Volframio: Diferenzas entre revisións
{{Elemento químico}} |
http://www.ciaaw.org/atomic-weights.htm |
||
Liña 17: | Liña 17: | ||
|CAS = |
|CAS = |
||
|EINECS = |
|EINECS = |
||
|masa_atómica = 183,84 |
|masa_atómica = 183,84(1)<ref>[http://www.ciaaw.org/atomic-weights.htm CIAAW]</ref> |
||
|radio_medio = 135 |
|radio_medio = 135 |
||
|radio_atómico = 193 |
|radio_atómico = 193 |
Revisión como estaba o 21 de febreiro de 2015 ás 11:08
Volframio
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Información xeral | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Nome, símbolo, número | Volframio, W, 74 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Serie química | Metal de transición | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Grupo, período, bloque | 6, 6, d | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Densidade | 19250 kg/m3 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Dureza | 7,5 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Aparencia | Blanco grisáceo | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Propiedades atómicas | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Masa atómica | 183,84(1)[1] u | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Raio medio | 135 pm | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Raio atómico (calc) | 193 pm | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Raio covalente | 146 pm | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Configuración electrónica | [Xe] 4f14 5d4 6s2[2] | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Electróns por nivel de enerxía | 2, 8, 18, 32, 12, 2 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Estado(s) de oxidación | 6, 5, 4, 3, 2 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Óxido | levemente ácido | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Estrutura cristalina | cúbica centrada no corpo | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Propiedades físicas | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Estado ordinario | sólido | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Punto de fusión | 3695 K | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Entalpía de vaporización | 82456 kJ/mol | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Entalpía de fusión | 35,4 kJ/mol | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Presión de vapor | 4,27 Pa a 3680 K | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Varios | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Electronegatividade (Pauling) | 2,36 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Calor específica | 130 J/(K·kg) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Condutividade térmica | 174 W/(K·m) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
1.ª Enerxía de ionización | 770 kJ/mol | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
2.ª Enerxía de ionización | 1700 kJ/mol | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
3.ª Enerxía de ionización | kJ/mol | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
4.ª Enerxía de ionización | {{{E_ionización4}}} kJ/mol | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
5.ª Enerxía de ionización | {{{E_ionización5}}} kJ/mol | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
6.ª Enerxía de ionización | {{{E_ionización6}}} kJ/mol | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
7.ª Enerxía de ionización | {{{E_ionización7}}} kJ/mol | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
8.ª enerxía de ionización | {{{E_ionización8}}} kJ/mol | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
9.ª Enerxía de ionización | {{{E_ionización9}}} kJ/mol | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
10.ª Enerxía de ionización | {{{E_ionización10}}} kJ/mol | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Isótopos máis estables | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Unidades segundo o SI e en condicións normais de presión e temperatura, salvo indicación contraria. |
O volframio (tamén chamado tungsteno no mundo anglosaxón) é un elemento químico de número atómico 74, que se encontra no grupo 6 da táboa periódica dos elementos. O seu símbolo é W.
É un metal escaso na cortiza terrestre. Encóntrase en forma de óxido e de sales en certos minerais. De cor gris aceirada, moi duro e denso, ten o punto de fusión máis elevado de tódolos metais (3683[3]-3695[4]) e, xunto co renio, o punto de ebulición máis alto de tódolos elementos coñecidos (máis de 5800[5]). Úsase nos filamentos das lámpadas incandescentes, en eléctrodos non consumibles de soldaduras, en resistencias eléctricas e, aliado co aceiro, na fabricación de aceiros especiais.
A súa variedade de carburo de volframio sintetizado emprégase para fabricar ferramentas de corte. Esta variedade absorbe máis do 60 % da demanda mundial de volframio.
É un material estratéxico e estivo na lista de produtos máis cobizados desde a segunda guerra mundial. O goberno dos Estados Unidos mantén unhas reservas nacionais de 6 meses xunto a outros produtos considerados de primeira necesidade para a súa supervivencia.
É fundamental para entender as sociedades modernas. Sen el non se poderían producir dunha forma económica tódalas máquinas que nos rodean e as cousas que se producen con elas.
Historia
En 1779 Peter Woulfe, estudando unha mostra do mineral volframita, (Mn, Fe)WO4, predixo que debía conter un novo elemento.
En 1781 Carl Wilhelm Scheele e Torbern Bergman suxeriron que se podía encontrar un novo elemento reducindo un ácido (denominado "ácido túngstico") obtido a partir do mineral scheelita, CaWO4.
En 1783 os irmáns Juan José e Fausto Elhuyar Lubice encontraron un ácido a partir da volframita idéntico ó ácido túngstico. Juan José trouxo o mineral desde o seu periplo polas minas e universidades europeas. En Upsala tomou clases con Bergman, que lle transmitiu as súas intuicións respecto ó tungsteno. Conseguiron illar o novo elemento mediante unha redución con carbón vexetal no laboratorio da Sociedad Vascongada en Vergara. Publicaron Análisis químico del volfram y examen de un nuevo metal que entra en su composición describindo o descubrimento.
En 1820 o químico sueco Berzelius obtivo volframio mediante a redución con hidróxeno. O método, empregado aínda na actualidade, comezou a abrir as posibilidades de uso deste metal tan extraordinario, pero o seu desenvolvemento foi lento.
