Aminoácido cetoxénico

Un aminoácido cetoxénico é un aminoácido que pode converterse en corpos cetónicos, proceso chamado cetoxénese. O termo cetoxénico aquí contraponse co termo aminoácido glicoxénico, que son os aminoácidos que se poden converter en glicosa, aínda que hai aminoácidos que poden ser tanto cetoxénicos coma glicoxénicos. Os aminoácidos cetoxénicos non poden converterse en glicosa, porque os carbonos dos corpos cetónicos entran no ciclo de Krebs como acetil-CoA e pérdense como CO₂.

Degradación dos aminoácidos cetoxénicos

Para que se formen corpos cetónicos os aminoácidos, na súa degradación oxidativa, deben orixinar acetoacetil-CoA ou acetil-CoA. En caso de que se formase piruvato ou intermediarios do ciclo d e Krebs, podería entrarse na vía glicoxénica, pero isto non ocorre. Os produtos que orixinan os aminoácidos cetoxénicos poden verse na figura e son os seguintes:

• A leucina orixina acetil-CoA e acetoacetato, que dá lugar a acetoacetil-CoA.
• A lisina orixina en varios pasos, primeiro glutaril-CoA e despois este dá lugar aacetoacetil-CoA.
• A fenilalanina e a tirosina orixinan primeiro acetoacetato, desprendéndose un CO₂ nunha descarboxilación, e despois o acetoacetato orixina acetoacetil-CoA. Nestes aminoácidos 4 dos carbonos son desviados para formar fumarato, que pode entrar na gliconeoxénese, polo que estes aminoácidos son tamén glicoxénicos.
• O triptófano pode orixinar primeiro glutaril-CoA e este despois, acetoacetil-CoA, o que o fai cetoxénico, pero parte da molécula orixina o aminoácido alanina, que se pode transformar en piruvato, que é unha molécula gliconeoxénica, polo que o triptófano e tamén potencialmente un aminoácido gliconeoxénico.
• A treonina é tamén cetoxénica e glicoxénica, porque pode orixinar tanto acetil-CoA coma piruvato.
• A isoleucina orixina acetil-CoA e succinil-CoA, polo que tamén é cetoxénico e glicoxénica.

Aminoácidos cetoxénicos

Nos seres humanos só hai dous aminoácidos exclusivamente cetoxénicos:

• leucina
• lisina

Entre os aminoácidos proteinoxénicos hai outros cinco que son cetoxénicos e glicoxénicos á vez:

• isoleucina
• fenilalanina
• triptófano
• tirosina
• treonina

Véxase tamén

Outros artigos

• Aminoácido glicoxénico
• Corpo cetónico

Ligazóns externas

• Amino acid metabolism
• Chapter on Amino acid catabolism in Biochemistry by Jeremy Berg, John Tymoczko, Lubert Stryer. Fourth ed. by Lubert Stryer. ISBN 0-7167-4955-6 Accessed 05-11-2011
• Amino acid metabolism