Sardiña: Diferenzas entre revisións

Na Galipedia, a Wikipedia en galego.
Explorar o historial de forma interactiva
← Edición máis vellaEdición máis nova →
Contido eliminado Contido engadido
VisualTexto wiki
Addbot (conversa | contribucións)
71.894 edicións
m Bot: Retiro 25 ligazóns interlingüísticas, proporcionadas agora polo Wikidata en d:q208600
Xoio (conversa | contribucións)
35.622 edicións
en revision e amplicación
Liña 1: Liña 1:
{{en uso}}
⚫
[[Ficheiro:Sardina pilchardus.jpg|miniatura|Xoubas ou parrochas|miniatura|300px]]
{{Taxobox
⚫
As '''sardiñas''' (''Sardina pilchardus'', Walbaum 1792) son [[peixe]]s da familia ''[[Clupeidae]]''. Cando son pequenas, denomínanse '''xoubas''' nas [[Rías Baixas]]<ref>Ríos Panisse recolle de Cornide, Cuveiro, Valladares ou Crespo Pozo, o nome de ''xouba'' para o [[bocarte]] (''Engraulis encrasicholus''), probablemente a causa dun erro de identificación polas semellanzas entre as dúas especies.</ref>, e '''parrochas''' nas [[Rías Altas]].
| name = Sardiña<br>''Sardina pilchardus''
⚫
| image = Sardiña (Sardina pilchardus).jpg
| image_caption = [[Sardiña]]s
| image_width = 260px
| regnum = ''[[Animalia]]''
| phylum = ''[[Chordata]]''
| suphylum = ''[[Vertebrata]]''
| classis = ''[[Actinopterygii]]''
| subclassis = ''[[Neopterygii]]''
| infraclassis = ''[[Teleostei]]''
| superordo = ''[[Paracanthopterygii]]''
| ordo = ''[[Clupeiformes]]''
| subordo = ''[[Clupeoidei]]''
| familia = ''[[Clupeidae]]''
| subfamilia = ''[[Clupeinae]]''
| genus = '''Sardina'''
| genus_authority = [[Grigore Antipa|Antipa]], 1904 <ref name=W1>[http://marinespecies.org/aphia.php?p=taxdetails&id=125720 ''Sardina''] en WORMS.</ref>
| species = '''S. pilchardus'''
| binomial = Sardina pilchardus
| binomial_authority = [[Johann Julius Walbaum|Walbaum]], 1972 <ref name=W1/>
| synonyms =
* ''Alosa pilchardus'' <small>(Walbaum, 1792)</small> <ref name=W2>[http://marinespecies.org/aphia.php?p=taxdetails&id=126421 ''Sardina pilchardus''] en WORMS.</ref>
* ''Arengus minor'' <small>[[Cornide Saavedra|Cornide]], 1788</small>
* ''Clupanodon sardina'' <small>Risso, 1827</small>
* ''Clupea harengus pilchardus'' <small>Walbaum, 1792</small>
* ''Clupea laticosta'' <small>Lowe, 1843</small>
* ''Clupea pilchardus'' <small>Bloch, 1795</small>
* ''Clupea pilchardus'' <small>Walbaum, 1792 (sinón.)</small>
* ''Clupea sardinia'' <small>Lowe, 1837</small>
* ''Sardina dobrogica'' <small>[[Grigore Antipa|Antipa]], 1904</small>
* ''Sardina pilchardus sardina'' <small>(Risso, 1827)</small>
}}


A '''sardiña''', ''Sardina pilchardus'' (Walbaum, 1792), é un [[osteíctios|peixe osteíctio]] mariño da [[familia (bioloxía)|familia]] dos [[clupeidos]], dentro da orde dos [[clupeiformes]], sendo o único representante do [[xénero (bioloxía)|xénero]] '''''Sardina'''''.
⚫
A sardiña captúrase con [[arte (pesca)|artes de cerco]] e de enmalle ([[xeito]]), durante a noite, e destínase a consumo en fresco, [[afumado|afumada]], [[salgadura|salgada]] ou en [[conserva]]. Abunda en tódalas costas españolas e foi precisamente a riqueza en sardiña das augas galegas no que se baseou a industria conserveira galega, hoxe diversificada noutras especies de peixe e moluscos.

