Orto: Diferenzas entre revisións
mSen resumo de edición |
|||
Liña 32: | Liña 32: | ||
[[Categoría:Partes do día]] |
[[Categoría:Partes do día]] |
||
[[ar:شروق]] |
|||
[[arc:ܕܢܚܐ ܕܫܡܫܐ]] |
|||
[[ay:Qhantati]] |
|||
[[bat-smg:Saulietekis]] |
|||
[[bg:Изгрев]] |
|||
[[ca:Ortus]] |
|||
[[da:Solopgang]] |
|||
[[de:Sonnenaufgang]] |
|||
[[eml:Fêr dal dé]] |
|||
[[en:Sunrise]] |
|||
[[es:Orto]] |
|||
[[et:Päikesetõus]] |
|||
[[eu:Eguzki-irteera]] |
|||
[[fa:طلوع]] |
|||
[[fi:Auringonnousu]] |
|||
[[fr:Lever de soleil]] |
|||
[[he:זריחה]] |
|||
[[id:Matahari terbit]] |
|||
[[it:Aurora (giorno)]] |
[[it:Aurora (giorno)]] |
||
[[iu:ᐅᓪᓛᖅ/ullaaq]] |
|||
[[ja:天体の出没]] |
|||
[[ko:해돋이]] |
|||
[[la:Solis ortus]] |
|||
[[lt:Saulėtekis]] |
|||
[[lv:Lēkts]] |
|||
[[mr:सूर्योदय]] |
|||
[[nl:Zonsopgang]] |
[[nl:Zonsopgang]] |
||
[[nn:Solrenning]] |
|||
[[no:Soloppgang]] |
|||
[[pl:Świt]] |
|||
[[pt:Nascer do Sol]] |
|||
[[qu:Inti lluqsiy]] |
|||
[[ro:Răsărit]] |
|||
[[ru:Восход]] |
|||
[[simple:Sunrise]] |
|||
[[sv:Soluppgång]] |
|||
[[tt:Кояш чыгу]] |
|||
[[ur:طلوع]] |
|||
[[vi:Mặt Trời mọc]] |
|||
[[wa:Lever do solea]] |
|||
[[wo:Njël]] |
|||
[[zh:日出]] |
Revisión como estaba o 29 de marzo de 2013 ás 14:07
Orto significa levantamento ou saída dun astro dende o plano horizontal leste. É resultado da rotación terrestre de oeste a leste, que fai que para o observador terrestre pareza que a estrela sae polo leste e se pon polo oeste. Polo tanto, o orto do Sol equivale ao amencer terrestre (existindo amenceres en cada corpo celeste que orbita unha estrela). No seu uso cotián amencer fai referencia ao período de tempo entre o clarear do día e a saída total do sol polo leste. Técnicamente o orto prodúcese cando o limbo superior da esfera helíaca aparece tanxente ao horizonte leste local, e remata cando o limbo inferior da esfera helíaca aparece tanxente ao horizonte leste local.
Efectos da refracción atmosférica
A refracción da luz solar ao chegar á atmosfera terrestre fai que chegue a luz cando o Sol aínda non se atopa no horizonte real, facendo que vexamos saír o sol, cando aínda está a 0,83º do horizonte real cando o vemos saír pola mañá. Medido dende o mediodía local, o orto caracterízase polo ángulo horario -Φ, onde:
sendo λ a latitude do lugar, e δ a declinación solar. No ocaso acontece nun ángulo horario Φ.
Os termos alba (albor, alborada, pola cor branca da atmosfera) e aurora (do latín aurum 'ouro'; e hora,do latín horae = 'horas', a hora dourada); son fases do crepúsculo matutino (primeiro clarea, e despois dourase o ceo), e son tamén descricións verbais tradicionais do mesmo fenómeno físico xusto antes da saída do sol. Do mesmo xeito á fin do día, a refracción atmosférica alonga a duración do día ou o crepúsculo vespertino despois do solpor.
Orto helíaco
En astronomía o termo orto helíaco fai referencia ao orto de calquera estrela xusto antes do orto do propio sol e despois de ter desaparecido a estrela polo horizonte occidental uns seis meses antes, o que servía nas culturas antigas coma sistema de datación do ano sidéreo.