Mapa: Diferenzas entre revisións

Na Galipedia, a Wikipedia en galego.
Contido eliminado Contido engadido
TobeBot (conversa | contribucións)
m bot Engadido: war:Mapa
Xqbot (conversa | contribucións)
m bot Engadido: gu:નકશો; cambios estética
Liña 1: Liña 1:
[[Ficheiro:Kepler-world.jpg|thumb|250px|Mapa nunha obra de Johannes Kepler]]
[[Ficheiro:Kepler-world.jpg|thumbnail|250px|Mapa nunha obra de Johannes Kepler]]


Un '''mapa''' é unha [[representación]] que ilustra a [[xeografía]] dun [[lugar]]. Trátase dunha representación bidimensional dun territorio no que se aprecia a deformación terrestre. A [[ciencia]] da elaboración e fabricación de mapas denomínase [[cartografía]]. Dentro desta disciplina salienta o proceso de [[planificación]], que consiste en [[proxectar]] unha superficie curva (como é a [[Terra]]) sobre outra de natureza plana.
Un '''mapa''' é unha [[representación]] que ilustra a [[xeografía]] dun [[lugar]]. Trátase dunha representación bidimensional dun territorio no que se aprecia a deformación terrestre. A [[ciencia]] da elaboración e fabricación de mapas denomínase [[cartografía]]. Dentro desta disciplina salienta o proceso de [[planificación]], que consiste en [[proxectar]] unha superficie curva (como é a [[Terra]]) sobre outra de natureza plana.


==Historia==
== Historia ==
Os mapas máis antigos que se coñecen foron atopados pintados nunha parede en Çatal Hüyük, na [[Turquía]], e están datados sobre o ano 6200 a.C. Coa invención do [[papel]], os mapas pasaron a deseñarse en follas, e de aí provén o [[sinónimo|sinonímico]] ''carta'' (talvez daí subsista case como sinónimo a palabra ''carta''. Na [[Idade Media]], os mapas en uso en Europa centrábanse en [[Xerusalén]], e co [[Oriente (geografia)|Oriente]] para riba.
Os mapas máis antigos que se coñecen foron atopados pintados nunha parede en Çatal Hüyük, na [[Turquía]], e están datados sobre o ano 6200 a.C. Coa invención do [[papel]], os mapas pasaron a deseñarse en follas, e de aí provén o [[sinónimo|sinonímico]] ''carta'' (talvez daí subsista case como sinónimo a palabra ''carta''. Na [[Idade Media]], os mapas en uso en Europa centrábanse en [[Xerusalén]], e co [[Oriente (geografia)|Oriente]] para riba.


Un dos grandes pasos na evolución dos mapas deuse na época dos [[América|Descubrimentos]], cando as áreas representadas eran ben maiores do que ata o momento se pensara, e existía a necesidade de obter bos niveis de precisión posicional para navegar con relativa seguridade (cómpre lembrar que na época estabelecíase a execución do capitán de navío que perdese o [[rumbo]], así como a do membro da tripulación que alterase a [[compás]]).
Un dos grandes pasos na evolución dos mapas deuse na época dos [[América|Descubrimentos]], cando as áreas representadas eran ben maiores do que ata o momento se pensara, e existía a necesidade de obter bos niveis de precisión posicional para navegar con relativa seguridade (cómpre lembrar que na época estabelecíase a execución do capitán de navío que perdese o [[rumbo]], así como a do membro da tripulación que alterase a [[compás]]).


==Aspectos da cartografía==
== Aspectos da cartografía ==
Se o mapa cobre unha grande área da superfície terrestre, de modo a que a curvatura da [[Terra]] ou a ondulación do [[xeoide]] poidan influír na medición de distancias e na precisión pretendida na representación, terase de escoller unha [[proxección|proxección cartográfica]]. Matematicamente, esta é unha [[función]] que transforma [[coordenada]]s polares ou xeodésicas ([[latitude]], [[longitude]]) en coordenadas do plano do mapa. Necesariamente, isto provoca distorsión.
Se o mapa cobre unha grande área da superfície terrestre, de modo a que a curvatura da [[Terra]] ou a ondulación do [[xeoide]] poidan influír na medición de distancias e na precisión pretendida na representación, terase de escoller unha [[proxección|proxección cartográfica]]. Matematicamente, esta é unha [[función]] que transforma [[coordenada]]s polares ou xeodésicas ([[latitude]], [[longitude]]) en coordenadas do plano do mapa. Necesariamente, isto provoca distorsión.


