Miranda de Ebro

Escudo de Miranda de Ebro

Miranda de Ebro é un concello e unha cidade da provincia de Burgos, pertencente á Comarca do Ebro en Castela e León, España. Sitúase no Norleste da provincia, moi próxima ás lindes con Álava e A Rioxa. Ten unha extensión de 101,39 km² e unha poboación de 38.276 habitantes (INE 2006).

É a segunda localidade máis poboada da provincia tras a capital, goza de notábel carácter industrial, sendo un importante nó de comunicacións, nomeadamente ferroviario. Nun radio de tan só 80 km de Miranda atopamos as cidades de Bilbao, Burgos, Logroño e Vitoria.

Xeografía

Miranda de Ebro encóntrase sita na submeseta castelá norte, a 471 m de altitude sobre o nivel do mar, e con as coordenadas seguintes: latitude: 42º 41' 6" N, lonxitude: 2º 55' 60" W. A chaira onde se asenta a cidade está cercada por unha serie de alturas que pertencen aos Montes Obarenes, con saída no Oeste a través do Paso de Pancorbo; o paso de Conchas de Haro ao Sureste en direcció á Rioxa; e o defiladeiro de La Puebla de Arganzón no Norleste en dirección para o País Vasco.

Economía

Miranda destaca polo seu sector secundario. A revolución industrial comezou a súa expansión con a chegada do ferrocarril en 1862. Durante a primeira metade do século XX asentáronse na cidade unha industria zucreira (1925) e anos máis tarde FEFASA (1948), dedicada a producción de fibra artificial, e posteriormente a papeleira ENCE. A mediados do século proliferaron as industrias químicas como Montefibre, ELF-Atochen, Rests, etc.

En 1981 creouse o parque industrial. Na zona de influencia mirandesa instaláronse compañías agro-alimentarias, aeronáuticas, metalúrxicas, etc.. Tamén industrias da enerxía como a central nuclear de Santa Maria de Garoña.

Lugares de interese

Edificacións civís

• Ponte Carlos III: Construído en 1777 sob dirección de Francisco Alejo de Aranguren. Dous leós gardan a ponte desde 1786, obra do escultor alavés Juan Antonio de Moraza; un suxeita o escudo real e outro o da cidade.

• Pazo do Concello: O edificio actual érguese na Praza de España desde 1778. É obra neoclásica de Francisco Alejo de Aranguren, sob revisión de Ventura Rodríguez.

• Casas Nobres: Varios pazos urbanos salientan no casco vello de Miranda. Destacan a Casa de las Cadenas, construída no século XVI. Nela hospedáranse Napoleón e Fernando VII, que en 1828 mandou colocar unhas cadeas como lembranza da súa estadía. Outro edificio saliente é a Casa dos Urbina, tamén do século XVI, con destaque para os seus cubos defensivos. Albergou a Filipe IV, de paso para Franza, e Margarida de Saboia, vicerraiña de Portugal, que faleceu en 1655 neste edificio.

• Estación de Ferrocarril: Construída no 1862 polo arquitecto inglés Charles Vignoles, sendo unha das estacións máis antigas do Norte de España. Nela conflúen as liñas Madrid-Irún e Castejón-Bilbao.

• Teatro Apolo: Singular edificio construído en 1920, polo arquitecto rioxano Fermín Álamo. Destaca a decoración historicista como mostran os bustos erixidos nas xanelas e a ornamentación vexetal.

• Ruínas do castelo: Tan só se conservan algunhas murallas. Foi construído no século XIV polo conde Don Tello, manténdose en uso ata as Guerras Carlistas. A comezos do século XX foi derrocado.

• A Picota: Esculpido en 1569 polo mestre local maese Miguel de Aguirre, trátase do "rollo" ou "pelouriño" da antiga vila, símbolo do seu poder xudiciario.

Edificacións relixiosas

• Igrexa do Espírito Santo: Antes coñecido como de "San Nicolás". É en orixe un templo de natureza románica, xa mencionado no Foral de Miranda de 1099. A portada e a ábside son do século XIII e a súa pequena nave gótica do século XVI. Durante a guerra civil sufríu importantes danos, pasando a denominarse do Espírito Santo logo da súa restauración.

• Igrexa de Santa María: Construída no XV, con estilo entre renacentista e gótico tardío. No seu interior descansa o corpo momificado do Chantre.
• Igrexa dos Sagrados Corazóns: Sita no antigo Convento de San Francisco, o templo foi construido no século XVI. Destaca a súa espectacular espadaina de estilo barroco, erguida en 1693.

Fillos ilustres

1. Íñigo López de Mendoza y Zúñiga (1498-1537): cardeal;
2. Pedro López de Gámiz (1528-1588): escultor;
3. Íñigo de Velandia Arce y Arellano (s. XVII): vicerrei de Navarra
4. Francisco Cantera Burgos (1901-1978): humanista, hebraísta e historiador