Makemake (planeta anano): Diferenzas entre revisións
m Bot: Engado: pnb:میکمیک |
m r2.7.3) (Bot: Cambio pl:136472 Makemake por pl:(136472) Makemake |
||
Liña 290: | Liña 290: | ||
[[no:Makemake]] |
[[no:Makemake]] |
||
[[nv:Maakiimaakii]] |
[[nv:Maakiimaakii]] |
||
[[pl:136472 Makemake]] |
[[pl:(136472) Makemake]] |
||
[[pnb:میکمیک]] |
[[pnb:میکمیک]] |
||
[[pt:Makemake]] |
[[pt:Makemake]] |
Revisión como estaba o 20 de febreiro de 2013 ás 20:17
Makemake | |
---|---|
Makemake visto dende o Telescopio Espacial Hubble. | |
Descubrimento | |
Descuberto por | Michael E. Brown, Chad Trujillo, David Rabinowitz |
Data do descubrimento | 31 de marzo do 2005 |
Designacións | |
Designación MPC | (136472) Makemake |
Designación alternativa | 2005 FY9 |
Categoría de planeta menor | |
Características Orbitais[2][3] | |
E=28-01-1955 (Dx= 2.435.135,5) | |
Afelio | 7.939,7 Gm 53,074 UA |
Perihelio | 5.760,8 Gm 38,509 UA |
Eixo Semi-maior | 6.850,3 Gm 45,791 UA |
Excentricidade | 0,159 |
Período Orbital | 113.183 d (309,88 ax) |
Velocidade orbital media | 4,419 km/s |
Anomalía media | 85,13° |
Inclinación orbital | 28,96° |
Lonxitude do nodo ascendente | 79,382° |
Argumento do perihelio | 298,41° |
Características Físicas | |
Radio medio | 750(+200-100) km[4] 710 ± 30 km[5] |
Área superficial | ~6.300.000 km2 |
Volume | ~1,5 x 109km3 |
Masa | ~3 × 1021 kg |
Densidade media | 2 g/cm³(asumida) |
Gravidade superficial ecuatorial | 0,4 m/s² |
Velocidade de escape | ~0,75 km/s |
Período de rotación sideral | 7,771±0,003 horas[6] |
Oblicuidade da eclíptica | descoñecida |
Albedo | 78,2(+10,3 -8,6}} (xeométrico)[4] |
Temperatura | 30–35 K [nota 1](asumindo o mesmo albedo) |
Tipo espectral | B-V=0,83; V-R=0,5[7] |
Magnitude aparente | 16,7 (oposición) |
Magnitude absoluta | -0,44[3] |
Makemake ou (136472) Makemake (que é designación do centro de planetas menores), é o terceiro planeta anano en tamaño do Sistema Solar e o segundo obxecto máis grande entre os obxectos clásicos do cinto de Kuiper (KBOs).[nota 2][2][10][11][12] O seu diámetro e case tres cuartas partes do de Plutón.[13] Makemake non ten (que se saiba) satélites, o cal fai del un obxecto único entre os grandes KBOs. Ten unha extremadamente baixa temperatura media, ó redor dos 30 K, e a súa superficie está cuberta xeos de metano, etano, e posiblemente nitróxeno.[10]
Inicialmente foi designado coma 2005 FY9 e máis tarde recibiría o número 136472 asignado polo centro de planetas menores, foi descuberto o 31 de marzo do 2005, por un equipo de astrónomos encabezado por Michael Brown, e foi anunciado o seu descubrimento o 29 de xullo do 2005. O seu nome procede da mitoloxía Rapanui, onde Makemake era o deus de creación da humanidade e da fertilidade. O 11 de xuño do ano 2008, a Unión Astronómica Internacional (UAI) incluíu a Makemake na súa lista de potenciais candidatos a plutoides, un termo para os planetas ananos que están máis aló da órbita de Neptuno, o cal colocaba a Makemake ó mesmo nivel que Plutón, Haumea e Eris. Makemake foi formalmente clasificado coma plutoide en xullo do 2008.[14][15][16][17]
Descubrimento
Makemake foi descuberto o 31 de marzo do 2005, por un equipo de astrónomos que traballaban dende o Observatorio Palomar, este equipo estaba encabezado por Michael Brown,[3] e o descubrimento foi anunciado publicamente o 29 de xullo do 2005. O descubrimento de Eris tamén foi feito público ese mesmo día, e o de Haumea sería feito dous días antes.[18]
