Perexil: Diferenzas entre revisións
m bot Engadido: csb, eu, wa Eliminado: sk Modificado: ru |
m bot Engadido: nah:Perexil; cambios estética |
||
Liña 15: | Liña 15: | ||
O '''perexil''' ou '''pirixel''' (nome científico: ''Petroselinum crispum'') é unha [[planta]] herbacea do xénero Petroselinum dentro da familia Apiaceae, distribúese ampliamente por todo o mundo, cultivada como condimento culinario. |
O '''perexil''' ou '''pirixel''' (nome científico: ''Petroselinum crispum'') é unha [[planta]] herbacea do xénero Petroselinum dentro da familia Apiaceae, distribúese ampliamente por todo o mundo, cultivada como condimento culinario. |
||
==Hábitat== |
== Hábitat == |
||
Atópase [[natureza|naturalizado]] en hortos, xardíns e ás veces en marxes de [[camiño]]s, muros, [[cultivo]]s, etc. de toda [[Europa]] e en parte de [[Asia]]. |
Atópase [[natureza|naturalizado]] en hortos, xardíns e ás veces en marxes de [[camiño]]s, muros, [[cultivo]]s, etc. de toda [[Europa]] e en parte de [[Asia]]. |
||
==Descrición== |
== Descrición == |
||
O perexil (Petroselinum crispum) é un planta herbácea bienal, aínda que pode cultivarse tamén como anual. Forma unha roseta empenachada de follas moi divididas, alcanza os 15 cm de altura e posúe [[talo]]s floríferos que poden chegar a pasar os 60 cm con pequenas flores verdeamarillentas. O seu cultivo coñécese desde hai máis de 300 anos, sendo unha das plantas aromáticas máis populares da gastronomía mundial. |
O perexil (Petroselinum crispum) é un planta herbácea bienal, aínda que pode cultivarse tamén como anual. Forma unha roseta empenachada de follas moi divididas, alcanza os 15 cm de altura e posúe [[talo]]s floríferos que poden chegar a pasar os 60 cm con pequenas flores verdeamarillentas. O seu cultivo coñécese desde hai máis de 300 anos, sendo unha das plantas aromáticas máis populares da gastronomía mundial. |
||
Liña 29: | Liña 29: | ||
As follas de todos os tipos de perexil son ricas en [[vitamina]]s A, B1, B2, C e D, sempre que se consuman en cru, xa que a cocción elimina parte dos seus compoñentes vitamínicos. |
As follas de todos os tipos de perexil son ricas en [[vitamina]]s A, B1, B2, C e D, sempre que se consuman en cru, xa que a cocción elimina parte dos seus compoñentes vitamínicos. |
||
==Uso medicinal== |
== Uso medicinal == |
||
Unha [[infusión]] de perexil pódese usar como diurético. Os herboristas chineses e alemáns recomendan tomalo como un [[té]] para regular a hipertensión, e os indios Cherokee úsano como medicamento tónico para mellorar o rendemento da [[vexiga]] urinaria. Tamén se usa frecuentemente como emenagogo. |
Unha [[infusión]] de perexil pódese usar como diurético. Os herboristas chineses e alemáns recomendan tomalo como un [[té]] para regular a hipertensión, e os indios Cherokee úsano como medicamento tónico para mellorar o rendemento da [[vexiga]] urinaria. Tamén se usa frecuentemente como emenagogo. |
||
Liña 35: | Liña 35: | ||
O perexil incrementa a diuresis por inhibición da bomba de Na /K -ATPasa no [[rin]], favorecendo a excreción de [[sodio]] e [[auga]], con todo incrementando a reabsorción de [[potasio]] e o seu aumento (PMID 11849841). |
O perexil incrementa a diuresis por inhibición da bomba de Na /K -ATPasa no [[rin]], favorecendo a excreción de [[sodio]] e [[auga]], con todo incrementando a reabsorción de [[potasio]] e o seu aumento (PMID 11849841). |
||
==Efectos secundarios== |
== Efectos secundarios == |
||
* O perexil ten un contido alto (dun 1.70 %) de [[ácido oxálico]], un compoñente implicado na formación de [[pedras no ril]] e en deficiencias nutricionais. |
* O perexil ten un contido alto (dun 1.70 %) de [[ácido oxálico]], un compoñente implicado na formación de [[pedras no ril]] e en deficiencias nutricionais. |
||
Liña 41: | Liña 41: | ||
* O aceite de pirixel contén [[furanocoumaríns]] e [[psoralenos]] que poden dar lugar a unha [[fotosensitividade]] aguda se se usa oralmente. |
