Linguas austronesias

As linguas austronesias son unha familia de linguas amplamente dispersos a través das illas do sueste de Asia e do Pacífico, con algunhas linguas faladas en Asia continental. O malgaxe é unha excepción, sendo falado en Madagascar. É un dos grupos de linguas maior do mundo, tanto en canto a número de linguas (1244 de acordo con Ethnologue) como en canto a extensión xeográfica (desde Madagascar ata a Illa de Pascua. O nome provén do grego austronesia que significa "illas do sur".

O descubrimento da familia precede ao das linguas indoeuropeas (establecida a partir do século XIX de forma certa). Desde 1706, o lingüista Hadrian Reland xa subliñara o parecido entre a lingua falada en Futuna, o malaio e o malgaxe, a partir do glosario recollido por Jacob Lle Maire en Futuna. A existencia dunha familia de linguas, que máis tarde será denominada austronesia, recoñécese definitivamente en Catalogo delle Lingue de Lorenzo Hervas y Panduro en 1784. En 1834, a familia, estendida ata a illa de Pascua, é bautizada como malaio-polinesia polo lingüista Wilhelm von Humboldt en Über die Kawi-Sprache auf der Insel Java (1836-1839). As linguas melanesias foron tratadas a parte durante longo tempo, en parte por prexuízos raciais, a pesar dos traballos do lingüista Otto Dempwolff (1920).

As linguas austronesias divídense en 10 ramas, nove das cales fálanse en Taiwán e algunhas illas próximas e que se agrupan dentro das linguas formosanas, sen relación co chinés. As ramas que permaneceron en Taiwán mostran grandes diferenzas entre si. A rama restante é a chamada malaio-polinesia que engloba a todas as demais linguas da familia. Esta rama subdivídese en dous grandes subgrupos: o grupo occidental cuns 300 millóns de falantes e o oriental con aproximadamente un millón de falantes.

A lingüística comparativa, apoiada por achados arqueolóxicos, localiza a orixe dos devanceiros lingüísticos da familia no suroeste da actual China desde onde emigraron cara a Taiwán.

Algúns lingüistas cren que a familia tai-kadai debería colocarse dentro dunha versión expandida da familia austronesia. Outros se decantan a favor dunha relación coa familia sino-tibetana. E finalmente outros propuxeron unha relación coas linguas afroasiáticas, formando unha superfamilia áustrica. Ningunha destas propostas gañouse a aceptación da comunidade científica.

As linguas malaio-polinesias tenden á reduplicación (repetición de todo ou parte dunha palabra) para expresar o plural e todas as linguas austronesias teñen unha entropía baixa, é dicir, os textos son bastante repetitivos en canto á frecuencia dos sons. A maioría non posúe grupos de consonantes (como [str] ou [mpl]) e ten un número de vogais pequeno, sendo cinco o máis común.

Algunhas das ramas e linguas máis importantes son:

• Linguas formosianas (linguas vernáculas de Taiwán non emparentadas co chinés, de chegada máis tardía á illa. En perigo de desaparición).
• Linguas malaio-polinesias.
  • Linguas malaio-polinesias occidentais.
    • Indonesio (35 millóns de falantes).
    • Xavanés (>80 millóns).
    • Malaio (7 a 18 millóns).
    • Malgaxe (10 millóns).
    • Tagalo (22 millóns).
    • Cebuano (18 millóns).
    • Chamorro.
    • Palauano.
  • Linguas malaio-polinesias centrais e orientais.
    • Linguas malaio-polinesias orientais.
      • Linguas de Halmahera-Sud e de Nova Guinea occidental.
      • Linguas oceánicas (antigamente subdivididas en linguas melanesias, linguas micronesias e linguas polinesias).
        • Linguas oceánicas de Nova Guinea setentrional e occidental e linguas meso-melanesias.
        • Linguas oceánicas orientais (rexións máis ao leste Nova Guinea e as illas Salomón, que comprenden todas as linguas de Vanuatu, Nova Caledonia, Rotuma, Fidxi, Micronesia e de Polinesia.
          • Drehu.
          • Fidxiano (337,000).
          • Gilbertense.
          • Maorí (100,000).
          • Tahitiano.