A pesar de que o seu brillo relativo (que é unha quinta parte do de Plutón),[nota 3][19] Makemake non foi descuberto moito antes cá outros obxectos do cinto de Kuiper moito menos brillantes. A meirande parte das procuras de planetas menores ían dirixidas a zonas moi próximas á eclíptica (a rexión do ceo onde parecen 'descansa-lo' Sol, a lúa e os planetas, vistos dende a Terra), debido a maior posibilidade de atopar obxectos nesta zona. Probablemente non foi detectado durante procuras anteriores debido a súa gran inclinación orbital, de feito foi descuberto cando estaba a súa máxima distancia respecto da eclíptica, na parte norte da constelación de Coma Berenices.[9]
Máis aló de Plutón, Makemake é o único planeta anano que tería brillo de abondo para ter sido detectado por Clyde Tombaugh na súa procura de planetas máis aló da órbita de Neptuno, que levou a cabo a redor do ano 1930.[20] Nos tempos da procura de Clyde Tombaugh, Makemake estaba a só uns poucos graos da eclíptica, preto da fronteira entre as constelacións de Taurus e Auriga,[nota 1] cunha magnitude aparente de 16,0.[9] Pero esta posición está tamén moi preto da Vía Láctea, o cal tería feito que fose imposible ter detectado a Makemake sobre o denso fondo de estrelas da Vía Láctea. Tombaugh continuou coa súa procura algúns anos máis despois do descubrimento de Plutón,[21] pero non puido atopar Makemake nin ningún outro obxecto trans-neptuniano.
Nome
Mentres que Makemake non recibiu oficialmente o seu nome actual, tiña a designación provisional 2005 FY9, e antes de recibi-la designación provisional, o equipo descubridor tiña para el o alcume de Coello de Pascua, por que fora descuberto moi pouco despois da Pascua.[22]
En xullo do 2008, conforme as regras da UAI para os nomes que se lle outorgan ós obxectos clásicos de cinto de Kuiper, 2005 FY9 recibiría o nome dunha deidade creadora. O nome de Makemake, creador da humanidade e deus da fertilidade dentro dos mitos dos Rapanui, os nativos da illa de Pascua,[15] este nome foi escollido para preservar en parte a conexión do obxecto coa Pascua.[22]
Órbita e clasificación
No 2009, Makemake estaba a unha distancia de 52 UA do Sol,[8][9] case a máxima distancia respecto do Sol que chega a acada-lo planeta anano na súa órbita.[10] Makemake ten unha órbita semellante a de Haumea: unha gran inclinación orbital de 29° e unha moderada excentricidade orbital de 0,16.[23] Aínda que a órbita de Makemake está lixeiramente máis afastada do Sol tanto en termos do seu eixo semi-maior coma do seu perihelio. O seu período orbital é de case 310 anos,[2] máis grande cos 248 anos do de Plutón e os 283 do de Haumea. Tanto Makemake coma Haumea están actualmente afastados da eclíptica -a distancia angular é de case 29°. Makemake chegará ó seu afelio no ano 2033,[9] mentres que Haumea pasou polo seu afelio a principios do ano 1992.[24]
Makemake está clasificado coma cubewano,[1][nota 2][2][10][11] o cal significa que está o suficientemente afastado de Neptuno coma para permanecer estable ó longo da historia do Sistema Solar.[25][26] De xeito contrario ós plutinos que poden cruza-la órbita de Neptuno xa que normalmente están nunha resonancia orbital de 2:3 co planeta, os obxectos clásicos (cubewanos) teñen un perihelio afastado do Sol, libres de calquera perturbación de Neptuno nas súas órbitas.[25] Este tipo de obxectos teñen excentricidades relativamente pequenas (e por debaixo de 0,2) e unha órbita ó redor do Sol semellante a dos planetas. Makemake, pola contra, e un membro dunha clase "dinamicamente quente" de obectos clásicos do cinto de Kuiper (KBOs), o que significa que ten unha gran inclinación en comparación con outros obxectos 'próximos'.[27] Makemake está, aínda que seguramente sexa unha pura coincidencia, preto dunha resonancia orbital de 11:6 con Neptuno.[28]