A necesidade constante de novos materiais para alimentar as guerras do século XIX fixo que os aceiristas austríacos e ingleses empezasen a investigar as propiedades do volframio como elemento de aliaxe. Na Universidade de Viena experimentouse con aliaxes a base de volframio.
A palabra tungsten procede do sueco tung ("pesado") e sten ("pedra"), ou sexa "pedra pesada". Foi chamado así polo mineraloxista sueco Alex Fredrik Cronsted, descubridor do níquel, que incluíu unha descrición deste mineral descoñecido no seu libro Ensaios de Mineraloxía (1758). Na versión inglesa, best seller académico da época, mantívose a palabra tungsten, o que explica a súa popularidade no mundo anglosaxón.
A palabra volframio procede do alemán wolf e rahm ("baba de lobo"). Isto débese á crenza dos mineiros medievais saxóns que crían que o diaño se aparecía en forma de lobo e habitaba nas profundidades das minas, corroendo a casiterita coas súas fauces babexantes. Este metal aparecía mesturado co ácido doutro descoñecido -volframio- que actuaba corroéndoo.
Usos
Adóitase empregar nos filamentos das lámpadas incandescentes, nos arames dos fornos eléctricos, nas puntas dos bolígrafos e na produción de aliaxes de aceiro duras e resistentes.
Para a soldadura TIG (Tungsten Inert Gas): consiste en usalo como eléctrodo non fusible (que non se funde), para facer de arco eléctrico entre a peza e a máquina, xa que soporta 3410 °C cando é puro (úsase para soldar aluminio o magnesio en corrente alterna). Neste caso, o eléctrodo leva un distintivo de cor verde. Así mesmo, se se alía con torio (ó 2 %), soporta os 4000 °C, e o seu uso engloba a soldadura con aceiros inoxidables, cobre ou titanio en corrente continua, estando neste caso a cinta pintada de cor vermella. Tamén se dan aliaxes con outros elementos químicos, como o circonio ou o lantano.
Outros usos son a fabricación de buxías de acendido, contactos eléctricos, ferramentas de corte ou placas en tubos de raios X. Na Segunda Guerra Mundial usábase para reforzar a punta dos proxectís antitanque.
Tamén se usa para a fabricación de dardos, concretamente nos barrís dos dardos, en aliaxe con níquel, e nunha proporción entre o 80% e o 97%. Nos últimos anos utilizouse para a fabricación de xoias como brazaletes, aneis ou reloxos cunha gran aceptación por usuarios.
Abundancia e obtención
Abonda en Bolivia, Estados Unidos (en California e Colorado), China (75 % das extraccións mundiais no 2002), Portugal, Rusia e Corea do Sur. En España hai minas en Estremadura (Tornavacas) e en Galiza, onde tivo gran relevancia pola gran demanda durante a Segunda Guerra Mundial. Así, tiveron moita importancia as minas de San Fins, as de de Ponteceso e Fontao (Vila de Cruces). Nas dúas últimas foron recluídos presos políticos entre 1939 e 1945.
Para extraer o elemento da súa mina, fúndese esta con carbonato de sodio, obténdose volframato de sodio (Na2WO4). O volframato de sodio soluble extraese despois con auga quente e trátase con ácido clorhídrico para conseguir ácido volfrámico (H2WO4). Este último composto, unha vez lavado e secado, forma o óxido WO3, que se reduce con hidróxeno nun forno eléctrico. O fino po obtido requéntase en moldes nunha atmosfera de hidróxeno, e prénsase en forma de barras que se enrolan e martelan a alta temperatura para facelas compactas e dúctiles.
Compostos
Pode presentar estados de oxidación desde -II a +IV, pero os máis comúns son os elevados. A flexibilidade no estado de oxidación dá lugar a unha serie de compostos de valencia mixta. Os seus compostos máis característicos son:
- Óxidos de volframio, e, a partir deles conséguese:
- Óxidos mixtos con metais alcalinos ou alcalinotérreos;
- Óxidos azuis, de valencia mixta, que se preparan por redución suave;
- Bronces de volframio, de valencia mixta e non estequiométrico, con certa proporción de sodio;
- Volframatos simples;
- Iso e heteropoliácidos e as súas sales, polioxometalatos dunha gran riqueza e variedade estrutural;
- sulfuros e halogenuros;
Notas
- ↑ CIAAW
- ↑ "Why does Tungsten not 'Kick' up an electron from the s sublevel ?". Parámetro descoñecido
|fechaacceso=
ignorado (suxírese|data-acceso=
) (Axuda) - ↑ 3683 K (3.410 °C) na taboa de volframio; dáse 3687 K (3414 °C, 6177 °F) no texto de en:melting point
- ↑ 3695 K (3422 °C, 6192 °F) na táboa de en:tungsten
- ↑ en:List of elements
Véxase tamén
Commons ten máis contidos multimedia sobre: Volframio |
Ligazóns externas
- Resumo de Saúde Pública: Tungsteno Departamento de Saúde e Servizos Humanos dos EEUU (en castelán)
- Anaco do documental A memoria nos tempos do wolfram, testemuños sobre as minas de volframio na Galiza, nos comezos da segunda guerra mundial