Círculo polar ártico: Diferenzas entre revisións

Na Galipedia, a Wikipedia en galego.
Contido eliminado Contido engadido
Angeldomcer (conversa | contribucións)
cat
m Bot: Substitución automática de texto (-|thumb| +|miniatura| & -|thumbnail| +|miniatura|)
Liña 1: Liña 1:
[[Ficheiro:World map with arctic circle.svg|thumb|350px|Mapamundi co Círculo polar ártico marcado en vermello]]
[[Ficheiro:World map with arctic circle.svg|miniatura|350px|Mapamundi co Círculo polar ártico marcado en vermello]]
O '''Círculo Polar Artico''' é a liña imaxinaria correspondente ao [[paralelo]] 66° 33’ 39" [[norte]], a liña que delimita a rexión á volta do [[polo Norte]] da [[Terra]] en que se pode observar o [[sol da media noite]]. É un dos cinco paralelos principais terrestres e delimita a zona ártica, ao norte, coa zona temperada norte, ao seu sur.
O '''Círculo Polar Artico''' é a liña imaxinaria correspondente ao [[paralelo]] 66° 33’ 39" [[norte]], a liña que delimita a rexión á volta do [[polo Norte]] da [[Terra]] en que se pode observar o [[sol da media noite]]. É un dos cinco paralelos principais terrestres e delimita a zona ártica, ao norte, coa zona temperada norte, ao seu sur.


== Verán e inverno. Solsticios ==
== Verán e inverno. Solsticios ==
[[Ficheiro:summer_solstice_n.jpg|thumb|250px|O círculo polar ártico no solsticio de verán boreal]]
[[Ficheiro:summer_solstice_n.jpg|miniatura|250px|O círculo polar ártico no solsticio de verán boreal]]
O círculo ártico delimita o extremo sur do [[día solar]] do [[solsticio]] de verán e a noite solar do solsticio de inverno. No círculo ártico o [[Sol]] non se pon durante 24 horas no día do solsticio de verán. No solsticio de inverno o Sol non sae durante 24 horas.
O círculo ártico delimita o extremo sur do [[día solar]] do [[solsticio]] de verán e a noite solar do solsticio de inverno. No círculo ártico o [[Sol]] non se pon durante 24 horas no día do solsticio de verán. No solsticio de inverno o Sol non sae durante 24 horas.


== Movemento do círculo polar ártico ==
== Movemento do círculo polar ártico ==
<p><center>[[Ficheiro:Eclíptica-plano-lateral-ES.png|thumb|center|600px|''Eclíptica e inclinación do eixe de rotación da Terra respecto a ela.'']]</center>
<p><center>[[Ficheiro:Eclíptica-plano-lateral-ES.png|miniatura|center|600px|''Eclíptica e inclinación do eixe de rotación da Terra respecto a ela.'']]</center>
[[Ficheiro:Earth obliquity range.jpg|thumb|esquerda|Nutación da [[Terra]].]]
[[Ficheiro:Earth obliquity range.jpg|miniatura|esquerda|Nutación da [[Terra]].]]


A posición do círculo polar ártico está determinado pola inclinación do [[eixo da terra|eixo de rotación da terra]] con respecto á [[eclíptica]]. O ángulo non é constante, senón que ten un movemento complexo determinado por moitos ciclos de períodos desde curtos a moi longos.
A posición do círculo polar ártico está determinado pola inclinación do [[eixo da terra|eixo de rotación da terra]] con respecto á [[eclíptica]]. O ángulo non é constante, senón que ten un movemento complexo determinado por moitos ciclos de períodos desde curtos a moi longos.
Liña 16: Liña 16:
O ciclo de maior duración ten un período de 41.000 anos e unha amplitude de 0,68º, ou 76 quilómetros na superficie. Actualmente a inclinación está decrecendo en 0,47" por ano, polo que o círculo polar ártico estase desprazando cara o norte uns 15 metros por ano.
O ciclo de maior duración ten un período de 41.000 anos e unha amplitude de 0,68º, ou 76 quilómetros na superficie. Actualmente a inclinación está decrecendo en 0,47" por ano, polo que o círculo polar ártico estase desprazando cara o norte uns 15 metros por ano.


