Indalecio Prieto: Diferenzas entre revisións

Na Galipedia, a Wikipedia en galego.
Explorar o historial de forma interactiva
← Edición máis vellaEdición máis nova →
Contido eliminado Contido engadido
VisualTexto wiki
Castelao (conversa | contribucións)
11.983 edicións
m "Agre" (galego) por "agrio" (castelán)
m Bot: Engado {{Control de autoridades}}; cambios estética
Liña 14: Liña 14:
'''Indalecio Prieto Tuero''', nado en [[Oviedo]] o [[30 de abril]] de [[1883]] e finado na [[Cidade de México]] o [[11 de febreiro]] de [[1962]], foi un [[política|político]] [[socialismo|socialista]] [[España|español]].
'''Indalecio Prieto Tuero''', nado en [[Oviedo]] o [[30 de abril]] de [[1883]] e finado na [[Cidade de México]] o [[11 de febreiro]] de [[1962]], foi un [[política|político]] [[socialismo|socialista]] [[España|español]].


==Traxectoria==
== Traxectoria ==
===Orixes===
=== Orixes ===
Aínda que nado en Oviedo, seu pai Andrés Prieto Alonso era funcionario do concello e súa nai Constancia Tuero era a súa segunda muller e antiga criada da familia, tras a morte de seu pai en [[1888]], arruinada e sen a axuda da familia de seu home Constancia foi vivir a [[Bilbao]] cos seus fillos, ao non poder costear a educación dos seus fillos, Indalecio e os seus irmáns estudaron nun centro relixioso protestante. Autodidacta, viuse obrigado a traballar desde moi novo nos máis diversos oficios para gañarse a vida. Iniciou a súa vida laboral como taquígrafo no xornal ''La Voz de Vizcaya''. Con catorce anos comezou a asistir ó Centro Obreiro de Bilbao, onde se relacionou cos socialistas, e ingresou en [[1899]] na ''Agrupación Socialista de Bilbao'', integrada no [[PSOE]]. Xa convertido en xornalista, empeza a traballar como redactor do xornal ''[[El Liberal]]'', do que co tempo chegaría a ser director e propietario, sendo o periódico portavoz das súas opinións políticas.
Aínda que nado en Oviedo, seu pai Andrés Prieto Alonso era funcionario do concello e súa nai Constancia Tuero era a súa segunda muller e antiga criada da familia, tras a morte de seu pai en [[1888]], arruinada e sen a axuda da familia de seu home Constancia foi vivir a [[Bilbao]] cos seus fillos, ao non poder costear a educación dos seus fillos, Indalecio e os seus irmáns estudaron nun centro relixioso protestante. Autodidacta, viuse obrigado a traballar desde moi novo nos máis diversos oficios para gañarse a vida. Iniciou a súa vida laboral como taquígrafo no xornal ''La Voz de Vizcaya''. Con catorce anos comezou a asistir ó Centro Obreiro de Bilbao, onde se relacionou cos socialistas, e ingresou en [[1899]] na ''Agrupación Socialista de Bilbao'', integrada no [[PSOE]]. Xa convertido en xornalista, empeza a traballar como redactor do xornal ''[[El Liberal]]'', do que co tempo chegaría a ser director e propietario, sendo o periódico portavoz das súas opinións políticas.


===Entrada na política===
=== Entrada na política ===
Como xornalista, na primeira década do século XX, Prieto convértese en figura destacada do socialismo no [[Comunidade Autónoma Vasca|País Vasco]]. Neste traballo aprendeu os recursos da oratoria que tan importantes foron na súa carreira política posterior. Foi fervente partidario da colaboración electoral cos republicanos, a través da que conseguiu os seus primeiros cargos públicos —deputado provincial por [[Biscaia]] en [[1911]]— para o que tivo que enfrontarse co núcleo socialista contrario, liderado por [[Facundo Perezagua]], ó que expulsou do partido en [[1914]]. Foi elixido concelleiro no Concello de Bilbao en [[1917]].
Como xornalista, na primeira década do século XX, Prieto convértese en figura destacada do socialismo no [[Comunidade Autónoma Vasca|País Vasco]]. Neste traballo aprendeu os recursos da oratoria que tan importantes foron na súa carreira política posterior. Foi fervente partidario da colaboración electoral cos republicanos, a través da que conseguiu os seus primeiros cargos públicos —deputado provincial por [[Biscaia]] en [[1911]]— para o que tivo que enfrontarse co núcleo socialista contrario, liderado por [[Facundo Perezagua]], ó que expulsou do partido en [[1914]]. Foi elixido concelleiro no Concello de Bilbao en [[1917]].


