París: Diferenzas entre revisións
mapa |
m Bot: "de:Paris" é un artigo bo; cambios estética |
||
Liña 180: | Liña 180: | ||
{{Commons|Paris|París}} |
{{Commons|Paris|París}} |
||
===Outros artigos=== |
=== Outros artigos === |
||
{{Icona homónimos|Paris}} |
{{Icona homónimos|Paris}} |
||
===Bibliografía=== |
=== Bibliografía === |
||
* {{cite book|title=The Architecture of Paris|year=2004|publisher=Axel Mendes|last=Ayers|first=Andrew|url=http://books.google.com/?id=0eJxj9Xos_UC&printsec=frontcover#v=onepage&q&f=false|isbn=9783930698967}} |
* {{cite book|title=The Architecture of Paris|year=2004|publisher=Axel Mendes|last=Ayers|first=Andrew|url=http://books.google.com/?id=0eJxj9Xos_UC&printsec=frontcover#v=onepage&q&f=false|isbn=9783930698967}} |
||
* {{cite book|title=Paris (City Guide)|publisher=Insight Guides|location=London|author=Rachel Lawrence, Fabienne Gondrand ‘’et al.’’|year=2010|edition=12th|isbn=9789812820792}} |
* {{cite book|title=Paris (City Guide)|publisher=Insight Guides|location=London|author=Rachel Lawrence, Fabienne Gondrand ‘’et al.’’|year=2010|edition=12th|isbn=9789812820792}} |
||
Liña 196: | Liña 196: | ||
=== Ligazóns externas === |
=== Ligazóns externas === |
||
*[http://www.paris.fr/ Páxina web oficial da cidade] |
* [http://www.paris.fr/ Páxina web oficial da cidade] |
||
*[http://www.crtvg.es/tvg/a-carta/paris Galegos no Mundo, París], programa da [[TVG]]. |
* [http://www.crtvg.es/tvg/a-carta/paris Galegos no Mundo, París], programa da [[TVG]]. |
||
{{Capitais UE}} |
{{Capitais UE}} |
||
{{Capitais europeas da cultura}} |
{{Capitais europeas da cultura}} |
||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
{{Ligazón AD|af}} |
{{Ligazón AD|af}} |
||
{{Ligazón AD|bg}} |
{{Ligazón AD|bg}} |
||
Liña 225: | Liña 219: | ||
{{Ligazón AB|fa}} |
{{Ligazón AB|fa}} |
||
{{Ligazón AB|id}} |
{{Ligazón AB|id}} |
||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
{{Link GA|de}} |
Revisión como estaba o 30 de xaneiro de 2014 ás 07:01
Coordenadas: 48°51′23.68″N 2°21′6.58″L / 48.8565778, -2.3518278 Modelo:Cidade
París (en francés Paris [pa.ʁi] (axuda · info)) é a capital de Francia, Chef-lieu da Illa de Francia e a única comuna-departamento do país. Atópase nun meandro do río Sena no centro da Conca parisiense, entre a confluencia do río Marne e o Sena augas arriba, e o Oise e o Sena augas abaixo.
A cidade de París dentro dos seus límites administrativos ten unha poboación estimada de 2.181.371 habitantes (2006).[1] Con todo, durante o século XX, a área metropolitana de París espallouse alén dos límites da comuna. A súa área urbana, a segunda máis grande de Europa, ten unha poboación de 11.174.740 habitantes (1999).[2]
A rexión de París (Illa de Francia) é, xunto con Londres, o centro económico máis importante de Europa.[3] Con 500,8 mil millóns de euros (630 mil millóns de dólares), produciu unha cuarta parte do Produto Interior Bruto (PIB) de Francia no 2006. La Défense é o primeiro barrio de negocios de Europa,[4] alberga a sede social de case a metade das grandes empresas francesas, así como a sede de vinte das 100 máis grandes do mundo. París tamén acolle ou acolleu a moitas organizacións internacionais como a Unesco, a OCDE, a Corte Penal Internacional e o Club de París.
