Promecio: Diferenzas entre revisións

Na Galipedia, a Wikipedia en galego.
Contido eliminado Contido engadido
Addbot (conversa | contribucións)
m Bot: Retiro 90 ligazóns interlingüísticas, proporcionadas agora polo Wikidata en d:q1809
AMPC98 (conversa | contribucións)
Tradución da es:Prometio
Liña 1: Liña 1:
{{Química en progreso}}
{{Elemento químico
{{Elemento químico
|bgcolor =
|nome = Prometio
|anterior = [[Neodimio]]
|nome =
|posterior = [[Samario]]
|anterior =
|posterior =
|símbolo = Pm
|símbolo =
|número = 61
|número =
|grupo = [[n/a]]
|período = [[Elementos del periodo 6|6]]
|superior =
|bloque = [[Elementos del bloque f|f]]
|inferior =
|densidade = 7264
|serie_química =
|apariencia = metálico
|grupo =
|CAS = 7440-12-2
|período =
|bloque =
|EINECS = 231-121-9
|masa_atómica = 145
|densidade =
|aparencia =
|radio_medio = 185
|radio_atómico = 205
|CAS =
|EINECS =
|masa_atómica =
|radio_medio =
|radio_atómico =
|radio_covalente =
|radio_covalente =
|radio_Van_der_waals =
|radio_van_der_waals =
|configuración_electrónica =
|configuración_electrónica = <nowiki>[</nowiki>[[Xenón|Xe]]<nowiki>]</nowiki>4[[orbital atómico|f]]<sup>5</sup>6[[orbital atómico|s]]<sup>2</sup>
|electróns_por_nivel =
|electróns_por_nivel = 2, 8, 18, 23, 8, 2
|estados_oxidación =
|estados_oxidación = 3
|óxido =
|óxido = Levemente [[Base (química)|básico]]
|estructura_cristalina = [[Sistema cristalino hexagonal|Hexagonal]]
|estrutura_cristalina =
|estado =
|estado = [[Sólido]]
|P_fusión =
|P_fusión = 1373
|P_ebulición =
|P_ebulición = 3273
|E_fusión =
|E_fusión = 86,7
|E_vaporización =
|E_vaporización =
|T_crítica =
|T_crítica =
Liña 36: Liña 31:
|volume_molar =
|volume_molar =
|presión_vapor =
|presión_vapor =
|velocidade =
|velocidade =
|electronegatividade =
|electronegatividade = 1,13
|calor_específica =
|calor_específica = 180
|cond_eléctrica =
|cond_eléctrica =
|cond_térmica =
|cond_térmica = 17,9
|E_ionización1 =
|E_ionización1 = 540
|E_ionización2 =
|E_ionización2 = 1050
|E_ionización3 =
|E_ionización3 = 2150
|E_ionización4 = 3970
|isótopo1_nm =
|isótopo1_nm = 145
|isótopo1_isomería =
|isótopo1_abundancia =
|isótopo1_abundancia = [[radioisótopo sintético|Sintético]]
|isótopo1_p_semidesintegración = 17,7 [[año|a]]
|isótopo1_neutróns =
|isótopo1_modo_desintegración = [[Captura electrónica|ε]]
|isótopo1_p_semidesintegración =
|isótopo1_enerxía = 0,163
|isótopo1_modo_desintegración =
|isótopo1_produto = <sup>145</sup>[[Neodimio|Nd]]
|isótopo1_enerxía =
|isótopo2_nm = 146
|isótopo1_produto =
|isótopo2_abundancia = Sintético
.
|isótopo2_p_semidesintegración = 5,53 a
.
|isótopo2_modo_desintegración = ε<br /><br />[[Emisión beta|β<sup>-</sup>]]
.
|isótopo2_enerxía = 1,472<br /><br />1,542
|isótopo17_nm =
|isótopo2_produto = <sup>146</sup>Nd<br /><br /><sup>146</sup>[[Samario|Sm]]
|isótopo17_isomería =
|isótopo3_nm = 147
|isótopo17_abundancia =
|isótopo3_abundancia = Sintético
|isótopo17_neutróns =
|isótopo3_p_semidesintegración = 2,6234 a
|isótopo17_p_semidesintegración =
|isótopo3_modo_desintegración = β<sup>-</sup>
|isótopo17_modo_desintegración =
|isótopo3_enerxía = 0,224
|isótopo17_enerxía =
|isótopo3_produto = <sup>147</sup>Sm
|isótopo17_produto =
}}
}}
O '''prometio''' é un [[elemento químico]] da [[Táboa periódica dos elementos|táboa periódica]] cuxo símbolo é '''Pm''' e seu [[número atómico]] é 61. Algún tempo denominouselle ''ilinio'' (por Illinois). Aún que, tras a observación de certas líñas espectrais, algúns científicos reclamaron descubrir este elemento na natureza, nigúen puido illarlo de substancias naturais.
O '''promecio''' é un [[elemento químico]] de [[número atómico]] 61 e símbolo '''Pm'''. Pertence ó grupo dos [[lantánido]]s.


