Seattle: Diferenzas entre revisións

Na Galipedia, a Wikipedia en galego.
Contido eliminado Contido engadido
pronuncia
Sen resumo de edición
Liña 1: Liña 1:
{{Fusión|Seattle}}
{{Cidade dos EUA
A '''historia urbana de [[Seattle]]''' deu comezo coa chegada dunhas partidas de pioneiros a terras, as que arrodean a baía Elliott na enseada Puget Sound, habitadas polo home dende milenios, que no tempo da arribada dos occidentais poboaban indíxenas da tribo Duwamish nunhas 17 aldeas espalladas pola zona <ref> ''Mapa da Baía Elliott con algunhas das aldeas nativas: Alki ("Fat Nose") e Jijilaetch a carón da península onde asentouse Duwamps'' [http://seattletimes.nwsource.com/news/local/seattle_history/maps/seattle1851_map.html]</ref>.
| nome = <big>Seattle</big>
| nome 2 = Cidade de Seattle
| imaxe_bandeira = Sen bandeira.svg
| imaxe_escudo = Official Seal of Seattle.jpg
| bandeira =
| escudo =
| mapa = Seattle in King County.png
| tamaño_mapa = 300px
| pé_mapa =Localización de Seattle no Condado de King e no estado de Washington
| alcume = The Emerald City, Rain City, Jet City, Gateway to Alaska, Queen City
| estado = [[Estado de Washington|Washington]]
| condado = [[Condado de King, Washington|King]]
| superficie = 369,2
| superficie_auga = 152
| %_de_auga =
| superficie_terra = 217,2
| %_de_terra =
| poboación = 620.778
| poboación_ano = 2011
| poboación_posto = 22
| área_metropolitana =
| densidade = 2.858
| xentilicio = seattleite
| altitude = 0-158
| fundación =
| foto = Downtown Seattle from Kerry Park.jpg
| tamaño_foto = 300px
| pé_foto = Horizonte de Seattle
| alcalde = [[Michael McGinn]]
| sitio web = http://www.seattle.gov
}}
'''Seattle''' ({{Audio|En-us-Seattle.ogg| [siˈætə]}}) é a cidade máis grande do noroeste dos [[Estados Unidos de América|Estados Unidos]]. Fundada en [[1853]], a cidade está localizada no [[estado de Washington]], na rexión de Puget Sound, a 182 quilómetros da fronteira con [[Canadá]]. En 2007 tiña unha poboación de 594,210 habitantes e na súa area metropolitana vivían 3.263.497 persoas.


==Fundación==
Seattle é un centro comercial, cultural e de tecnoloxía avanzada para o noroeste do Pacífico estadounidense e unha das principais cidades portuarias para o comercio transpacífico e europeo. A zona metropolitana de Seattle está arrodeada por montañas e corpos de auga.
[[Ficheiro:Plan of Seattle 1855-6.jpg|miniatura|150px|Mapa dos comezos, 1855.]]
[[Ficheiro:General history, Alaska Yukon Pacific Exposition, fully illustrated - meet me in Seattle 1909 - Page 70.jpg|miniatura|200px|esquerda|Vista de Seattle en 1856.]]
Concretamente foi en [[1851]] cun primeiro asentamento en Alki Point (na outra beira da baía Elliott, a uns 10km ao oeste do centro actual). Ao ano seguinte a maioría dos colonos trasladáronse á máis protexida beira leste e fundaron o asentamento de ''Duwamps''. En 1853 foi renomeado '''Seattle''' (polo xefe Sealth dos duwamish) cando os lotes catastrais foron oficiais <ref> ''Mapas dos inicios de Seattle'' [https://archive.is/20120726210752/pauldorpat.com/wp-content/uploads/2009/05/wa-montage5-blog.jpg]</ref>.


En principio nun promontorio que coa marea alta quedaba illado, cun peirao (Yesler) no norte e arrodeado de interminables bosques, a industria da madeira foi a que deu pulo ó primeiro crecemento <ref> ''Detalle do mapa de 1856 co trazado futuro da cidade superposto: o peirao Yesler no comezo da Yesler Way, que coa Primeira Avenida serán as arterias principais'' [https://archive.is/20120711181123/m.localguides.com/site/home/apk/archive/klse/hrs/hrs1-1.gif]</ref>. Pronto os lotes foron vendidos e recheado o terreo intermareal <ref> ''Mapa de Seattle en 1875'' [https://archive.is/20120720175414/pauldorpat.com/wp-content/uploads/2009/05/wa-mont6-blogweb.jpg]</ref><ref> ''Vista de Seattle dende a baía, 1875'' [https://archive.is/20120715111851/pauldorpat.com/wp-content/uploads/2009/05/waterfront-sketch-c1875-web.jpg]</ref> iniciando un proceso de ganancia de terreos á baía que será constante no futuro.
==Historia==
Ver ''[[Historia urbana de Seattle]]''.


