Liño: Diferenzas entre revisións

Na Galipedia, a Wikipedia en galego.
Contido eliminado Contido engadido
EmausBot (conversa | contribucións)
Xqbot (conversa | contribucións)
m bot Engadido: sco:Lint; cambios estética
Liña 9: Liña 9:
O '''liño''' é unha planta [[herbácea]] que chega a atinxir un metro de altura e pertence á familia das [[lináceas]]. Abrangue un certo número de subespecies, integradas polos [[Botánica|botánicos]] co nome de ''Linum usitatissimum'' L. Componse basicamente dunha substancia fibrosa, da cal se extraen as [[fibra]]s longas para a fabricación de tecidos e dunha substancia leñosa. Produce sementes oleoxinosas e a súa fariña é utilizada para cataplasmas, usadas con fins medicinais.
O '''liño''' é unha planta [[herbácea]] que chega a atinxir un metro de altura e pertence á familia das [[lináceas]]. Abrangue un certo número de subespecies, integradas polos [[Botánica|botánicos]] co nome de ''Linum usitatissimum'' L. Componse basicamente dunha substancia fibrosa, da cal se extraen as [[fibra]]s longas para a fabricación de tecidos e dunha substancia leñosa. Produce sementes oleoxinosas e a súa fariña é utilizada para cataplasmas, usadas con fins medicinais.
[[Ficheiro:perennial flax or linum perenne.jpg|thumb|200px|left|Flor de liño]]
[[Ficheiro:perennial flax or linum perenne.jpg|thumb|200px|left|Flor de liño]]
==Historia==
== Historia ==
Non se coñece a data e o lugar nos que o home utilizou por primeira vez as fibras flexíbeis do liño para confeccionar o tecido, nin cando a planta comezou a ser cultivada.
Non se coñece a data e o lugar nos que o home utilizou por primeira vez as fibras flexíbeis do liño para confeccionar o tecido, nin cando a planta comezou a ser cultivada.
Desde 2.500 anos a.C. o liño era cultivado no [[Exipto]], e o Libro de [[Moisés]] refírese á perda dunha colleita de liño como unha “praga” ou desgraza, tal era a súa importancia na vida das poboacións. As cortinas e o Veo do Tabernáculo e as Vestes de Arón como oficiante eran en “liño fino retorcido”. A túnica de [[Cristo]] era de liño sen costuras.
Desde 2.500 anos a.C. o liño era cultivado no [[Exipto]], e o Libro de [[Moisés]] refírese á perda dunha colleita de liño como unha “praga” ou desgraza, tal era a súa importancia na vida das poboacións. As cortinas e o Veo do Tabernáculo e as Vestes de Arón como oficiante eran en “liño fino retorcido”. A túnica de [[Cristo]] era de liño sen costuras.


==As zonas de cultivo==
== As zonas de cultivo ==
Encóntranse hoxe en dia case exclusivamente en [[Europa]]. [[Bélxica]] e os [[Países Baixos]] fornecen as mellores cualidades de liño.
Encóntranse hoxe en dia case exclusivamente en [[Europa]]. [[Bélxica]] e os [[Países Baixos]] fornecen as mellores cualidades de liño.


==Tipos==
== Tipos ==
Plantanse tres tipos de liño:
Plantanse tres tipos de liño:
*Liño de fibras (liño para debullar), para a obtención de fibras téxtiles;
* Liño de fibras (liño para debullar), para a obtención de fibras téxtiles;
*Da semente, para a obtención de [[aceite de liñaza]], base da pintura ao óleo.
* Da semente, para a obtención de [[aceite de liñaza]], base da pintura ao óleo.
*Liño de cruzamento, conseguido polo cruzamento do liño de fibras co de aceite; foi desenvolvido para dar un rendemento suficiente de fibras e aceite.
* Liño de cruzamento, conseguido polo cruzamento do liño de fibras co de aceite; foi desenvolvido para dar un rendemento suficiente de fibras e aceite.


==O liño na Galiza==
== O liño na Galiza ==
[[Ficheiro:Allariz museo lino 01.JPG|thumb|250px|Sobre a mesa, a "espadela"; á súa esquerda, en pé, a "espadeleira".]]
[[Ficheiro:Allariz museo lino 01.JPG|thumb|250px|Sobre a mesa, a "espadela"; á súa esquerda, en pé, a "espadeleira".]]
[[Ficheiro:Carda, Santiago de Compostela.jpg|250px|thumb|"Restrelo" para aseda-lo liño.]]
[[Ficheiro:Carda, Santiago de Compostela.jpg|250px|thumb|"Restrelo" para aseda-lo liño.]]
Liña 29: Liña 29:
En 2009 a cooperativa [[Feiraco]] tamén se sumou á recuperación do liño, como complemento natural para a alimentación das vacas.<ref>Feiraco planta liño en Galicia para mellorar a alimentación das vacas. Telexornal 04/06/2009 (TVG)</ref>
En 2009 a cooperativa [[Feiraco]] tamén se sumou á recuperación do liño, como complemento natural para a alimentación das vacas.<ref>Feiraco planta liño en Galicia para mellorar a alimentación das vacas. Telexornal 04/06/2009 (TVG)</ref>


==O liño na cultura popular galega==
== O liño na cultura popular galega ==
===Refraneiro===
=== Refraneiro ===
* Por Santa Erea, toma os bois e semea; por San Martiño, nin fabas nin liño. <ref> Santa Irea ou Erea, 18 de setembro; San Martiño, 11 de novembro.</ref>
* Por Santa Erea, toma os bois e semea; por San Martiño, nin fabas nin liño. <ref> Santa Irea ou Erea, 18 de setembro; San Martiño, 11 de novembro.</ref>


===Cantigueiro===
=== Cantigueiro ===
* ''Hei ir á fía esta noite,/ e hei de matar o candil,/ e heille mazar a cotena/ a un 'majo' que campa alí''.
* ''Hei ir á fía esta noite,/ e hei de matar o candil,/ e heille mazar a cotena/ a un 'majo' que campa alí''.


