Guerra de Afganistán (1978-1992): Diferenzas entre revisións
mSen resumo de edición |
|||
Liña 78: | Liña 78: | ||
{{Véxase tamén|Historia de Afganistán}} |
{{Véxase tamén|Historia de Afganistán}} |
||
A [[República Democrática de Afganistán]] formouse trala [[Revolución Saur]], o [[27 de abril]] de [[1978]]. O goberno implantou políticas en beneficio dos pobres e dos agricultores e aplicou a axenda [[Socialismo|socialista]]. Mantivo importantes relacións diplomáticas coa [[Unión Soviética]]. O [[5 de decembro]] de [[1978]], asinouse un tratado de amizade entre ambos países. O [[3 de xullo]] de [[1979]], o presidente estadounidense [[Jimmy Carter]] asinou a primeira directiva para ofrecer axuda financeira de maneira encuberta aos opositores ao goberno pro-soviético de [[Kabul]].<ref>{{cite book|url=http://books.google.com/?id=N_hfPrIMYuEC&printsec=frontcover&dq=from+the+shadows+robert+gates#v=onepage&q=afghanistan&f=false |title=From the Shadows, Pg. 146 |publisher=Google Books |accessdate=28 de xullo de 2011|isbn=9781416543367|date=9 de xaneiro de 2007}}</ref> |
A [[República Democrática de Afganistán]] formouse trala [[Revolución de Saur]], o [[27 de abril]] de [[1978]]. O goberno implantou políticas en beneficio dos pobres e dos agricultores e aplicou a axenda [[Socialismo|socialista]]. Mantivo importantes relacións diplomáticas coa [[Unión Soviética]]. O [[5 de decembro]] de [[1978]], asinouse un tratado de amizade entre ambos países. O [[3 de xullo]] de [[1979]], o presidente estadounidense [[Jimmy Carter]] asinou a primeira directiva para ofrecer axuda financeira de maneira encuberta aos opositores ao goberno pro-soviético de [[Kabul]].<ref>{{cite book|url=http://books.google.com/?id=N_hfPrIMYuEC&printsec=frontcover&dq=from+the+shadows+robert+gates#v=onepage&q=afghanistan&f=false |title=From the Shadows, Pg. 146 |publisher=Google Books |accessdate=28 de xullo de 2011|isbn=9781416543367|date=9 de xaneiro de 2007}}</ref> |
||
A intervención militar rusa en Afganistán remóntase ás expansións [[Imperio ruso|tsaristas]] coñecidas como "[[O Gran Xogo|Gran Xogo]]", que mantiñan Rusia e Gran Bretaña. Esta comezou no [[século XIX]], con acontecementos como o [[Incidente de Panjdeh]], un enfrontamento militar que tivo lugar en [[1885]], cando o exército ruso se apoderou do territorio afgá ao sur do [[Amu Darya|río Oxus]], ao redor dun oasis en Panjdeh. Este interese na rexión continuou durante a era soviética, na que se destinaron millóns en axuda económica e militar a Afganistán entre os anos [[1955]] e [[1978]].<ref>Rubin, Barnett R. ''The Fragmentation of Afghanistan.'' New Haven: Yale University Press, 1995. p. 20.</ref> |
A intervención militar rusa en Afganistán remóntase ás expansións [[Imperio ruso|tsaristas]] coñecidas como "[[O Gran Xogo|Gran Xogo]]", que mantiñan Rusia e Gran Bretaña. Esta comezou no [[século XIX]], con acontecementos como o [[Incidente de Panjdeh]], un enfrontamento militar que tivo lugar en [[1885]], cando o exército ruso se apoderou do territorio afgá ao sur do [[Amu Darya|río Oxus]], ao redor dun oasis en Panjdeh. Este interese na rexión continuou durante a era soviética, na que se destinaron millóns en axuda económica e militar a Afganistán entre os anos [[1955]] e [[1978]].<ref>Rubin, Barnett R. ''The Fragmentation of Afghanistan.'' New Haven: Yale University Press, 1995. p. 20.</ref> |
||
Liña 88: | Liña 88: | ||
