J: Diferenzas entre revisións
Liña 1: | Liña 1: | ||
{{Lingüística en progreso}} |
|||
{{AZ|Latin_alphabet_Jj.png}} |
{{AZ|Latin_alphabet_Jj.png}} |
||
O '''J''' ('''iota''') é unha [[letra]], non propia do [[alfabeto galego]] moderno pero usada no galego medieval e no galego moderno para préstamos léxicos doutras linguas. |
O '''J''' ('''iota''') é unha [[letra]], non propia do [[alfabeto galego]] moderno pero usada no galego medieval e no galego moderno para préstamos léxicos doutras linguas. |
||
No [[alfabeto fonético internacional]], ['''j'''] representa o aproximante palatal. |
|||
Na maioría dos teclado alfanuméricos, as teclas j e f xeralmente aparecen cun pequeno relevo perceptible ao toque, que permite aos usuarios a súa orientación táctil no teclado. |
|||
Curiosamente, o J é a única letra do alfabeto latino que non aparece na [[táboa periódica]]. Na [[física]] designa o [[joule]]. |
|||
== Historia == |
== Historia == |
||
Liña 31: | Liña 34: | ||
|[[Ficheiro:LetterJj.svg|44px]] |
|[[Ficheiro:LetterJj.svg|44px]] |
||
|}</center> |
|}</center> |
||
En [[Lingua portuguesa|portugués]], o son utilizado para a letra J é o /ʒ/ (''jarro'', ''janela'', ''jota''), así como no [[lingua francesa|francés]] e no [[lingua romanesa|romanés]]. En todas as [[linguas xermánicas]], exceptuando o [[Lingua inglesa|inglés]] que utiliza /dʒ/ (''just''), o son utilizado para a letra J é o /j/ (como ''ja'' en [[Lingua alemá|alemán]] ou como no ditongo i na palabra ide'''i'''a). Este feito tamén se verifica en [[Lingua albanesa|albanés]], e nas [[linguas urálicas]] e [[Linguas eslavas|eslavas]] que utilizan o alfabeto latino, como por exemplo en [[Lingua húngara|húngaro]], [[Lingua finlandesa|finlandés]], [[Lingua estoniana|estoniano]], [[Lingua polaca|polaco]] e [[Lingua checa|checo]]. Tamén o [[Lingua serbia|serbio]], lingua eslava, adoptou o J no seu [[alfabeto cirílico]], co mesmo propósito. Foi debido a este padrón lingüístico, que a letra minúscula /j/ foi adoptada pola [[Asociación Fonética Internacional]], como representante deste son. |
|||
En [[Lingua castelá|castelán]] o '''J''' pronuncia-se /x ~ h/ (como ''ajo'' que significa allo); este son desenvolveuse a partir do son /dʒ/. En francés o antigo son /dʒ/ é agora pronunciado como /ʒ/, tal como en portugués. |
|||
Na [[lingua italiana]] moderna, apenas palabras en [[latín]] ou palabras estranxeiras teñen a letra J. Até ao século XIX, o J era utilizado en vez do I en ditongos como substituto para o último ''–ii'' e en grupos vocais como en ''Savoja''. |
|||
Lingüistas da [[Alemaña]] e da [[Europa Central]] tamén utilizaron o J nalgunhas transliteracións, de linguas eslavas que utilizan o alfabeto cirílico. En particular, o "[[Ye|Е]]" en [[Lingua rusa|ruso]] é ás veces transliterado para "je", o "[[Я]]" é transliterado para "ja" e o carácter "[[Ю]]" para "ju". |
|||
== Representacións alternativas == |
|||
En [[alfabeto fonético aeronáutico]] asígnaselle a palabra '''Juliet'''. |
|||
En [[código Morse]] é: <code> ·--- </code> |
|||
<center><gallery> |
|||
Ficheiro:ICS Juliet.svg|[[Bandeiras de sinais]] |
|||
Ficheiro:Semaphore Juliet.svg|[[Semáforo (comunicación)|Alfabeto semáforo]] |
|||
Ficheiro:Braille J0.svg|[[Braille]] |
|||
Ficheiro:Sign language J.svg|[[Alfabeto manual]] |
|||
</gallery></center> |
|||
== Véxase tamén == |
== Véxase tamén == |
||
{{commonscat}} |
