Dalai Lama: Diferenzas entre revisións
→Lista dos catorce Dalai Lama: traio táboa de en.wiki |
|||
Liña 10: | Liña 10: | ||
Tradicionalmente, o '''Dalai Lama''' foi o líder espiritual e temporal do [[Tíbet]]; [[Tenzin Gyatso]], actualmente no exilio, tras a ocupación e anexión forzada por parte da [[China]] maoísta, abandonou a preeminencia política tradicional, e creou un Ministro presidente do Kashag (gabinete), elixido por sufraxio universal. |
Tradicionalmente, o '''Dalai Lama''' foi o líder espiritual e temporal do [[Tíbet]]; [[Tenzin Gyatso]], actualmente no exilio, tras a ocupación e anexión forzada por parte da [[China]] maoísta, abandonou a preeminencia política tradicional, e creou un Ministro presidente do Kashag (gabinete), elixido por sufraxio universal. |
||
=== Lista |
=== Lista de Dalai Lama === |
||
Ao longo da historia téñense recoñecido 14 reencarnacións do Dalai Lama: |
|||
{| class="wikitable" style="font-size: 90%" |
|||
|- |
|||
! !! Nome !! Imaxe !! Vida !! Recoñecido !! Entronizamento !! [[Lingua tibetana|Tibetano]]/[[Transliteración Wylie|Wylie]] !! [[Pinyin tibetano]]/[[Lingua chinesa|Chinés]] !! Escrituras alternativas |
|||
|- |
|||
|align="right"| 1 || [[Gendun Drup]] || [[Ficheiro:1stDalaiLama.jpg|60px]] || 1391–1474 || – || N/A<ref name="posthumous">The title "Dalai Lama" was conferred posthumously to the 1st and 2nd Dalai Lamas.</ref> || {{Bo-textonly|དགེ་འདུན་འགྲུབ་}}<br />''dge 'dun 'grub'' || Gêdün Chub<br />根敦朱巴|| Gedun Drub<br />Gedün Drup<br /> |
|||
|- |
|||
|align="right"| 2 || [[Gendun Gyatso]] || [[Ficheiro:2Dalai.jpg|60px]] || 1475–1542 || – || N/A<ref name=posthumous/> || {{Bo-textonly|དགེ་འདུན་རྒྱ་མཚོ་}}<br />''dge 'dun rgya mtsho'' || Gêdün Gyaco<br />根敦嘉措|| Gedün Gyatso<br />Gendün Gyatso |
|||
|- |
|||
|align="right"| 3 || [[Sonam Gyatso]] || [[Ficheiro:3rdDalaiLama2.jpg|60px]] || 1543–1588 || ? || 1578 || {{Bo-textonly|བསོད་ནམས་རྒྱ་མཚོ་}}<br />''bsod nams rgya mtsho'' || Soinam Gyaco<br />索南嘉措|| Sönam Gyatso |
|||
|- |
|||
|align="right"| 4 || [[Yonten Gyatso]] || [[Ficheiro:4DalaiLama.jpg|60px]] || 1589–1617 || ? || 1603 || {{Bo-textonly|ཡོན་ཏན་རྒྱ་མཚོ་}}<br />''yon tan rgya mtsho'' || Yoindain Gyaco<br />雲丹嘉措|| Yontan Gyatso, Yönden Gyatso |
|||
|- |
|||
|align="right"| 5 || [[Ngawang Lobsang Gyatso]] || [[Ficheiro:NgawangLozangGyatso.jpg|60px]] || 1617–1682 || 1618 || 1622 || {{Bo-textonly|བློ་བཟང་རྒྱ་མཚོ་}}<br />''blo bzang rgya mtsho'' || Lobsang Gyaco<br />羅桑嘉措|| Lobzang Gyatso<br />Lopsang Gyatso |