En marzo de 1979 asinouse un [[Tratado de paz exipcio-israelí|tratado de paz]], apoiado polos Estados Unidos, entre Israel e Exipto. A Unión Soviética considerou que Estados Unidos sacou proveito deste tratado. Así, un [[xornal]] soviético afirmaba que Exipto e Israel se converteran nos "xendarmes do [[Pentágono]]". Os soviéticos crían que o tratado non era só un acordo de paz entre os seus antigos aliados exipcios e Israel, senón tamén unha alianza militar.<ref>{{cite book| first= Minton| last= Goldman| year= 1984| title= Soviet Military Intervention in Afghanistan: Roots & Causes| edition=| id= }}</ref> Ademais, Estados Unidos vendeu máis de 5.000 [[mísil]]es a [[Arabia Saudí]] e abasteceu aos rebeldes leais á coroa, contrarios ao goberno [[Nasserismo|nasserista]], na [[Guerra Civil de Iemen do Norte]]. Tamén empeoraron nesa mesma época as relacións entre a Unión Soviética e [[Iraq]]. En xuño de 1978, Iraq comezou a establecer relacións cordais con países occidentais, chegando a mercar a Francia armamento de [[Italia|fabricación italiana]], aínda que a maioría o obtiña da Unión Soviética, os seus aliados do [[Pacto de Varsovia]] e China. |
En marzo de 1979 asinouse un [[Tratado de paz exipcio-israelí|tratado de paz]], apoiado polos Estados Unidos, entre Israel e Exipto. A Unión Soviética considerou que Estados Unidos sacou proveito deste tratado. Así, un [[xornal]] soviético afirmaba que Exipto e Israel se converteran nos "xendarmes do [[Pentágono]]". Os soviéticos crían que o tratado non era só un acordo de paz entre os seus antigos aliados exipcios e Israel, senón tamén unha alianza militar.<ref>{{cite book| first= Minton| last= Goldman| year= 1984| title= Soviet Military Intervention in Afghanistan: Roots & Causes| edition=| id= }}</ref> Ademais, Estados Unidos vendeu máis de 5.000 [[mísil]]es a [[Arabia Saudí]] e abasteceu aos rebeldes leais á coroa, contrarios ao goberno [[Nasserismo|nasserista]], na [[Guerra Civil de Iemen do Norte]]. Tamén empeoraron nesa mesma época as relacións entre a Unión Soviética e [[Iraq]]. En xuño de 1978, Iraq comezou a establecer relacións cordais con países occidentais, chegando a mercar a Francia armamento de [[Italia|fabricación italiana]], aínda que a maioría o obtiña da Unión Soviética, os seus aliados do [[Pacto de Varsovia]] e China. |
||
=== |
===Revolución de Saur=== |
||
{{AP|Revolución de Saur}} |
|||
O Rei [[Mohamed Zahir de Afganistán|Mohamed Zahir]] ascendeu ó trono en [[1933]] e estivo reinando até [[1973]]. O primo de Zahir, [[Mohammad Daoud Khan]], exerceu como [[Primeiro Ministro]] dende [[1954]] até [[1963]]. O [[Partido Democrático Popular de Afganistán]] (PDPA), de ideoloxía [[Marxismo|marxista]], gañou forza nestes anos. En [[1967]], o PDPA dividiuse en dúas faccións, o [[Khalq]] (traducido por masas ou pobo), liderado por [[Nur Muhammad Taraki]] e [[Hafizullah Amin]] e o [[Parcham]] (traducido por estandarte), liderado por [[Babrak Karmal]]. |
O Rei [[Mohamed Zahir de Afganistán|Mohamed Zahir]] ascendeu ó trono en [[1933]] e estivo reinando até [[1973]]. O primo de Zahir, [[Mohammad Daoud Khan]], exerceu como [[Primeiro Ministro]] dende [[1954]] até [[1963]]. O [[Partido Democrático Popular de Afganistán]] (PDPA), de ideoloxía [[Marxismo|marxista]], gañou forza nestes anos. En [[1967]], o PDPA dividiuse en dúas faccións, o [[Khalq]] (traducido por masas ou pobo), liderado por [[Nur Muhammad Taraki]] e [[Hafizullah Amin]] e o [[Parcham]] (traducido por estandarte), liderado por [[Babrak Karmal]]. |
||
Revisión como estaba o 21 de decembro de 2013 ás 16:48
Modelo:Infobox conflito militar
A Invasión soviética de Afganistán durou nove anos, dende decembro de 1979 ata febreiro de 1989. Foi parte da Guerra fría e librouse entre as forzas lideradas polos soviéticos e as forzas afgás contra grupos de insurxentes de varias nacionalidades chamados muxahidíns. Os insurxentes recibiron formación militar nas veciñas Paquistán e China,[1] ademais de millóns de dólares de Estados Unidos, Reino Unido, Arabia Saudí, e outros países[2][3][4][1][5] Os máis de dez anos de guerra provocaron que moitos afgáns fuxiran do seu país, con destino principalmente en Paquistán e Irán. Ademais dos que morreron en combate, centos de miles de civís afgás foron asasinados.
