Pelaxe: Diferenzas entre revisións

Na Galipedia, a Wikipedia en galego.
Contido eliminado Contido engadido
Miguelferig (conversa | contribucións)
Miguelferig (conversa | contribucións)
Liña 21: Liña 21:


=== Selección natural ===
=== Selección natural ===
<!--
Some mammals naturally have reduced amounts of fur. Some [[semiaquatic]] or [[aquatic animal|aquatic]] mammals such as [[cetacean]]s, [[pinniped]]s and [[hippopotamuses]] have evolved hairlessness, presumably to reduce resistance through water. The [[naked mole-rat]] has evolved hairlessness, perhaps as an adaptation to their subterranean life-style. Two of the largest extant mammals, the [[elephant]] and the [[rhinoceros]], are largely hairless. The [[hairless bat]] is mostly hairless but does have short bristly hairs around its neck, on its front toes, and around the throat sac, along with fine hairs on the head and tail membrane. Most hairless animals cannot go in the sun for long periods of time, or stay in the cold for too long. <ref name=ADW>{{cite web|last=Thomson|first=Paul|title=Cheiromeles torquatus|url=http://animaldiversity.ummz.umich.edu/accounts/Cheiromeles_torquatus/|publisher=Animal Diversity Web|accessdate=29 October 2013|year=2002}}</ref>


Algúns mamíferos reduciron de forma natural a súa cantidade de pelo. Algúns mamíferos acuáticos ou semiacuáticos como os [[cetáceo]]s ou [[hipopótamo]] evolucionaron cara a unha pel espida, presumiblemente para reducir a resistencia á auga. A [[rata-toupa espida]] tamén perdeu o pelo, quizais como unha adaptación ao seu estilo de vida subterráneo. Dous dos grandes mamíferos existentes, o [[elefante]] e o [[rinoceronte]], teñen moi poucos pelos. O [[morcego espido]] case non ten pelos pero teñen curtos pelos bastos arredor do pescozo, nas súas dedas frontais, e arredor do saco da súa gorxa, xunto con pelos finos na cabeza e membrana da cola. A m aioría dos animais sen pelo non poden estar ao sol durante moito tempo ou permaneceren en zonas frías por tempo prolongado. <ref name=ADW>{{cite web|last=Thomson|first=Paul|title=Cheiromeles torquatus|url=http://animaldiversity.ummz.umich.edu/accounts/Cheiromeles_torquatus/|publisher=Animal Diversity Web|accessdate=29 October 2013|year=2002}}</ref>
Humans are the only primate species that have undergone significant hair loss. The hairlessness of humans compared to related species may be due to loss of functionality in the [[pseudogene]] KRTHAP1 (which helps produce [[keratin]]) in the human lineage about 240,000 years ago.<ref>{{Cite journal

Os seres humanos son a única especie de primates que evolucionaron experimentando unha significativa perda de pelo corporal. Isto pode deberse á perda da funcionalidade do [[pseudoxene]] KRTHAP1 (que axuda a producir [[queratina]]) na liñaxe humana hai uns 240.000 anos.<ref>{{Cite journal
| doi = 10.1007/s004390000439
| doi = 10.1007/s004390000439
| last1 = Winter | first1 = H.
| last1 = Winter | first1 = H.
Liña 42: Liña 42:
| year = 2001
| year = 2001
| pmid = 11214905
| pmid = 11214905
}}</ref> Mutations in the gene HR can lead to complete hair loss, though this is not typical in humans.<ref>{{cite web|url=http://www.nature.com/srep/2011/110706/srep00032/full/srep00032.html|accessdate=2012-03-13|title=Molecular evolution of HR, a gene that regulates the postnatal cycle of the hair follicle}}</ref>
}}</ref> As mutacións no xene HR podn orixinar unha completa perda de pelo, aíndo que isto non é típico nos humanos.<ref>{{cite web|url=http://www.nature.com/srep/2011/110706/srep00032/full/srep00032.html|accessdate=2012-03-13|title=Molecular evolution of HR, a gene that regulates the postnatal cycle of the hair follicle}}</ref>


=== Selección artificial ===
Sheep have not become hairless, however, their pelage is usually referred to as "wool" rather than fur.
<!--

===Artificial selection===
Humans have artificially selected some domesticated mammalian species to have breeds that are hairless. There are several breeds of hairless cats, perhaps the most commonly known being the [[Sphynx (cat)|Sphynx cat]]. Similarly, there are several breeds of [[hairless dog]]s. Other examples of artificially selected hairless animals include the [[Skinny pig|hairless guinea-pig]], [[nude mouse]], and the [[Fancy rat#Hairless rat|hairless rat]].
Humans have artificially selected some domesticated mammalian species to have breeds that are hairless. There are several breeds of hairless cats, perhaps the most commonly known being the [[Sphynx (cat)|Sphynx cat]]. Similarly, there are several breeds of [[hairless dog]]s. Other examples of artificially selected hairless animals include the [[Skinny pig|hairless guinea-pig]], [[nude mouse]], and the [[Fancy rat#Hairless rat|hairless rat]].



Revisión como estaba o 22 de novembro de 2016 ás 21:51

Pelaxe dun opósum.

A pelaxe[1] é a calidadade ou características dos pelos dos animais mamíferos. A pelame[2] é o conxunto de pelos que nacen da pel dos animais mamíferos, especialmente a daqueles que teñen unha extensa cobertura de pelos. Cando as pelaxes dos animais son procesadas na industria peleteira para convertelas en abrigos e outros complementos para vestir conservando o seu pelo denomínase xeralmente peles[3]. As máis apreciadas son as de pelos suaves e mestos, en oposición ás pelames de pelos escasos e duros de animais como os porcos, que non se utilizan. As pelaxes poden constar de capas diferenciadas de pelos. Os mamíferos con cantidades reducidas de pelo denomínanse ás veces "espidos" ou sen pelo, como as ratas toupa espidas, os cans sen pelo, cetáceos ou en boa medida o ser humano.