Liña 17: Liña 17:
Como representacións abstractas do mundo, os mapas non son neutrais e deben ser interpretados coidadosamente: unha das razóns é a [[distorsión]] provocada polas proxeccións cartográficas, que pode inducir a erro á hora de comparar áreas distintas. Os obxectos que se representan nun mapa dependen do tipo de uso para o cal este é elaborado. Por exemplo, un mapa de estradas dará importancia á rede viária ao representar os varios tipos de vías, os cruzamentos e as distancias entre cidades. Un mapa xeológico caracterizará do punto de vista da [[xeología]] o solo dunha rexión determinada. E, porén, un mapa político mostrará as fronteiras ou outras divisões administrativas; mentres que un mapa para navegación marítima dará prioridade á localización de [[faro]]s, portos e relevo submarino.
Como representacións abstractas do mundo, os mapas non son neutrais e deben ser interpretados coidadosamente: unha das razóns é a [[distorsión]] provocada polas proxeccións cartográficas, que pode inducir a erro á hora de comparar áreas distintas. Os obxectos que se representan nun mapa dependen do tipo de uso para o cal este é elaborado. Por exemplo, un mapa de estradas dará importancia á rede viária ao representar os varios tipos de vías, os cruzamentos e as distancias entre cidades. Un mapa xeológico caracterizará do punto de vista da [[xeología]] o solo dunha rexión determinada. E, porén, un mapa político mostrará as fronteiras ou outras divisões administrativas; mentres que un mapa para navegación marítima dará prioridade á localización de [[faro]]s, portos e relevo submarino.


A cartografía sufriu unha verdadeira revolución coa aplicación dos [[Sistema de Información Xeográfica|Sistema de Información Xeográfica]] e do [[GPS|Sistema de Posicionamento Global]] a partir do final do [[século XX]]. Esta revolución non é só na produción, senón tamén na circulación, manipulación e uso de información espacial: grazas á [[internet]], actualmente podemos obter no momento un mapa de calquera punto do mundo.
A cartografía sufriu unha verdadeira revolución coa aplicación dos [[Sistema de Información Xeográfica]] e do [[GPS|Sistema de Posicionamento Global]] a partir do final do [[século XX]]. Esta revolución non é só na produción, senón tamén na circulación, manipulación e uso de información espacial: grazas á [[internet]], actualmente podemos obter no momento un mapa de calquera punto do mundo.


==Referencias==
== Referencias ==
*David Buisseret, ed., ''Monarchs, Ministers and Maps: The Emergence of Cartography as a Tool of Government in Early Modern Europe.'' Chicago: University of Chicago Press, 1992, [ISBN 0226079872] (en inglés)
* David Buisseret, ed., ''Monarchs, Ministers and Maps: The Emergence of Cartography as a Tool of Government in Early Modern Europe.'' Chicago: University of Chicago Press, 1992, [ISBN 0-226-07987-2] (en inglés)
*Miles Harvey, ''The Island of Lost Maps: A True Story of Cartographic Crime''. New York : Random House, 2000. [ISBN 0767908260] ou [ISBN 0375501517] (en inglés)
* Miles Harvey, ''The Island of Lost Maps: A True Story of Cartographic Crime''. New York : Random House, 2000. [ISBN 0-7679-0826-0] ou [ISBN 0-375-50151-7] (en inglés)
*Mark Monmorier, ''How to Lie with Maps'', [ISBN 0226534219] (en inglés)
* Mark Monmorier, ''How to Lie with Maps'', [ISBN 0-226-53421-9] (en inglés)


==Ligazóns externas==
== Ligazóns externas ==
*[http://encarta.msn.com/encnet/features/mapcenter/map.aspx] Mapas precisos e de fácil utilización (con zoom profundo)
* [http://encarta.msn.com/encnet/features/mapcenter/map.aspx] Mapas precisos e de fácil utilización (con zoom profundo)
*[http://www.xunta.es/visor/] O SIXPAC, Galiza vista desde o aire con mapas [[ortogonal|ortogonais]]
* [http://www.xunta.es/visor/] O SIXPAC, Galiza vista desde o aire con mapas [[ortogonal|ortogonais]]
*[http://maps.google.com] Mapas no [[Google Maps]]
* [http://maps.google.com] Mapas no [[Google Maps]]
*[http://earth.google.com] Globo Terrestre virtual do Google
* [http://earth.google.com] Globo Terrestre virtual do Google

{{Link FA|hr}}


[[Categoría:Cartografía]]
[[Categoría:Cartografía]]
[[Categoría:Infografía]]
[[Categoría:Infografía]]

