Mapa: Diferenzas entre revisións
m bot Engadido: war:Mapa |
m bot Engadido: gu:નકશો; cambios estética |
||
Liña 1: | Liña 1: | ||
[[Ficheiro:Kepler-world.jpg| |
[[Ficheiro:Kepler-world.jpg|thumbnail|250px|Mapa nunha obra de Johannes Kepler]] |
||
Un '''mapa''' é unha [[representación]] que ilustra a [[xeografía]] dun [[lugar]]. Trátase dunha representación bidimensional dun territorio no que se aprecia a deformación terrestre. A [[ciencia]] da elaboración e fabricación de mapas denomínase [[cartografía]]. Dentro desta disciplina salienta o proceso de [[planificación]], que consiste en [[proxectar]] unha superficie curva (como é a [[Terra]]) sobre outra de natureza plana. |
Un '''mapa''' é unha [[representación]] que ilustra a [[xeografía]] dun [[lugar]]. Trátase dunha representación bidimensional dun territorio no que se aprecia a deformación terrestre. A [[ciencia]] da elaboración e fabricación de mapas denomínase [[cartografía]]. Dentro desta disciplina salienta o proceso de [[planificación]], que consiste en [[proxectar]] unha superficie curva (como é a [[Terra]]) sobre outra de natureza plana. |
||
==Historia== |
== Historia == |
||
Os mapas máis antigos que se coñecen foron atopados pintados nunha parede en Çatal Hüyük, na [[Turquía]], e están datados sobre o ano 6200 a.C. Coa invención do [[papel]], os mapas pasaron a deseñarse en follas, e de aí provén o [[sinónimo|sinonímico]] ''carta'' (talvez daí subsista case como sinónimo a palabra ''carta''. Na [[Idade Media]], os mapas en uso en Europa centrábanse en [[Xerusalén]], e co [[Oriente (geografia)|Oriente]] para riba. |
Os mapas máis antigos que se coñecen foron atopados pintados nunha parede en Çatal Hüyük, na [[Turquía]], e están datados sobre o ano 6200 a.C. Coa invención do [[papel]], os mapas pasaron a deseñarse en follas, e de aí provén o [[sinónimo|sinonímico]] ''carta'' (talvez daí subsista case como sinónimo a palabra ''carta''. Na [[Idade Media]], os mapas en uso en Europa centrábanse en [[Xerusalén]], e co [[Oriente (geografia)|Oriente]] para riba. |
||
Un dos grandes pasos na evolución dos mapas deuse na época dos [[América|Descubrimentos]], cando as áreas representadas eran ben maiores do que ata o momento se pensara, e existía a necesidade de obter bos niveis de precisión posicional para navegar con relativa seguridade (cómpre lembrar que na época estabelecíase a execución do capitán de navío que perdese o [[rumbo]], así como a do membro da tripulación que alterase a [[compás]]). |
Un dos grandes pasos na evolución dos mapas deuse na época dos [[América|Descubrimentos]], cando as áreas representadas eran ben maiores do que ata o momento se pensara, e existía a necesidade de obter bos niveis de precisión posicional para navegar con relativa seguridade (cómpre lembrar que na época estabelecíase a execución do capitán de navío que perdese o [[rumbo]], así como a do membro da tripulación que alterase a [[compás]]). |
||
==Aspectos da cartografía== |
== Aspectos da cartografía == |
||
Se o mapa cobre unha grande área da superfície terrestre, de modo a que a curvatura da [[Terra]] ou a ondulación do [[xeoide]] poidan influír na medición de distancias e na precisión pretendida na representación, terase de escoller unha [[proxección|proxección cartográfica]]. Matematicamente, esta é unha [[función]] que transforma [[coordenada]]s polares ou xeodésicas ([[latitude]], [[longitude]]) en coordenadas do plano do mapa. Necesariamente, isto provoca distorsión. |
Se o mapa cobre unha grande área da superfície terrestre, de modo a que a curvatura da [[Terra]] ou a ondulación do [[xeoide]] poidan influír na medición de distancias e na precisión pretendida na representación, terase de escoller unha [[proxección|proxección cartográfica]]. Matematicamente, esta é unha [[función]] que transforma [[coordenada]]s polares ou xeodésicas ([[latitude]], [[longitude]]) en coordenadas do plano do mapa. Necesariamente, isto provoca distorsión. |
||
Liña 17: | Liña 17: | ||