⚫
Cando as sardiñas son pequenas denomínanse '''xoubas''' nas [[rías Baixas]] (mñáis ou menos, de [[Fisterra]] para abaixo),<ref>Ríos Panisse recolle de Cornide, Cuveiro, Valladares ou Crespo Pozo o nome de ''xouba'' para o [[bocarte]] (''Engraulis encrasicolus''), probablemente a causa dun erro de identificación polas semellanzas entre as dúas especies.</ref> e '''parrochas''' nas [[rías Altas]] (máis ou menos, de Fisterra para arriba).

⚫
A sardiña captúrase con [[arte (pesca)|artes de cerco]] e de enmalle ou deriva ([[xeito]]), durante a noite, e destínase a consumo en fresco, [[afumado|afumada]], [[salgadura|salgada]] ou en [[conserva]]. Abunda en todas as costas españolas e foi precisamente a riqueza en sardiña das augas galegas no que se baseou a industria conserveira galega, hoxe diversificada noutras especies de [[peixe]]s e [[moluscos]].

==Características==


==Descrición==
⚫
[[Ficheiro:Sardiña (Sardina pilchardus).jpg|Sardiñas amoreadas|miniatura|225px]]
As sardiñas son de corpo alongado e sección ovalada, algo comprimida lateralmente. Xeralmente son de pequenas dimensións (10-25 cm de comprimento). A talla mínima é de 11 cm.
As sardiñas son de corpo alongado e sección ovalada, algo comprimida lateralmente. Xeralmente son de pequenas dimensións (10-25 cm de comprimento). A talla mínima é de 11 cm.


Liña 16: Liña 52:
Especies semellantes son o [[arenque]] (''Clupea harengus''), a [[alacha]] (''Sardinella aurita'') e o [[trancho]] (''Sprattus sprattus'').
Especies semellantes son o [[arenque]] (''Clupea harengus''), a [[alacha]] (''Sardinella aurita'') e o [[trancho]] (''Sprattus sprattus'').


==Hábitat==
==Hábitat e bioloxía==
⚫
[[Ficheiro:|miniatura|Xoubas ou parrochas|miniatura|300px]]
Son peixes [[peláxico]]s que forman frecuentemente grandes [[cardume]]s ou mansíos e alimentan importantes [[pescaría]]s. A época da desova é a primavera e verán.
Son peixes [[peláxico]]s que forman frecuentemente grandes [[cardume]]s ou mansíos e alimentan importantes [[pescaría]]s. A época da desova é a primavera e verán.


Liña 23: Liña 60:
En Galicia, as capturas de sardiña concéntranse nos meses do [[verán]], con cifras comprendidas entre 1,7 e case 2 millóns de quilogramos (datos de xuño a outubro de 2009) para descender bruscamente a cifras de 200.000 a 400.000 kg entre decembro e febreiro. A cifra total anual foi de 13.828.968 kg no ano 2009 [http://www.pescadegalicia.com].
En Galicia, as capturas de sardiña concéntranse nos meses do [[verán]], con cifras comprendidas entre 1,7 e case 2 millóns de quilogramos (datos de xuño a outubro de 2009) para descender bruscamente a cifras de 200.000 a 400.000 kg entre decembro e febreiro. A cifra total anual foi de 13.828.968 kg no ano 2009 [http://www.pescadegalicia.com].


==Uso culinario==
==O nome científico==

===Etimoloxía===

===Cambios do nome===

==Outras sardiñas==

* Xénero ''[[Dussumieria]]''
** ''[[Dussumieria acuta]]''
** ''[[Dussumieria elopsoides]]''
* Xénero ''[[Escualosa]]''
** ''[[Escualosa elongata]]''
** ''[[Escualosa thoracata]]''
* Xénero ''[[Sardinella]]''
** ''[[Sardinella aurita]]''
** ''[[Sardinella longiceps]]''
** ''[[Sardinella gibbosa]]''
* Xénero ''[[Sardinops]]''
** ''[[Sardinops sagax]]''