O Despregue soviético inicial do 40º Exército en Afganistán comezou o 24 de decembro de 1979 baixo o mando do dirixente soviético de Leonid Brezhnev.[6] A intervención soviética no conflito rematou ca retirada xeral das tropas, que comezou o 15 de maio de 1988, e concluiu o 15 de febreiro de 1989, baixo o mando do último presidente soviético, Mikhail Gorbachev e trala firma do Acordos de Xenebra entre a RDA e Paquistán; os enfrontamentos entre as tropas gobernamentais e os muxahidíns continuaron na guerra civil afgá, ata a caída do goberno da República Democrática de Afganistán en 1992.[7][8][9]
Transfondo
- Véxase tamén: Historia de Afganistán.
A República Democrática de Afganistán formouse trala Revolución de Saur, o 27 de abril de 1978. O goberno implantou políticas en beneficio dos pobres e dos agricultores e aplicou a axenda socialista. Mantivo importantes relacións diplomáticas coa Unión Soviética. O 5 de decembro de 1978, asinouse un tratado de amizade entre ambos países. O 3 de xullo de 1979, o presidente estadounidense Jimmy Carter asinou a primeira directiva para ofrecer axuda financeira de maneira encuberta aos opositores ao goberno pro-soviético de Kabul.[10]
A intervención militar rusa en Afganistán remóntase ás expansións tsaristas coñecidas como "Gran Xogo", que mantiñan Rusia e Gran Bretaña. Esta comezou no século XIX, con acontecementos como o Incidente de Panjdeh, un enfrontamento militar que tivo lugar en 1885, cando o exército ruso se apoderou do territorio afgá ao sur do río Oxus, ao redor dun oasis en Panjdeh. Este interese na rexión continuou durante a era soviética, na que se destinaron millóns en axuda económica e militar a Afganistán entre os anos 1955 e 1978.[11]
En febreiro de 1979, a revolución islámica derrocou ao Sah do país contiguo de Irán, que estaba apoiado polos Estados Unidos. O embaixador de Estados Unidos en Afganistán, Adolph Dubs, foi secuestrado por militantes dunha organización vinculada ao movemento de Países Non Aliñados, coñecida como Setami Milli, e posteriormente asasinado durante un asalto levado a cabo pola policía afgá, asistida por axentes soviéticos. Esta morte provocou un importante deterioro das relacións afgano-estadounidenses.[12]
Estados Unidos despregou vinte buques e dous portaavións no Golfo Pérsico e no Mar Arábigo, e producíronse unha serie de ameazas de guerra entre Estados Unidos e Irán.[13]
En marzo de 1979 asinouse un tratado de paz, apoiado polos Estados Unidos, entre Israel e Exipto. A Unión Soviética considerou que Estados Unidos sacou proveito deste tratado. Así, un xornal soviético afirmaba que Exipto e Israel se converteran nos "xendarmes do Pentágono". Os soviéticos crían que o tratado non era só un acordo de paz entre os seus antigos aliados exipcios e Israel, senón tamén unha alianza militar.[14] Ademais, Estados Unidos vendeu máis de 5.000 mísiles a Arabia Saudí e abasteceu aos rebeldes leais á coroa, contrarios ao goberno nasserista, na Guerra Civil de Iemen do Norte. Tamén empeoraron nesa mesma época as relacións entre a Unión Soviética e Iraq. En xuño de 1978, Iraq comezou a establecer relacións cordais con países occidentais, chegando a mercar a Francia armamento de fabricación italiana, aínda que a maioría o obtiña da Unión Soviética, os seus aliados do Pacto de Varsovia e China.