Liña 25: Liña 25:
Moi crítico coa actuación do goberno e do exército na [[Guerra do Rif|Guerra de Marrocos]], tivo frases moi duras nas Cortes con motivo do chamado [[Desastre de Annual]] de [[1921]], así como sobre a máis que probable, aínda que non probada, responsabilidade do rei [[Alfonso XIII]] na imprudente actuación militar do xeneral [[Fernández Silvestre]] nas operacións da zona da comandancia de [[Melilla]].
Moi crítico coa actuación do goberno e do exército na [[Guerra do Rif|Guerra de Marrocos]], tivo frases moi duras nas Cortes con motivo do chamado [[Desastre de Annual]] de [[1921]], así como sobre a máis que probable, aínda que non probada, responsabilidade do rei [[Alfonso XIII]] na imprudente actuación militar do xeneral [[Fernández Silvestre]] nas operacións da zona da comandancia de [[Melilla]].


===Dirixente do PSOE===
=== Dirixente do PSOE ===
A súa fama como parlamentario aumentou en paralelo á súa influencia no partido, entrando na Executiva do PSOE. Contrario á incorporación do partido á [[Terceira Internacional]], permaneceu no PSOE trala escisión do Partido Comunista en [[1921]] e [[1922]].
A súa fama como parlamentario aumentou en paralelo á súa influencia no partido, entrando na Executiva do PSOE. Contrario á incorporación do partido á [[Terceira Internacional]], permaneceu no PSOE trala escisión do Partido Comunista en [[1921]] e [[1922]].


Liña 32: Liña 32:
Ó final da ditadura tomou partido pola República como saída á crise do país, chegando a comparecer, a título persoal, ante a oposición de [[Julián Besteiro]], na formación do chamado [[Pacto de San Sebastián]] en agosto de [[1930]], formado por unha ampla coalición de partidos republicanos que se propuña acabar coa Monarquía. Porén, nesta cuestión si que contou co apoio da liderada por Largo Caballero, xa que este cría que a caída da Monarquía era o único camiño polo que, neses momentos, o socialismo podería acadar o poder.
Ó final da ditadura tomou partido pola República como saída á crise do país, chegando a comparecer, a título persoal, ante a oposición de [[Julián Besteiro]], na formación do chamado [[Pacto de San Sebastián]] en agosto de [[1930]], formado por unha ampla coalición de partidos republicanos que se propuña acabar coa Monarquía. Porén, nesta cuestión si que contou co apoio da liderada por Largo Caballero, xa que este cría que a caída da Monarquía era o único camiño polo que, neses momentos, o socialismo podería acadar o poder.


===A Segunda República===
=== A Segunda República ===


Proclamada a [[Segunda República Española]] o [[14 de abril]] de [[1931]], Prieto foi nomeado ministro de Facenda do Goberno provisional presidido por [[Niceto Alcalá-Zamora]], e participou nos primeiros gabinetes da República, ocupando as carteiras de Facenda entre abril e decembro de [[1931]], e Obras Públicas ata setembro de [[1933]], sendo Xefe de Estado Alcalá-Zamora e Xefe do Goberno [[Manuel Azaña]].
Proclamada a [[Segunda República Española]] o [[14 de abril]] de [[1931]], Prieto foi nomeado ministro de Facenda do Goberno provisional presidido por [[Niceto Alcalá-Zamora]], e participou nos primeiros gabinetes da República, ocupando as carteiras de Facenda entre abril e decembro de [[1931]], e Obras Públicas ata setembro de [[1933]], sendo Xefe de Estado Alcalá-Zamora e Xefe do Goberno [[Manuel Azaña]].
Liña 40: Liña 40:
Sendo ministro de Obras Públicas, continuou e ampliou a política de obras hidroeléctricas iniciadas na época de Primo de Rivera, así como un ambicioso plan de mellora de infraestruturas en Madrid, como o dos enlaces ferroviarios, a construción dunha nova estación en [[Estación de Chamartín|Chamartín]] e o túnel de enlace, baixo o chan de Madrid, entre esta estación e a de [[Estación de Atocha|Atocha]] (que a prensa opositora bautizou como ''Túnel de la Risa'', nome que persistiu ata hoxe), obras estas que non verían a luz ata moitos anos despois, como consecuencia da [[Guerra Civil]].
Sendo ministro de Obras Públicas, continuou e ampliou a política de obras hidroeléctricas iniciadas na época de Primo de Rivera, así como un ambicioso plan de mellora de infraestruturas en Madrid, como o dos enlaces ferroviarios, a construción dunha nova estación en [[Estación de Chamartín|Chamartín]] e o túnel de enlace, baixo o chan de Madrid, entre esta estación e a de [[Estación de Atocha|Atocha]] (que a prensa opositora bautizou como ''Túnel de la Risa'', nome que persistiu ata hoxe), obras estas que non verían a luz ata moitos anos despois, como consecuencia da [[Guerra Civil]].


