Helena Villar Janeiro

Helena Villar Janeiro, nada en Becerreá o 28 de setembro de 1940, é unha escritora galega.

Traxectoria

Despois de rematar o bacharelato, fixo estudos de Maxisterio en Lugo e posteriormente licenciouse en Filosofía e Letras (Sección de Pedagoxía) na Universidade de Madrid, exercendo como profesora de ensino primario e secundario, acabando a súa carreira profesional en Santiago de Compostela. Como escritora cultiva varios xéneros, especialmente a poesía e a narración, pero dedicando unha atención moi particular á literatura infantil e xuvenil. Pertenceu ao colectivo poético Cravo Fondo. Dende 2005 ata 2012 foi presidenta da Fundación Rosalía de Castro e tamén, nese mesmo período, membro do Plenario do Consello da Cultura Galega.

Casada co escritor Xesús Rábade Paredes, é a nai da poeta María do Cebreiro e do músico de jazz Abe Rábade.

Está traballando en fotografía, tendo participado en varias exposicións.

Obra

Poesía

• Alalás, 1972, edición da autora.
• Rosalía no espello, 1985, Patronato Rosalía de Castro.
• Festa do corpo, 1994, Deputación da Coruña.
• Album de fotos, 1999, Espiral Maior.
• Nas hedras da clepsidra, 1999, Edicións do Castro.
• Pálpebra azul, 2003, PEN Clube de Galicia.

Literatura infanto-xuvenil

• O día que choveu de noite, 1985, Galaxia.
• Viaxe a Illa Redonda, 1987, Galaxia.
• Vermiño, 1988, Galaxia.
• A cidade de Aldara, 1989, Casals.
• Ero e o capitán Creonte, 1989, S. M.
• Patapau, 1989, Ir Indo.
• A canción do Rei, 1992, Galaxia.
• Don Merlo con chaqueta, 1993, Xerais.
• Contos do paxaro azul, 1994, Sotelo Blanco.
• Novos contos para nenos, 1994, Citania.
• A voda do papá, 1994, Obradoiro.
• A campá da lúa, 1999, Xerais.
• O avó de Pipa, 2000, Bruño.
• Belidadona, 2003, Edelvives.
• Na praia dos lagartos, 2004, Edicións do Castro.
• Raúl, 2005, Galaxia.
• Rosalía, 2006, Fundación Rosalía de Castro. Biografía para nenas e nenos.
• O souto do anano, 2007, Obradoiro-Santillana.
• Un rato na casa, 2008, Galaxia.
• O caderno de Edua, 2010, Xestión Literaria Galega.

Narrativa

• O enterro da galiña de Domitila Rois, 1991, Galaxia.
• A tarde das maletas, 1992, Contos do Castromil.

Ensaio

• Os equipos de normalización lingüística nos centros de ensino, 1993, Xunta de Galicia.
• Delas, 1999, Toxosoutos.
• Paseos literarios, 2001, Xunta de Galicia.
• Feminino plural, 2003, El Correo Gallego.
• O sabor da terra, 2005, Galaxia.

Obras colectivas

Obras con Xesús Rábade Paredes

• Símbolos de Galicia. A bandeira, o escudo e o himno, 1979, Patronato Rosalía de Castro. Edición corrixida no 2008 a cargo da Fundación Rosalía de Castro. Para nenos.
• Lección conmemorativa sobre Rosalía de Castro, 1980, Patronato Rosalía de Castro. Para nenos.
• Morrer en Vilaquinte, 1980, Universidade de Santiago de Compostela. Reeditado en 1992 pola Editorial Compostela. Narrativa.
• O sangue na paisaxe, 1980, Edicións do Cerne. Poesía.
• No aló de nós, 1981, Universidade de Santiago de Compostela. Poesía.
• Viaxe e fin de don Frontán, de Rafael Dieste, 1982, Edicións do Castro. Tradución.
• Contos de nós e da xente, 1983, S. M. Literatura infanto-xuvenil.
• Cantan os nenos (O libro de María), 1984, Xunta de Galicia. Cancións para nenos.
• Cabeleira de pedra, 1993, Consorcio da Cidade de Santiago, con tradución multilingüe. Reeditado en 2004. Poesía.
• Eduardo Blanco Amor con Auria ó fondo, 1993, Xunta de Galicia.
• Símbolos de Galicia, con vídeo, 1993, Ophiusa.
• Poemas, de Rosalía de Castro, 2002, Fundación Rosalía de Castro. Tradución en antoloxía bilingüe.
• Dona e Don, 2004, Galaxia. Literatura infanto-xuvenil.
• Follas Novas/Hojas Nuevas, de Rosalía de Castro, 2004, Fundación Rosalía de Castro. Tradución en antoloxía bilingüe.
• Versos a Compostela, de Rosalía de Castro, 2008, Consorcio de Santiago/Alvarellos. Tradución.

