Fidel Castro

---

Este artigo sobre unha personalidade é, polo de agora, só un bosquexo. Traballa nel para axudar a contribuír a que a Galipedia mellore e medre.  Existen igualmente outros artigos relacionados con este tema nos que tamén podes contribuír.

---

Fidel Alejandro Castro Ruz

Biografía
Nacemento	13 de agosto de 1926 Birán, Mayarí
Morte	25 de novembro de 2016 (90 anos) A Habana, Cuba
Lugar de sepultura	Cemiterio de Santa Ifigenia
Cargos Presidente de Cuba (dende 1976) Primeiro Ministro de Cuba (1959 - 1976)
Datos persoais
Residencia	Santiago de Cuba
País de nacionalidade	Cuba
Grupo étnico	Pobo galego
Relixión	Agnosticismo
Educación	Universidade da Habana - dereito (1945–1950) Colexio de Belén (1945–1945)
Actividade
Campo de traballo	Política
Ocupación	Político e avogado
Partido político	PCC
Membro de	Partido Ortodoxo Movemento do 26 de xullo
Lingua	Lingua castelá
Carreira militar
Rango militar	comandante
Conflito	Revolución cubana e Crise dos mísiles de Cuba
Familia
Cónxuxe	Dalia Soto del Valle (1980–2016) Mirta Díaz-Balart (1948–1955)
Parella	Dalia Soto del Valle (1961–1980) Natalia Revuelta Clews (década de 1950–década de 1950)
Fillos	Alina Fernández  () Natalia Revuelta Clews Fidel Ángel Castro Diaz-Balart  () Mirta Díaz-Balart
Pais	Ángel Castro Arguíz   e Lina Ruz González
Irmáns	Juanita Castro, Ramón Castro, Raúl Castro, Lidia Castro Argota e Emma Castro
Premios (2014)  Premio Confucio da Paz../... 41+
Sinatura
Lista 23º Secretario Xeral do Movemento de Países Non Aliñados 16 de setembro de 2006 – 24 de febreiro de 2008 ← Abdullah Ahmad Badawi – Raúl Castro → 7º Secretario Xeral do Movemento de Países Non Aliñados 10 de setembro de 1979 – 6 de marzo de 1983 ← Junius Richard Jayewardene – Neelam Sanjiva Reddy → Presidente de Cuba 2 de decembro de 1976 – 24 de febreiro de 2008 ← Osvaldo Dorticós – Raúl Castro → Primeiro secretario do Partido Comunista de Cuba 24 de xuño de 1961 – 19 de abril de 2011 ← Blas Roca Calderio – Raúl Castro → Primeiro ministro de Cuba 16 de febreiro de 1959 – 24 de febreiro de 2008 ← José Miró Cardona – Raúl Castro →

Fidel Alejandro Castro Ruz (nado o 13 de agosto de 1926). Presidente de Cuba dende o 3 de decembro de 1976 e primeiro ministro dende o 16 de febreiro de 1959.
Fillo de Anxo Castro Argiz, emigrante galego (enriquecido na Cuba dos anos vinte) e de Lina Ruz González, foi educado cos xesuítas. En 1950 licenciouse en Dereito pola Universidade da Habana.

O 26 de xullo de 1953, un século despois do nacemento de Xosé Marti (o seu máis grande heroe nacional), soaba a hora da segunda revolución cubana, cando un centenar de rapazes burgueses lánzanse ao asalto do cuartel da Moncada, preto de Santiago de Cuba. No dito asalto, Fidel vai perder a primeira partida da sua revolucion sen recoñecer nunca un fracaso. Seis anos máis tarde, o país ía a ser liberado dun segundo xugo, o dos Estados Unidos.

En decembro de 1956, lanzouse á insurrección armada para derribar ao réxime do presidente Fulgencio Batista; fíxose forte na Sierra Maestra (provincia de Oriente), non puido ser reducido polas forzas gobernamentais e, a fins de 1958, levou a rebelión ata o centro da illa (provincia das Vilas) e logrou triunfar o seu movemento ao abandonar Batista o país en 1959. Tres días despois fixo proclamar presidente provisional de Cuba a Manuel Urrutia, e este nomeoulle Comandante Xefe das Forzas Armadas e en febreiro do mesmo ano fíxose cargo da xefatura do Goberno.