Xenerase artificialmente en reactores nucleares, xa que é un dos elementos resultantes da fisión do uranio, do torio e do plutonio. Todos os isótopos coñecidos son radiactivos. Utilizanse principalmente en investigación con trazadores.
== Véxase tamén ==
=== Outros artigos ===
* [[Táboa periódica dos elementos]]


Súa aplicación principal é na industria de substancias fosforescentes. Tamén usase en fabricación de calibradores de aberturas e en baterías nucleares empleadas en aplicacións ''exoespaciais'' ([[espazo exterior]]).
{{Commons|Promethium}}


En 1902, Branner predixo a existencia deste elemento. Diversos grupos aduxeron que o obtiveron, pero -debido á dificultade para separar o prometio de outros elementos- non puideron confirmar tales descubrimentos. [[Jacob A. Marinsky]], [[Lawrence E. Glendenin]] e [[Charles D. Coryell]], en 1944, probaron a existencia do prometio.

Demasiado ocupados coas investigacións relacionadas coa defensa durante a segunda guerra mundial, non reivindicaron seu descubrimento ata 1947. O obtiveron analizando subprodutos da fisión do uranio xerados nun reactor nuclear situado nos laboratorios Clinton, en Tennessee.<ref>Jacob A. Marinsky, Lawrence E. Glendenin, Charles D. Coryell: "The Chemical Identification of Radioisotopes of Neodymium and of Element 61", in: ''[[J. Am. Chem. Soc.]]'' '''1947''', ''69&nbsp;(11)'', 2781–2785; {{DOI|10.1021/ja01203a059}}.</ref><ref>{{cita publicación | título = Discovery of Promethium | publicación = [[Oak Ridge National Laboratory|<small><small>ORNL</small></small>]] Review | ano = '''2003''' | volumen = 36 | número = 1 | url = http://www.ornl.gov/info/ornlreview/v36_1_03/article_02.shtml | dataaceso = 2006-09-17 }}.</ref>

<gallery widths="180" heights="200" class="center">
Imaxe:Jacob_A_Marinsky.jpg|Jacob A. Marinsky
Imaxe:Larry_E_Glendenin.jpg|Lawrence E. Glendenin
Imaxe:Charles D. Coryell M.I.T. May 1947.png|Charles D. Coryell
</gallery>

Actualmente o prometio recuperase todavía de subproductos da fisión do uranio. Tamén se pode producir mediante o bombardeo de <sup><small>146</small></sup>Nd con neutróns. Por captura dun neutrón, este núclido transformase en <sup><small>147</small></sup>Nd (cuxa vida media é de 11 días), que por emisión dunha partícula beta transmutase en <sup><small>147</small></sup>Pm. Aún que na Terra non existe naturalmente, detectouse no espectro dunha estrela da constelación de Andrómeda.