Outras obras colectivas (escolma das máis significativas)

• Cravo fondo, 1977, Follas Novas Edicións. Poesía.
• Os escritores lucenses arredor de Ánxel Fole, 1986, Concello de Lugo.
• 8 contos, 1989, Xunta de Galicia. Literatura infanto-xuvenil.
• Contos eróticos / Elas, 1990, Xerais. Narrativa.
• Contos de hogano, 1992, El Correo Gallego. Narrativa.
• Premios Pedrón de Ouro. Certames XVI (1990) e XVII (1991), 1992, Edicións do Castro. Narrativa.
• Berra liberdade, 1996, Galaxia. Relato.
• Daquelas que cantan. Rosalía na palabra de once escritoras galegas, 1997, Fundación Rosalía de Castro. Poesía.
• E dixo o corvo..., 1997, Xunta de Galicia. Literatura infanto-xuvenil.
• Ninguén está só, 2001, Tris Tram. Narrativa.
• A poesía é o gran milagre do mundo, 2001, PEN Clube de Galicia. Poesía.
• Un futuro para a lingua, 2002, Xunta de Galicia. Ensaio.
• Carlos Casares. A semente aquecida da palabra, 2003, Consello da Cultura Galega. Poesía.
• Intifada. Ofrenda dos poetas galegos a Palestina, 2003, Fundación Araguaney. Poesía.
• Narradio. 56 historias no ar, 2003, Xerais. Narrativa.
• Negra sombra. Intervención poética contra a marea negra, 2003, Espiral Maior. Poesía.
• Palabra por Palabra. Contos da Policía, 2003, Ir Indo. Narrativa.
• 23 poetas cantan a don Antonio Machado, 2004, Hipocampo. Poesía.
• Catro contos para unha data, 2004, Xunta de Galicia. Narrativa.
• Contos de charlatáns, grumetes, botas e fendas, 2004, Xunta de Galicia. Literatura infanto-xuvenil.
• Postais do Camiño, 2004, Galaxia.
• Amor en feminino: antoloxía das poetas galegas de Rosalía á Xeración dos 80, 2006, Baía Edicións. Edición de Maximino Cacheiro Varela.
• Poetas e Narradores nas súas voces. II, 2006, Consello da Cultura Galega.
• Polifonías: voces poéticas contra a violencia de xénero, 2006, Espiral Maior/Xunta de Galicia. Poesía.
• Marcos Valcárcel. O valor da xenerosidade, 2009, Difusora.
• Quen casa ten de seu: cinco contos na casa de Rosalía, 2009, Fundación Rosalía de Castro. Literatura infanto-xuvenil.
• Erato bajo la piel del deseo, 2010, Sial Ediciones. Poesía.
• Xosé Chao Rego: renacer galego. (Actas do Simposio-Homenaxe), 2010, Fundación Bautista Álvarez de Estudos Nacionalistas. Poesía.
• Cociñando ao pé da letra, 2011, Galaxia. Colaboración con varios autores sobre poesía e cociña.
• Vivir un soño repetido. Homenaxe a Lois Pereiro, 2011, Asociación de Escritores en Lingua Galega, libro electrónico. Colaboración fotográfica.
• A cidade na poesía galega do século XXI, 2012, Toxosoutos. Poesía.
• Unha cesta de pombas e mazás. Homenaxe a Isaac Díaz Pardo, 2013, Academia Real Isaac Díaz Pardo. Poesía.
• Versos no Olimpo. O Monte Pindo na poesía galega, 2013, Toxosoutos. Poesía.
• Versus cianuro. Poemas contra a mina de ouro de Corcoesto, 2013, A. C. Caldeirón. Poesía.
• Xabarín 18, 2013, EEI Monte da Guía/Concello de Vigo/Galaxia.

Premios

• Premio Patronato Rosalía de Castro para Mestres e Pedagogos en 1979, pola obra en común con Xesús Rábade Paredes Símbolos de Galicia. A bandeira, o escudo e o himno.
• Premio Galicia de Narrativa da Universidade de Santiago no 1980, pola obra en común con Xesús Rábade Paredes Morrer en Vilaquinte.
• Premio Galicia da Universidade de Santiago no 1981, pola obra en común con Xesús Rábade Paredes No aló de nós.
• Premio Manuel Antonio no 1981, pola obra en común con Xesús Rábade Paredes O sangue na paisaxe.
• Premio Eusebio Lorenzo Baleirón no 1991, por Nas hedras da clepsidra.
• Premio Modesto R. Figueiredo no 1991, por O cadro.
• Accésit do Premio Miguel González Garcés no 1994, por Festa do corpo.
• Premio Arume de literatura infantil outorgado pola Fundación Xosé Neira Vilas no 2003, por Na praia dos lagartos.

Véxase tamén

Ligazóns externas

• Ficha na Biblioteca Virtual Galega
• Ficha na Asociación de Escritores en Lingua Galega
• Blog da autora
• Perfil en As escollas electivas
• Entrevista de Literatura Galega do S.XX do alumnado do IES Manuel García Barros