Álvaro Cunqueiro: Diferenzas entre revisións

Álvaro Cunqueiro Mora
	; Estatua de Álvaro Cunqueiro sentado, contemplando a catedral de Mondoñedo.
Biografía
Nacemento	22 de decembro de 1911; Mondoñedo, Lugo Galicia
Morte	28 de febreiro de 1981; Vigo Galicia
Lugar de sepultura	cemiterio vello de Mondoñedo
Datos persoais
País de nacionalidade	España
Educación	Universidade de Santiago de Compostela
Actividade
Ocupación	escritor , gastrónomo (pt) , xornalista
Partido político	Partido Galeguista
Membro de	Real Academia Galega
Xénero artístico	Poesía, novela, drama
Lingua	Lingua castelá e lingua galega
Obra
	Obras destacables (1932) Mar ao norde; (1933) Cantiga nova que se chama Riveira; (1933) Poemas do si e non; (1950) Dona do corpo delgado; (1955) Merlín e familia; (1956) As crónicas do sochantre; (1958) O incerto señor Don Hamlet, Príncipe de Dinamarca; (1960) Escola de menciñeiros; (1960) Las mocedades de Ulises; (1961) Si o vello Sinbad volvese ás illas...; (1964) Tesouros novos e vellos; (1971) Os outros feirantes; (1971) Xente de aquí e de acolá; (1973) A cociña galega; (1974) A noite vai coma un río; (1974) Palabras de víspera; (1988) Herba aquí ou acolá ;
Familia
Fillos	César Cunqueiro
	Premios (1991) Día das Letras Galegas; (1982) Medalla de ouro ó mérito turístico; (1980) doutor honoris causa pola Universidade de Santiago de Compostela; (1979) Premio da Crítica de narrativa galega, premiado polo traballo Os outros feirantes; (1968) Premio Nadal ;
	Sinatura Modelo:InfoboxImage
	Notes Dedicóuselle o Día das Letras Galegas no 1991.

Explorar o historial de forma interactiva

← Edición máis vella Edición máis nova →

Contido eliminado Contido engadido

VisualTexto wiki

En liña

Revisión como estaba o 19 de marzo de 2012 ás 11:29

Álvaro Cunqueiro Mora, nado en Mondoñedo o 22 de decembro de 1911 e finado en Vigo o 28 de febreiro de 1981, foi un novelista, poeta, dramaturgo, xornalista e gastrónomo, considerado un dos grandes autores da literatura galega. En 1991 foille dedicado o Día das Letras Galegas.

Traxectoria

Os seus pais eran Joaquín Cunqueiro Montenegro, de profesión boticario, e Pepita Mora Moirón. Xa de pícaro lle gustaba ler, en especial lecturas populares da época, como noveliñas sobre Buffalo Bill e de Fitz Roy, e el mesmo conta como escribiu a súa primeira novela ao xeito das do oeste na que os brancos falaban o castelán e os indios o galego (os indios vencían aos brancos). Xa un pouco máis grandiño dedicaba tempo para ler poesía que lle aconsellaba o seu amigo José Ramón Santeiro.

Estudou o bacharelato no Instituto Xeral e Técnico de Lugo (1921), e na capital luguesa fai boa amizade con Evaristo Correa Calderón e Ánxel Fole. Matriculouse na Facultade de Filosofía e Letras da Universidade de Santiago en 1927, pero abandonouna para dedicarse ao seu labor como xornalista, figurando como redactor e colaborador de diversos xornais e revistas como El Pueblo Gallego. Na súa etapa compostelá acudía regularmente ós faladoiros do Café Español e entre os seus mellores amigos figuraban Francisco Fernández del Riego, Domingo García Sabell, Gonzalo Torrente Ballester, Ricardo Carballo Calero, Carlos Maside e Xosé Eiroa. Promoveu as revistas Papel de Color e Galiza, da que editou o primeiro número o 25 de xullo de 1930.