Os animais con pelaxes comercialmente valiosas son importantes para a industria peleteira. Os seres humanos utilizaron as peles de animais desde a Prehistoria para abrigarse. Porén, actualmente, o uso de peles para vestir ou decorar considérase polémico por parte dun sector da poboación que está en contra da caza ou da crianza de animais para usar a súa pelaxe con ese fin, xa que considera que non é moralmente aceptable.

Composición

Tipos de pelo que forman a pelame dun gato doméstico.

A pelame dos animais xeralmente consta de dúas capas principais de pelo con distintas características, que son:

  • Pelos da capa inferior de tipo peluxe. A capa inferior consta de pelos lanosos, xeralmente ondulados ou rizados sen porcións rectas nin puntas bicudas; adoitan ser pelos curtos, planos, rizados e máis numerosos que os da capa superior. A súa principal función é a termorregulación; manteñen unha capa de aire seco a rentes da pel e repelen a auga, o que proporciona o illamento térmico.
  • Pelos da capa superior ou de cobertura. A capa superior consta de pelos máis longos, xeralmente máis bastos, con talos case rectos, que fan protrusión entre os pelos da capa inferior. Os extremos distais destes pelos orixinan a capa visible externamente da pelame da maioría dos animais con pelame ben desenvolvida. Esta capa mostra a pigmentación e brillo máis marcado, incluíndo os patróns de debuxo e coloración adaptados para a exhibición ou a camuflaxe. Tamén está adaptada a protexer da auga e bloquear a luz solar, protexendo así a capa inferior e a pel de factores externos como a chuvia e a luz ultravioleta. Moitos animais, como os gatos domésticos, poden ourizar os pelos desta capa comoparte da súa exhibición de ameaza cando son inquietados.

Os mamíferos con capas inferior e superior de pelo ben desenvolvidas tamén adoitan ter un gran número de pelos intermedios. Estes empezan o seu crecemento de forma similar aos pelos típicos da capa superior, pero cambian o seu modo de crcemento, xeralmente cando emerxeu menos da metade da lonxitude do pelo. O resto do crecemento é formando un pelo delgado e ondulado, similar ao pelo da capa inferior. En moitas especies de mamíferos, estes pelos comprenden a maior parte da súa pelame visible. A parte proximal destes pelos ten a mesma función que os pelos da capa inferior, mentres que a parte distal achega a función de protección contra a auga que teñen os pelos a capa superior, aínd que a súa porción basal delgada impide que poidan ser ourizados como os verdadeiros pelos da capa superior.

Pelame de auga xerada por computador.

As características modernas da pelaxe dos mamíferos crese que apareceron cos docodontos, Haramiyida e eutriconodontos, e os fósiles de Castorocauda, Megaconus e Spinolestes conservaron folículos compostos con pelos das dúas capas.

Mamíferos sen pelo

O pelo é unha das características definitorias dos mamíferos, pero varios grupos, especies ou razas teñen unha cantidade de pelo considerablemente reducida ou case ausente, polo que se denominan "espidos" ou "sen pelo".

Selección natural

Algúns mamíferos reduciron de forma natural a súa cantidade de pelo. Algúns mamíferos acuáticos ou semiacuáticos como os cetáceos ou hipopótamo evolucionaron cara a unha pel espida, presumiblemente para reducir a resistencia á auga. A rata-toupa espida tamén perdeu o pelo, quizais como unha adaptación ao seu estilo de vida subterráneo. Dous dos grandes mamíferos existentes, o elefante e o rinoceronte, teñen moi poucos pelos. O morcego espido case non ten pelos pero teñen curtos pelos bastos arredor do pescozo, nas súas dedas frontais, e arredor do saco da súa gorxa, xunto con pelos finos na cabeza e membrana da cola. A m aioría dos animais sen pelo non poden estar ao sol durante moito tempo ou permaneceren en zonas frías por tempo prolongado. [4]

Os seres humanos son a única especie de primates que evolucionaron experimentando unha significativa perda de pelo corporal. Isto pode deberse á perda da funcionalidade do pseudoxene KRTHAP1 (que axuda a producir queratina) na liñaxe humana hai uns 240.000 anos.[5] As mutacións no xene HR podn orixinar unha completa perda de pelo, aíndo que isto non é típico nos humanos.[6]

Selección artificial

Notas

  1. Definicións no Dicionario da Real Academia Galega e no Portal das Palabras para Pelaxe.
  2. Definicións no Dicionario da Real Academia Galega e no Portal das Palabras para Pelame.
  3. Definicións no Dicionario da Real Academia Galega e no Portal das Palabras para Pel.
  4. Thomson, Paul (2002). "Cheiromeles torquatus". Animal Diversity Web. Consultado o 29 October 2013. 
  5. Winter, H.; Langbein, L.; Krawczak, M.; Cooper, D. N.; Jave-Suarez, L. F.; Rogers, M. A.; Praetzel, S.; Heidt, P. J.; Schweizer, J. (2001). "Human type I hair keratin pseudogene phihHaA has functional orthologs in the chimpanzee and gorilla: Evidence for recent inactivation of the human gene after the Pan-Homo divergence". Human Genetics 108 (1): 37–42. PMID 11214905. doi:10.1007/s004390000439. 
  6. "Molecular evolution of HR, a gene that regulates the postnatal cycle of the hair follicle". Consultado o 2012-03-13. 

Véxase tamén

Outros artigos

Ligazóns externas