Mosteiro de San Salvador de Celanova: Diferenzas entre revisións

Na Galipedia, a Wikipedia en galego.
Explorar o historial de forma interactiva
← Edición máis vellaEdición máis nova →
Contido eliminado Contido engadido
VisualTexto wiki
Elisardojm (conversa | contribucións)
102.538 edicións
Elisardojm (conversa | contribucións)
102.538 edicións
arranxiño
Liña 59: Liña 59:
Após un período de decadencia, en [[1506]] sumouse á Congregación de San Bieito de [[Valladolid]], co que recuperou certo esplendor, e deste modo comeza unha nova etapa, que lle concede maior esplendor.<ref name=ourense/> A importancia do mosteiro foi medrando co tempo e no [[século XVI]] o mesmo [[Carlos I de España|Carlos I]] pensou na idea de retirarse a este mosteiro, aínda que prefireu [[Mosteiro de Yuste|Yuste]] pola climatoloxía máis benigna.<ref name=maxia/> A importancia do mosteiro durante os séculos XVII e XVIII, así como o seu poder económico e social, quedaron reflectidos nas reformas que o mosteiro levaba a cabo co paso dos anos, chegándose a reconstruir todo o mosteiro.<ref name=ourense/>
Após un período de decadencia, en [[1506]] sumouse á Congregación de San Bieito de [[Valladolid]], co que recuperou certo esplendor, e deste modo comeza unha nova etapa, que lle concede maior esplendor.<ref name=ourense/> A importancia do mosteiro foi medrando co tempo e no [[século XVI]] o mesmo [[Carlos I de España|Carlos I]] pensou na idea de retirarse a este mosteiro, aínda que prefireu [[Mosteiro de Yuste|Yuste]] pola climatoloxía máis benigna.<ref name=maxia/> A importancia do mosteiro durante os séculos XVII e XVIII, así como o seu poder económico e social, quedaron reflectidos nas reformas que o mosteiro levaba a cabo co paso dos anos, chegándose a reconstruir todo o mosteiro.<ref name=ourense/>


No [[século XIX ]] prodúcese a [[desamortización]], e isto supuxo o abandono do mosteiro como ocorreu con outros moitos outros. O concello pasou a ser o propietario das instalacións e a igrexa monacal pasou a ser templo parroquial honrando a San Rosendo. A igrexa construíuse no século XVI, comezándose en [[1653]] e rematándose no ano [[1687]]. Pode ser considerado como un exemplo de transición do Barroco o Renacemento.<ref name=magia/><ref name=orense/> O resto das instalacións pasaron a propiedade de institucións públicas, que as utilizaron para diversas actividades. De feito, os [[Escolapios]], tiveron unha escola e adicáronse alí á ensinanza, ata [[1929]]. Despois nas instalacións estiveron durante breves períodos de tempo: Augustiños, Salesianos e incluso a Cidade dos Muchachos.<ref name=orense/>
No [[século XIX ]] prodúcese a [[desamortización]], e isto supuxo o abandono do mosteiro como ocorreu con outros moitos outros. O concello pasou a ser o propietario das instalacións e a igrexa monacal pasou a ser templo parroquial honrando a San Rosendo. A igrexa construíuse no século XVI, comezándose en [[1653]] e rematándose no ano [[1687]]. Pode ser considerado como un exemplo de transición do Barroco o Renacemento.<ref name=maxia/><ref name=orense/> O resto das instalacións pasaron a propiedade de institucións públicas, que as utilizaron para diversas actividades. De feito, os [[Escolapios]], tiveron unha escola e adicáronse alí á ensinanza, ata [[1929]]. Despois nas instalacións estiveron durante breves períodos de tempo: Augustiños, Salesianos e incluso a Cidade dos Muchachos.<ref name=orense/>


Na actualidade, tras unha remodelación que lle valeu o premio Europa Nostra,<ref name=orense/><ref name=paxinas/> as instalacións monacais utilízanse para albergar diferentes institucións municipais e rexionais, como o propio concello, a biblioteca, un instituto de secundaria, a oficina de turismo ou o Servizo Galego de Colocación.<ref name=magia/>
Na actualidade, tras unha remodelación que lle valeu o premio Europa Nostra,<ref name=orense/><ref name=paxinas/> as instalacións monacais utilízanse para albergar diferentes institucións municipais e rexionais, como o propio concello, a biblioteca, un instituto de secundaria, a oficina de turismo ou o Servizo Galego de Colocación.<ref name=maxia/>