[[Ficheiro:Precesion.png|thumb|Ángulo de precesión]]
[[Ficheiro:Precesion.png|miniatura|Ángulo de precesión]]
Tamén inflúe a [[precesión]]: o movemento de precesión, tamén denominado precesión dos equinoccios, é debido a que a Terra non é esférica senón un [[elipsoide]] achatado polos polos. Pódese considerar este movemento como un lento balanceo durante o movemento de translación pero en sentido contrario ás agullas do reloxo. Este balanceo produce que o eixo terrestre debuxe un cono de 47º de abertura con vértice no centro da Terra. Unha volta completa de precesión dura 25.767 anos, ciclo que se denomina [[ano platónico]] e cuxa duración fora estimada polos [[Antigos maias]].
Tamén inflúe a [[precesión]]: o movemento de precesión, tamén denominado precesión dos equinoccios, é debido a que a Terra non é esférica senón un [[elipsoide]] achatado polos polos. Pódese considerar este movemento como un lento balanceo durante o movemento de translación pero en sentido contrario ás agullas do reloxo. Este balanceo produce que o eixo terrestre debuxe un cono de 47º de abertura con vértice no centro da Terra. Unha volta completa de precesión dura 25.767 anos, ciclo que se denomina [[ano platónico]] e cuxa duración fora estimada polos [[Antigos maias]].


== Poboacións árticas ==
== Poboacións árticas ==
[[Ficheiro:arctic.svg|thumb|200px|esquerda|A liña rubia indica a isoterma dos 10°C en xullo, usada comunmente para definir o límite da rexión Ártica]]
[[Ficheiro:arctic.svg|miniatura|200px|esquerda|A liña rubia indica a isoterma dos 10°C en xullo, usada comunmente para definir o límite da rexión Ártica]]


Aínda que a maior parte do círculo polar ártico está ocupado polo [[Océano Glacial Ártico]], existen zonas de terra habitadas. Algúns países cunha parte importante do seu territorio dentro do círculo polar ártico son:
Aínda que a maior parte do círculo polar ártico está ocupado polo [[Océano Glacial Ártico]], existen zonas de terra habitadas. Algúns países cunha parte importante do seu territorio dentro do círculo polar ártico son:

Revisión como estaba o 16 de xuño de 2012 ás 13:30

Mapamundi co Círculo polar ártico marcado en vermello

O Círculo Polar Artico é a liña imaxinaria correspondente ao paralelo 66° 33’ 39" norte, a liña que delimita a rexión á volta do polo Norte da Terra en que se pode observar o sol da media noite. É un dos cinco paralelos principais terrestres e delimita a zona ártica, ao norte, coa zona temperada norte, ao seu sur.

Verán e inverno. Solsticios

O círculo polar ártico no solsticio de verán boreal

O círculo ártico delimita o extremo sur do día solar do solsticio de verán e a noite solar do solsticio de inverno. No círculo ártico o Sol non se pon durante 24 horas no día do solsticio de verán. No solsticio de inverno o Sol non sae durante 24 horas.

Movemento do círculo polar ártico

Eclíptica e inclinación do eixe de rotación da Terra respecto a ela.
Nutación da Terra.

A posición do círculo polar ártico está determinado pola inclinación do eixo de rotación da terra con respecto á eclíptica. O ángulo non é constante, senón que ten un movemento complexo determinado por moitos ciclos de períodos desde curtos a moi longos.

A nutación (do latín nutare, cabecear ou oscilar) é o nome polo que se coñece a oscilación periódica do polo da Terra arredor da súa posición media na esfera celeste, debido á influencia da Lúa sobre o planeta, similar ao movemento dunha buxaina cando perde forza e está a piques de caer. A nutación fai que os polos da Terra se despracen uns nove segundos de arco cada 18,6 anos. Por iso, debido á nutación, a inclinación oscila máis de 9" (uns 280 metros na superficie) nese período.

O ciclo de maior duración ten un período de 41.000 anos e unha amplitude de 0,68º, ou 76 quilómetros na superficie. Actualmente a inclinación está decrecendo en 0,47" por ano, polo que o círculo polar ártico estase desprazando cara o norte uns 15 metros por ano.

Ángulo de precesión

Tamén inflúe a precesión: o movemento de precesión, tamén denominado precesión dos equinoccios, é debido a que a Terra non é esférica senón un elipsoide achatado polos polos. Pódese considerar este movemento como un lento balanceo durante o movemento de translación pero en sentido contrario ás agullas do reloxo. Este balanceo produce que o eixo terrestre debuxe un cono de 47º de abertura con vértice no centro da Terra. Unha volta completa de precesión dura 25.767 anos, ciclo que se denomina ano platónico e cuxa duración fora estimada polos Antigos maias.

Poboacións árticas

A liña rubia indica a isoterma dos 10°C en xullo, usada comunmente para definir o límite da rexión Ártica

Aínda que a maior parte do círculo polar ártico está ocupado polo Océano Glacial Ártico, existen zonas de terra habitadas. Algúns países cunha parte importante do seu territorio dentro do círculo polar ártico son:

Islandia tamén ten parte do seu territorio dentro do círculo polar ártico, pero menos de 1 km². Esta área está entre algunhas pequenas illas, das cales só unha, Grímsey, atópase habitada.

Debido a que só se estudaron fragmentos do Ártico, con rompexeos ou submarinos nucleares, diversos países están organizando novas expedicións cartográficas para reclamar o maior territorio posible.

Véxase tamén

Ligazóns externas