Como representacións abstractas do mundo, os mapas non son neutrais e deben ser interpretados coidadosamente: unha das razóns é a [[distorsión]] provocada polas proxeccións cartográficas, que pode inducir a erro á hora de comparar áreas distintas. Os obxectos que se representan nun mapa dependen do tipo de uso para o cal este é elaborado. Por exemplo, un mapa de estradas dará importancia á rede viária ao representar os varios tipos de vías, os cruzamentos e as distancias entre cidades. Un mapa xeológico caracterizará do punto de vista da [[xeología]] o solo dunha rexión determinada. E, porén, un mapa político mostrará as fronteiras ou outras divisões administrativas; mentres que un mapa para navegación marítima dará prioridade á localización de [[faro]]s, portos e relevo submarino. |
Como representacións abstractas do mundo, os mapas non son neutrais e deben ser interpretados coidadosamente: unha das razóns é a [[distorsión]] provocada polas proxeccións cartográficas, que pode inducir a erro á hora de comparar áreas distintas. Os obxectos que se representan nun mapa dependen do tipo de uso para o cal este é elaborado. Por exemplo, un mapa de estradas dará importancia á rede viária ao representar os varios tipos de vías, os cruzamentos e as distancias entre cidades. Un mapa xeológico caracterizará do punto de vista da [[xeología]] o solo dunha rexión determinada. E, porén, un mapa político mostrará as fronteiras ou outras divisões administrativas; mentres que un mapa para navegación marítima dará prioridade á localización de [[faro]]s, portos e relevo submarino. |
||
A cartografía sufriu unha verdadeira revolución coa aplicación dos [[ |
A cartografía sufriu unha verdadeira revolución coa aplicación dos [[Sistema de Información Xeográfica]] e do [[GPS|Sistema de Posicionamento Global]] a partir do final do [[século XX]]. Esta revolución non é só na produción, senón tamén na circulación, manipulación e uso de información espacial: grazas á [[internet]], actualmente podemos obter no momento un mapa de calquera punto do mundo. |
||
==Referencias== |
== Referencias == |
||
*David Buisseret, ed., ''Monarchs, Ministers and Maps: The Emergence of Cartography as a Tool of Government in Early Modern Europe.'' Chicago: University of Chicago Press, 1992, [ISBN |
* David Buisseret, ed., ''Monarchs, Ministers and Maps: The Emergence of Cartography as a Tool of Government in Early Modern Europe.'' Chicago: University of Chicago Press, 1992, [ISBN 0-226-07987-2] (en inglés) |
||
*Miles Harvey, ''The Island of Lost Maps: A True Story of Cartographic Crime''. New York : Random House, 2000. [ISBN |
* Miles Harvey, ''The Island of Lost Maps: A True Story of Cartographic Crime''. New York : Random House, 2000. [ISBN 0-7679-0826-0] ou [ISBN 0-375-50151-7] (en inglés) |
||
*Mark Monmorier, ''How to Lie with Maps'', [ISBN |
* Mark Monmorier, ''How to Lie with Maps'', [ISBN 0-226-53421-9] (en inglés) |
||
==Ligazóns externas== |
== Ligazóns externas == |
||
*[http://encarta.msn.com/encnet/features/mapcenter/map.aspx] Mapas precisos e de fácil utilización (con zoom profundo) |
* [http://encarta.msn.com/encnet/features/mapcenter/map.aspx] Mapas precisos e de fácil utilización (con zoom profundo) |
||
*[http://www.xunta.es/visor/] O SIXPAC, Galiza vista desde o aire con mapas [[ortogonal|ortogonais]] |
* [http://www.xunta.es/visor/] O SIXPAC, Galiza vista desde o aire con mapas [[ortogonal|ortogonais]] |
||
*[http://maps.google.com] Mapas no [[Google Maps]] |
* [http://maps.google.com] Mapas no [[Google Maps]] |
||
*[http://earth.google.com] Globo Terrestre virtual do Google |
* [http://earth.google.com] Globo Terrestre virtual do Google |
||
⚫ | |||
[[Categoría:Cartografía]] |
[[Categoría:Cartografía]] |
||
[[Categoría:Infografía]] |
[[Categoría:Infografía]] |
||
⚫ | |||
[[an:Mapa]] |
[[an:Mapa]] |
||
Liña 59: | Liña 59: | ||
[[fy:Kaart (Kartografy)]] |
[[fy:Kaart (Kartografy)]] |
||
[[gan:地圖]] |
[[gan:地圖]] |
||
[[gu:નકશો]] |
|||
[[he:מפה]] |
[[he:מפה]] |
||
[[hi:मानचित्र]] |
[[hi:मानचित्र]] |
Revisión como estaba o 9 de febreiro de 2010 ás 19:21
Un mapa é unha representación que ilustra a xeografía dun lugar. Trátase dunha representación bidimensional dun territorio no que se aprecia a deformación terrestre. A ciencia da elaboración e fabricación de mapas denomínase cartografía. Dentro desta disciplina salienta o proceso de planificación, que consiste en proxectar unha superficie curva (como é a Terra) sobre outra de natureza plana.