===O golpe revolucionario de [[1934]]===
=== O golpe revolucionario de [[1934]] ===
A crise de setembro de [[1933]] provocou a saída dos socialistas do Goberno e que concorreran en solitario ás eleccións de novembro. A vitoria electoral do centro-dereita e a posibilidade de que a [[CEDA]] accedese ó poder orientaron ó socialismo español a preparar a [[Revolución de 1934|insurrección de outubro de 1934]], movemento no que Prieto tivo unha participación moi activa.<br />A súa propia opinión sobre o golpe revolucionario e a súa participación nel foi exposta publicamente con toda sinceridade anos despois nunha conferencia pronunciada en México e editada máis tarde nun libro da súa autoría:
A crise de setembro de [[1933]] provocou a saída dos socialistas do Goberno e que concorreran en solitario ás eleccións de novembro. A vitoria electoral do centro-dereita e a posibilidade de que a [[CEDA]] accedese ó poder orientaron ó socialismo español a preparar a [[Revolución de 1934|insurrección de outubro de 1934]], movemento no que Prieto tivo unha participación moi activa.<br />A súa propia opinión sobre o golpe revolucionario e a súa participación nel foi exposta publicamente con toda sinceridade anos despois nunha conferencia pronunciada en México e editada máis tarde nun libro da súa autoría:
{{Cita|Declárome culpable perante a miña consciencia, perante o Partido Socialista e perante España enteira, da miña participación naquel movemento revolucionario de outubre de [[1934]]. Declároo, coma culpa, coma pecado, non coma gloria. Estou exento de responsabilidade na xénese daquel movemento, mais téñoa plena na súa preparación e desenvolvemento. Por mandato da minoría socialista, houben eu de o anunciar francamente dende o meu escano do Parlamento. Por indicacións, houben de trazar no Teatro Pardiñas, o [[3 de febreiro]] de [[1934]], nunha conferencia que organizou a Xuventude Socialista, o que crin que debía ser o programa do movemento. E eu – algúns que me están a escoitar dende moi preto, saben a qué me refiro– aceptei misións que evitaron outros, porque tras elas asomaba, non só o risco de perder a liberdade, senón o máis doloroso de perder a honra. Porén, asuminas.
{{Cita|Declárome culpable perante a miña consciencia, perante o Partido Socialista e perante España enteira, da miña participación naquel movemento revolucionario de outubre de [[1934]]. Declároo, coma culpa, coma pecado, non coma gloria. Estou exento de responsabilidade na xénese daquel movemento, mais téñoa plena na súa preparación e desenvolvemento. Por mandato da minoría socialista, houben eu de o anunciar francamente dende o meu escano do Parlamento. Por indicacións, houben de trazar no Teatro Pardiñas, o [[3 de febreiro]] de [[1934]], nunha conferencia que organizou a Xuventude Socialista, o que crin que debía ser o programa do movemento. E eu – algúns que me están a escoitar dende moi preto, saben a qué me refiro– aceptei misións que evitaron outros, porque tras elas asomaba, non só o risco de perder a liberdade, senón o máis doloroso de perder a honra. Porén, asuminas.
Liña 47: Liña 47:
O fracaso do movemento revolucionario conduciuno novamente ó exilio, e abriu a brecha entre caballeristas e prietistas polo control do PSOE e a estratexia a seguir: Prieto representaba un punto de vista moderado dentro do partido e apoiaba a colaboración cos republicanos de esquerda para volver ó poder e como garantía de estabilidade das institucións republicanas. Por isto opúxose ás veleidades revolucionarias da esquerda do partido -reflectidas polo diario ''Claridad''- á radicalización das mocidades é á colaboración co [[PCE]] e a [[CNT]].
O fracaso do movemento revolucionario conduciuno novamente ó exilio, e abriu a brecha entre caballeristas e prietistas polo control do PSOE e a estratexia a seguir: Prieto representaba un punto de vista moderado dentro do partido e apoiaba a colaboración cos republicanos de esquerda para volver ó poder e como garantía de estabilidade das institucións republicanas. Por isto opúxose ás veleidades revolucionarias da esquerda do partido -reflectidas polo diario ''Claridad''- á radicalización das mocidades é á colaboración co [[PCE]] e a [[CNT]].