En 1961 foille outorgado pola URSS o Premio Lenin da Paz e en 1963 foi nomeado heroe da Unión Soviética. É secretario do Partido Comunista cubano (PCC), que substituíu en 1965 ao Partido Unido da Revolución Socialista.

A crise de Cuba (desde 1961 ata 1963), sancionada polo fracaso dunha tentativa de implantación de bases militares soviéticas, consagrou con todo a perpetuidade do réxime castrista e abriu toda a America Latina á propaganda soviética.

Convertido no heroe da loita antiimperialista, Fidel Castro puido reforzar o seu poder persoal sobre Cuba, realizando ao mesmo tempo profundas reformas, coa axuda económica da URSS e dos países do Leste.

En decembro de 1976 foi elixido por unanimidade presidente do Consello de Estado, cargo que, en virtude da nova Constitución, leva inherentes as xefaturas do Estado e do Goberno.

Como presidente do Movemento dos Países Non Alineados (1979-1981), denunciou ante as Nacións Unidas as grandes desigualdades existentes cos pobos do Terceiro Mundo e esixiu axuda para os países pobres por parte dos máis desenvolvidos, o que lle volveu a proporcionar un gran prestixio polo Terceiro Mundo.

En xaneiro de 1980, co novo reaxuste político e económico do país, pasou a supervisar, xunto co seu irmán Raúl, os ministerios de Defensa, Interior, Saúde Pública e Cultura, reforzando aínda máis o seu poder persoal.

Desde 1983 apoiou as iniciativas do grupo Contadora e buscou un certo entendemento con EEUU.

A execución do xeneral Ochoa e de outros tres oficiais superiores, en xullo de 1989, daba proba das disensións internas do réxime. Aínda que xa moi sacudido pola caída do bloque soviético, Castro resistiu ás presións dos dirixentes latinoamericanos e españois, que, nos anos noventa, redobraron nos seus consellos de liberalización do réxime.

Con todo, durante as celebracións do 31 aniversario da Revolución cubana (xullo de 1990), Castro volve a reafirmar que, malia os cambios habidos no leste europeo, Cuba nunca deixará de ser comunista.

A asfixia económica do país obrigoulle con todo a liberalizar a economía e « encornar » as logradas adquisicións sociais da Revolución.

Goberno da Revolucion

Cara a unha ditadura política

A revolución triunfante de 1959 pretendía, en principio, restaurar a Constitución de 1940 aínda que Fidel Castro anunciara medidas para unha maior xustiza social, ninguén ou moi poucos pensaban que o novo Goberno, que agrupaba xentes de ideoloxías políticas distintas, desembocaría nun réxime comunista.

O destino de Cuba xogouse entre 1959 e 1961, cando se define a futura orientación da Revolución. Ata hoxe, é difícil dicir se a orientación tomada se planeara ou impuxose como o resultado dun conxunto de circunstancias, resultado da situación internacional.

Un feito fundamental permanece na incomprensión dos Estados Unidos ante as reformas que comezaron a establecerse en Cuba. Unha de entre elas, a reforma agraria, aínda que moderada, feriu os intereses dunha parte dos propietarios americanos. Sen esquecer tampouco a compra de petróleo bruto á Unión Soviética, e a decisión de Washington de non permitir o seu refinamento polas compañías americanas presentes á illa.

Os Estados Unidos desconfiaban do novo rexime de Cuba, vendo que non se fixaba unha data para as eleccións prometidas. As declaracións hostís do Goberno de Eisenhower incendiaban os espíritos cubanos, que non esquecían as humillacións do pasado. Esta escalada vai conducir á ruptura de relacións, decidida por Washington, e máis importante aínda, á decisión de non seguir comprando azucre de Cuba. Para a illa, iso equivalía a unha declaración de guerra.