==Pesca e usos==

===Pesca===

===Uso culinario===
[[Ficheiro:Sardinas a la plancha- Cádiz - 2009.jpg|Sardiñas asadas|miniatura]]
[[Ficheiro:Sardinas a la plancha- Cádiz - 2009.jpg|Sardiñas asadas|miniatura]]
[[Ficheiro:Sardinas en Aceite-Madrid.jpg|Sardiñas en conserva|miniatura]]
[[Ficheiro:Sardinas en Aceite-Madrid.jpg|Sardiñas en conserva|miniatura]]
Liña 34: Liña 96:
No caso das conservas, baixo a denominación ''sardina'' podían enlatarse diversas especies próximas. Desde o 2003, un Regulamento europeo <ref>Regulamento (CE) nº 1181/2003, de 2 de xullo de 2003, que modifica o Regulamento (CEE) nº 2136/89, polo que se establecen normas comúns de comercialización para as conservas de sardiñas (DO nº L 165, de 3.07.2003).</ref>
No caso das conservas, baixo a denominación ''sardina'' podían enlatarse diversas especies próximas. Desde o 2003, un Regulamento europeo <ref>Regulamento (CE) nº 1181/2003, de 2 de xullo de 2003, que modifica o Regulamento (CEE) nº 2136/89, polo que se establecen normas comúns de comercialización para as conservas de sardiñas (DO nº L 165, de 3.07.2003).</ref>
obriga a etiquetar como "conservas de sardiñas" só as elaboradas a partir da especie ''Sardina pilchardus'', e como "conservas de produtos tipo sardiña" as elaboradas a partir doutras especies <ref>''Sardinops melanosticus'', ''S. neopilchardus'', ''S. ocellatus'', ''S. sagax'', ''S. caeryleus''; ''Sardinella aurita'', ''S. brasiliensis'', ''S. maderensis'', ''S. longiceps'', ''S. gibbosa''; ''Clupea harengus'', ''Sprattus sprattus'', ''Hyperlophus vittatus'', ''Nematalosa vlaminghi'', ''Etrumeus teres'', ''Ethmidium maculatum'', ''Engraulis anchoita'', ''E. mordax'', ''E. ringens'' ou ''Opisthonema oglinum''.</ref>.
obriga a etiquetar como "conservas de sardiñas" só as elaboradas a partir da especie ''Sardina pilchardus'', e como "conservas de produtos tipo sardiña" as elaboradas a partir doutras especies <ref>''Sardinops melanosticus'', ''S. neopilchardus'', ''S. ocellatus'', ''S. sagax'', ''S. caeryleus''; ''Sardinella aurita'', ''S. brasiliensis'', ''S. maderensis'', ''S. longiceps'', ''S. gibbosa''; ''Clupea harengus'', ''Sprattus sprattus'', ''Hyperlophus vittatus'', ''Nematalosa vlaminghi'', ''Etrumeus teres'', ''Ethmidium maculatum'', ''Engraulis anchoita'', ''E. mordax'', ''E. ringens'' ou ''Opisthonema oglinum''.</ref>.

==En Galicia==

===Referencias da súa presenza===

===Pesca===


===Festas gastronómicas===
===Festas gastronómicas===
Liña 59: Liña 127:


