Dalai Lama: Diferenzas entre revisións

Na Galipedia, a Wikipedia en galego.
Contido eliminado Contido engadido
Elisardojm (conversa | contribucións)
cambio modelo Bo-textonly
m Introducín declaracións relevantes sobre a sucesión (ou a ausencia dela), tanto de Gyatso como do goberno chinés.
Liña 8: Liña 8:
Tras a morte do Dalai Lama, o [[Panchen Lama]] encárgase de recoñecer a súa reencarnación, ou [[tulku]] (normalmente un neno) por estes sinais, quen pasará a ser o novo Dalai Lama. Á súa vez, o Dalai Lama debe recoñecer á reencarnación do Panchen Lama tras a morte deste.
Tras a morte do Dalai Lama, o [[Panchen Lama]] encárgase de recoñecer a súa reencarnación, ou [[tulku]] (normalmente un neno) por estes sinais, quen pasará a ser o novo Dalai Lama. Á súa vez, o Dalai Lama debe recoñecer á reencarnación do Panchen Lama tras a morte deste.


Tradicionalmente, o '''Dalai Lama''' foi o líder espiritual e temporal do [[Tíbet]]; [[Tenzin Gyatso]], actualmente no exilio, tras a ocupación e anexión forzada por parte da [[China]] maoísta, abandonou a preeminencia política tradicional, e creou un Ministro presidente do Kashag (gabinete), elixido por sufraxio universal.
Tradicionalmente, o '''Dalai Lama''' foi o líder espiritual e temporal do [[Tíbet]]; [[Tenzin Gyatso]], actualmente no exilio, tras a ocupación e anexión forzada por parte da [[China]] maoísta, abandonou a preeminencia política tradicional, e creou un Ministro presidente do Kashag (gabinete), elixido por sufraxio universal. Tamén Indicou que a institución podería ser abolida no futuro e que o próximo Dalai Lama se podería atopar fóra do Tíbet ou ser unha muller<ref>[[Next Dalai Lama may be female (inglés)]]</ref>. O goberno chinés reclámase como o único autorizado para escoller o vindeiro Dalai Lama<ref>[[Chinese government: we will elect next Dalai Lama|Chinese government: we will choose next Dalai Lama]]</ref>.


=== Lista de Dalai Lama ===
=== Lista de Dalai Lama ===

Revisión como estaba o 2 de abril de 2014 ás 17:56

Tenzin Gyatso

Dalai Lama, do mongol dalaï, océano, e do tibetano lama (bla-ma), mestre espiritual ou gurú.

Traducido xeralmente como "océano de sabedoría", este título foi forxado polo xefe mongol Genghis Khan, ao aceptar a Sönam Gyatso como mestre excepcional, alentando ao pobo mongol á conversión ao budismo vajrayana. Nótese que neste caso, dalai era a tradución de "Gyam-tsho" (Gyatso), o apelido dos Dalai Lama desde Gedun Drup.

Os budistas tibetanos consideran que os Dalai Lama son emanacións do Buddha Avalokiteśvara, aínda que non é un mestre Buddha senón un Bodhisattva, é o patrón do Tíbet e crese que, tras a súa morte, a súa conciencia sutil tarda un intervalo de corenta e nove días, polo menos, para nacer de novo nun neno que xa desde o seu nacemento pode dar sinais do seu carácter especial. Avalokiteśvara é unha deidade importante para o budismo tibetano e é considerado nos ensinos vajrayāna como un buda. En cambio, para os ensinos mahāyāna é visto máis ben como un bodhisattva de elevado nivel.

Tras a morte do Dalai Lama, o Panchen Lama encárgase de recoñecer a súa reencarnación, ou tulku (normalmente un neno) por estes sinais, quen pasará a ser o novo Dalai Lama. Á súa vez, o Dalai Lama debe recoñecer á reencarnación do Panchen Lama tras a morte deste.

Tradicionalmente, o Dalai Lama foi o líder espiritual e temporal do Tíbet; Tenzin Gyatso, actualmente no exilio, tras a ocupación e anexión forzada por parte da China maoísta, abandonou a preeminencia política tradicional, e creou un Ministro presidente do Kashag (gabinete), elixido por sufraxio universal. Tamén Indicou que a institución podería ser abolida no futuro e que o próximo Dalai Lama se podería atopar fóra do Tíbet ou ser unha muller[1]. O goberno chinés reclámase como o único autorizado para escoller o vindeiro Dalai Lama[2].

