Orto

Imaxe final do orto solar en Cua Lo, Vietnam.

Orto significa levantamento ou saída dun astro dende o plano horizontal leste. É resultado da rotación terrestre de oeste a leste, que fai que para o observador terrestre pareza que a estrela sae polo leste e se pon polo oeste. Polo tanto, o orto do Sol equivale ao amencer terrestre (existindo amenceres en cada corpo celeste que orbita unha estrela). No seu uso cotián amencer fai referencia ao período de tempo entre o clarear do día e a saída total do sol polo leste. Técnicamente o orto prodúcese cando o limbo superior da esfera helíaca aparece tanxente ao horizonte leste local, e remata cando o limbo inferior da esfera helíaca aparece tanxente ao horizonte leste local.

Efectos da refracción atmosférica

Diagrama do Sol ao amencer, mostrando os efectos da refracción atmosférica.

A refracción da luz solar ao chegar á atmosfera terrestre fai que chegue a luz cando o Sol aínda non se atopa no horizonte real, facendo que vexamos saír o sol, cando aínda está a 0,83º do horizonte real cando o vemos saír pola mañá. Medido dende o mediodía local, o orto caracterízase polo ángulo horario -Φ, onde:

$\cos {\phi }=-\tan {\lambda }\tan {\delta }\,$

sendo λ a latitude do lugar, e δ a declinación solar. No ocaso acontece nun ángulo horario Φ.

Os termos alba (albor, alborada, pola cor branca da atmosfera) e aurora (do latín aurum 'ouro'; e hora,do latín horae = 'horas', a hora dourada); son fases do crepúsculo matutino (primeiro clarea, e despois dourase o ceo), e son tamén descricións verbais tradicionais do mesmo fenómeno físico xusto antes da saída do sol. Do mesmo xeito á fin do día, a refracción atmosférica alonga a duración do día ou o crepúsculo vespertino despois do solpor.

Orto helíaco

Orto helíaco de Sirio

En astronomía o termo orto helíaco fai referencia ao orto de calquera estrela xusto antes do orto do propio sol e despois de ter desaparecido a estrela polo horizonte occidental uns seis meses antes, o que servía nas culturas antigas coma sistema de datación do ano sidéreo.

Véxase tamén

Outros artigos

• Ocaso.
• Equinoccio.
• Eclíptica.