Caracteristicas físicas
Brillo, tamaño e rotación
Actualmente Makemake é visualmente o segundo obxecto máis brillante do cinto de Kuiper, só por detrás de Plutón,[20] tendo unha magnitude aparente en oposición de 16,7[8] dentro da constelación de Coma Berenices.[9] Este brillo é suficiente para que sexa visible a través dun bo telescopio de afeccionado. O gran albedo de Makemake, do redor do 80% suxire que a temperatura media da superficie é duns 30 K.[nota 1][4] O tamaño de Makemake non é coñecido con precisión, pero as observacións no infravermello do Telescopio Espacial Spitzer e do Telescopio Espacial Herschel, combinados coas semellanzas de espectro con Plutón, permiten estima-lo diámetro de Makemake entre uns 1.360 a 1.480 kms.[5] Estas dimensións son lixeiramente maiores cás de Haumea, facendo posiblemente de Makemake o terceiro TNO en tamaño, despois e Eris e Plutón.[23] Makemake é actualmente designado coma o cuarto planeta anano do Sistema Solar por que posúe un brillo en magnitude absoluta na banda V de −0.44.[3] Isto na práctica garántelle ser grande de abondo coma para estar en equilibrio hidrostático e ter forma de esfera achatada.[15]
Erro: Cómpre especificar unha imaxe na primeira liña.
Espectro é superficie
Nunha carta escrita á revista Astronomy and Astrophysics no 2006, Licandro e o seu equipo. informaban das medicións tomadas no espectro visible e no espectro próximo ó infravermello de Makemake. Usaron o Telescopio William Herschel e o Telescopio Nazionale Galileo e amosaban cá superficie de Makemake era semellante a de Plutón.[29] Igual que Plutón, Makemake aparece vermello no espectro visible, pero significativamente menos vermello cá superficie de Eris.[29] O espectro próximo ó infravermello amosa a presencia dunha amplas bandas de absorción de metano (CH4). Tamén se observou metano en Eris e Plutón, pero a súa marca espectral é moito máis feble.[29]
A análise espectral da superficie de Makemake revela que o metano debe estar presente en forma de longos grans de polo menos un centímetro de tamaño.[10] Ademais, seguramente deberían de estar presente grandes cantidades de etano e tolinas, o máis probable creadas a través da fotólise do metano a causa de radiación solar.[10] Estas tolinas posiblemente sexan as responsables da cor vermella no espectro visible. Aínda que existen evidencias da presencia de xeos de nitróxeno na súa superficie, e aínda poida que estea mesturado con outros xeos, non hai comparación posible cos niveis de nitróxeno que ten Plutón ou Tritón, xa que nestes dous astros o nivel de nitróxeno na superficie acada ata 98%. A relativa ausencia de xeo de nitróxeno suxire que a fonte de nitróxeno se esgotou nalgún momento ó longo da evolución do Sistema Solar.[10][30][31]
No infravermello profundo (24–70 μm) e a fotometría submilimétrica (70–500 μm) levada a cabo polos telescopios Spitzer e Herschel revelaron que a superficie de Makemake non é homoxénea. A meirande parte da superficie está cuberta de xeos nitróxeno e metano, lugares onde o albedo acada porcentaxes de entre o 78 ó 90%, despois existen pequenos parches de terreo escuro onde o seu albedo é só de entre o 2 ó 12%, este pequenos parches só son o 3–7% da superficie de Makemake.[5]