Crise dos misiles

Para rematar, en abril de 1961, produciuse o feito principal: a invasión da « Baía de Cochinos », realizada por varios centenares de Cubanos exiliados, abertamente apoiados polo novo Presidente dos Estados Unidos, John Kennedy.

O fracaso da invasión fixou o destino de Cuba. O réxime de Castro gañou un enorme prestixio internacional, exerceu o control do poder e consolidou o seu achegamento político coa Unión Soviética, único xeito de contar cun aliado que puidese protexelo contra novos ataques.

A finais de 1961, Castro declarou abertamente a súa ideoloxía marxista- leninista. Nese momento, xa se descartaron do Goberno os elementos non esquerdistas, como o economista Felipe Pazos. Un proceso similar desenvolveuse no exército rebelde, onde os comandantes que non aceptaban o comunismo considéraselles insurrectos por conseguinte condénaselles á prisión, como Huber Matos, acusado de querer dividir as forzas armadas.

En 1962, o OEA (Organización dos Estados Americanos) a petición dos Estados Unidos, expulsou a Cuba da devandita organización, de modo que o país atopouse sen relacións diplomáticas nin comerciais con todos os países de América, fóra diso México (e do Canadá, que non formaba parte da OEA).

En outubro do mesmo ano, durante a crise dos mísiles, Cuba confirmou unha vez máis o apoio soviético, apesare que o réxime de Castro sufrise a humillación de non ser consultado por Moscou sobre as decisións que reflectiron un término á crise.

En maio de 1963, Fidel Castro fixo a súa primeira viaxe oficial á URSS. A etapa do comunismo cubano comezaba, para prolongarse ata os nosos días. O réxime vai fixar un tempo para organizarse. Entre 1961 e 1965, o partido do Goberno chamábase o ORI (Organizacións Revolucionarias Integradas), onde se fusionaban os membros do M-26-7, os do PC e os do Comité de dirección revolucionario.

En 1965, declarouse a formación do novo Partido Comunista Cubano (PCC), único partido político da illa. É a partir dos anos setenta que se crearon mecanismos para institucionalizar a participación do pobo, creando o Poder popular, para a administración local e rexional.

Cara a unha democracia social

En 1976 realizáronse as primeiras eleccións ná Asemblea nacional, baseadas, naturalmente, no unico partido: ademais, os deputados elixidos non afectaban salario, limitábanse a reunirse algunhas semanas no ano e gardaban o seu traballo habitual.

Realmente, durante case todo o tempo, o poder permanecía nás mans do Consello de Estado, formado na súa maioría por membros do Comité central do PCC, dirixido por Fidel Castro como Secretario Xeral, e que acumulaba ademais o cargo de Primeiro Ministro e de Comandante en Xefe das Forzas Armadas. Estas características, propias a un goberno abertamente autoritario, eran xustificadas polo discurso oficial que avogaba pola necesidade de defender a Revolución ante a hostilidade dos Estados Unidos.

Ademais o réxime coñeceu unha resistencia interna de grupos armados que loitaron durante algúns anos no interior do país, nas montañas do Escambray, así como tamén, distintos ataques desde o exterior. Todo iso creou en Cuba a mediados dos anos sesenta, segundo cifras oficiais, en torno a 20.000 presos políticos, cifra que baixaría a 4.000 a mediados dos anos setenta.

Outra forma de resistencia expresouse polo exilio masivo, con destino aos Estados Unidos, de centenares de milleiros de persoas, dos cales moitos profesionais, técnicos e empresarios a quen non se podían substituír inmediatamente.

Para rematar, a partir dos anos setenta, o Goberno entrou en conflito con algúns intelectuais en vista, como o poeta e novelista Heberto Padilla, cuxos escritos declaráronse anti-revolucionarios, e obrigouse a facer unha autocrítica da obra.

Os dirixentes cubanos sempre fixeron resaltar os seus éxitos sociais, que moitos organismos internacionais recoñeceron. Entre estas principais realizacións, atópanse a campaña de alfabetización e a creación de servizos sociais gratuítos en medicina e en educación. Neste último ámbito, por exemplo, a porcentaxe da poboación que completara a ensinanza primaria pasou dun 20% en 1953 a un 61% en 1981, e se implantaron por todos os lugares a educación universitaria.