A cidade é o destino turístico máis popular do mundo, con máis de 26 millóns de visitantes estranxeiros por ano.[5] Adoita considerarse como a cidade máis fermosa, elegante e espectacular do mundo por contares con moitos dos monumentos máis famosos e admirados do orbe: a Torre Eiffel, a Catedral de Notre-Dame, os Campos Elisios, o Arco do Triunfo, a Basílica do Sacré Cœur, de Os Inválidos, o Panteón, o Arco de La Défense, a Ópera Garnier ou o barrio de Montparnasse, entre outros. Tamén alberga institucións de recoñecemento mundial: o Louvre, o Museo de Orsay e o Museo Nacional de Historia Natural de Francia.
Historia
- Artigo principal: Historia urbana de París.
Os Parisii, pobo galo do que provén o nome de París, habitaron o emprazamento encravado na 'Île de la Cité' ou illa da cidade, na que na actualidade se atopa a catedral de Nôtre Dame. Crese que os Parisii fundaron a cidade entre 250 a.C. e 200 a.C., aínda que se descoñece o lugar exacto do emprazamento da cidade gala.
En 52 a.C. cando os romanos tomaron a cidade, a rebautizaron chamándoa Lutetia, reconstruíndoa durante o século I na beira esquerda do río Sena.
Segundo a tradición medieval, San Dionisio foi o primeiro bispo da cidade a mediados do Século III. Outra lenda conta que Xenoveva, patroa de París, axudou no 451 á defensa da cidade contra os hunos.
París tomou o seu nome actual no século IV e Clodoveo I, rei dos francos a fixo capital 508, trala vitoria sobre os romanos.
Cando os Capetos conseguiron o trono de Francia en 987, París converteuse nunha das dúas grandes cidades do seu dominio persoal. Con Filipe Augusto (1190-1220) París converteuse definitivamente na capital do reino, construíndose daquela unha nova muralla que protexese un sector máis amplo da cidade. No século XIV, Carlos V (1371-1380) construíu unha muralla meirande a anteriormente citada.
Entre finais do século XVI e comezos do XVII, Henrique IV, construíu os primeiros conxuntos arquitectónicos modernos como a Place des Vosges. O seu sucesor Luís XIII estendeu a muralla de Carlos V sobre a beira dereita. Luís XIV destruíu esa muralla e ordenou construír no canto dela os primeiros grandes bulevares.
A finais do século XVIII, na fortaleza da Bastilla, atopada na parte oriental da cidade, iniciouse oficialmente o movemento que coñecido como a Revolución Francesa.
Trala súa autoproclamación de Emperador, Napoleón Bonaparte decidiuse por París para a capital do seu Imperio, logo de ter contemplado a Lyon para tal privilexio.
Baixo o reinado de Luís Filipe, a cidade acelerou o seu ritmo de crecemento.
Con Napoleón III a cidade sufriu a súa transformación urbana máis significativa. O emperador comisionou ao Barón Haussmann para que executase os cambios necesarios para converter París na cidade máis moderna do mundo naquela época. Derrubándose unha grande parte da cidade antiga e medieval, dando paso aos grandes bulevares e edificios modernos, sendo o máis destacado a Ópera Garnier. Tamén se construíron canalizacións de augas e outros importantes adiantos en obras públicas. Este período chegou á súa fin trala caída do emperador como consecuencia da derrota sufrida polo seu exército naguerra franco-prusiana.
Durante a segunda metade do século XIX, París albergou varias exposicións que reunían a expositores de todo o mundo. A máis destacada tivo lugar en 1889 con motivo da conmemoración do primeiro centenario da revolución. Para este evento foi construída a Torre Eiffel, que, aínda que debía ser desmontada unha vez rematada a exposición, continúa actualmente no seu emprazamento orixinal (48º51'29.04"N 2º17'40.10"L).
Coa chegada do século XX a cidade comezou a construción do seu metro.
En 1940 a cidade foi tomada polo Wehrmacht (exército alemán) de Adolf Hitler no marco da Segunda Guerra Mundial. Durante a guerra, París estivo administrada polas forzas de ocupación, as cales a abandonaron despois de catro anos, sen causarlle danos de consideración, en comparación cos danos sufridos por outras cidades europeas durante a guerra.