===A Guerra Civil===
=== A Guerra Civil ===
Prieto era un firme convencido de que a situación política e social de España en [[1936]] necesariamente desembocaría nunha guerra civil, e así escribiuno e publicouno en diversas ocasións ó longo da primavera dese ano.
Prieto era un firme convencido de que a situación política e social de España en [[1936]] necesariamente desembocaría nunha guerra civil, e así escribiuno e publicouno en diversas ocasións ó longo da primavera dese ano.


Liña 56: Liña 56:
Trala caída da Fronte Norte en outubro presenta a dimisión, que non lle é aceptada, aínda que en marzo de [[1938]], tralo derrube da fronte de [[Aragón]] e os seus enfrontamentos con Negrín e cos ministros comunistas, sae do goberno.
Trala caída da Fronte Norte en outubro presenta a dimisión, que non lle é aceptada, aínda que en marzo de [[1938]], tralo derrube da fronte de [[Aragón]] e os seus enfrontamentos con Negrín e cos ministros comunistas, sae do goberno.


===O exilio===
=== O exilio ===
Apártase da política activa o resto da guerra, aínda que acepta unha embaixada extraordinaria en varios países de sudamérica, onde lle sorprende a fin da guerra. Desde o seu exilio en [[México]] lidera a fracción maioritaria do Partido Socialista. En [[1939]] fúndase a [[Junta de Auxilio a los Republicanos Españoles]] (JARE), que ten por finalidade administrar os fondos de axuda ós exiliados republicanos e que Indalecio Prieto liderará. En [[1945]] entra a formar parte do goberno da [[República española no exilio|República no exilio]]. No congreso de Toulouse do PSOE en [[1946]] triunfaron as súas teses: condena de Negrín e a súa política, fervente anticomunismo, e colaboración cos monárquicos para restaurar a democracia en España. Porén, a consolidación do réxime [[Franquismo|franquista]] invalidou os seus proxectos e o levou a dimitir do seu posto da executiva en novembro de 1950. Morreu en México en [[1962]].
Apártase da política activa o resto da guerra, aínda que acepta unha embaixada extraordinaria en varios países de sudamérica, onde lle sorprende a fin da guerra. Desde o seu exilio en [[México]] lidera a fracción maioritaria do Partido Socialista. En [[1939]] fúndase a [[Junta de Auxilio a los Republicanos Españoles]] (JARE), que ten por finalidade administrar os fondos de axuda ós exiliados republicanos e que Indalecio Prieto liderará. En [[1945]] entra a formar parte do goberno da [[República española no exilio|República no exilio]]. No congreso de Toulouse do PSOE en [[1946]] triunfaron as súas teses: condena de Negrín e a súa política, fervente anticomunismo, e colaboración cos monárquicos para restaurar a democracia en España. Porén, a consolidación do réxime [[Franquismo|franquista]] invalidou os seus proxectos e o levou a dimitir do seu posto da executiva en novembro de 1950. Morreu en México en [[1962]].


De si mesmo dixo que se sentía "socialista a fuer de liberal".
De si mesmo dixo que se sentía "socialista a fuer de liberal".