Ficheiro:El Pueblo Gallego.JPG

Cunqueiro formou parte da redacción de El Pueblo Gallego desde 1937

Foi membro de primeira hora do Partido Galeguista. A sublevación dos militares sorprende a Cunqueiro en Mondoñedo, e por influencia da súa familia, moi conservadora, non foi obxecto de represalias e consegue praza de profesor nunha escola privada en Ortigueira, á que chega en outubro de 1936. Colaborou na publicación local falanxista Era Azul, militou na Falanxe Española durante a Guerra Civil tendo o cargo de xefe de Prensa e Propaganda comarcal. Jesús Suevos, o xefe territorial da Falanxe en Galicia e director de El Pueblo Gallego pídelle en 1937 que entre na redacción do xornal como encargado da parte literaria e colaborador de asuntos actuais; Álvaro aceptou e marchou para Vigo. Durante a súa estadía en Vigo tamén ensinou, durante un curto período de tempo, portugués no instituto da cidade.

En novembro de 1938 Cunqueiro fixou a súa residencia en Donostia e entrou na redacción de La Voz de España. Tamén foi subdirector de Vértice, publicación da Delegación Nacional de Prensa e Propaganda, revista na que publica La historia del caballero Rafael (1939), a súa primeira narración en castelán. Cando a ocupación de Madrid polo exército franquista, Cunqueiro estableceuse alí o 29 de marzo e incorporouse á redacción do ABC. En 1947 regresou a Mondoñedo e produciuse un afastamento do pensamento franquista. En 1950 volveu publicar un libro en galego, Dona de corpo delgado. A partir de 1960 exerce como cronista oficial de Mondoñedo e ó ano seguinte estableceuse en Vigo, traballando para o Faro de Vigo como colaborador fixo. O 23 de abril de 1961 a Real Academia Galega elixiuno como académico de número por 23 votos a favor, 6 abstencións e 1 en contra, e leu o seu discurso de ingreso dous anos despois. Entre novembro de 1964 e xuño de 1970 exerceu como director de Faro de Vigo e Faro Deportivo.

Foi un escritor polifacético e a súa extensa obra literaria abrangue os eidos xornalístico, poético, narrativo e teatral, sen esquecer os seus traballos de tradución. Na liña vangardista, iniciou o neotrobadorismo cos poemarios Mar ao norde (1932) e Poemas do si e do non (1933); Cantiga nova que se chama Riveira (1933) escribiuna baixo o influxo do trobadorismo da lírica galego-portuguesa medieval.

Nos anos 40 e 50 comezou a dedicarse principalmente á narrativa, publicando tres novelas relevantes: Merlín e familia e outras historias, As crónicas do sochantre e Se o vello Simbad volvese ás illas. Así mesmo, publicou tres libros de relatos: Xente de aquí e de acolá, Escola de menciñeiros e Os outros feirantes. Deste último fíxose unha serie de seis historias adaptadas á pantalla con actores galegos e españois de prestixio.

Recibiu o Premio da Crítica española en 1959 por Las crónicas del sochantre, que en realidade foi unha tradución d´As crónicas do sochantre, que escribira primeiro. Así mesmo, foille concedido o Premio Nadal, e por Herba de aquí e acolá o premio Frol da Auga, en 1979. Tamén, como xornalista, recibiu o Premio Conde de Godó. En 1981 foi nomeado membro de honra da Asociación de Escritores en Lingua Galega.

O primeiro Cunqueiro foi fundamentalmente poeta, de xeito vangardista, neotrobadoresco e culturalista, e despois da guerra civil española dedicouse sobre todo á narrativa e ao xornalismo, deixando innumerábeis artigos en xornais como Vallibria, La Voz de Galicia, El Progreso e Faro de Vigo (xornal que ademais dirixiu).

Herba aquí e acolá (1980) é unha colectánea de poesías de suma calidade. E da súa obra teatral é salientábel O incerto señor don Hamlet, príncipe de Dinamarca (1958).

Foi o autor da famosa cita Mil primaveras máis para a lingua galega, que figura actualmente na súa sepultura "Eiqui xaz alguén, que coa súa obra, fixo que Galicia durase mil primaveras máis" xunto con outra que reza, "Loubado seña Deus que me permitiu facerme home neste grande Reino que chamamos Galicia".