Atmosfera
A presencia de metano e posiblemente nitróxeno suxire que Makemake podería ter unha atmosfera 'temporal' ou 'transitoria' semellante á que posúe Plutón ó achegarse ó seu perihelio.[29] Se o nitróxeno está presente, podería se-lo composto dominante nesta atmosfera.[10] A existencia dunha atmosfera tamén achegaría unha explicación máis que lóxica para a esgotamento do nitróxeno: coma a gravidade de Makemake é máis feble cá de Plutón, Eris e Tritón, unha gran cantidade de nitróxeno perdeuse vía escape atmosférico; o metano é máis lixeiro có nitróxeno, pero a significativa baixa presión que prevalece coas baixas temperaturas que se dan na superficie de Makemake (30–35 K),[nota 1] dificultan que este gas escape; o resultado deste proceso é unha relativa abundancia de metano.[32]
Ausencia de satélites
Non se detectaron satélites ó redor de Makemake. Un satélite dun brillo do 1% respecto do primario podería ser detectado se está a unha distancia de 0,4 segundos de arco ou máis respecto de Makemake.[20] Isto contrasta con outros grandes obxectos trans-neptunianos, os cales posúen polo menos unha lúa: Eris posúe Disnomia, Haumea ten dúas e Plutón ten tres. Agardase que entre o 10% ó 20% de tódolos obxectos trans-neptunianos posúan polo menos un satélite.[20] Dende que un sinxelo método de medida permite medi-la masa dun obxecto gracias a que posúen un satélite, a ausencia dunha lúa fai moito máis difícil precisa-la masa do obxecto en cuestión, neste caso de Makemake.[20]
Notas
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 Baseadas nas efemérides obtidas en liña do servizo do centro de planetas menores: 1 de marzo de 1930: RA: 05h51m, Dec: +29.0.
- ↑ 2,0 2,1 Os astrónomos Mike Brown, David Jewitt e Marc Buie clasificaron a Makemake coma case un obxecto do disco disperso, pero o Centro de Planetas Menores, do cal a Wikipedia extrae a meirande parte das súas definicións para os obxectos trans-neptunianos, sitúao coma un obxecto de cinto de Kuiper.
- ↑ Ten unha magnitude aparente en oposición de 16,7, mentres que Plutón ten 15.
Notas
- ↑ 1,0 1,1 IAU Minor Planet Center, ed. (07-08-2009). "MPEC 2009-P26 :Distant Minor Planets (2009 AUG. 17.0 TT)". Consultado o 28-08-2009.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 Marc W. Buie (05-04-2008). SwRI (Space Science Department), ed. "Orbit Fit and Astrometric record for 136472". Consultado o 13-07-2008.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 "JPL Small-Body Database Browser: 136472 (2005 FY9>/sub>)". NASA Jet Propulsion Laboratory. 26-01-2010 últimas observacións. Consultado o 11-06-2008.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 J. Stansberry, W. Grundy, M. Brown, e o seu equipo. (febreiro do 2007). University of Arizona Press, ed. "Physical Properties of Kuiper Belt and Centaur Objects: Constraints from Spitzer Space Telescope". The Solar System beyond Neptune. Arxiv:[1].
- ↑ 5,0 5,1 5,2 T.L. Lim, J. Stansberry, T.G. Müller (2010). "“TNOs are Cool”: A survey of the trans-Neptunian region III. Thermophysical properties of 90482 Orcus and 136472 Makemake". Astronomy and Astrophysics 518: L148. Bibcode:2010A&A...518L.148L. doi:10.1051/0004-6361/201014701.