A vida media do isótopo máis estable do prometio, o <sup><small>145</small></sup>Pm, é de 17,7 años. Mediante captura electrónica decae en <sup><small>145</small></sup>Nd.

O prometio poderíase aproveitar para a elaboración dunha batería que funcione con enerxía nuclear, que usaría as partículas beta emitidas pola transmutación do prometio para propiciar que unha substancia fosforescente emitira luz, que a súa vez mediante un dispositivo similar a un panel solar se convertiría logo en electricidad. Estimase que este tipo de batería podería suministrar enerxía durante cinco anos.

Así mesmo o prometio se podería usar:
* Como fonte portátil de [[raios X]]
* En xeneradores termoeléctricos de radioisótopos para suministrar electricidad a sondas ''exoespaciais'' ([[espazo exterior]]) e satélites
* Como fonte radioactiva para instrumentos de medición de espesores; d) para elaborar láseres destinados a comunicación con submarinos en seu ámbito habitual (sumerxidos).

== Notas ==
{{listaref}}

== Enlaces externos ==
* [http://periodic.lanl.gov/elements/61.html Los Alamos National Laboratory – Promethium]
* [http://www.webelements.com/webelements/elements/text/Pm/index.html WebElements.com – Promethium]
* [http://environmentalchemistry.com/yogi/periodic/Pm.html EnvironmentalChemistry.com – Promethium]
* [http://education.jlab.org/itselemental/ele061.html It's Elemental – Promethium]
{{Destacado|en}}

[[Categoría:Elementos químicos]]
[[Categoría:Lantánidos]]
[[Categoría:Lantánidos]]
[[Categoría:Elementos químicos sintéticos]]

Revisión como estaba o 26 de abril de 2013 ás 19:40

Prometio
[[Ficheiro:|200px]]
?
   
 
61
Pm
 
               
               
                                   
                                   
                                                               
                                                               
Pm
?
NeodimioPrometioSamario
Táboa periódica dos elementos
[[Ficheiro:{{{espectro}}}|300px|center]]
Liñas espectrais do Prometio
Información xeral
Nome, símbolo, número Prometio, Pm, 61
Serie química {{{serie_química}}}
Grupo, período, bloque n/a, 6, f
Densidade 7264 kg/m3
Dureza {{{dureza}}}
Aparencia {{{aparencia}}}
N° CAS 7440-12-2
N° EINECS 231-121-9
Propiedades atómicas
Masa atómica 145 u
Raio medio 185 pm
Raio atómico (calc) 205 pm
Raio covalente pm
Raio de van der Waals {{{radio_van_der_waals}}} pm
Configuración electrónica [Xe]4f56s2
Electróns por nivel de enerxía 2, 8, 18, 23, 8, 2
Estado(s) de oxidación 3
Óxido Levemente básico
Estrutura cristalina {{{estrutura_cristalina}}}
Propiedades físicas
Estado ordinario Sólido
Punto de fusión 1373 K
Punto de ebulición 3273 K
Punto de inflamabilidade {{{P_inflamabilidade}}} K
Entalpía de vaporización kJ/mol
Entalpía de fusión 86,7 kJ/mol
Presión de vapor
Temperatura crítica  K
Presión crítica  Pa
Volume molar m3/mol
Velocidade do son m/s a 293.15 K (20 °C)
Varios
Electronegatividade (Pauling) 1,13
Calor específica 180 J/(K·kg)
Condutividade eléctrica S/m
Condutividade térmica 17,9 W/(K·m)
1.ª Enerxía de ionización 540 kJ/mol
2.ª Enerxía de ionización 1050 kJ/mol
3.ª Enerxía de ionización 2150 kJ/mol
4.ª Enerxía de ionización 3970 kJ/mol
5.ª Enerxía de ionización {{{E_ionización5}}} kJ/mol
6.ª Enerxía de ionización {{{E_ionización6}}} kJ/mol
7.ª Enerxía de ionización {{{E_ionización7}}} kJ/mol
8.ª enerxía de ionización {{{E_ionización8}}} kJ/mol
9.ª Enerxía de ionización {{{E_ionización9}}} kJ/mol
10.ª Enerxía de ionización {{{E_ionización10}}} kJ/mol
Isótopos máis estables
iso AN Período MD Ed PD
MeV
145PmSintético17,7 aε0,163145Nd
146PmSintético5,53 aε