==Obras==
== Obras ==
Durante a súa estancia en México escribiu varios libros, entre eles:
Durante a súa estancia en México escribiu varios libros, entre eles:


Liña 70: Liña 70:
{{Sucesión | título = [[PSOE|Presidente do PSOE]] | período = 1935 - 1948 | predecesor = [[Francisco Largo Caballero]] | sucesor = [[Trifón Gómez]] }}
{{Sucesión | título = [[PSOE|Presidente do PSOE]] | período = 1935 - 1948 | predecesor = [[Francisco Largo Caballero]] | sucesor = [[Trifón Gómez]] }}


==Notas==
== Notas ==
{{Listaref}}
{{Listaref}}


==Véxase tamén==
== Véxase tamén ==
{{Commonscat}}
{{Commonscat}}
===Bibliografía===
=== Bibliografía ===
* Indalecio Prieto: ''Discursos en América. Confesiones y rectificaciones''. Fundación Privada Indalecio Prieto, Editorial Planeta, Barcelona 1991
* Indalecio Prieto: ''Discursos en América. Confesiones y rectificaciones''. Fundación Privada Indalecio Prieto, Editorial Planeta, Barcelona 1991
* [[Julián Zugazagoitia]]: ''Guerra y visicitudes de los españoles''. Tusquets Editores. Barcelona. 2001 ISBN 84-8310-760-0
* [[Julián Zugazagoitia]]: ''Guerra y visicitudes de los españoles''. Tusquets Editores. Barcelona. 2001 ISBN 84-8310-760-0
Liña 83: Liña 83:


{{ORDENAR:Prieto Tuero, Indalecio}}
{{ORDENAR:Prieto Tuero, Indalecio}}
{{Control de autoridades}}

[[Categoría:Ministros de España]]
[[Categoría:Ministros de España]]
[[Categoría:Deputados nas Cortes da II República]]
[[Categoría:Deputados nas Cortes da II República]]

Revisión como estaba o 19 de novembro de 2015 ás 19:07

Infotaula de personaIndalecio Prieto Tuero
Biografía
Nacemento30 de abril de 1883 Editar o valor em Wikidata
Oviedo
Morte12 de febreiro de 1962 Editar o valor em Wikidata (78 anos)
Cidade de México
Causa da morteMorte natural Editar o valor em Wikidata (Infarto agudo de miocardio Editar o valor em Wikidata)
Cargos
Ministro de Facenda (1931)
Ministro de Obras Públicas (1933)
Datos persoais
ResidenciaCalle de Carranza, Madrid (en) Traducir Editar o valor em Wikidata
País de nacionalidadeEspaña Editar o valor em Wikidata
Ideoloxía políticaSocialismo liberal Editar o valor em Wikidata
Actividade
Lugar de traballo Madrid
Bilbao Editar o valor em Wikidata
OcupaciónPolítico e xornalista
Partido políticoPartido Socialista Obrero Español
Membro de
LinguaLingua castelá Editar o valor em Wikidata
Participou en
5 de outubro de 1934Folga xeral revolucionaria de 1934 Editar o valor em Wikidata
Sinatura
Editar o valor em Wikidata
Dialnet: 1624205

Indalecio Prieto Tuero, nado en Oviedo o 30 de abril de 1883 e finado na Cidade de México o 11 de febreiro de 1962, foi un político socialista español.

Traxectoria

Orixes

Aínda que nado en Oviedo, seu pai Andrés Prieto Alonso era funcionario do concello e súa nai Constancia Tuero era a súa segunda muller e antiga criada da familia, tras a morte de seu pai en 1888, arruinada e sen a axuda da familia de seu home Constancia foi vivir a Bilbao cos seus fillos, ao non poder costear a educación dos seus fillos, Indalecio e os seus irmáns estudaron nun centro relixioso protestante. Autodidacta, viuse obrigado a traballar desde moi novo nos máis diversos oficios para gañarse a vida. Iniciou a súa vida laboral como taquígrafo no xornal La Voz de Vizcaya. Con catorce anos comezou a asistir ó Centro Obreiro de Bilbao, onde se relacionou cos socialistas, e ingresou en 1899 na Agrupación Socialista de Bilbao, integrada no PSOE. Xa convertido en xornalista, empeza a traballar como redactor do xornal El Liberal, do que co tempo chegaría a ser director e propietario, sendo o periódico portavoz das súas opinións políticas.

Entrada na política

Como xornalista, na primeira década do século XX, Prieto convértese en figura destacada do socialismo no País Vasco. Neste traballo aprendeu os recursos da oratoria que tan importantes foron na súa carreira política posterior. Foi fervente partidario da colaboración electoral cos republicanos, a través da que conseguiu os seus primeiros cargos públicos —deputado provincial por Biscaia en 1911— para o que tivo que enfrontarse co núcleo socialista contrario, liderado por Facundo Perezagua, ó que expulsou do partido en 1914. Foi elixido concelleiro no Concello de Bilbao en 1917.

