Dirección Xeral de Política Lingüística, 1988. ''Diccionario das ciencias da natureza e da saúde (A-C)'', A Coruña, Deputación da Coruña, 2000. ''Vocabulario de ciencias naturais'', Santiago de Compostela, Xunta, 1991. ''Gran dicionario Xerais da lingua galega'', Vigo, Xerais, 2009</ref>, [[fiúncho]], [[pirixel]] etc.
* as [[Apiaceae|apiáceas]]: [[anxélica]], [[carvea]]<ref>A planta ''Carum carvi'', chamada en galego carvea ,carvés ou carvén
⚫
en ''Vocabulario do medio agrícola'', Santiago de Compostela, Dirección Xeral de Política Lingüística, 1988. ''Vocabulario de ciencias naturais'', Santiago de Compostela, Xunta, 1991 e ''Gran dicionario Xerais da lingua galega''. Vigo, Xerais, 2009</ref>, [[cerefolio]]<ref>Nome vulgar galego da planta ''Anthriscus cerefolium'' en ''Vocabulario do medio agrícola'', Santiago de Compostela, Dirección Xeral de Política Lingüística, 1988. ''Diccionario das ciencias da natureza e da saúde (A-C)'', A Coruña, Deputación da Coruña, 2000. ''Vocabulario de ciencias naturais'', Santiago de Compostela, Xunta, 1991. ''Gran dicionario Xerais da lingua galega'', Vigo, Xerais, 2009</ref>, [[fiúncho]], [[pirixel]] etc...


* as [[Lamiaceae|lamiáceas]]: [[maiorana]], [[melisa]], [[menta]], [[ourego]], [[segorella]]<ref>Nome vulgar galego da especie ''Satureja hortensis'' en ''Vocabulario do medio agrícola'', Santiago de Compostela, Dirección Xeral de Política Lingüística, 1988. ''Guía da alimentación''. Santiago de Compostela, Centro Ramón Piñeiro para a Investigación en Humanidades, 1995</ref>, [[sarxa]], [[tomentelo]] etc...
* as [[Lamiaceae|lamiáceas]]: [[maiorana]], [[melisa]], [[menta]], [[ourego]], [[segorella]]<ref>Nome vulgar galego da especie ''Satureja hortensis'' en ''Vocabulario do medio agrícola'', Santiago de Compostela, Dirección Xeral de Política Lingüística, 1988. ''Guía da alimentación''. Santiago de Compostela, Centro Ramón Piñeiro para a Investigación en Humanidades, 1995</ref>, [[sarxa]], [[tomentelo]] etc.


As herbas aromáticas secas teñen un recendo moi forte e deben ser utilizadas con mesura.
As herbas aromáticas secas teñen un recendo moi forte e deben ser utilizadas con mesura.
[[Ficheiro:Aloysia triphylla0.jpg|thumb|220px|[[Herba luísa]].]]
[[Ficheiro:Aloysia triphylla0.jpg|thumb|[[Herba luísa]].]]
[[Ficheiro:Melissa officinalis g1.jpg|thumb|220px|[[Herba cidreira]] ou melisa.]]
[[Ficheiro:Melissa officinalis g1.jpg|thumb|[[Herba cidreira]] ou melisa.]]
[[Ficheiro:SanguisorbaMinor-plant.jpg|thumb|220px|[[Herba da espinela]] ou pimpinela menor (''[[Sanguisorba minor]]'').]]
[[Ficheiro:SanguisorbaMinor-plant.jpg|thumb|[[Herba da espinela]] ou pimpinela menor (''[[Sanguisorba minor]]'').]]


As flores aromáticas utilízanse para facer medicamentos e perfumes.
As flores aromáticas utilízanse para facer medicamentos e perfumes.
Liña 25: Liña 24:
As [[menta]]s, especialmente a [[menta común]] emprégase para aromatizar o [[té]] e o seu extracto é usado na fabricación de [[caramelo]]s, [[crema dental|cremas dentais]], entre outros produtos.
As [[menta]]s, especialmente a [[menta común]] emprégase para aromatizar o [[té]] e o seu extracto é usado na fabricación de [[caramelo]]s, [[crema dental|cremas dentais]], entre outros produtos.


As aromáticas son utilizadas desde tempos inmemoriais e, segundo algúns investigadores, acompañaron as [[migracións]] e a [[evolución]] dos [[pobos]] que as utilizaban, inclusivamente protexendo a súa [[saúde]], por mor ás súas propiedades [[antiséptico|antimicrobianas]] que, non só evitan algunhas [[infección]], como a propia deterioración dos [[alimento]]s frescos.<ref name="Guerreiro">[http://www.cienciaviva.pt/docs/cozinhadarwinista.pdf Guerreiro, Margarida e M. Conceição Loureiro Dias. A gastronomia darwinista ou o papel das ervas aromáticas e das especiarias na selecção natural da espécie humana.] em CiênciaViva.pt acessado a 13 de maio de 2009</ref> Alén diso, moitas destas plantas teñen propiedades [[medicina]]is, principalmente na facilitación dos procesos [[dixestión|dixestivos]].
As aromáticas son utilizadas desde tempos inmemoriais e, segundo algúns investigadores, acompañaron as [[migracións]] e a [[evolución]] dos [[pobos]] que as utilizaban, inclusivamente protexendo a súa [[saúde]], por mor ás súas propiedades [[antiséptico|antimicrobianas]] que, non só evitan algunhas [[infección]], como a propia deterioración dos [[alimento]]s frescos.<ref name="Guerreiro">[http://www.cienciaviva.pt/docs/cozinhadarwinista.pdf Guerreiro, Margarida e M. Conceição Loureiro Dias. A gastronomia darwinista ou o papel das ervas aromáticas e das especiarias na selecção natural da espécie humana.] em CiênciaViva.pt consultado o 13 de maio de 2009.</ref> Alén diso, moitas destas plantas teñen propiedades [[medicina]]is, principalmente na facilitación dos procesos [[dixestión|dixestivos]].