==Gran Incendio de 1889 e reconstrución==
==Véxase tamén==
[[Ficheiro:Bird's-eye View of Seattle, Washington Territory.jpg|miniatura|200px|esquerda|Vista de paxaro de Seattle, 1884.]]
{{Cidades con máis poboación dos Estados Unidos}}
En 1889 un gran incendio destruíu o centro da vila. Porén a súa puxanza era tal que nun ano fora reconstruído por un aínda maior e mellor (en ladrillo e pedra arredor de Pioneer Square) <ref> ''Mapa de Seattle en 1891 co crecemento trala reconstrución'' [http://seattletimes.nwsource.com/news/local/seattle_history/articles/covermap01.html]</ref>; que a poboación case que duplicárase (de 25.000 habitantes a 43.000, converténdose na maior do [[estado de Washington]]) polo grande afluxo de traballadores para a reconstrución; e que ademais un sistema de parques e bulevares (plan do estudio do prestixioso paisaxista [[Olmsted]], 1903; tamén elaborou o da Feira Mundial de 1909) fora implementado.
{{wikiquote|Seattle}}


Poucos anos despois, a febre do ouro de [[Alasca]] (1896) converteu ao porto de Seattle na base de aprovisionamento e partida, facendo da cidade un nu de comunicacións (ferrocarril tamén nestes anos) e incrementando novamente a súa poboación pola masiva inmigración (orientais e europeos a converten en cosmopolita). Coma consecuencia a partir de 1905 houbo un estoupido inmobiliario na que xa deveu a urbe líder do noroeste do país <ref> ''Mapa de Seattle en 1909'' [https://archive.is/20120713022944/m.localguides.com/site/home/apk/archive/klse/hrs/hrs4d-2.gif]</ref>.
[[Categoría:Cidades de Washington]]

==Desmontes e recheos==
[[Ficheiro:Map of Seattle landfills, regrades, and cuts as of 1996.jpg|200px|miniatura]]
A topografía complicada de Seattle, entre a baía e o Lago Washington, con numerosos outeiros e brazos de auga obstaculizaba a expansión urbana. Un gran plan de desmontes (''regrades'') e recheos complementarios levouse a cabo nas primeiras décadas do [[século XX]] reconfigurando a xeografía da vila. A fronte costeira co malecón (despois Alaskan Way) e peiraos do porto ampliouse sobor de todo co recheo do fondo da baía (por onde entrou o ferrocarril) ata a foz do río Duwamish onde creouse unha illa artificial (a industrial Harbor Island, 1909).

Sobor destes novos terreos gañados ao mar cimentouse o apoxeo da industria dos estaleiros no tempo da [[Primeira Guerra Mundial]]. Un gran plan para un moderno desenrolo metropolitano (Plan Bogue ,1911 <ref> ''Plan de Virgil Bogue para Seattle, 1911'' [http://seattletimes.nwsource.com/news/local/seattle_history/articles/covermap05.html]</ref>) foi desgraciadamente rechazado en axustada votación, aínda que moitas das suas propostas foran retomadas co tempo (centro cívico no Denny Hill Regrade e sistema de transporte público).

==Seattle contemporánea==
Trala [[gran depresión]] (cando perdeu a puxanza portuaria en beneficio dos [[Os Ánxeles|Ánxeles]]), dende a [[Segunda Guerra Mundial]] a [[industria aeronáutica]] primeiro (da man de [[Boeing]]) e a [[informática]] despois ([[Microsoft]]) teñen levado a Seattle a se manteres coma unha das metrópoles máis desenvolvidas dos [[Estados Unidos de América|Estados Unidos]].

As grandes infraestructuras (anel de autopistas <ref> ''Mapa de Seattle, 1966'' [http://farm5.static.flickr.com/4083/5069068935_6f1ccbe508.jpg]</ref>, monorrail elevado) nos sesenta acompañaron o primeiro pulo e unha nova Feira Mundial o celebrou (1962, co Space Needle coma icono do ''skyline'' da vila).
[[Ficheiro:Seattle pano stitch fir0002.jpg|600px|miniatura|De esquerda a dereita: Space Needle; rañaceos do ''downtown''; a pequena Torre Smith, primeiro rañaceos (1914) da cidade a carón de Yesler Way e Pioneer Square; os recheos portuarios e Harbor Island]]

==Notas==
{{Listaref}}

[[Categoría:Historia de cidades]]

Revisión como estaba o 16 de maio de 2015 ás 08:10

A historia urbana de Seattle deu comezo coa chegada dunhas partidas de pioneiros a terras, as que arrodean a baía Elliott na enseada Puget Sound, habitadas polo home dende milenios, que no tempo da arribada dos occidentais poboaban indíxenas da tribo Duwamish nunhas 17 aldeas espalladas pola zona [1].