==Referencias==
== Referencias ==
<references/>
<references/>


==Ligazóns externas==
== Ligazóns externas ==
*[http://linho.iespana.es/lexico.htm O léxico do liño na Galiza]
* [http://linho.iespana.es/lexico.htm O léxico do liño na Galiza]
*[http://www.edu.xunta.es/portal/contenido?comando=ContenidoDinamicoComando&accion=verRecurso&rID=79f037d4-4532174a-010157db-718e0f42&trID=8921cb80-453431ca-001803fb-54f18d4a&roID=56d4e69c-4532174a-01f1c407-17541c80&lID=gl&troID=89165fda-453431ca-001803fb-7166bfe9 Unidade didáctica sobre o liño]
* [http://www.edu.xunta.es/portal/contenido?comando=ContenidoDinamicoComando&accion=verRecurso&rID=79f037d4-4532174a-010157db-718e0f42&trID=8921cb80-453431ca-001803fb-54f18d4a&roID=56d4e69c-4532174a-01f1c407-17541c80&lID=gl&troID=89165fda-453431ca-001803fb-7166bfe9 Unidade didáctica sobre o liño]
*[http://www.hort.purdue.edu/newcrop/duke_energy/Linum_usitatissimum.html ''Linum usitatissimum'' (Purdue University)]
* [http://www.hort.purdue.edu/newcrop/duke_energy/Linum_usitatissimum.html ''Linum usitatissimum'' (Purdue University)]


[[Categoría:Plantas]]
[[Categoría:Plantas]]
Liña 84: Liña 84:
[[ro:In]]
[[ro:In]]
[[ru:Лён обыкновенный]]
[[ru:Лён обыкновенный]]
[[sco:Lint]]
[[sh:Lan]]
[[sh:Lan]]
[[simple:Flax]]
[[simple:Flax]]

Revisión como estaba o 30 de xuño de 2010 ás 01:36

Liño
Estado de conservación
[[Ficheiro:Status_iucn3.1_{{{ESTADO}}}_gl.svg|250px|]]
{{{ESTADO_NOME}}}
Clasificación científica
Reino: Plantae
Filo: Magnoliophyta
Clase: Magnoliopsida
Orde: Malpighiales
Familia: Linaceae
Xénero: Linum
Nome científico
Linum usitatissimum
Coñeza toda a Bioloxía en Wikispecies, o directorio dos seres vivos

O liño é unha planta herbácea que chega a atinxir un metro de altura e pertence á familia das lináceas. Abrangue un certo número de subespecies, integradas polos botánicos co nome de Linum usitatissimum L. Componse basicamente dunha substancia fibrosa, da cal se extraen as fibras longas para a fabricación de tecidos e dunha substancia leñosa. Produce sementes oleoxinosas e a súa fariña é utilizada para cataplasmas, usadas con fins medicinais.

Flor de liño

Historia

Non se coñece a data e o lugar nos que o home utilizou por primeira vez as fibras flexíbeis do liño para confeccionar o tecido, nin cando a planta comezou a ser cultivada. Desde 2.500 anos a.C. o liño era cultivado no Exipto, e o Libro de Moisés refírese á perda dunha colleita de liño como unha “praga” ou desgraza, tal era a súa importancia na vida das poboacións. As cortinas e o Veo do Tabernáculo e as Vestes de Arón como oficiante eran en “liño fino retorcido”. A túnica de Cristo era de liño sen costuras.

As zonas de cultivo

Encóntranse hoxe en dia case exclusivamente en Europa. Bélxica e os Países Baixos fornecen as mellores cualidades de liño.

Tipos

Plantanse tres tipos de liño:

  • Liño de fibras (liño para debullar), para a obtención de fibras téxtiles;
  • Da semente, para a obtención de aceite de liñaza, base da pintura ao óleo.
  • Liño de cruzamento, conseguido polo cruzamento do liño de fibras co de aceite; foi desenvolvido para dar un rendemento suficiente de fibras e aceite.

O liño na Galiza

Sobre a mesa, a "espadela"; á súa esquerda, en pé, a "espadeleira".
"Restrelo" para aseda-lo liño.

O liño foi a fibra tradicional cultivada na Galiza e aínda que o seu cultivo case desapareceu, foi recuperado nos anos oitenta por iniciativa dos deseñadores galegos, nomeadamente por Adolfo Domínguez, pero a súa presenza segue a ser testemuñal.

En 2009 a cooperativa Feiraco tamén se sumou á recuperación do liño, como complemento natural para a alimentación das vacas.[1]

O liño na cultura popular galega

Refraneiro

  • Por Santa Erea, toma os bois e semea; por San Martiño, nin fabas nin liño. [2]

Cantigueiro

  • Hei ir á fía esta noite,/ e hei de matar o candil,/ e heille mazar a cotena/ a un 'majo' que campa alí.

Referencias

  1. Feiraco planta liño en Galicia para mellorar a alimentación das vacas. Telexornal 04/06/2009 (TVG)
  2. Santa Irea ou Erea, 18 de setembro; San Martiño, 11 de novembro.

Ligazóns externas