J: Diferenzas entre revisións

Explorar o historial de forma interactiva

← Edición máis vella Edición máis nova →

Contido eliminado Contido engadido

En liña

Revisión como estaba o 3 de xuño de 2012 ás 16:14


Abecedario
Aa	Bb	Cc	Dd	Ee
Ff	Gg	Hh	Ii	Ll
Mm	Nn	Ññ	Oo	Pp
Qq	Rr	Ss	Tt	Uu
Vv	Xx	Zz
Non galego: Çç - Jj - Kk - Ww - Yy

O J (iota) é unha letra, non propia do alfabeto galego moderno pero usada no galego medieval e no galego moderno para préstamos léxicos doutras linguas. No alfabeto fonético internacional, [j] representa o aproximante palatal.

Na maioría dos teclado alfanuméricos, as teclas j e f xeralmente aparecen cun pequeno relevo perceptible ao toque, que permite aos usuarios a súa orientación táctil no teclado.

Curiosamente, o J é a única letra do alfabeto latino que non aparece na táboa periódica. Na física designa o joule.

Historia

En orixe no alfabeto latino era só unha letra maiúscula, o escolar humanista Pierre de la Ramée foi o primeiro en distinguir I e J. En latín a pronuncia do I e J era [i], [i:] ou [j], pero as linguas romances desenvolveron novos sons que foron representados como I e J.

Xeroglífico
(Fonograma de i)

Escritura hierática
(Fonograma de i)

Proto-Semítico
Y

Fenicio
Y

Grego
iota

Etrusco
I

Latín
I

Latín
J

Latín moderno
Jj

En portugués, o son utilizado para a letra J é o /ʒ/ (jarro, janela, jota), así como no francés e no romanés. En todas as linguas xermánicas, exceptuando o inglés que utiliza /dʒ/ (just), o son utilizado para a letra J é o /j/ (como ja en alemán ou como no ditongo i na palabra ideia). Este feito tamén se verifica en albanés, e nas linguas urálicas e eslavas que utilizan o alfabeto latino, como por exemplo en húngaro, finlandés, estoniano, polaco e checo. Tamén o serbio, lingua eslava, adoptou o J no seu alfabeto cirílico, co mesmo propósito. Foi debido a este padrón lingüístico, que a letra minúscula /j/ foi adoptada pola Asociación Fonética Internacional, como representante deste son.

En castelán o J pronuncia-se /x ~ h/ (como ajo que significa allo); este son desenvolveuse a partir do son /dʒ/. En francés o antigo son /dʒ/ é agora pronunciado como /ʒ/, tal como en portugués.

Na lingua italiana moderna, apenas palabras en latín ou palabras estranxeiras teñen a letra J. Até ao século XIX, o J era utilizado en vez do I en ditongos como substituto para o último –ii e en grupos vocais como en Savoja.

Lingüistas da Alemaña e da Europa Central tamén utilizaron o J nalgunhas transliteracións, de linguas eslavas que utilizan o alfabeto cirílico. En particular, o "Е" en ruso é ás veces transliterado para "je", o "Я" é transliterado para "ja" e o carácter "Ю" para "ju".