|||
|- |
|||
|align="right"| 6 || [[Tsangyang Gyatso]] || [[Ficheiro:6DalaiLama.jpg|60px]] || 1683–1706 || 1688 || 1697 || {{Bo-textonly|ཚངས་དབྱངས་རྒྱ་མཚོ་}}<br />''tshang dbyangs rgya mtsho'' || Cangyang Gyaco<br />倉央嘉措|| Tsañyang Gyatso<br /> |
|||
|- |
|||
|align="right"| 7 || [[Kelzang Gyatso]] || [[Ficheiro:7DalaiLama.jpg|60px]] || 1707–1757 || ? || 1720 || {{Bo-textonly|བསྐལ་བཟང་རྒྱ་མཚོ་}}<br />''bskal bzang rgya mtsho'' || Gaisang Gyaco<br />格桑嘉措|| Kelsang Gyatso<br />Kalsang Gyatso |
|||
|- |
|||
|align="right"| 8 || [[Jamphel Gyatso]] || [[Ficheiro:8thDalaiLama.jpg|60px]] || 1758–1804 || 1760 || 1762 || {{Bo-textonly|བྱམས་སྤེལ་རྒྱ་མཚོ་}}<br />''byams spel rgya mtsho'' || Qambê Gyaco<br />強白嘉措|| Jampel Gyatso<br />Jampal Gyatso |
|||
|- |
|||
|align="right"| 9 || [[Lungtok Gyatso]] || [[Ficheiro:9thDalaiLama.jpg|60px]] || 1805–1815 ||1807 || 1808 || {{Bo-textonly|ལུང་རྟོགས་རྒྱ་མཚོ་}}<br />''lung rtogs rgya mtsho'' || Lungdog Gyaco<br />隆朵嘉措|| Lungtog Gyatso |
|||
|- |
|||
| 10 || [[Tsultrim Gyatso]] || [[Ficheiro:10thDalaiLama.jpg|60px]] || 1816–1837 || 1822 || 1822 || {{Bo-textonly|ཚུལ་ཁྲིམས་རྒྱ་མཚོ་}}<br />''tshul khrim rgya mtsho'' || Cüchim Gyaco<br />楚臣嘉措|| Tshültrim Gyatso |
|||
|- |
|||
| 11 || [[Khendrup Gyatso]] || [[Ficheiro:11thDalaiLama1.jpg|60px]] || 1838–1856 || 1841 || 1842 || {{Bo-textonly|མཁས་གྲུབ་རྒྱ་མཚོ་}}<br />''mkhas grub rgya mtsho'' || Kaichub Gyaco<br />凱珠嘉措|| Kedrub Gyatso |
|||
|- |
|||
| 12 || [[Trinley Gyatso]] || [[Ficheiro:12thDalai Lama.jpg|60px]] || 1857–1875 || 1858 || 1860 || {{Bo-textonly|འཕྲིན་ལས་རྒྱ་མཚོ་}}<br />'''phrin las rgya mtsho'' || Chinlai Gyaco<br />成烈嘉措|| Trinle Gyatso |
|||
|- |
|||
| 13 || [[Thubten Gyatso]] || [[Ficheiro:BMR.86.1.23.3-O-1- cropped.jpg|60px]] || 1876–1933 || 1878 || 1879 || {{Bo-textonly|ཐུབ་བསྟན་རྒྱ་མཚོ་}}<br />''thub bstan rgya mtsho'' || Tubdain Gyaco<br />土登嘉措|| Thubtan Gyatso<br />Thupten Gyatso |
|||
|- |
|||
| 14 || [[Tenzin Gyatso]] || [[Ficheiro:Dalai Lama at WhiteHouse (cropped).jpg|60px]] || born 1935 || 1937 || 1950<br />(actualmente no exilio)|| {{Bo-textonly|བསྟན་འཛིན་རྒྱ་མཚོ་}}<br />''bstan 'dzin rgya mtsho'' || Dainzin Gyaco<br />丹增嘉措|| Tenzing Gyatso |
|||
|} |
|||
Tamén houbo un Dalai Lama non recoñecido, [[Ngawang Yeshey Gyatso]], declarado o [[28 de xuño]] de [[1707]], cando contaba con 25 anos de idade, por [[Lha-bzang Khan]] como o "verdadeiro" 6º Dalai Lama – porén, nunca foi aceptado como tal pola maior parte da poboación.<ref name="Stein 1972, p. 85"/><ref>Chapman, F. Spencer. (1940). ''Lhasa: The Holy City'', p. 127. Readers Union Ltd. London.</ref><ref name="Mullin276">Mullin 2001, p. 276</ref> |