{{commonscat}}{{Wiktionary|j}} |
||
[[Especial:Allpages/J|Entradas da enciclopedia que comezan por J]] |
*[[Especial:Allpages/J|Entradas da enciclopedia que comezan por J]] |
||
* Entradas no dicionario da Real Academia Galega para [http://www.realacademiagalega.org/rag_dicionario/searchNoun.do?nounTitle=j j] e [http://www.realacademiagalega.org/rag_dicionario/loadNoun.do?current_page=1&id=27956 J] |
|||
[[Categoría:Grafémica]] |
[[Categoría:Grafémica]] |
Revisión como estaba o 16 de abril de 2012 ás 17:20
Aa | Bb | Cc | Dd | Ee | |||
Ff | Gg | Hh | Ii | Ll | |||
Mm | Nn | Ññ | Oo | Pp | |||
Rr | Ss | Tt | Uu | ||||
Vv | Xx | Zz | |||||
O J (iota) é unha letra, non propia do alfabeto galego moderno pero usada no galego medieval e no galego moderno para préstamos léxicos doutras linguas. No alfabeto fonético internacional, [j] representa o aproximante palatal.
Na maioría dos teclado alfanuméricos, as teclas j e f xeralmente aparecen cun pequeno relevo perceptible ao toque, que permite aos usuarios a súa orientación táctil no teclado.
Curiosamente, o J é a única letra do alfabeto latino que non aparece na táboa periódica. Na física designa o joule.
Historia
En orixe no alfabeto latino era só unha letra maiúscula, o escolar humanista Pierre de la Ramée foi o primeiro en distinguir I e J. En latín a pronuncia do I e J era [i], [i:] ou [j], pero as linguas romances desenvolveron novos sons que foron representados como I e J.
Xeroglífico (Fonograma de i) |
Escritura hierática (Fonograma de i) |
Proto-Semítico Y |
Fenicio Y |
Grego iota |
Etrusco I |
Latín I |
Latín J |
Latín moderno Jj | ||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
|
En portugués, o son utilizado para a letra J é o /ʒ/ (jarro, janela, jota), así como no francés e no romanés. En todas as linguas xermánicas, exceptuando o inglés que utiliza /dʒ/ (just), o son utilizado para a letra J é o /j/ (como ja en alemán ou como no ditongo i na palabra ideia). Este feito tamén se verifica en albanés, e nas linguas urálicas e eslavas que utilizan o alfabeto latino, como por exemplo en húngaro, finlandés, estoniano, polaco e checo. Tamén o serbio, lingua eslava, adoptou o J no seu alfabeto cirílico, co mesmo propósito. Foi debido a este padrón lingüístico, que a letra minúscula /j/ foi adoptada pola Asociación Fonética Internacional, como representante deste son.
En castelán o J pronuncia-se /x ~ h/ (como ajo que significa allo); este son desenvolveuse a partir do son /dʒ/. En francés o antigo son /dʒ/ é agora pronunciado como /ʒ/, tal como en portugués.
Na lingua italiana moderna, apenas palabras en latín ou palabras estranxeiras teñen a letra J. Até ao século XIX, o J era utilizado en vez do I en ditongos como substituto para o último –ii e en grupos vocais como en Savoja.
Lingüistas da Alemaña e da Europa Central tamén utilizaron o J nalgunhas transliteracións, de linguas eslavas que utilizan o alfabeto cirílico. En particular, o "Е" en ruso é ás veces transliterado para "je", o "Я" é transliterado para "ja" e o carácter "Ю" para "ju".
Representacións alternativas
En alfabeto fonético aeronáutico asígnaselle a palabra Juliet.
En código Morse é: ·---
Véxase tamén
Wikimedia Commons ten máis contidos multimedia na categoría: J |
Vexa a entrada do Galizionario acerca de j |
- Entradas da enciclopedia que comezan por J
- Entradas no dicionario da Real Academia Galega para j e J