No entanto, para manteren as súas propiedades, as herbas só deben ser engadidos aos alimentos no fin da súa preparación, xa que a [[calor]] prexudícaas.
No entanto, para manteren as súas propiedades, as herbas só deben ser engadidos aos alimentos no fin da súa preparación, xa que a [[calor]] prexudícaas.
Liña 32: Liña 31:


== Notas ==
== Notas ==
{{Listaref}}
{{Listaref|02}}
== Véxase tamén ==
== Véxase tamén ==
⚫
{{commonscat}}
=== Outros artigos ===
=== Outros artigos ===
* [[Lista de especies de herbas aromáticas]]
* [[Lista de especies de herbas aromáticas]]
Liña 39: Liña 39:
* [[Especia]]
* [[Especia]]


=== Ligazóns externas ===
⚫
{{commonscat|Herbs}}
{{Control de autoridades}}
{{Control de autoridades}}

[[Categoría:Especias]]
[[Categoría:Herbas aromáticas| ]]
[[Categoría:Herbas aromáticas| ]]

Revisión como estaba o 5 de agosto de 2017 ás 21:48

Para ver a lista de especies de herbas aromáticas e especias véxase o artigo Lista de especies de herbas aromáticas.

O fiúncho é unha das herbas aromáticas empregadas en Galiza, especialmente para cocer coas castañas e axeitar a súa dixestión.

As herbas aromáticas, herbas de cheiro ou finas herbas, son plantas que nacen bravas nos campos ou son cultivadas nas hortas ou explotacións agrarias polas súas cualidades aromáticas, recendentes, condimentarias ou, incluso, medicinais. Úsanse moito na cociña ademais de teren outros usos domésticos e industriais. A palabra condimento, do latín condimentum, significa: adubar, aderezar. de todos os xeitos non se deben confundir coas especias, empregadas como condimento seco ou en po.

Xeralmente se utilizan as follas das mesmas, xa sexan frescas, secas, ou deshidratadas, tanto para adubar os guisados coma para realzar os diversos recendos dos pratos culinarios, xa sexan en cru ou cociñados.

Durante moito tempo, e polo xeral, as herbas foron ignoradas, agás a menta, o pirixel e mais o allo. Algunhas só eran localmente coñecidas. De feito a cociña galega caracterízase pola case ausencia de uso de herbas recendentes (agás allo, pirixel, fiúncho, loureiro e algunha especie coma pemento).

Pertencen, en termos xerais, a tres familias botánicas:

As herbas aromáticas secas teñen un recendo moi forte e deben ser utilizadas con mesura.

Herba luísa.
Herba cidreira ou melisa.
Herba da espinela ou pimpinela menor (Sanguisorba minor).

As flores aromáticas utilízanse para facer medicamentos e perfumes.

As mentas, especialmente a menta común emprégase para aromatizar o té e o seu extracto é usado na fabricación de caramelos, cremas dentais, entre outros produtos.

As aromáticas son utilizadas desde tempos inmemoriais e, segundo algúns investigadores, acompañaron as migracións e a evolución dos pobos que as utilizaban, inclusivamente protexendo a súa saúde, por mor ás súas propiedades antimicrobianas que, non só evitan algunhas infección, como a propia deterioración dos alimentos frescos.[4] Alén diso, moitas destas plantas teñen propiedades medicinais, principalmente na facilitación dos procesos dixestivos.

No entanto, para manteren as súas propiedades, as herbas só deben ser engadidos aos alimentos no fin da súa preparación, xa que a calor prexudícaas.

A maioría das herbas verdes que aínda hoxe se utilizan son orixinarias da rexión do Mediterráneo.[4]

Notas

  1. ↑ A planta Carum carvi, chamada en galego carvea, carvés ou carvén en Vocabulario do medio agrícola, Santiago de Compostela, Dirección Xeral de Política Lingüística, 1988. Vocabulario de ciencias naturais, Santiago de Compostela, Xunta, 1991 e Gran dicionario Xerais da lingua galega. Vigo, Xerais, 2009
  2. ↑ Nome vulgar galego da planta Anthriscus cerefolium en Vocabulario do medio agrícola, Santiago de Compostela, Dirección Xeral de Política Lingüística, 1988. Diccionario das ciencias da natureza e da saúde (A-C), A Coruña, Deputación da Coruña, 2000. Vocabulario de ciencias naturais, Santiago de Compostela, Xunta, 1991. Gran dicionario Xerais da lingua galega, Vigo, Xerais, 2009
  3. ↑ Nome vulgar galego da especie Satureja hortensis en Vocabulario do medio agrícola, Santiago de Compostela, Dirección Xeral de Política Lingüística, 1988. Guía da alimentación. Santiago de Compostela, Centro Ramón Piñeiro para a Investigación en Humanidades, 1995
  4. ↑ 4,0 4,1 Guerreiro, Margarida e M. Conceição Loureiro Dias. A gastronomia darwinista ou o papel das ervas aromáticas e das especiarias na selecção natural da espécie humana. em CiênciaViva.pt consultado o 13 de maio de 2009.

Véxase tamén

Outros artigos

Traído desde «https://gl.wikipedia.org/w/index.php?title=Herba_aromática&oldid=4428061»