|||
# [[Gendun Drup]], [[1391]]-[[1474]] |
|||
# [[Gendun Gyatso]], [[1476]]-[[1542]] |
|||
# [[Sonam Gyatso]], [[1543]]-[[1588]] |
|||
# [[Yonten Gyatso]], [[1589]]-[[1616]] |
|||
# [[Ngawang Lobsang Gyatso]], "o Grande" [[1617]]-[[1682]] |
|||
# [[Tsangyang Gyatso]], [[1683]]-[[1706]] |
|||
# [[Kelsang Gyatso]], [[1708]]-[[1757]] |
|||
# [[Jamphel Gyatso]], [[1758]]-[[1804]] |
|||
# [[Lungtok Gyatso]], [[1805]]-[[1815]] |
|||
# [[Tsultrim Gyatso]], [[1816]]-[[1837]] |
|||
# [[Khedrub Gyatso]], [[1838]]-[[1855]] |
|||
# [[Trinlé Gyatso]], [[1856]]-[[1875]] |
|||
# [[Thubten Gyatso]], [[1876]]-[[1933]] |
|||
# [[Tenzin Gyatso]], [[1935]] - actual Dalai Lama |
|||
== Ligazóns externas == |
== Ligazóns externas == |
Revisión como estaba o 7 de xaneiro de 2014 ás 23:24
Dalai Lama, do mongol dalaï, océano, e do tibetano lama (bla-ma), mestre espiritual ou gurú.
Traducido xeralmente como "océano de sabedoría", este título foi forxado polo xefe mongol Genghis Khan, ao aceptar a Sönam Gyatso como mestre excepcional, alentando ao pobo mongol á conversión ao budismo vajrayana. Nótese que neste caso, dalai era a tradución de "Gyam-tsho" (Gyatso), o apelido dos Dalai Lama desde Gedun Drup.
Os budistas tibetanos consideran que os Dalai Lama son emanacións do Buddha Avalokiteśvara, aínda que non é un mestre Buddha senón un Bodhisattva, é o patrón do Tíbet e crese que, tras a súa morte, a súa conciencia sutil tarda un intervalo de corenta e nove días, polo menos, para nacer de novo nun neno que xa desde o seu nacemento pode dar sinais do seu carácter especial. Avalokiteśvara é unha deidade importante para o budismo tibetano e é considerado nos ensinos vajrayāna como un buda. En cambio, para os ensinos mahāyāna é visto máis ben como un bodhisattva de elevado nivel.
Tras a morte do Dalai Lama, o Panchen Lama encárgase de recoñecer a súa reencarnación, ou tulku (normalmente un neno) por estes sinais, quen pasará a ser o novo Dalai Lama. Á súa vez, o Dalai Lama debe recoñecer á reencarnación do Panchen Lama tras a morte deste.
Tradicionalmente, o Dalai Lama foi o líder espiritual e temporal do Tíbet; Tenzin Gyatso, actualmente no exilio, tras a ocupación e anexión forzada por parte da China maoísta, abandonou a preeminencia política tradicional, e creou un Ministro presidente do Kashag (gabinete), elixido por sufraxio universal.