Lista de Dalai Lama

Ao longo da historia téñense recoñecido 14 reencarnacións do Dalai Lama:

Nome Imaxe Vida Recoñecido Entronizamento Tibetano/Wylie Pinyin tibetano/Chinés Escrituras alternativas
1 Gendun Drup Ficheiro:1stDalaiLama.jpg 1391–1474 N/A[3] དགེ་འདུན་འགྲུབ་
dge 'dun 'grub
Gêdün Chub
根敦朱巴
Gedun Drub
Gedün Drup
2 Gendun Gyatso Ficheiro:2Dalai.jpg 1475–1542 N/A[3] དགེ་འདུན་རྒྱ་མཚོ་
dge 'dun rgya mtsho
Gêdün Gyaco
根敦嘉措
Gedün Gyatso
Gendün Gyatso
3 Sonam Gyatso Ficheiro:3rdDalaiLama2.jpg 1543–1588 ? 1578 བསོད་ནམས་རྒྱ་མཚོ་
bsod nams rgya mtsho
Soinam Gyaco
索南嘉措
Sönam Gyatso
4 Yonten Gyatso 1589–1617 ? 1603 ཡོན་ཏན་རྒྱ་མཚོ་
yon tan rgya mtsho
Yoindain Gyaco
雲丹嘉措
Yontan Gyatso, Yönden Gyatso
5 Ngawang Lobsang Gyatso 1617–1682 1618 1622 བློ་བཟང་རྒྱ་མཚོ་
blo bzang rgya mtsho
Lobsang Gyaco
羅桑嘉措
Lobzang Gyatso
Lopsang Gyatso
6 Tsangyang Gyatso 1683–1706 1688 1697 ཚངས་དབྱངས་རྒྱ་མཚོ་
tshang dbyangs rgya mtsho
Cangyang Gyaco
倉央嘉措
Tsañyang Gyatso
7 Kelzang Gyatso 1707–1757 ? 1720 བསྐལ་བཟང་རྒྱ་མཚོ་
bskal bzang rgya mtsho
Gaisang Gyaco
格桑嘉措
Kelsang Gyatso
Kalsang Gyatso
8 Jamphel Gyatso Ficheiro:8thDalaiLama.jpg 1758–1804 1760 1762 བྱམས་སྤེལ་རྒྱ་མཚོ་
byams spel rgya mtsho
Qambê Gyaco
強白嘉措
Jampel Gyatso
Jampal Gyatso
9 Lungtok Gyatso Ficheiro:9thDalaiLama.jpg 1805–1815 1807 1808 ལུང་རྟོགས་རྒྱ་མཚོ་
lung rtogs rgya mtsho
Lungdog Gyaco
隆朵嘉措
Lungtog Gyatso
10 Tsultrim Gyatso Ficheiro:10thDalaiLama.jpg 1816–1837 1822 1822 ཚུལ་ཁྲིམས་རྒྱ་མཚོ་
tshul khrim rgya mtsho
Cüchim Gyaco
楚臣嘉措
Tshültrim Gyatso
11 Khendrup Gyatso Ficheiro:11thDalaiLama1.jpg 1838–1856 1841 1842 མཁས་གྲུབ་རྒྱ་མཚོ་
mkhas grub rgya mtsho
Kaichub Gyaco
凱珠嘉措
Kedrub Gyatso
12 Trinley Gyatso Ficheiro:12thDalai Lama.jpg 1857–1875 1858 1860 འཕྲིན་ལས་རྒྱ་མཚོ་
'phrin las rgya mtsho
Chinlai Gyaco
成烈嘉措
Trinle Gyatso
13 Thubten Gyatso 1876–1933 1878 1879 ཐུབ་བསྟན་རྒྱ་མཚོ་
thub bstan rgya mtsho
Tubdain Gyaco
土登嘉措
Thubtan Gyatso
Thupten Gyatso
14 Tenzin Gyatso born 1935 1937 1950
(actualmente no exilio)
བསྟན་འཛིན་རྒྱ་མཚོ་
bstan 'dzin rgya mtsho
Dainzin Gyaco
丹增嘉措
Tenzing Gyatso

Tamén houbo un Dalai Lama non recoñecido, Ngawang Yeshey Gyatso, declarado o 28 de xuño de 1707, cando contaba con 25 anos de idade, por Lha-bzang Khan como o "verdadeiro" 6º Dalai Lama – porén, nunca foi aceptado como tal pola maior parte da poboación.[4][5][6]

Notas

  1. Next Dalai Lama may be female (inglés)
  2. Chinese government: we will choose next Dalai Lama
  3. 3,0 3,1 The title "Dalai Lama" was conferred posthumously to the 1st and 2nd Dalai Lamas.
  4. Stein (1972), p. 85.
  5. Chapman, F. Spencer. (1940). Lhasa: The Holy City, p. 127. Readers Union Ltd. London.
  6. Mullin 2001, p. 276

Véxase tamén

Ligazóns externas