Baixo a administración do segundo presidente François Mitterrand, na década dos 80 e comezos dos 90, a cidade recibiu un renovado impulso no seu urbanismo e infraestruturas. Renovándose sectores deprimidos da cidade, en particular barrios da beira esquerda e a Villette; levantándose novos edificios emblemáticos, como a biblioteca, o arco da Defensa e o Museo de Orsay; renovándose tamén dun xeito radical o Museo do Louvre.
Demografía
Ile-de-France départements | ||||
Áreas | Poboación 2005 est. |
Área (km²) |
Densidade (/km²) |
1999-2005 crecemento pob. |
Cidade de París (departamento 75) |
2.153.600 | 105 | 20.433 | +1,33% |
Anel interno (Petite Couronne) (Depts. 92, 93, 94) |
4.254.600 | 657 | 6.477 | +5,34% |
Anel externo (Grande Couronne) (Depts. 77, 78, 91, 95) |
4.991.100 | 11.249 | 426 | +4,25% |
Ile-de-France (rexión) |
11.399.300 | 12.011 | 949 | +4,08% |
Crecemento estatístico (Censo INSEE do 1999) | ||||
Áreas | Poboación 1999 census |
Área (km²) |
Densidade (/km²) |
1990-1999 crecemento pob. |
Área urbana (Paris agglomeration) |
9.644.507 | 2.723 | 3.542 | +1,85% |
Área metropolitana (Paris aire urbaine) |
11.174.743 | 14.518 | 770 | +2,90% |
A cidade de París tiña unha poboación de 2.125.246 habitantes no censo de 1999, cifra menor ao máximo de 2,9 millóns de habitantes que acadou en 1921. A perda de poboación da cidade reflicte a experiencia da maioría das grandes cidades do mundo desenvolvido que non expandiron as súas fronteiras. Os principais factores da perda foron a caída significante do tamaño dos fogares, e a espectacular emigración de residentes aos arrabais entre 1962 e 1975. Os factores da emigración inclúen a desindustrializacion, as altas rendas, o aburguesamendo dos barrios céntricos, a transformación do espazo residencial en espazo para oficinas e a mellora da calidade de vida das familias traballadoras.
As perdas poboacionais da cidade de París constitúen as maiores no mundo sobre unha poboación de 2 millóns de habitantes. As perdas de poboación son negativas para a cidade, polo que as autoridades están levando a cabo unha serie de medidas para fixar poboación con bastante éxito, conseguindo o primeiro medre poboacional na cidade dende 1954, en xullo do 2004, acadando unha poboación de 2.144.700 habitantes.
Densidade
París é unha das cidades de máis de 1 millón de habitantes máis densamente poboadas do mundo occidental. A súa densidade, excluíndo os parques periféricos de Boulogne e Vincennes, era de 24.448 habitantes por km² no censo oficial de 1999. Incluíndo estes dous parques era de 20.164/km², sendo a quinta comuna máis poboada de Francia despois de Le Pré-Saint-Gervais, Vincennes, Levallois-Perret, e Saint-Mandé, todas comunas situadas preto dos arrabais da cidade.
Os distritos cunha menor densidade poboacional atópanse na parte central e occidental da cidade. Os distritos maior poboados atópanse ao norte e no leste da cidade.
Organización administrativa
Logo da leido 10 de xullo de 1964 sobre a reorganización da rexión parisiense, que entrou totalmente en vigor o 1 de xaneiro de 1968, a vila de París é á vez un departamento e un concello. Anteriormente e desde 1790, París era a capital do departamento do Sena. O concello de París divídese en 20 distritos municipais e en 21 circunscricións electorais. A sede da administración municipal está na Mairie de Paris, tamén coñecida como Hôtel de ville de Paris.
A aglomeración de París
A cidade de París é moito máis pequena que a súa área urbana e metropolitana. Actualmente, a área urbana da cidade (agglomeration) ocupa un anel de tres "départements" ou barrios - tamén coñecido como "petite couronne" (pequeno anel) - e esténdese cara un anel exterior de catro "grande couronne départements". Estes oito départements xuntos completan a rexión de Illa de Francia.