Revolución de Saur
- Artigo principal: Revolución de Saur.
O Rei Mohamed Zahir ascendeu ó trono en 1933 e estivo reinando até 1973. O primo de Zahir, Mohammad Daoud Khan, exerceu como Primeiro Ministro dende 1954 até 1963. O Partido Democrático Popular de Afganistán (PDPA), de ideoloxía marxista, gañou forza nestes anos. En 1967, o PDPA dividiuse en dúas faccións, o Khalq (traducido por masas ou pobo), liderado por Nur Muhammad Taraki e Hafizullah Amin e o Parcham (traducido por estandarte), liderado por Babrak Karmal.
o 17 de xullo de 1973, o ex-Primeiro Ministro Daoud fíxose co poder mediante un Golpe de Estado, acusando ao goberno real de corrupción e de ser o causante das mala situación económica que atravesaba o país. Este golpe, supuxo a fin da monarquía e durante o seu goberno, Daoud gozou dunha boa reputación entre boa parte da poboación afgá, aínda que non entre os partidarios do PDPA.
A forte oposición das faccións do PDPA foi reprimida polo réxime de Daoud. A morte de Mir Akbar Khyber, un dos líderes do PDPA, en estrañas circunstancias desencadeou unha ola de protestas en Cabul contra o goberno de Daoud, nas que foron arrestados varios dos principais dirixentes do PDPA.[15][16]
O 27 de abril de 1978, o exército afgá, que simpatizaba co PDPA, derrocou a Daoud e executouno posteriormente xunto con algúns membros da súa familia.[17] Nur Muhammad Taraki, Secretario Xeral do PDPA, converteuse en presidente dun Consello Revolucionario, así como no Primeiro Ministro da República Democrática de Afganistán, que acababa de ser creada.
Notas
- ↑ 1,0 1,1 Erro no código da cita: Etiqueta
<ref>
non válida; non se forneceu texto para as referencias de nomeshichor
- ↑ Barlett, Donald L.; Steele, James B. (May 13, 2003). "The Oily Americans". Time (magazine). Consultado o 2008-07-08.
- ↑ Interview with Dr. Zbigniew Brzezinski-(13/6/97).
- ↑ Charlie Wilson: Congressman whose support for the mujahideen helped force the Soviet Union out of Afghanistan
- ↑ Erro no código da cita: Etiqueta
<ref>
non válida; non se forneceu texto para as referencias de nomeunholy
- ↑ "Timeline: Soviet war in Afghanistan". BBC News. Publicado o 17 de febreiro de 2009. Consultado o 22 de marzo de 2009.
- ↑ Yousaf, Mohammad & Adkin, Mark (1992). Afghanistan, the bear trap: the defeat of a superpower. Casemate. p. 159. ISBN 0-9711709-2-4.
- ↑ Richard Cohen (22 de abril de 1988). "The Soviets' Vietnam". Washington Post. Consultado o 22 de decembro de 2011.
- ↑ "Afghanistan was Soviets' Vietnam". Boca Raton News. 24 de abril de 1988. Consultado o 22 de decembro de 2011.
- ↑ From the Shadows, Pg. 146. Google Books. 9 de xaneiro de 2007. ISBN 9781416543367. Consultado o 28 de xullo de 2011.
- ↑ Rubin, Barnett R. The Fragmentation of Afghanistan. New Haven: Yale University Press, 1995. p. 20.
- ↑ Harrison, Selig; Cordovez, Diego (1995). Out of Afghanistan: The Inside Story of the Soviet withdrawal. New York: Oxford University Press. pp. 34–35. ISBN 0-19-506294-9. A referencia usa o parámetro obsoleto
|coauthors=
(Axuda) - ↑ Valenta, Jiri (1980). From Prague to Kabul: The Soviet Style of Invasion.
- ↑ Goldman, Minton (1984). Soviet Military Intervention in Afghanistan: Roots & Causes.
- ↑ Hilali, A. Z. (2005). "The Soviet Penetration into Afghanistan and the Marxist Coup". The Journal of Slavic Military Studies 18 (4): 709. doi:10.1080/13518040500354984.
- ↑ Bradsher, Henry S. (1983). Afghanistan and the Soviet Union. Durham: Duke Press Policy Studies. pp. 72–73.