Este é un período marcado pola Primeira Guerra Mundial, na que España se mantivo neutral, o que reportou grandes beneficios á industria e ó comercio españois. Pero estes beneficios non se viron reflectidos nos salarios dos obreiros, polo que se foi xestando unha grande axitación social, que culminou o 13 de agosto de 1917 co comezo dunha folga xeral revolucionaria que, ante o temor da repetición en España dos feitos acaecidos en Rusia por esas datas, é reprimida duramente mediante a intervención do exército e a detención en Madrid do comité de folga. Prieto, involucrado como estaba na organización desta folga, foxe a Francia antes de ser detido e xa non volvería ata abril de 1918, despois de ser elixido deputado.

Moi crítico coa actuación do goberno e do exército na Guerra de Marrocos, tivo frases moi duras nas Cortes con motivo do chamado Desastre de Annual de 1921, así como sobre a máis que probable, aínda que non probada, responsabilidade do rei Alfonso XIII na imprudente actuación militar do xeneral Fernández Silvestre nas operacións da zona da comandancia de Melilla.

Dirixente do PSOE

A súa fama como parlamentario aumentou en paralelo á súa influencia no partido, entrando na Executiva do PSOE. Contrario á incorporación do partido á Terceira Internacional, permaneceu no PSOE trala escisión do Partido Comunista en 1921 e 1922.

Oposto á liña de Largo Caballero de colaboración do seu partido coa ditadura de Primo de Rivera, producíronse agres enfrontamentos entre ambos os dous, o que o levou a afastarse da dirección do partido. Neste sentido sempre representou á vertente máis política e parlamentaria do partido fronte ó radicalismo sindical de Largo Caballero.

Ó final da ditadura tomou partido pola República como saída á crise do país, chegando a comparecer, a título persoal, ante a oposición de Julián Besteiro, na formación do chamado Pacto de San Sebastián en agosto de 1930, formado por unha ampla coalición de partidos republicanos que se propuña acabar coa Monarquía. Porén, nesta cuestión si que contou co apoio da liderada por Largo Caballero, xa que este cría que a caída da Monarquía era o único camiño polo que, neses momentos, o socialismo podería acadar o poder.

A Segunda República

Proclamada a Segunda República Española o 14 de abril de 1931, Prieto foi nomeado ministro de Facenda do Goberno provisional presidido por Niceto Alcalá-Zamora, e participou nos primeiros gabinetes da República, ocupando as carteiras de Facenda entre abril e decembro de 1931, e Obras Públicas ata setembro de 1933, sendo Xefe de Estado Alcalá-Zamora e Xefe do Goberno Manuel Azaña.

Como ministro de Facenda asinou a entrega da Casa de Campo ó Concello de Madrid para uso e lecer dos veciños da vila, e tivo que facer fronte ás repercusións da crise internacional na economía española, manténdose nunha estrita ortodoxia liberal. Malia todo afrontou a oposición dos empresarios, que desconfiaban del, e a do Banco de España, que se resistía a unha maior intervención do Estado neste organismo.

Sendo ministro de Obras Públicas, continuou e ampliou a política de obras hidroeléctricas iniciadas na época de Primo de Rivera, así como un ambicioso plan de mellora de infraestruturas en Madrid, como o dos enlaces ferroviarios, a construción dunha nova estación en Chamartín e o túnel de enlace, baixo o chan de Madrid, entre esta estación e a de Atocha (que a prensa opositora bautizou como Túnel de la Risa, nome que persistiu ata hoxe), obras estas que non verían a luz ata moitos anos despois, como consecuencia da Guerra Civil.