- ↑ A. N. Heinze and Daniel deLahunta, The rotation period and light-curve amplitude of Kuiper belt dwarf planet 136472 Makemake (2005 FY9), The Astronomical Journal 138 (2009), pax. 428-438. doi: 10.1088/0004-6256/138/2/428
- ↑ Snodgrass, Carry, Dumas, Hainaut (16-12-2009). "Characterisation of candidate members of (136108) Haumea's family". The Astrophysical Journal. arXiv:0912.3171.
- ↑ 8,0 8,1 8,2 Department of Mathematics, University of Pisa, Italy (ed.). "AstDys (136472) Makemake Ephemerides". Consultado o 19-03-2009.
- ↑ 9,0 9,1 9,2 9,3 9,4 9,5 JPL Solar System Dynamics (ed.). "Asteroid 136472 Makemake (2005 FY9)". HORIZONS Web-Interface. Consultado o 01-07-2008.
- ↑ 10,0 10,1 10,2 10,3 10,4 10,5 10,6 10,7 Mike Brown, K. M. Barksume, G. L. Blake, E. L. Schaller, D. L. Rabinowitz, H. G. Roe e C. A. Trujillo (2007). "Methane and Ethane on the Bright Kuiper Belt Object 2005 FY9". The Astronomical Journal 133: 284–289. Bibcode:2007AJ....133..284B. doi:10.1086/509734.
- ↑ 11,0 11,1 Audrey Delsanti, David Jewitt. University of Hawaii, ed. "The Solar System Beyond The Planets" (PDF). Consultado o 03-08-2008.
- ↑ Harvard-Smithsonian Center for Astrophysics (ed.). "List Of Transneptunian Objects". Minor Planet Center. Consultado o 03-08-2008.
- ↑ Michael E. Brown (2006). "The discovery of 2003 UB313 Eris, the 10th planet largest known dwarf planet". California Institute of Technology. Consultado o 14-07-2008.
- ↑ Michael E. Brown. California Institute of Technology, Department of Geological Sciences, ed. "The Dwarf Planets". Consultado o 26-01-2008.
- ↑ 15,0 15,1 15,2 Working Group for Planetary System Nomenclature (WGPSN) (07-1-2008). U.S. Geological Survey, ed. "Dwarf Planets and their Systems". Consultado o 13-07-2008.
- ↑ Gonzalo Tancredi, Sofia Favre (xuño 2008). "Which are the dwarfs in the Solar System?" (PDF). Icarus 195 (2). doi:10.1016/j.icarus.2007.12.020. Consultado o 2008-08-03. Parámetro descoñecido
|páxians=
ignorado (suxírese|páxinas=
) (Axuda) - ↑ International Astronomical Union (19-07-2008). International Astronomical Union (News Release - IAU0806), ed. "Fourth dwarf planet named Makemake". Consultado o 20-07-2008.
- ↑ Thomas H. Maugh II and John Johnson Jr. (16-10-2005). "His Stellar Discovery Is Eclipsed". Los Angeles Times. Parámetro descoñecido
|datacceso=
ignorado (Axuda) - ↑ David L. Rabinowitz, Bradley E. Schaefer, Suzanne W. Tourtellotte (2007). "The Diverse Solar Phase Curves of Distant Icy Bodies. I. Photometric Observations of 18 Trans-Neptunian Objects, 7 Centaurs, and Nereid". The Astronomical Journal 133: 26–43. doi:10.1086/508931. Arxiv:astro-ph/0605745.
- ↑ 20,0 20,1 20,2 20,3 20,4 M. E. Brown, M. A. van Dam, A. H. Bouchez, e o seu equipo. (2006-03-01). "Satellites of the Largest Kuiper Belt Objects". The Astrophysical Journal 639: L43–L46. Bibcode:2006ApJ...639L..43B. doi:10.1086/501524.
- ↑ "Clyde W. Tombaugh". New Mexico Museum of Space History. Consultado o 29-06-2008.
- ↑ 22,0 22,1 Mike Brown (2008). California Institute of Technology, ed. "Mike Brown's Planets: What's in a name? (part 2)". Consultado o 14-07-2008.