Obra en galego

Poesía

Mar ao norde (1932, Nós).
Poemas do si e non (1933, Edicións 1, Lugo).
Cantiga nova que se chama Riveira. Premio Gil Vicente (1933, Resol, Santiago de Compostela).
Dona do corpo delgado (1950, Colección Benito Soto).
Herba aquí ou acolá (1980, Galaxia. En 1999 publicouse unha edición aumentada). Edición bilingüe galego-castelán no 1988, en Visor.

Narrativa

Merlín e familia (1955, Galaxia).
As crónicas do sochantre (1956, Galaxia). Traducida ao castelán, francés e alemán.
Escola de Menciñeiros (1960, Galaxia).
Si o vello Sinbad volvese ás illas... (1961, Galaxia).
Xente de aquí e de acolá (1971, Galaxia). Traducida ao castelán como La otra gente, ao francés como Galiciens, courbeaux et parapluies no 1992, publicada en Actes du Sud, e ao inglés como Folks from here and there no 2011, por Kathleen March, publicada en Small Stations Press.
Os outros feirantes (1979, Galaxia).

Teatro

Función de Romeo e Xulieta (1956).
O incerto señor Don Hamlet, Príncipe de Dinamarca (1958, Galaxia).
A noite vai coma un río (1965 en Grial, publicado en 1974 en Galaxia).
Palabras de víspera (1974).
Xan, o bo conspirador (1978).
Rúa 26. Diálogo limiar (1995, Laiovento).

Ensaio

Tesouros novos e vellos (1964, Galaxia).
A cociña galega (1973, Galaxia).
Laude da camelia (1981).
Ollar Galicia (1981, Destino).
Álvaro Cunqueiro: escritos recuperados (1991, Universidade de Santiago de Compostela).
100 artigos (2001, La Voz de Galicia).
Universo Cunqueiro (2005, Edicións).
Álvaro Cunqueiro. Remuíño de prosas (2012, Centro Ramón Piñeiro para a Investigación en Humanidades).

Obras colectivas

Antoloxía consultada da poesía galega 1976-2000 (Tris Tram, 2003).
Tamén navegar (Toxosoutos, 2011).

Obra en castelán

Poesía

Elegías y canciones (1940). Reeditado en 2011 en Follas Novas Edicións.
Balada de las damas del tiempo pasado (1945).

Ensaio e artigos

Crónica de la derrota de las naciones (1954).
Cunqueiro en la radio (1991, Fundación Barrié).
O reino da chuvia (1992, Deputación de Lugo). Edición de Mabel Mato.
Viajes y yantares por Galicia. Obra periodística olvidada en "Vida Gallega" (1954-1963 (2005).
El laberinto habitado: los artículos de Álvaro Cunqueiro en "Destino" (1961-1976) (2007, Nigra. Edición de María Liñeira).
Prólogos, epílogos y otros escritos dispersos (2011, Follas Novas).
De santos y milagros (2012, Madrid, Fundación Banco Santander, Colección Obra Fundamental). Edición de Xosé Antonio López Silva.

Narrativa

Las mocedades de Ulises (1960).
Flores del año mil y pico de ave (1968).
Un hombre que se parecía a Orestes (1969).
Vida y fugas de Fanto Fantini della Gherardesca (1972).
Historia y geografía de las cocinas de Europa (probablemente 1973^[1].
El año del cometa con la batalla de los cuatros reyes (1974).
Tertulia de boticas prodigiosas y Escuela de curanderos (1976).

Obras colectivas

Teatro venatorio y coquinario gallego (1958), canda José María Castroviejo.
Viaje por los montes y chimeneas de Galicia (1962, Espasa), con José María Castroviejo.

Bibliografía sobre o autor

En galego

Homenaxe a Álvaro Cunqueiro (1982, Universidade de Santiago de Compostela).
Álvaro Cunqueiro. Unha fotobiografía (1991, Xerais).

En castelán

La fantasía lúdica de Álvaro Cunqueiro, de Diego Martínez Torrón (1980, Edicións do Castro).
Sobre las fugas de Cunqueiro. Otra vida de Álvaro entre el periodismo y la literatura, de Xosé Landeira Yrago (2012, Auga Editora).