Zapón (gaita)

O zapón é un mecanismo do soprete da gaita galega que consiste nunha lingüeta feita tradicionalmente de coiro que permite soprar o aire dentro do fol da gaita e impide que volva saír, facendo as funcións de válvula que funciona coa presión do aire exercida polo brazo ao apertar o fol.

Características

Habitualmente fanse de coiro, aínda que tamén se elaboran con goma ou látex. Era habitual aproveitar as cámaras de aire das rodas das bicicletas para elaborar estas válvulas. O zapón únese ao espigo do soprete, que vai metido dentro da buxa, a través dun parafuso e leva unha lámina de metal pequena para que o zapón se manteña no seu lugar. Son habituais tamén outros tipos de soportes: un par de arames cruzados unidos ao espigo do soprete que permite que o zapón estea solto; unha cánula onde o zapón se presenta como unha lingüeta, igual que o pallón do ronco e que vai inserida no burato do soprete, e outros. É importante manter o zapón húmido para que actúe debidamente, en especial os que están feitos de coiro.

Tamén son zapóns a parte que tapaba a abertura dianteira dos calzóns que se usaban ata a segunda metade do século XIX; as aberturas ou portas feitas no piso ou teitos das edificacións para comunicar unha dependencia con outra; as aberturas na cuberta dunha embarcación para comunicar un nivel superior cun inferior, e tamén en avións, carros de combate e submarinos.

Véxase tamén

Bibliografía

• Os segredos da gaita, Xosé Lois Foxo, Deputación Provincial de Ourense, 2004, Ourense.
• A gaita no eido da música, Xaime Estévez Vila, Centro de Ensinanzas Musicais Mayeusis, 1987, Vigo.