- ↑ 23,0 23,1 S. C. Tegler, W. M. Grundy, W. Romanishin, G. J. Consolmagno, K. Mogren, F. Vilas (08-01-2007). "Optical Spectroscopy of the Large Kuiper Belt Objects 136472 (2005 FY9) e 136108 (2003 EL61)". The Astronomical Journal 133: 526–530. Bibcode:2007AJ....133..526T. doi:10.1086/510134.
- ↑ JPL Solar System Dynamics (ed.). "Asteroid 136108 (2003 EL61)". HORIZONS Web-Interface. Consultado o 04-08-2008.
- ↑ 25,0 25,1 David Jewitt (febreito do 2000). University of Hawaii, ed. "Classical Kuiper Belt Objects (CKBOs)". Arquivado dende o orixinal o 05-08-2008. Consultado o 04-08-2008.
- ↑ Jane X. Luu e David C. Jewitt (2002). "Kuiper Belt Objects: Relics from the Accretion Disk of the Sun" (PDF) 40: 63–101. doi:10.1146/annurev.astro.40.060401.093818. Consultado o 04-08-2008. Parámetro descoñecido
|revsita=
ignorado (Axuda) - ↑ Harold F. Levison, Alessandro Morbidelli (2003). "The formation of the Kuiper belt by the outward transport of bodies during Neptune's migration" (PDF). Nature 426 (6965): 419–421. PMID 14647375. doi:10.1038/nature02120. Consultado o 2007-06-25.
- ↑ Preliminary simulation of Makemake (órbita de 2005 FY9}}) e the 2009-02-04 nominal (non-librating) rotating frame for Makemake. .
- ↑ 29,0 29,1 29,2 29,3 J. Licandro, N. Pinilla-Alonso, M. Pedani, E. Oliva, G. P. Tozzi, W. M. Grundy (2006). "The methane ice rich surface of large TNO 2005 FY9: a Pluto-twin in the trans-neptunian belt?". Astronomy and Astrophysics 445 (3): L35–L38. Bibcode:2006A&A...445L..35L. doi:10.1051/0004-6361:200500219.
- ↑ S.C. Tegler, W.M. Grundy, F. Vilas, W. Romanishin, D.M. Cornelison e G.J. Consolmagno (xuño do 2008). "Evidence of N2-ice on the surface of the icy dwarf Planet 136472 (2005 FY9)". Icarus 195 (2): 844–850. Bibcode:2008Icar..195..844T. doi:10.1016/j.icarus.2007.12.015.
- ↑ Tobias C. Owen, Ted L. Roush, e o seu equipo. (06-08-1993). "Surface Ices and the Atmospheric Composition of Pluto". Science 261 (5122): 745–748. Bibcode:1993Sci...261..745O. PMID 17757212. doi:10.1126/science.261.5122.745.
- ↑ E.L. Schaller, M.E. Brown (10-04-2007). "Volatile Loss and Retention on Kuiper Belt Objects". The Astrophysical Journal 659: L61–L64. Bibcode:2007ApJ...659L..61S. doi:10.1086/516709.
Véxase tamén
Outros artigos
Ligazóns externas
Commons ten máis contidos multimedia sobre: Makemake |
- MPEC listing for Makemake (en inglés)
- AstDys elementos orbitais (en inglés)
- Simulación Orbital do JPL (Java) / Efemérides (en inglés)
- anuncio en prensa do WHT e do TNG sobre as semellanzas entre Makemake e Plutón. (en inglés)
- Makemake chart and Orbit Viewer (en inglés)
- Imaxe da recuperación tomada co telescopio de 1,06 mts do Observatorio Kleť o 20 de abril do 2003 (en inglés)
- Makemake visto o 18-02-2010 UT co Keck 1 (en inglés)
- Makemake of the Outer Solar System APOD 15 de xullo do 2008 (en inglés)
- Simulación da órbita de Makemake (2005 FY9 (en inglés)