==Véxase tamén==
==Véxase tamén==
{{Commons}}

===Bibliografía===
===Bibliografía===
* RODRÍGUEZ VILLANUEVA, X. L. e VÁZQUEZ, Xavier: ''Peixes do mar de Galicia'', Xerais, Vigo 1995.
* Bauchot, M. K. e Pras, A. (1982): ''Guía de los peces de mar de EWspaña y Europa''. Barcelona: Ediciones Omega. ISBN 84-282-0685-6.
* Cohen, D., Inada, T., Iwamoto, T. & Scialabba, N. (1990): ''Gadiform Fishes of the World (Order Gadiformes). An annotated and illustrated catalogue of cods, hakes, grenadiers and other gadiform fishes known to date.'' [[FAO]]: FAO Fisheries Synopsis, 125, volume 10, pp. 77-81.
⚫
* ANÓNIMO: ''Guía do consumidor de peixe fresco''. Consellería de Pesca, Marisqueo e Acuicultura, 1999.
* Cornide, Joseph (1778): ''Ensayo de una historia de los peces y otras producciones marinas de la costa de Galicia arreglado al sistema del caballero Carlos Linneo con un tratado de las diversas pescas y de las redes y aparejos con que se practican''. [http://books.google.es/books?id=MYY-AAAAcAAJ&printsec=frontcover&hl=es#v=onepage&q&f=false Ver en liña].
* Lahuerta Mouriño, F. e Vázquez Álvarez, F. X. (2000): ''Vocabulario multilingüe de organismos acuáticos''. Santiago de Compostela: Xunta de Galicia. ISBN 84-453-2913-8, p. 190.
* Muus, Bent J.; Jørgen G. Nielsen; Preben Dahlstrøm e Bente O. Nyström (1998): ''Peces de mar del Atlántico y del Mediterráneo''. Barcelona: Ediciones Omega. ISBN 84-282-1161-2.
* Nelson, Joseph S. (2006): ''Fishes of the World''. John Wiley & Sons, Inc. ISBN 0-471-25031-7.
* Ríos Panisse, M. C. (1977): ''Nomenclatura de la flora y fauna marítimas de Galicia. I Invertebrados y peces.'' Santiago: Universidad de Santiago de Compostela. ISBN 84-7191-008-X.
* Rodríguez Solórzano, Manuel; Sergio Devesa Regueiro e Lidia Soutullo Garrido (1983): ''Guía dos peixes de Galicia''. Vigo: Editorial Galaxia. ISBN 84-7154-433-4.
* Rodríguez Villanueva, X. L. e Xavier Vázquez (1995): ''Peixes do mar de Galicia. (III) Peixes óseos (continuación)''. Vigo: Edicións Xerais de Galicia. ISBN 84-7507-870-2.
* Solórzano, Manuel R[odríguez]; José L. Rodríguez, José Iglesias, Francisco X, Pereira e Federico Álvarez (1988): ''Inventario dos peixes do litoral galego (Pisces: Cyclostomata, Chondrichthyes, Osteichthyes).'' O Castro-Sada, A Coruña: Cadernos da Área de Ciencias Biolóxicas (Inventarios). Seminario de Estudos Galegos, vol. IV. ISBN 84-7492-370-0.
⚫
* Xunta de Galicia (1999): ''Guía do consumidor de peixe fresco''. Consellería de Pesca, Marisqueo e Acuicultura.

⚫
===Outros artigos===
* [[Clupeiformes]]
* [[Clupeidos]]


===Ligazóns externas===
===Ligazóns externas===

{{Commons|Category:Clupea harengus}}
* [http://pescadosymariscos.consumer.es/sardina Consumer.es]
* [http://pescadosymariscos.consumer.es/sardina Consumer.es]


⚫
===Outros artigos===
* [[A Parrocha]] (topónimo)


{{Produtos da pesca comerciais}}
{{Produtos da pesca comerciais}}

Revisión como estaba o 7 de agosto de 2013 ás 19:02

Sardiña
Sardina pilchardus

Sardiñas
Clasificación científica
Reino: Animalia
Filo: Chordata
Clase: Actinopterygii
Subclase: Neopterygii
Infraclase: Teleostei
Superorde: Paracanthopterygii
Orde: Clupeiformes
Suborde: Clupeoidei
Familia: Clupeidae
Subfamilia: Clupeinae
Xénero: Sardina
Antipa, 1904 [1]
Especie: S. pilchardus
Nome binomial
Sardina pilchardus
Walbaum, 1972 [1]
Sinonimia
  • Alosa pilchardus (Walbaum, 1792) [2]
  • Arengus minor Cornide, 1788
  • Clupanodon sardina Risso, 1827
  • Clupea harengus pilchardus Walbaum, 1792
  • Clupea laticosta Lowe, 1843
  • Clupea pilchardus Bloch, 1795
  • Clupea pilchardus Walbaum, 1792 (sinón.)
  • Clupea sardinia Lowe, 1837
  • Sardina dobrogica Antipa, 1904
  • Sardina pilchardus sardina (Risso, 1827)

A sardiña, Sardina pilchardus (Walbaum, 1792), é un peixe osteíctio mariño da familia dos clupeidos, dentro da orde dos clupeiformes, sendo o único representante do xénero Sardina.

Cando as sardiñas son pequenas denomínanse xoubas nas rías Baixas (mñáis ou menos, de Fisterra para abaixo),[3] e parrochas nas rías Altas (máis ou menos, de Fisterra para arriba).

A sardiña captúrase con artes de cerco e de enmalle ou deriva (xeito), durante a noite, e destínase a consumo en fresco, afumada, salgada ou en conserva. Abunda en todas as costas españolas e foi precisamente a riqueza en sardiña das augas galegas no que se baseou a industria conserveira galega, hoxe diversificada noutras especies de peixes e moluscos.