O golpe revolucionario de 1934

A crise de setembro de 1933 provocou a saída dos socialistas do Goberno e que concorreran en solitario ás eleccións de novembro. A vitoria electoral do centro-dereita e a posibilidade de que a CEDA accedese ó poder orientaron ó socialismo español a preparar a insurrección de outubro de 1934, movemento no que Prieto tivo unha participación moi activa.
A súa propia opinión sobre o golpe revolucionario e a súa participación nel foi exposta publicamente con toda sinceridade anos despois nunha conferencia pronunciada en México e editada máis tarde nun libro da súa autoría:

Declárome culpable perante a miña consciencia, perante o Partido Socialista e perante España enteira, da miña participación naquel movemento revolucionario de outubre de 1934. Declároo, coma culpa, coma pecado, non coma gloria. Estou exento de responsabilidade na xénese daquel movemento, mais téñoa plena na súa preparación e desenvolvemento. Por mandato da minoría socialista, houben eu de o anunciar francamente dende o meu escano do Parlamento. Por indicacións, houben de trazar no Teatro Pardiñas, o 3 de febreiro de 1934, nunha conferencia que organizou a Xuventude Socialista, o que crin que debía ser o programa do movemento. E eu – algúns que me están a escoitar dende moi preto, saben a qué me refiro– aceptei misións que evitaron outros, porque tras elas asomaba, non só o risco de perder a liberdade, senón o máis doloroso de perder a honra. Porén, asuminas. [1]

O fracaso do movemento revolucionario conduciuno novamente ó exilio, e abriu a brecha entre caballeristas e prietistas polo control do PSOE e a estratexia a seguir: Prieto representaba un punto de vista moderado dentro do partido e apoiaba a colaboración cos republicanos de esquerda para volver ó poder e como garantía de estabilidade das institucións republicanas. Por isto opúxose ás veleidades revolucionarias da esquerda do partido -reflectidas polo diario Claridad- á radicalización das mocidades é á colaboración co PCE e a CNT.

A Guerra Civil

Prieto era un firme convencido de que a situación política e social de España en 1936 necesariamente desembocaría nunha guerra civil, e así escribiuno e publicouno en diversas ocasións ó longo da primavera dese ano.

Ó pouco de iniciarse a guerra, en setembro de 1936, trala caída de Talavera de la Reina, Largo Caballero convértese en Presidente do Goberno, sendo nomeado Prieto ministro de Mariña e Aire.

Tralos sucesos revolucionarios de maio de 1937 en Barcelona, cae o gabinete de Largo Caballero e forma goberno Juan Negrín, en principio afín á súa política, sendo Prieto designado ministro de Defensa Nacional, aínda que era consciente (se ben non o dicía) de que a guerra non se podía gañar ó carecer a República do apoio das potencias democráticas estranxeiras (durante o seu ministerio o acceso marítimo para os subministros soviéticos quedou cortado polos ataques dos submarinos italianos, e a fronteira francesa estaba pechada).

Trala caída da Fronte Norte en outubro presenta a dimisión, que non lle é aceptada, aínda que en marzo de 1938, tralo derrube da fronte de Aragón e os seus enfrontamentos con Negrín e cos ministros comunistas, sae do goberno.

O exilio

Apártase da política activa o resto da guerra, aínda que acepta unha embaixada extraordinaria en varios países de sudamérica, onde lle sorprende a fin da guerra. Desde o seu exilio en México lidera a fracción maioritaria do Partido Socialista. En 1939 fúndase a Junta de Auxilio a los Republicanos Españoles (JARE), que ten por finalidade administrar os fondos de axuda ós exiliados republicanos e que Indalecio Prieto liderará. En 1945 entra a formar parte do goberno da República no exilio. No congreso de Toulouse do PSOE en 1946 triunfaron as súas teses: condena de Negrín e a súa política, fervente anticomunismo, e colaboración cos monárquicos para restaurar a democracia en España. Porén, a consolidación do réxime franquista invalidou os seus proxectos e o levou a dimitir do seu posto da executiva en novembro de 1950. Morreu en México en 1962.

De si mesmo dixo que se sentía "socialista a fuer de liberal".

Obras

Durante a súa estancia en México escribiu varios libros, entre eles:

  • Palabras al viento (1942)
  • Discursos en América (1944)
  • Cartas a un escultor: pequeños detalles de grandes sucesos (1962).
Predecesor:
Francisco Largo Caballero 		Presidente do PSOE
1935 - 1948 		Sucesor:
Trifón Gómez

Notas

  1. ↑ Indalecio Prieto, Discursos en América. Confesiones y rectificaciones. Editorial Planeta, Barcelona 1991, páxinas. 112 e 113.

Véxase tamén

Bibliografía


Traído desde «https://gl.wikipedia.org/w/index.php?title=Indalecio_Prieto&oldid=3708997»