β-
1,472

1,542
146Nd

146Sm
147PmSintético2,6234 aβ-0,224147Sm
Unidades segundo o SI e en condicións normais de presión e temperatura, salvo indicación contraria.

O prometio é un elemento químico da táboa periódica cuxo símbolo é Pm e seu número atómico é 61. Algún tempo denominouselle ilinio (por Illinois). Aún que, tras a observación de certas líñas espectrais, algúns científicos reclamaron descubrir este elemento na natureza, nigúen puido illarlo de substancias naturais.

Xenerase artificialmente en reactores nucleares, xa que é un dos elementos resultantes da fisión do uranio, do torio e do plutonio. Todos os isótopos coñecidos son radiactivos. Utilizanse principalmente en investigación con trazadores.

Súa aplicación principal é na industria de substancias fosforescentes. Tamén usase en fabricación de calibradores de aberturas e en baterías nucleares empleadas en aplicacións exoespaciais (espazo exterior).

En 1902, Branner predixo a existencia deste elemento. Diversos grupos aduxeron que o obtiveron, pero -debido á dificultade para separar o prometio de outros elementos- non puideron confirmar tales descubrimentos. Jacob A. Marinsky, Lawrence E. Glendenin e Charles D. Coryell, en 1944, probaron a existencia do prometio.

Demasiado ocupados coas investigacións relacionadas coa defensa durante a segunda guerra mundial, non reivindicaron seu descubrimento ata 1947. O obtiveron analizando subprodutos da fisión do uranio xerados nun reactor nuclear situado nos laboratorios Clinton, en Tennessee.[1][2]

Actualmente o prometio recuperase todavía de subproductos da fisión do uranio. Tamén se pode producir mediante o bombardeo de 146Nd con neutróns. Por captura dun neutrón, este núclido transformase en 147Nd (cuxa vida media é de 11 días), que por emisión dunha partícula beta transmutase en 147Pm. Aún que na Terra non existe naturalmente, detectouse no espectro dunha estrela da constelación de Andrómeda.

A vida media do isótopo máis estable do prometio, o 145Pm, é de 17,7 años. Mediante captura electrónica decae en 145Nd.

O prometio poderíase aproveitar para a elaboración dunha batería que funcione con enerxía nuclear, que usaría as partículas beta emitidas pola transmutación do prometio para propiciar que unha substancia fosforescente emitira luz, que a súa vez mediante un dispositivo similar a un panel solar se convertiría logo en electricidad. Estimase que este tipo de batería podería suministrar enerxía durante cinco anos.

Así mesmo o prometio se podería usar:

  • Como fonte portátil de raios X
  • En xeneradores termoeléctricos de radioisótopos para suministrar electricidad a sondas exoespaciais (espazo exterior) e satélites
  • Como fonte radioactiva para instrumentos de medición de espesores; d) para elaborar láseres destinados a comunicación con submarinos en seu ámbito habitual (sumerxidos).

Notas

  1. Jacob A. Marinsky, Lawrence E. Glendenin, Charles D. Coryell: "The Chemical Identification of Radioisotopes of Neodymium and of Element 61", in: J. Am. Chem. Soc. 1947, 69 (11), 2781–2785; doi 10.1021/ja01203a059.
  2. "Discovery of Promethium". ORNL Review (1). 2003.  Parámetro descoñecido |dataaceso= ignorado (suxírese |data-acceso=) (Axuda); Parámetro descoñecido |volumen= ignorado (suxírese |volume=) (Axuda).

Enlaces externos

Modelo:Destacado