Celtiberos

Os pobos celtiberos:

     Arévacos      Pelendones      Berones      Belos      Tittos      Lobetanos      Lusones

O termo celtiberos acostuma usarse para as tribos celtas ou celtizadas da Península Ibérica, así como os idiomas que estes grupos falaban, aínda que en realidade o termo celtibero refirese unicamente a un dos pobos célticos da Península Ibérica, existiendo outros con outros nomes (vetóns, vacceos, lusitanos, carpetanos, etc.). Este pobo celtíbero habitaba no oeste da Cordilleira Ibérica. Os romanos considerábanos unha mestura de celtas e iberos, diferenciándose así dos seus veciños, tanto dos celtas da meseta como dos iberos da costa. Hoxe sábese que os celtiberos foron un pobo de lingua e cultura celta.

Historia

As primeiras referencias escritas sobre os mesmos débense a xeógrafos e historiadores greco-latinos (Estrabón, Tito Livio, Plinio e outros), aínda que o seu estudo, que arrinca do século XV, non adquire rango científico ata os inicios do século XX (marqués de Cerralbo, Schulten, Taracena, Caro Baroja etc.), cobrando renovado impulso nos últimos anos (Wenceslas Kruta). Pese a este excepcional acervo literario, aínda hoxe se discuten aspectos fundamentais para a súa definición: os confíns do seu solar, a súa verdadeira personalidade ou a súa propia xenealoxía.

Con este termo adoita facerse referencia ás tribos celtas ou celtizadas da Península Ibérica, así como aos idiomas que estes grupos falaban, aínda que, realmente, o termo celtíbero refírese unicamente a un dos pobos célticos da Península Ibérica existindo outros con outros nomes (vettones, vacceos, lusitanos, carpetanos etc.). Este pobo celtibero, que habitaba na Cordilleira Ibérica e á que os romanos consideraban unha mestura de celtas e íberos, diferenciábase dos seus veciños, tanto dos celtas da meseta como dos íberos da costa. Pero esta idea de que os celtiberos son o resultado da unión dos celtas e os íberos é un erro que xa se deu en época romana. Hoxe sabemos que os celtiberos son un pobo de cultura celta, que recibe influencias dos íberos pola súa proximidade, pero en ningún caso son o resultado dunha mestizaxe entre ambas culturas.

A xulgar polo rexistro arqueolóxico, os celtas chegaron á Península Ibérica no século XIII adC coa gran expansión dos pobos da Cultura dos Campos de Urnas, ocupando entón a rexión noreste. No século VII adC, durante a Cultura de Hallstatt se expanden por amplas zonas da meseta e Portugal, chegando algúns grupos a Galicia. Con todo, trala fundación grega de Massallia (actual Marsella na Francia), os íberos volven ocupar, o val medio do Ebro e o noreste peninsular aos celtas, dando pé a novos establecementos gregos (Ampurias). Os celtas da Península quedaron así desconectados dos seus parentes continentais, de maneira que nin a cultura celta de La Tène nin o fenómeno relixioso do druidismo lles chegarían nuncaModelo:ReferenciaRequerida. A cultura celta na Península Ibérica chegará ao seu final coa conquista romana, á que moitas tribos célticas opuxéronse.

Pobos celtíberos

Os autores antigos son moi concisos nas súas referencias a todas estas xentes. Os beróns, do mesmo xeito que os vascóns só son nomeados, e moi parcamente, nas guerras sertorianas.

Véxase tamén

Bibliografía

• Adrian Golasworthhy, Las guerras púnicas, 2002, Madrid, Editorial Ariel, 8433466503.
• Alberto J. Lorrio, Los Celtíberos, 1997, Murcia, Universidad Complutense de Madrid, ISBN 84-7908-335-2
• Valentín García Yebra, Hipólito Escolar Sobrino, Guerra de las Galias, 1964, Madrid, Editorial Gredos, ISBN 84549764
• Fancisco Burillo Mozota, Los celtíberos - Etnias y estados - edición actualizada, 2007, Barcelona, Critica, ISBN 978-84-8432-949-7

Outros artigos

• Pobos indoeuropeos

Ligazóns externas

• Páxina sobre o proxecto Segeda.
• Mapa etnografíco dos pobos pre-romanos na Península Ibérica arredor de 200 antes de Cristo.