A aglomeración de París ou área urbana (unité urbaine) ten unha extensión de 2.723 km², sendo 26 veces maior que a propia cidade de París. Ao unirse a aglomeración urbana de París máis a súa área metropolitana (aire urbaine) forman unha extensión de 14.518 km2 ou o que é o mesmo, unha área 138 veces maior á propia cidade de París, chegando a superar as fronteiras da rexión da Illa de Francia.
Monumentos máis importantes
Edificios
- A Sainte-Chapelle
- A Catedral de Nôtre Dame
- O Panteón
- A Torre de Montparnasse
- Os Inválidos e a tumba de Napoleón
- A Torre Eiffel
- Arco do Triunfo
- A Ópera Garnier
- O Sagrado corazón
Xardíns
- Parque do Bois de Boulogne
- Parque do Bois de Vincennes
- Parque Monceau
- Parque Montsouris
- Parque das Buttes-Chaumont
- Xardín das Tullerías
- Xardín de Luxemburgo
Principais museos
- Museo do Louvre
- Centro Georges Pompidou
- Museo Picasso
- Museo de Orsay
- Museo Rodin
- Instituto do Mundo Árabe
Lugares públicos
- As ribeiras do Sena
- O barrio de Saint Germain des Près
- O Marais
- A Praza da Bastilla
- A Ponte de Alexandre III
- A Praza da Concordia
- Os Campos Elisios
- Montmartre
Predecesor: Modelo:GERb Berlín |
Capital Europea da cultura 1989 |
Sucesor: Glasgow |
Notas
- ↑ INSEE. "Populations légales 2006" (en francés). Consultado o 2 de marzo de 2009.
- ↑ INSEE. "INSEE - 99 % des franciliens vivent dans l’aire urbaine de Paris" (PDF) (en francés). Consultado o 2 de marzo de 2009.
- ↑ "Madrid puede convertirse en la metrópoli más importante de Europa tras París y Londres". El Economista (en castelán). Consultado o 2 de marzo de 2009.
- ↑ "Défense 2015". ViaMichelin (en castelán). Consultado o 2 de marzo de 2009.
- ↑ "Visitan París 26 millones de personas al año". El Universal (en castelán). Consultado o 24 de marzo de 2009.
Véxase tamén
Commons ten máis contidos multimedia sobre: París |
Outros artigos
Bibliografía
- Ayers, Andrew (2004). The Architecture of Paris. Axel Mendes. ISBN 9783930698967.
- Rachel Lawrence, Fabienne Gondrand ‘’et al.’’ (2010). Paris (City Guide) (12th ed.). London: Insight Guides. ISBN 9789812820792.
- Paris (Tourist Guide). Paris: Michelin. 1990. ISBN 2060135516.
- Vincent Cronin (1989). Paris on the Eve, 1900–1914. New York: Harper Collins. ISBN 0-312-04876-9.
- Vincent Cronin (1994). Paris: City of Light, 1919–1939. New York: Harper Collins. ISBN 0-00-215191-X.
- Jean Favier (23 April 1997). Paris (en French). Fayard. ISBN 2-213-59874-6.
- Jacques Hillairet (22 April 2005). Connaissance du Vieux Paris (en French). Rivages. ISBN 2-86930-648-2.
- Colin Jones (2004). Paris: The Biography of a City. New York: Penguin Viking. ISBN 0-670-03393-6.
- Bernard Marchand (1993). Paris, histoire d'une ville : XIXe-XXe siècle (en French). Paris: Le Seuil. ISBN 978-2-02-012864-3.
- Rosemary Wakeman (2009). The Heroic City: Paris, 1945–1958. University of Chicago Press. ISBN 978-0-226-87023-6.
Ligazóns externas
- Páxina web oficial da cidade
- Galegos no Mundo, París, programa da TVG.
Modelo:Ligazón AD Modelo:Ligazón AD Modelo:Ligazón AD Modelo:Ligazón AD Modelo:Ligazón AD Modelo:Ligazón AD Modelo:Ligazón AD Modelo:Ligazón AD Modelo:Ligazón AD Modelo:Ligazón AD Modelo:Ligazón AD Modelo:Ligazón AD Modelo:Ligazón AD Modelo:Ligazón AB Modelo:Ligazón AB Modelo:Ligazón AB Modelo:Ligazón AB Modelo:Ligazón AB