{{Link FA|hr}}


[[an:Mapa]]
[[an:Mapa]]
Liña 59: Liña 59:
[[fy:Kaart (Kartografy)]]
[[fy:Kaart (Kartografy)]]
[[gan:地圖]]
[[gan:地圖]]
[[gu:નકશો]]
[[he:מפה]]
[[he:מפה]]
[[hi:मानचित्र]]
[[hi:मानचित्र]]

Revisión como estaba o 9 de febreiro de 2010 ás 19:21

Mapa nunha obra de Johannes Kepler

Un mapa é unha representación que ilustra a xeografía dun lugar. Trátase dunha representación bidimensional dun territorio no que se aprecia a deformación terrestre. A ciencia da elaboración e fabricación de mapas denomínase cartografía. Dentro desta disciplina salienta o proceso de planificación, que consiste en proxectar unha superficie curva (como é a Terra) sobre outra de natureza plana.

Historia

Os mapas máis antigos que se coñecen foron atopados pintados nunha parede en Çatal Hüyük, na Turquía, e están datados sobre o ano 6200 a.C. Coa invención do papel, os mapas pasaron a deseñarse en follas, e de aí provén o sinonímico carta (talvez daí subsista case como sinónimo a palabra carta. Na Idade Media, os mapas en uso en Europa centrábanse en Xerusalén, e co Oriente para riba.

Un dos grandes pasos na evolución dos mapas deuse na época dos Descubrimentos, cando as áreas representadas eran ben maiores do que ata o momento se pensara, e existía a necesidade de obter bos niveis de precisión posicional para navegar con relativa seguridade (cómpre lembrar que na época estabelecíase a execución do capitán de navío que perdese o rumbo, así como a do membro da tripulación que alterase a compás).

Aspectos da cartografía

Se o mapa cobre unha grande área da superfície terrestre, de modo a que a curvatura da Terra ou a ondulación do xeoide poidan influír na medición de distancias e na precisión pretendida na representación, terase de escoller unha proxección cartográfica. Matematicamente, esta é unha función que transforma coordenadas polares ou xeodésicas (latitude, longitude) en coordenadas do plano do mapa. Necesariamente, isto provoca distorsión.

Un dos elementos fundamentais dos mapas modernos é a presenza dunha escala, que permite determinar as dimensións reais dos obxectos cartografados e medir distancias (a escala é un cociente entre a medida no mapa e a medida real correspondente). Canto maior é a escala, maior a precisión.

Tamén hai mapas que soamente ofrecen a posición relativa dos obxectos, polo que non permiten tirar conclusións sobre a distancia entre eles. Algúns exemplos son os mapas do transporte urbano. Outros mapas, que abdican da fidelidade posicional dos obxectos para escalaren as súas representacións en función de cantidades asociadas a esses obxectos: son os cartogramas.

Como representacións abstractas do mundo, os mapas non son neutrais e deben ser interpretados coidadosamente: unha das razóns é a distorsión provocada polas proxeccións cartográficas, que pode inducir a erro á hora de comparar áreas distintas. Os obxectos que se representan nun mapa dependen do tipo de uso para o cal este é elaborado. Por exemplo, un mapa de estradas dará importancia á rede viária ao representar os varios tipos de vías, os cruzamentos e as distancias entre cidades. Un mapa xeológico caracterizará do punto de vista da xeología o solo dunha rexión determinada. E, porén, un mapa político mostrará as fronteiras ou outras divisões administrativas; mentres que un mapa para navegación marítima dará prioridade á localización de faros, portos e relevo submarino.

A cartografía sufriu unha verdadeira revolución coa aplicación dos Sistema de Información Xeográfica e do Sistema de Posicionamento Global a partir do final do século XX. Esta revolución non é só na produción, senón tamén na circulación, manipulación e uso de información espacial: grazas á internet, actualmente podemos obter no momento un mapa de calquera punto do mundo.

Referencias

  • David Buisseret, ed., Monarchs, Ministers and Maps: The Emergence of Cartography as a Tool of Government in Early Modern Europe. Chicago: University of Chicago Press, 1992, [ISBN 0-226-07987-2] (en inglés)
  • Miles Harvey, The Island of Lost Maps: A True Story of Cartographic Crime. New York : Random House, 2000. [ISBN 0-7679-0826-0] ou [ISBN 0-375-50151-7] (en inglés)
  • Mark Monmorier, How to Lie with Maps, [ISBN 0-226-53421-9] (en inglés)

Ligazóns externas

  • [1] Mapas precisos e de fácil utilización (con zoom profundo)
  • [2] O SIXPAC, Galiza vista desde o aire con mapas ortogonais
  • [3] Mapas no Google Maps
  • [4] Globo Terrestre virtual do Google

Modelo:Link FA