Marcelino Menéndez Pelayo

Marcelino Menéndez Pelayo

Marcelino Menéndez Pelayo, nado en Santander o 3 de novembro de 1856 e finado na mesma cidade o 19 de maio de 1912, foi un escritor, político e erudito español, consagrado fundamentalmente á historia das ideas, a crítica e historia da literatura española e hispanoamericana e a filoloxía hispánica en xeral, aínda que tamén cultivou a poesía, a tradución e a filosofía, irmán do escritor Enrique Menéndez Pelayo.

Biografía

Marcelino Menéndez Pelayo naceu o 3 de novembro de 1856 no municipio cántabro de Santander; fillo de Marcelino Menéndez Pintado, catedrático de Matemáticas no Instituto de Santander e alcalde da cidade durante o bienio progresista, e de María Jesús Pelayo e España. Tivo tres irmáns: Enrique, Jesusa e Agustín.

Estudou o bacharelato no Instituto Cantábrico da súa cidade natal, onde destacou pola súa boa memoria. Posteriormente, completou a súa formación na Universidade de Barcelona (1871-1873) con Manuel Milà i Fontanals, na de Madrid (1873), onde unha arbitrariedade académica do catedrático Nicolás Salmerón, que fixo repetir curso aos seus alumnos sen nin sequera habelos examinado, haberíalle de enemistar a matar co krausismo postkantiano e os hegelianos en xeral, e en Valladolid (1874), onde intimou co que sería o seu gran amigo, o conservador Gumersindo Laverde, que lle apartou do seu inicial liberalismo e orientoulle cara ao partido máis conservador, o dos chamados neocatólicos. Fixo unha viaxe de estudos a bibliotecas de Portugal, Italia, Francia, Bélxica e Holanda (1876-1877) e exerceu de catedrático da Universidade de Madrid (1878) tras pasar por un tribunal no que estaba outro gran culto e crítico, Juan Valera, a cuxo faladoiro nocturno, na súa casa, acudiría posteriormente.

Foi elixido membro da Real Academia Española (1880), deputado a Cortes (1884?1892), proposto para o Premio Nobel en 1905, membro da Real Academia da Historia en 1882, co discurso La historia considerada como obra poética. Nesta institución foi bibliotecario desde 1892 e director desde 1910. Entrou na Real Academia de Ciencias Morais e Políticas en 1889 e na Real Academia de Belas Artes de San Fernando en 1892. Finalmente, entre 1898 e ata a súa morte en 1912, foi director da Biblioteca Nacional de España, sucedendo no cargo a Manuel Tamayo e Baus.

Antes de morrer volveu ao liberalismo, aínda que ancorado en puntos de vista sólidamente cristiáns, e corrixiu moitos dos seus primitivos xuízos desfavorables sobre Gaspar Núñez de Arce ou Benito Pérez Galdós, que terminou por ser o seu amigo e ao que apoiou no seu acceso á Real Academia Española da Lingua.

Morreu na súa cidade natal, a cuxo municipio legou a súa rica biblioteca particular de corenta mil volumes. O seu paisano o cardeal Ángel Herrera Oria, quen se consideraba en certa medida o seu discípulo, resumiu o seu labor: «Consagrou a súa vida á súa patria. Quixo poñer á súa patria ao servizo de Deus».

Bibliografía

• La novela entre los latinos (Santander, 1875). Foi a súa tese doutoral.
• Estudios críticos sobre escritores montañeses. Telesforo Trueba y Cosío (Santander, 1876).
• Polémicas, indicaciones y proyectos sobre la ciencia española (Madrid, 1876).
• La ciencia española, 2ª edición refundida e aumentada (Madrid, 1887–1880).
• Horacio en España (Madrid, 1877, 2ª ed. 1885).
• Estudios poéticos (Madrid, 1878).
• Odas, epístolas y tragedias (Madrid, 1906).
• Traductores españoles de la Eneida (Madrid, 1879).
• Traductores de las Églogas y Geórgicas de Virgilio (Madrid, 1879).
• Historia de los heterodoxos españoles (Madrid, 1880–1882).
• Calderón y su teatro (Madrid, 1881).
• Dramas de Guillermo Shakespeare tradución (Barcelona, 1881).
• Obras completas de Marco Tulio Cicerón, tradución (Madrid, 1881–1884).
• Historia de las ideas estéticas en España (Madrid, 1883–1889).
• Estudios de crítica literaria (Madrid, 1884).
• Obras de Lope de Vega (1890–1902).
• Antología de poetas líricos castellanos desde la formación del idioma hasta nuestros días (1890–1908).
• Ensayos de crítica filosófica (Madrid, 1892).
• Antología de poetas hispano-americanos (1893–1895).
• Historia de la poesía hispano-americana (Madrid, 1911).
• Bibliografía hispano-latina clásica (Madrid, 1902).
• Orígenes de la novela (Madrid, 1905–1915).
• El doctor D. Manuel Milá y Fontanals. Semblanza literaria (Barcelona, 1908).
• Obras completas (iniciadas en 1911).
• «Biblioteca de traductores españoles», en Obras completas (Madrid: CSIC, 1952–1953).

Véxase tamén

Ligazóns externas

• Obras completas de Menéndez Pelayo en liña e descargable (en castelán)
• Sitio web consagrado a Menéndez Pelayo (en castelán)
• Biblioteca de Menéndez Pelayo (en castelán)
• Marcelino Menéndez Pelayo na BVMC (en castelán)