== Descrición ==
== Descrición ==

Revisión como estaba o 24 de agosto de 2015 ás 09:16

Mosteiro de San Salvador de Celanova
Fachada do mosteiro.
Datos xerais
PaísEspaña
LocalizaciónCelanova
Coordenadas42°09′6.55″N 07°57′24.85″O / 42.1518194, -7.9569028Coordenadas: 42°09′6.55″N 07°57′24.85″O / 42.1518194, -7.9569028
CatalogaciónBen de Interese Cultural
Culto
CultoIgrexa Católica
Arquitectura
EstiloPrerrománico - Románico - Renacentista – Barroco
IdentificadorRI-51-0000782
San Salvador de Celanova en Galicia
San Salvador de Celanova
San Salvador de Celanova
Localización.
[ editar datos en Wikidata ]

San Salvador de Celanova é un mosteiro medieval beneditino fundado por San Rosendo a mediados do século IX en Celanova.[1]

Foi declarado Monumento Nacional en 1931 e premio Europa Nostra no ano 1984.[2]

Situación

O Mosteiro de San Salvador sitúase no concello de Celanova, no centro da mesma localidade pertencente á Comarca da Terra de Celanova, na provincia de Ourense. Dista só 26 quilómetros da capital.[1]

Historia

Fachada leste do mosteiro.

Arredor do ano 937, San Rosendo construíu un cenobio na aldea de Vilar, nuns terreos propiedade do seu irmán, o conde Froila Gutiérrez[1]. Segundo conta a tradición, o mozo Rosendo recibiu en sonos unha revelación pola cal debía fundar no lugar de Vilar, actual Celanova, un cenobio. Segundo a lenda, San Rosendo subiu a un monte preto a Celanova, lanzou desde alí unha pedra, e no lugar onde caeu a pedra foi onde o Santo levantou o cenobio.[2]

San Rosendo foi bispo de Mondoñedo e de Iria, e Ordoño III nomeouno vicerrei de Galiza, mais retirouse ao pouco a este cenobio, onde foi o seu segundo abade até a súa morte o 1 de marzo de 977. O seu primeiro abade foi Franquila, que fora fundador do Mosteiro de Santo Estevo de Ribas de Sil, de onde provirían os monxes para a nova comunidade. Trala súa morte no ano 955 sucedeuno no cargo San Rosendo.[3] Deste primitivo mosteiro só queda a pequena capela de San Miguel, situada no que debeu ser anteriormente unha capela adicada a San Martín.[4]

Foi bendicida o 25 de setembro do ano 942. Atrás quedaban cinco anos de traballos.[3]

O lugar medrou arredor do mosteiro e acabaríase convertendo na actual Celanova. O abade ostentaba, entre outros, os títulos de conde de Bande e marqués de Torre de Sande, nomeaba xuíces e alcaldes en máis de 50 localidades e tiña asento reservado na catedral de Ourense.[5]

Após un período de decadencia, en 1506 sumouse á Congregación de San Bieito de Valladolid, co que recuperou certo esplendor, e deste modo comeza unha nova etapa, que lle concede maior esplendor.[5] A importancia do mosteiro foi medrando co tempo e no século XVI o mesmo Carlos I pensou na idea de retirarse a este mosteiro, aínda que prefireu Yuste pola climatoloxía máis benigna.[4] A importancia do mosteiro durante os séculos XVII e XVIII, así como o seu poder económico e social, quedaron reflectidos nas reformas que o mosteiro levaba a cabo co paso dos anos, chegándose a reconstruir todo o mosteiro.[5]

No século XIX prodúcese a desamortización, e isto supuxo o abandono do mosteiro como ocorreu con outros moitos outros. O concello pasou a ser o propietario das instalacións e a igrexa monacal pasou a ser templo parroquial honrando a San Rosendo. A igrexa construíuse no século XVI, comezándose en 1653 e rematándose no ano 1687. Pode ser considerado como un exemplo de transición do Barroco o Renacemento.[4][6] O resto das instalacións pasaron a propiedade de institucións públicas, que as utilizaron para diversas actividades. De feito, os Escolapios, tiveron unha escola e adicáronse alí á ensinanza, ata 1929. Despois nas instalacións estiveron durante breves períodos de tempo: Augustiños, Salesianos e incluso a Cidade dos Muchachos.[6]

Na actualidade, tras unha remodelación que lle valeu o premio Europa Nostra,[6][7] as instalacións monacais utilízanse para albergar diferentes institucións municipais e rexionais, como o propio concello, a biblioteca, un instituto de secundaria, a oficina de turismo ou o Servizo Galego de Colocación.[4]

Descrición

No mosteiro realizáronse importantes obras no século XVII. Naquel entón contaba cun templo medieval pegado ao claustro renacentista.