* O aceite de pirixel contén [[furanocoumaríns]] e [[psoralenos]] que poden dar lugar a unha [[fotosensitividade]] aguda se se usa oralmente. |
||
==Cultivo== |
== Cultivo == |
||
A súa reprodución realízase por sementes, nun lugar asollado e en calquera chan que non sexa demasiado compacto. Tamén é apta para cultivar en macetas ou xardiñeiras, podendo dispoñer dunhas follas frescas e tenras para aderezar os pratos cortando simplemente as necesarias e regando despois para estimular o crecemento vexetativo. |
A súa reprodución realízase por sementes, nun lugar asollado e en calquera chan que non sexa demasiado compacto. Tamén é apta para cultivar en macetas ou xardiñeiras, podendo dispoñer dunhas follas frescas e tenras para aderezar os pratos cortando simplemente as necesarias e regando despois para estimular o crecemento vexetativo. |
||
Liña 81: | Liña 81: | ||
[[ms:Pokok Pasli]] |
[[ms:Pokok Pasli]] |
||
[[myv:Алашань тикше]] |
[[myv:Алашань тикше]] |
||
[[nah:Perexil]] |
|||
[[nap:Petrusino]] |
[[nap:Petrusino]] |
||
[[nl:Peterselie]] |
[[nl:Peterselie]] |
Revisión como estaba o 28 de marzo de 2010 ás 19:53
Pirixel | |||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Pirixel | |||||||||||||||
Clasificación científica | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
Subespecies | |||||||||||||||
O perexil ou pirixel (nome científico: Petroselinum crispum) é unha planta herbacea do xénero Petroselinum dentro da familia Apiaceae, distribúese ampliamente por todo o mundo, cultivada como condimento culinario.
Hábitat
Atópase naturalizado en hortos, xardíns e ás veces en marxes de camiños, muros, cultivos, etc. de toda Europa e en parte de Asia.
Descrición
O perexil (Petroselinum crispum) é un planta herbácea bienal, aínda que pode cultivarse tamén como anual. Forma unha roseta empenachada de follas moi divididas, alcanza os 15 cm de altura e posúe talos floríferos que poden chegar a pasar os 60 cm con pequenas flores verdeamarillentas. O seu cultivo coñécese desde hai máis de 300 anos, sendo unha das plantas aromáticas máis populares da gastronomía mundial.
A variedade perexil grande Petroselinum crispum tuberosum, posúe unha raíz engrosada axonomorfa, parecida á chirivía, que é a que se consome como hortaliza crúa ou cociñada. Esta variedade ten follas máis grandes e rugosas que as do perexil común e máis similares á especie silvestre.
Compoñentes
As follas de todos os tipos de perexil son ricas en vitaminas A, B1, B2, C e D, sempre que se consuman en cru, xa que a cocción elimina parte dos seus compoñentes vitamínicos.
Uso medicinal
Unha infusión de perexil pódese usar como diurético. Os herboristas chineses e alemáns recomendan tomalo como un té para regular a hipertensión, e os indios Cherokee úsano como medicamento tónico para mellorar o rendemento da vexiga urinaria. Tamén se usa frecuentemente como emenagogo.
O perexil incrementa a diuresis por inhibición da bomba de Na /K -ATPasa no rin, favorecendo a excreción de sodio e auga, con todo incrementando a reabsorción de potasio e o seu aumento (PMID 11849841).
Efectos secundarios
- O perexil ten un contido alto (dun 1.70 %) de ácido oxálico, un compoñente implicado na formación de pedras no ril e en deficiencias nutricionais.
- O pirixel non debería ser consumido por mulleres preñadas. O pirixel, tanto o seu aceite, a raíz, a folla ou a semente pode inducir unha estimulación uterina.
- O aceite de pirixel contén furanocoumaríns e psoralenos que poden dar lugar a unha fotosensitividade aguda se se usa oralmente.
Cultivo
A súa reprodución realízase por sementes, nun lugar asollado e en calquera chan que non sexa demasiado compacto. Tamén é apta para cultivar en macetas ou xardiñeiras, podendo dispoñer dunhas follas frescas e tenras para aderezar os pratos cortando simplemente as necesarias e regando despois para estimular o crecemento vexetativo.