Historia
Os mapas máis antigos que se coñecen foron atopados pintados nunha parede en Çatal Hüyük, na Turquía, e están datados sobre o ano 6200 a.C. Coa invención do papel, os mapas pasaron a deseñarse en follas, e de aí provén o sinonímico carta (talvez daí subsista case como sinónimo a palabra carta. Na Idade Media, os mapas en uso en Europa centrábanse en Xerusalén, e co Oriente para riba.
Un dos grandes pasos na evolución dos mapas deuse na época dos Descubrimentos, cando as áreas representadas eran ben maiores do que ata o momento se pensara, e existía a necesidade de obter bos niveis de precisión posicional para navegar con relativa seguridade (cómpre lembrar que na época estabelecíase a execución do capitán de navío que perdese o rumbo, así como a do membro da tripulación que alterase a compás).
Aspectos da cartografía
Se o mapa cobre unha grande área da superfície terrestre, de modo a que a curvatura da Terra ou a ondulación do xeoide poidan influír na medición de distancias e na precisión pretendida na representación, terase de escoller unha proxección cartográfica. Matematicamente, esta é unha función que transforma coordenadas polares ou xeodésicas (latitude, longitude) en coordenadas do plano do mapa. Necesariamente, isto provoca distorsión.
Un dos elementos fundamentais dos mapas modernos é a presenza dunha escala, que permite determinar as dimensións reais dos obxectos cartografados e medir distancias (a escala é un cociente entre a medida no mapa e a medida real correspondente). Canto maior é a escala, maior a precisión.
Tamén hai mapas que soamente ofrecen a posición relativa dos obxectos, polo que non permiten tirar conclusións sobre a distancia entre eles. Algúns exemplos son os mapas do transporte urbano. Outros mapas, que abdican da fidelidade posicional dos obxectos para escalaren as súas representacións en función de cantidades asociadas a esses obxectos: son os cartogramas.
Como representacións abstractas do mundo, os mapas non son neutrais e deben ser interpretados coidadosamente: unha das razóns é a distorsión provocada polas proxeccións cartográficas, que pode inducir a erro á hora de comparar áreas distintas. Os obxectos que se representan nun mapa dependen do tipo de uso para o cal este é elaborado. Por exemplo, un mapa de estradas dará importancia á rede viária ao representar os varios tipos de vías, os cruzamentos e as distancias entre cidades. Un mapa xeológico caracterizará do punto de vista da xeología o solo dunha rexión determinada. E, porén, un mapa político mostrará as fronteiras ou outras divisões administrativas; mentres que un mapa para navegación marítima dará prioridade á localización de faros, portos e relevo submarino.
A cartografía sufriu unha verdadeira revolución coa aplicación dos Sistema de Información Xeográfica e do Sistema de Posicionamento Global a partir do final do século XX. Esta revolución non é só na produción, senón tamén na circulación, manipulación e uso de información espacial: grazas á internet, actualmente podemos obter no momento un mapa de calquera punto do mundo.
Referencias
- David Buisseret, ed., Monarchs, Ministers and Maps: The Emergence of Cartography as a Tool of Government in Early Modern Europe. Chicago: University of Chicago Press, 1992, [ISBN 0-226-07987-2] (en inglés)
- Miles Harvey, The Island of Lost Maps: A True Story of Cartographic Crime. New York : Random House, 2000. [ISBN 0-7679-0826-0] ou [ISBN 0-375-50151-7] (en inglés)
- Mark Monmorier, How to Lie with Maps, [ISBN 0-226-53421-9] (en inglés)
Ligazóns externas
- [1] Mapas precisos e de fácil utilización (con zoom profundo)
- [2] O SIXPAC, Galiza vista desde o aire con mapas ortogonais
- [3] Mapas no Google Maps
- [4] Globo Terrestre virtual do Google