Planta.

A Capela de San Miguel

Capela prerrománica de San Miguel.
Artigo principal: San Miguel de Celanova.

Da época da fundación só resta, na horta, unha pequena capela prerrománica de influencia mozárabe consagrada a San Miguel (coñecida como Capela de San Miguel), única no seu estilo en Galicia. Ergueuna San Rosendo como santuario-oratorio dedicado ao seu irmán. Ocupa 22 m², con seis de altura. A nave é de planta rectangular; o cruceiro está cuberto por unha bóveda de aresta e a ábsida é circular no interior e cadrada no exterior. Os tres espazos sepáranse mediante arcos de ferradura.

Segundo o investigador da Universidade de Vigo Roberto Vázquez Rozas a capela foi construída segundo as proporcións matemáticas de Euclides[8].

O templo consta de tres espazos: a nave, o espazo central e a ábsida. O módulo central ten 3,836 metros de longo, o duplo da lonxitude do rectángulo da ábsida (1,915 m 2,31 de ancho). Estas proporcións están relacionadas coas medidas árabes, que posiblemente determinaron o tamaño da edificación. Así, na capela aparece a relación de proporción de 6, 9 e 12 pés árabes na ábsida, a nave e o espazo cadrado central. Isto responde aos principios da sección áurea expostos por Euclides cara ao século III a. C.

As fachadas

As fachadas principais do mosteiro e da igrexa están en liña, cando o habitual é que se coloquen en ángulo recto. Dan para a Praza Maior, na que se colocou unha fonte procedente do claustro das Procesións, onde se erguera en 1580 imitando a fonte da praza da Ferrería de Pontevedra.

A fachada principal do mosteiro conta cunha portada na dereita. Nela, o primeiro corpo ocúpao unha porta alintelada flanqueada por dous pares de columnas de capiteis dóricos, o segundo unha porta acristalada con tímpano e un balcón con varanda de ferro forxado e o terceiro un frontón curvo cun escudo.

A igrexa

Cúpula.

A fachada da igrexa, barroca, foi rematada en 1653, aínda que sufriu algunhas modificacións no século seguinte. Atópase próxima a unha torre, a dos Abades, obra iniciada no século XVI e rematada con elementos típicos barrocos. A porta principal está presidida por San Bieito, flanqueado por San Torcuato e San Rosendo, colocados estes últimos entre dous pares de columnas con capiteis corintios; San Bieito ten unha pedra na man. No corpo intermedio hai unha ventá moi grande e o superior culmínase cunha peineta co escudo abacial, rodeado por oito pináculos barrocos. O conxunto tende á horizontalidade.

A planta da igrexa é de cruz latina (cun formato rectangular) con tres naves e foi deseñada por Melchor de Velasco en 1661 que asina un contrato coa comunidade beneditina polo que levantou a igrexa aproveitando a fachada recentemente rematada. A nave central cóbrese cun artesoado pétreo. Unha balconada percorre todo o beirado, que se apoia sobre grandes pilastras. O presbiterio rectangular entre sacristías e o cruceiro cuberto por unha cúpula resalta os seus elementos clasicistas. O conxunto non foi rematado por Melchor Velasco xa que as obras dilatáronse no tempo, e foi Pedro de Monteagudo o que traballou no seu acabado desde 1672, pertencendo a cúpula (1682-1684) a este último período.

A igrexa consagrouse polo ano 1687.

Coro.

O retablo barroco da capela maior é de 1697 e foi obra de Francisco Castro Canseco e algúns datos falan da continuación da obra por parte do seu taller trala súa morte, unindo o seu traballo co barroco compostelán tardío tomando como referencia as obras que se estaban a realizar no mosteiro de San Martiño Pinario. Deste xeito pódense atopar paralelismos (uso de estípites e o tratamento do remate dos laterais) nos retablos laterais dedicados a Santa Escolástica e Santa Xertrude. Isto fai pensar nunha cronoloxía tardía para esta parte da obra, posiblemente de tempos no que frei Plácido Iglesias foi mestre de obras do mosteiro. Noutros retablos como o de San Rosendo, montado no ano 1718 consta o traballo de Frei Primitivo.