Características

As sardiñas son de corpo alongado e sección ovalada, algo comprimida lateralmente. Xeralmente son de pequenas dimensións (10-25 cm de comprimento). A talla mínima é de 11 cm.

A cor é azul verdosa no dorso e prateada nos costados e no ventre, este moito máis claro. No lombo poden observarse pequenas manchas máis ou menos aliñadas. As escamas son grandes e na liña ventral forman unha quilla. O opérculo mostra estrías lonxitudinais.

Caracterízanse por posuíren unha única aleta dorsal, que nace por diante da metade do corpo; este carácter serve para diferencialo do arenque, coa aleta dorsal máis posterior: se se toma o peixe pola aleta, a sardiña bascula cara atrás e o arenque cara adiante. As aletas dorsal e anal carecen de espiñas. As aletas ventrais ou pelvianas nacen en posición posterior á dorsal, e a caudal é bifurcada.

Boca con dentes moi pequenos nas maxilas, e sen dentes no vómer. Maxila curta, algo máis saínte cá superior.

Especies semellantes son o arenque (Clupea harengus), a alacha (Sardinella aurita) e o trancho (Sprattus sprattus).

Hábitat e bioloxía

[[Ficheiro:|miniatura|Xoubas ou parrochas|miniatura|300px]] Son peixes peláxicos que forman frecuentemente grandes cardumes ou mansíos e alimentan importantes pescarías. A época da desova é a primavera e verán.

Viven en aguas costeiras, por riba dos 50 m de profundidade, desde os 12 aos 24 graos; en inverno busca augas máis profundas, ata 150 m. É un peixe típico do verán, pois aliméntase de plancto e larvas doutros peixes, e é nesta estación cando dispoñen de máis alimento. Por esta razón, as sardiñas do verán son máis gordas e graxas.

En Galicia, as capturas de sardiña concéntranse nos meses do verán, con cifras comprendidas entre 1,7 e case 2 millóns de quilogramos (datos de xuño a outubro de 2009) para descender bruscamente a cifras de 200.000 a 400.000 kg entre decembro e febreiro. A cifra total anual foi de 13.828.968 kg no ano 2009 [3].

O nome científico

Etimoloxía

Cambios do nome

Outras sardiñas

Pesca e usos

Pesca

Uso culinario

Sardiñas asadas
Sardiñas en conserva
Pratos conmemorativos da Festa da Sardiña de Portonovo, Sanxenxo

Consómese tanto en fresco como en conserva, con numerosas formas de preparación na cociña. É un peixe azul por excelencia, con niveis de graxa en torno ó 6,3% ou máis no seu mellor momento, proporcionando unhas 134 calorías por 100 g. Pola súa riqueza en ácido omega-3, considérase un "protector" do corazón, en contra da crenza hoxe superada de que, por ser peixe graxo, incrementaba o colesterol. Tamén resulta especialmente rico en vitamina B12.

As xoubas ou as sardiñas en conserva, polo feito de comerse enteiras, coa espiña, constitúen unha interesante fonte de calcio e fósforo [4].

No caso das conservas, baixo a denominación sardina podían enlatarse diversas especies próximas. Desde o 2003, un Regulamento europeo [5] obriga a etiquetar como "conservas de sardiñas" só as elaboradas a partir da especie Sardina pilchardus, e como "conservas de produtos tipo sardiña" as elaboradas a partir doutras especies [6].

En Galicia

Referencias da súa presenza

Pesca

Festas gastronómicas

O verán é o tempo das sardiñadas e, probablemente, en tódolos pobos costeiros pódense degustar sardiñas á brasa. Numerosos concellos introduciron este peixe nas súas festas gastronómicas, das que as seguintes son só unha mostra:

  • Festa da xouba: o 25 de xullo en Rianxo.
  • Festa da sardiña:
  • Festa da sardiña lañada: o 8 de agosto en Cariño.

A sardiña na cultura popular galega

Artigo principal: A sardiña na cultura popular galega.
  • A muller e a sardiña, canto máis pequeniña, máis xeitosiña.
  • Con castañas asadas e sardiñas salgadas non hai viño ruín.
  • En abril, a sardiña val pernil.
  • En San Xoán, xa a sardiña molla o pan.
  • Por Santa Mariña pinga a sardiña.