Fundación

Mapa dos comezos, 1855.
Vista de Seattle en 1856.

Concretamente foi en 1851 cun primeiro asentamento en Alki Point (na outra beira da baía Elliott, a uns 10km ao oeste do centro actual). Ao ano seguinte a maioría dos colonos trasladáronse á máis protexida beira leste e fundaron o asentamento de Duwamps. En 1853 foi renomeado Seattle (polo xefe Sealth dos duwamish) cando os lotes catastrais foron oficiais [2].

En principio nun promontorio que coa marea alta quedaba illado, cun peirao (Yesler) no norte e arrodeado de interminables bosques, a industria da madeira foi a que deu pulo ó primeiro crecemento [3]. Pronto os lotes foron vendidos e recheado o terreo intermareal [4][5] iniciando un proceso de ganancia de terreos á baía que será constante no futuro.

Gran Incendio de 1889 e reconstrución

Vista de paxaro de Seattle, 1884.

En 1889 un gran incendio destruíu o centro da vila. Porén a súa puxanza era tal que nun ano fora reconstruído por un aínda maior e mellor (en ladrillo e pedra arredor de Pioneer Square) [6]; que a poboación case que duplicárase (de 25.000 habitantes a 43.000, converténdose na maior do estado de Washington) polo grande afluxo de traballadores para a reconstrución; e que ademais un sistema de parques e bulevares (plan do estudio do prestixioso paisaxista Olmsted, 1903; tamén elaborou o da Feira Mundial de 1909) fora implementado.

Poucos anos despois, a febre do ouro de Alasca (1896) converteu ao porto de Seattle na base de aprovisionamento e partida, facendo da cidade un nu de comunicacións (ferrocarril tamén nestes anos) e incrementando novamente a súa poboación pola masiva inmigración (orientais e europeos a converten en cosmopolita). Coma consecuencia a partir de 1905 houbo un estoupido inmobiliario na que xa deveu a urbe líder do noroeste do país [7].

Desmontes e recheos

A topografía complicada de Seattle, entre a baía e o Lago Washington, con numerosos outeiros e brazos de auga obstaculizaba a expansión urbana. Un gran plan de desmontes (regrades) e recheos complementarios levouse a cabo nas primeiras décadas do século XX reconfigurando a xeografía da vila. A fronte costeira co malecón (despois Alaskan Way) e peiraos do porto ampliouse sobor de todo co recheo do fondo da baía (por onde entrou o ferrocarril) ata a foz do río Duwamish onde creouse unha illa artificial (a industrial Harbor Island, 1909).

Sobor destes novos terreos gañados ao mar cimentouse o apoxeo da industria dos estaleiros no tempo da Primeira Guerra Mundial. Un gran plan para un moderno desenrolo metropolitano (Plan Bogue ,1911 [8]) foi desgraciadamente rechazado en axustada votación, aínda que moitas das suas propostas foran retomadas co tempo (centro cívico no Denny Hill Regrade e sistema de transporte público).

Seattle contemporánea

Trala gran depresión (cando perdeu a puxanza portuaria en beneficio dos Ánxeles), dende a Segunda Guerra Mundial a industria aeronáutica primeiro (da man de Boeing) e a informática despois (Microsoft) teñen levado a Seattle a se manteres coma unha das metrópoles máis desenvolvidas dos Estados Unidos.

As grandes infraestructuras (anel de autopistas [9], monorrail elevado) nos sesenta acompañaron o primeiro pulo e unha nova Feira Mundial o celebrou (1962, co Space Needle coma icono do skyline da vila).

De esquerda a dereita: Space Needle; rañaceos do downtown; a pequena Torre Smith, primeiro rañaceos (1914) da cidade a carón de Yesler Way e Pioneer Square; os recheos portuarios e Harbor Island

Notas

  1. Mapa da Baía Elliott con algunhas das aldeas nativas: Alki ("Fat Nose") e Jijilaetch a carón da península onde asentouse Duwamps [1]
  2. Mapas dos inicios de Seattle [2]
  3. Detalle do mapa de 1856 co trazado futuro da cidade superposto: o peirao Yesler no comezo da Yesler Way, que coa Primeira Avenida serán as arterias principais [3]
  4. Mapa de Seattle en 1875 [4]
  5. Vista de Seattle dende a baía, 1875 [5]
  6. Mapa de Seattle en 1891 co crecemento trala reconstrución [6]
  7. Mapa de Seattle en 1909 [7]
  8. Plan de Virgil Bogue para Seattle, 1911 [8]
  9. Mapa de Seattle, 1966 [9]