O templo conta tamén cun cadeirado plateresca de finais do XV no coro alto, adornado con figuras de misericordias, algunhas delas choqueiras ou procaces. O coro baixo, de principios do XVII, cara a 1715 a 1720, é obra tamén de Francisco de Castro Canseco, aínda que hai autores que sosteñen a obra de outros autores e a participación de Castro Canseco só cara ao final da obra, polo que se fala da convivencia de dous estilos. Conta con 38 cadeiras na altura superior e 28 na inferior. Nos sitiais da parte baixa relátanse as vidas de San Bieito (no lado da epístola) e a de San Rosendo (na do evanxeo). Nos respaldos están tallados santos da Orde Beneditina (nos superiores) e escenas da vida do mosteiro (nos inferiores). Os seus lados longos únense por medio dunha fronte aberta por medio dun arco de medio punto que orixinariamente permitiría a contemplación directa do altar maior desde os pés da igrexa.

No ano 1735 a comunidade contratou a un reixeiro ourensán, Rodrigo Díaz de Lombán a realización de dúas reixas que pechan o coro.

Ficheiro:Claustro procesional Mosteiro Celanova.jpg
Claustro procesional.

Os claustros

Galería do claustro procesional, Detalle das bóvedas de crucería.

No interior hai dous claustros:

O claustro Vello ou claustro das Procesións ten planta cadrada e é obra de Frei Juan de Badajoz. O seu corpo inferior, de estilo renacentista. Comezouse a súa construción cara ao ano 1550 e rematouse no ano 1594. Apóiase sobre vinte e catro arcos semicirculares e está cuberto por bóvedas de crucería no desenvolvemento e por bóvedas estreladas nas esquinas. O corpo superior, barroco, foi remodelado no XVIII obra do mestre de obras frei Plácido Iglesias, que decora as placas con formas cilíndricas, acios de froitos e volutas e gárgolas nos seus balcóns. As ménsulas nas que pousan as nervaduras da bóvedas decóranse con bustos de Carlos V, Filipe II, Xoán de Austria e outros.

O claustro Novo ou do Poleiro, neoclásico, foi construído a finais do XVII ou comezos do XVIII e conta cun grande balcón corrido montado sobre grandes ménsulas que serve de lugar de aceso ás celas que se atopan nese nivel, ao que lle debe o seu alcume.

Estado actual

A súa situación privilexiada no centro da vila de Celanova fixo que este mosteiro fose reempregado trala exclaustración para fins civís. Na actualidade é a sede da Reitoral, o Concello, o Xulgado, a Biblioteca, o instituto de educación secundaria e outras dependencias oficiais.

Notas

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 Ficha en Turgalicia
  2. ↑ 2,0 2,1 Páxina sobre Celanova na Revista Ibérica (en castelán)
  3. ↑ 3,0 3,1 Páxina do mosteiro na web Terra de Celanova (en castelán)
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 Páxina na web Galicia Máxica
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 Páxina de Turismo Ourense (en castelán)
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 Erro no código da cita: Etiqueta <ref> non válida; non se forneceu texto para as referencias de nome orense
  7. ↑ Erro no código da cita: Etiqueta <ref> non válida; non se forneceu texto para as referencias de nome paxinas
  8. ↑ "Descobren que a capela de Celanova segue a xeometría de Euclides", La Voz de Galicia, 3 de agosto de 2009.

Véxase tamén

Bibliografía

  • San Salvador de Celanova. Varios autores. Edilesa 2001.
  • El monacato gallego en la edad media. Freire Camaniel, José. A Coruña: Funadación Pedro Barrié de la Maza. 1998.
  • El Monasterio de Celanova. Hipólito de Sa Bravo.Editorial Everest.
  • Crónica y guía del Monasterio de Celanova. Alfredo Cid Rumbao. Editorial La Región.
  • Historia de los Monasterios y Prioratos anejos a Celanova. Fray Benito De La Cueva. Granada 1991.
  • Mosteiros de Galicia na idade media. Pérez Rodríguez, Fco. Javier. Ourense: Deputación Provincial de Ourense 2008.

Outros artigos

Ligazóns externas

Traído desde «https://gl.wikipedia.org/w/index.php?title=Mosteiro_de_San_Salvador_de_Celanova&oldid=3633998»