Notas

  1. ↑ 1,0 1,1 Sardina en WORMS.
  2. ↑ Sardina pilchardus en WORMS.
  3. ↑ Ríos Panisse recolle de Cornide, Cuveiro, Valladares ou Crespo Pozo o nome de xouba para o bocarte (Engraulis encrasicolus), probablemente a causa dun erro de identificación polas semellanzas entre as dúas especies.
  4. ↑ La sardina, fuente de fósforo, mineral fundamental para huesos y músculos [1].
  5. ↑ Regulamento (CE) nº 1181/2003, de 2 de xullo de 2003, que modifica o Regulamento (CEE) nº 2136/89, polo que se establecen normas comúns de comercialización para as conservas de sardiñas (DO nº L 165, de 3.07.2003).
  6. ↑ Sardinops melanosticus, S. neopilchardus, S. ocellatus, S. sagax, S. caeryleus; Sardinella aurita, S. brasiliensis, S. maderensis, S. longiceps, S. gibbosa; Clupea harengus, Sprattus sprattus, Hyperlophus vittatus, Nematalosa vlaminghi, Etrumeus teres, Ethmidium maculatum, Engraulis anchoita, E. mordax, E. ringens ou Opisthonema oglinum.
  7. ↑ [2].

Véxase tamén

Bibliografía

  • Bauchot, M. K. e Pras, A. (1982): Guía de los peces de mar de EWspaña y Europa. Barcelona: Ediciones Omega. ISBN 84-282-0685-6.
  • Cohen, D., Inada, T., Iwamoto, T. & Scialabba, N. (1990): Gadiform Fishes of the World (Order Gadiformes). An annotated and illustrated catalogue of cods, hakes, grenadiers and other gadiform fishes known to date. FAO: FAO Fisheries Synopsis, 125, volume 10, pp. 77-81.
  • Cornide, Joseph (1778): Ensayo de una historia de los peces y otras producciones marinas de la costa de Galicia arreglado al sistema del caballero Carlos Linneo con un tratado de las diversas pescas y de las redes y aparejos con que se practican. Ver en liña.
  • Lahuerta Mouriño, F. e Vázquez Álvarez, F. X. (2000): Vocabulario multilingüe de organismos acuáticos. Santiago de Compostela: Xunta de Galicia. ISBN 84-453-2913-8, p. 190.
  • Muus, Bent J.; Jørgen G. Nielsen; Preben Dahlstrøm e Bente O. Nyström (1998): Peces de mar del Atlántico y del Mediterráneo. Barcelona: Ediciones Omega. ISBN 84-282-1161-2.
  • Nelson, Joseph S. (2006): Fishes of the World. John Wiley & Sons, Inc. ISBN 0-471-25031-7.
  • Ríos Panisse, M. C. (1977): Nomenclatura de la flora y fauna marítimas de Galicia. I Invertebrados y peces. Santiago: Universidad de Santiago de Compostela. ISBN 84-7191-008-X.
  • Rodríguez Solórzano, Manuel; Sergio Devesa Regueiro e Lidia Soutullo Garrido (1983): Guía dos peixes de Galicia. Vigo: Editorial Galaxia. ISBN 84-7154-433-4.
  • Rodríguez Villanueva, X. L. e Xavier Vázquez (1995): Peixes do mar de Galicia. (III) Peixes óseos (continuación). Vigo: Edicións Xerais de Galicia. ISBN 84-7507-870-2.
  • Solórzano, Manuel R[odríguez]; José L. Rodríguez, José Iglesias, Francisco X, Pereira e Federico Álvarez (1988): Inventario dos peixes do litoral galego (Pisces: Cyclostomata, Chondrichthyes, Osteichthyes). O Castro-Sada, A Coruña: Cadernos da Área de Ciencias Biolóxicas (Inventarios). Seminario de Estudos Galegos, vol. IV. ISBN 84-7492-370-0.
  • Xunta de Galicia (1999): Guía do consumidor de peixe fresco. Consellería de Pesca, Marisqueo e Acuicultura.

Outros artigos

Ligazóns externas


Traído desde «https://gl.wikipedia.org/w/index.php?title=Sardiña&oldid=3063787»