Pola muller fíxose progresos importantes, como se viu, e púxose fin á discriminación cara ás persoas de cor. Durante un determinado tempo, estableceuse unha política de nivelación das rendas, non concedendo mellores salarios, senón máis ben por medio de recompensas baseadas nos stímulos morais, idea de Che Guevara. Pero nos anos setenta, tívose que abandonar este sistema e substituílo por estímulos materiais, co fin de aumentar a produtividade.

Na esfera económica, malia algúns éxitos no seu tentativa de diversificar as súas actividades, Cuba seguiu dependendo das súas exportacións de azucre e da axuda proporcionada pola URSS. As insuficiencias da economía conduciron á instauración da libreta de racionamento, en 1963, para garantir os alimentos básicos no conxunto da poboación.

En 1972, o país converteuse en membro do COMECON, o mercado común dos países de Europa do Leste, institucionalizando así a súa integración económica coa URSS e cos seus veciños. Malia a súa dependencia económica cara a Moscou, Cuba distinguiuse pola orixinalidade da súa política exterior. Fidel Castro apoiou abertamente grupos de guerrilla en varios países, como Venezuela e Nicaragua, e durante un tempo fíxose o líder do movemento revolucionario do Terceiro Mundo, creando en 1966 o OSPAAL (Organización de Solidariedade co Pobo de Africa, Asía e Amarica Latina), con domicilio social na Habana, pero coñeceu unha existencia breve. A morte do Che e o fracaso da tentativa revolucionaria en Bolivia, en 1967, non pararon esta política. Tales xestos destacaban a diferenza de Cuba coa URSS, dado que máis se interesou este último neses anos en establecer relacións comerciais cos países latinoamericanos que a apoiar a revolución.

Aínda que logo da invasión da Checoslovaquia en 1968, aprobada por Fidel Castro, Cuba adoptase unha actitude desconfiando menos cara a Moscou; durante a década seguinte os Cubanos prestaron unha axuda militar a varios movementos de Africa, sobre todo en Angola e Etiopía, para mostrar a súa independencia ideolóxica e manter a chama revolucionaria, un tanto apagada logo dos fracasos da guerrilla en Sudamarica.

Últimos anos do castrismo

Cara os anos oitenta, Cuba tivo que facer fronte a dúas crises:

A primeira, en 1980, cando varios milleiros de persoas invadiron embaixada de Perú, intentando fuxir do país, o que trouxo a saída masiva de cubanos a partir do porto de Mariel, coa autorización do réxime.

A segunda produciuse en 1988, cando xulgouse ao xeneral Arnaldo Ochoa, heroe das guerras en Africa, foi declarado culpable de traizón e corrupción, logo condenado á morte e executado. Malia estes feitos traumáticos, a estabilidade do Goberno dirixido por Castro non se ameazou nunca realmente, nin tampouco a partir de 1986, cando os problemas da economía se empeoraron, trala política comercial menos xenerosa da URSS e a crise que ía causar o afundimento do principal aliado de Cuba.

Ao final destes anos, estaba de seguro que a influencia internacional de Cuba diminuíra, a medida que a opción revolucionaria perdese no terreo da Amarica Latina. Pero o réxime consegue sobrevivir malia a hostilidade do seu potente veciño, factor importante para a fachenda dos cubanos.

Ligazóns externas

• Xenealoxía de Fidel Castro Ruz (en castelán)
• Biografía de Fidel Castro (en castelán)

Bibliografía

• Histoire de l'Amérique Latine et des Caraîbes de José del Pozo. Les éditions du Septentrio, 2004, ISBN:2-89448-379-1
• Fidel Castro, El Comandante de Volker Skierka, 2004 Alvik éditions, ISBN:2-914833-14-8
• CASTRO, 30 ans de pouvoir absolu de Tad Szulc. Payot, Paris (1987)
• CASTRO, l'infidèle de Serge Raffy. Editions Fayard (2003)