- ↑ Garthoff, Raymond L. (1994). Détente and Confrontation. Washington D.C.: The Brookings Institute. p. 986.
Véxase tamén
Wikimedia Commons ten máis contidos multimedia na categoría: Guerra de Afganistán |
Outros artigos
Bibliografía
- Andrew, Christopher & Mitrokhin, Vasili (1999). Basic Books, ed. The Sword and the Shield: The Mitrokhin Archive and the Secret History of the KGB. New York. ISBN 0-465-00310-9.
- Ayub, Muhammad (2005). RoseDog Books, ed. An Army, its Role and Rule: A History of the Pakistan Army from Independence to Kargil 1947–1999. Pittsburgh. ISBN 0-8059-9594-3.
- Borovik, Artyom (1990). Grove Press, ed. The Hidden War: A Russian Journalist's Account of the Soviet War in Afghanistan. Nova York. ISBN 0-8021-3775-X.
- Corera, Gordon (2011). Phoenix, ed. MI6: Life and Death in the British Secret Service. Londres. ISBN 978-0753828335.
- Braithwaite, Rodric (2011). Oxford University Press, ed. Afgantsy: The Russians in Afghanistan, 1979–89. Nova York. p. 417. ISBN 978-0-19-983265-1. LCCN 2011015052. OCLC 709682862.
- Coll, Steve (2004). Penguin Press, ed. Ghost Wars: The Secret History of the CIA, Afghanistan, and Bin Laden, from the Soviet Invasion to September 10, 2001. Nova York. ISBN 1-59420-007-6.
- Crile, George (2003). Atlantic Monthly Press, ed. Charlie Wilson's War: the extraordinary story of the largest covert operation in history. Nova York. ISBN 0-87113-851-4.
- Feifer, Gregory (2009). Harper, ed. The Great Gamble: The Soviet war in Afghanistan. Nova York. ISBN 978-0-06-114318-2.
- Galeotti, Mark (1995). Frank Cass, ed. Afghanistan: the Soviet Union's last war. Londres. ISBN 0-7146-8242-X.
- Kakar, M. Hassan (1995). University of California Press, ed. Afghanistan: The Soviet Invasion and the Afghan Response, 1979–1982. Berkeley. ISBN 0-520-08591-4. (acceso gratuíto online cortesía da Universidade de California).
- Kaplan, Robert D. (2001) [1990]. Vintage Books, ed. Soldiers of God: With Islamic Warriors in Afghanistan and Pakistan. Nva York. ISBN 1-4000-3025-0.
- Lohbeck, Kurt (1993). Regnery Publishing, ed. Holy War, Unholy Victory: Eyewitness to the CIA's Secret War in Afghanistan. Washington. ISBN 0-89526-499-4.
- Novinkov, Oleg (2011). Oleg Novinkov, ed. Afghan boomerang. Houston, Texas. ISBN 978-1-4392-7451-4.
- Prados, John (1996). I.R. Dee, ed. Presidents' Secret Wars: CIA and Pentagon covert operations from World War II through the Persian Gulf. Chicago. ISBN 1-56663-108-4.
Ligazóns externas
- Militares afgás adestrando nunha granxa rural en Sussex (en inglés)
- "Compound War Case Study: Os soviéticos e Afganistán" (en inglés)
- Video da ocupación soviética de Afganistán dos Peter Krogh Foreign Affairs Digital Archives (en inglés)
- Soviets and the Gulf War dos Dean Peter Krogh Foreign Affairs Digital Archives (en inglés)
- J.Bruce Amstutz Afganistán – os cinco primeiros anos de ocupación' (1986) (en inglés)
- CIA Factbook en Afganistán (en inglés)
- The Art of War project, dedicado aos soldados que participaron nas guerras recentes, comezando polos veteranos da guerra afgá (en ruso)
- O papel de Afganistán na caída da Unión Soviética de Rameen Moshref (en inglés)
- Museo Empire de Historia Militar – Imaxes do conflito. (en castelán)
- Resolución da ONU A/RES/37/37 sobre a intervención en Afganistán
- Descrición detallada do Golpe de Kabul de 1979 (en inglés)
- Fontes primarias sobre a invasión recompiladas polo Woodrow Wilson International Center for Scholars (en inglés)