Lista de Dalai Lama
Ao longo da historia téñense recoñecido 14 reencarnacións do Dalai Lama:
Nome | Imaxe | Vida | Recoñecido | Entronizamento | Tibetano/Wylie | Pinyin tibetano/Chinés | Escrituras alternativas | |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1 | Gendun Drup | Ficheiro:1stDalaiLama.jpg | 1391–1474 | – | N/A[1] | Modelo:Bo-textonly dge 'dun 'grub |
Gêdün Chub 根敦朱巴 |
Gedun Drub Gedün Drup |
2 | Gendun Gyatso | Ficheiro:2Dalai.jpg | 1475–1542 | – | N/A[1] | Modelo:Bo-textonly dge 'dun rgya mtsho |
Gêdün Gyaco 根敦嘉措 |
Gedün Gyatso Gendün Gyatso |
3 | Sonam Gyatso | Ficheiro:3rdDalaiLama2.jpg | 1543–1588 | ? | 1578 | Modelo:Bo-textonly bsod nams rgya mtsho |
Soinam Gyaco 索南嘉措 |
Sönam Gyatso |
4 | Yonten Gyatso | 1589–1617 | ? | 1603 | Modelo:Bo-textonly yon tan rgya mtsho |
Yoindain Gyaco 雲丹嘉措 |
Yontan Gyatso, Yönden Gyatso | |
5 | Ngawang Lobsang Gyatso | 1617–1682 | 1618 | 1622 | Modelo:Bo-textonly blo bzang rgya mtsho |
Lobsang Gyaco 羅桑嘉措 |
Lobzang Gyatso Lopsang Gyatso | |
6 | Tsangyang Gyatso | 1683–1706 | 1688 | 1697 | Modelo:Bo-textonly tshang dbyangs rgya mtsho |
Cangyang Gyaco 倉央嘉措 |
Tsañyang Gyatso | |
7 | Kelzang Gyatso | 1707–1757 | ? | 1720 | Modelo:Bo-textonly bskal bzang rgya mtsho |
Gaisang Gyaco 格桑嘉措 |
Kelsang Gyatso Kalsang Gyatso | |
8 | Jamphel Gyatso | Ficheiro:8thDalaiLama.jpg | 1758–1804 | 1760 | 1762 | Modelo:Bo-textonly byams spel rgya mtsho |
Qambê Gyaco 強白嘉措 |
Jampel Gyatso Jampal Gyatso |
9 | Lungtok Gyatso | Ficheiro:9thDalaiLama.jpg | 1805–1815 | 1807 | 1808 | Modelo:Bo-textonly lung rtogs rgya mtsho |
Lungdog Gyaco 隆朵嘉措 |
Lungtog Gyatso |
10 | Tsultrim Gyatso | Ficheiro:10thDalaiLama.jpg | 1816–1837 | 1822 | 1822 | Modelo:Bo-textonly tshul khrim rgya mtsho |
Cüchim Gyaco 楚臣嘉措 |
Tshültrim Gyatso |
11 | Khendrup Gyatso | Ficheiro:11thDalaiLama1.jpg | 1838–1856 | 1841 | 1842 | Modelo:Bo-textonly mkhas grub rgya mtsho |
Kaichub Gyaco 凱珠嘉措 |
Kedrub Gyatso |
12 | Trinley Gyatso | Ficheiro:12thDalai Lama.jpg | 1857–1875 | 1858 | 1860 | Modelo:Bo-textonly 'phrin las rgya mtsho |
Chinlai Gyaco 成烈嘉措 |
Trinle Gyatso |
13 | Thubten Gyatso | 1876–1933 | 1878 | 1879 | Modelo:Bo-textonly thub bstan rgya mtsho |
Tubdain Gyaco 土登嘉措 |
Thubtan Gyatso Thupten Gyatso | |
14 | Tenzin Gyatso | born 1935 | 1937 | 1950 (actualmente no exilio) |
Modelo:Bo-textonly bstan 'dzin rgya mtsho |
Dainzin Gyaco 丹增嘉措 |
Tenzing Gyatso |
Tamén houbo un Dalai Lama non recoñecido, Ngawang Yeshey Gyatso, declarado o 28 de xuño de 1707, cando contaba con 25 anos de idade, por Lha-bzang Khan como o "verdadeiro" 6º Dalai Lama – porén, nunca foi aceptado como tal pola maior parte da poboación.[2][3][4]
Ligazóns externas
- Tibet.com: Goberno tibetano no Exilio, en inglés.
- Dalailama.com: Páxina oficial do Dalai Lama.
- ↑ 1,0 1,1 The title "Dalai Lama" was conferred posthumously to the 1st and 2nd Dalai Lamas.
- ↑ Erro no código da cita: Etiqueta
<ref>
non válida; non se forneceu texto para as referencias de nomeStein 1972, p. 85
- ↑ Chapman, F. Spencer. (1940). Lhasa: The Holy City, p. 127. Readers Union Ltd. London.
- ↑ Mullin 2001, p. 276