Illas da Sociedade

Mapa

As illas da Sociedade (Îles de la Société en francés) forman un arquipélago no Pacífico Sur, administrativamente parte da Polinesia Francesa. As illas convertéronse en protectorado francés en 1843 e en colonia en 1880. Ten unha poboación de 214.445 habitantes en 2002, cubrindo unha superficie duns 3.000 quilómetros cadrados.

Non existe un nome tahitiano para o arquipélago e utilízase a transcrición fonética T´taiete a partir do inglés Society.

As illas están divididas xeografica e administrativamente en dous grupos. De leste a oeste son:

• Illas do Vento (Îles du-Vent):
  • Mehetia.
  • Tahití, onde está Pape´ete, a capital.
  • Moorea.
  • Maiao.
  • Tetiaroa.
• Illas de Sotavento (Îles Sous-le-Vent):
  • Huahine.
  • Raiatea.
  • Tahaa, comparte a mesma coroa de coral con Raiatea.
  • Bora Bora.
  • Tupai (Motu Iti).
  • Maupiti.
  • Maupihaa (Mopelia).
  • Manuae (Scilly).
  • Motu One (Bellinghausen).

A lenda das orixes

Existe unha lenda sobre a creación destas illas, recollida por Josep Maria de Sagarra no libro A ruta blava (A ruta azul). Di que antes había cinco lúas sobre o ceo de Tahití que tiñan un rostro humano, moito máis acusado que a Lúa actual. Quen as miraba fixamente volvíase tolo. O deus creador Taaroa, enfadado co seu maleficio, fíxoas tremer producindo grandes terremotos ata que caeron ao auga. As cinco lúas, ao caer, formaron as cinco illas ao oeste de Tahití: Moorea, Maiao, Huahine, Raiatea e Bora Bora.

A colonización

O neerlandés Jacob Roggeveen, en 1722, foi o primeiro europeo en atopar unha illa do arquipélago, a pequena Maupiti. Despois, Samuel Wallis, en 1767, descubriu Tahití. O francés Louis Antoine de Bougainville, en 1768, chamou ao arquipélago illas Borbón en honra á familia real francesa. O inglés James Cook, en 1767, chamouna Society Islands en honra á Sociedade Real de Londres, organizadora da viaxe.

Entre 1772 e 1775, o vicerrei de Perú, o catalán Manuel Amat e Juniet, organizou tres expedicións ás illas da Sociedade. Tendo noticia da expedición de James Cook, e ante o temor dunha colonización británica da illa, ordenou unha primeira expedición ao mando de Domingo Bonaechea, con Tomás Gayangos de axudante, a bordo da fragata "Águila". Na segunda expedición (1774-1775), Domingo Bonaechea e José Andía e Varela, a bordo dos barcos "Águila" e "Júpiter", recoñecen ou descobren unha ducia de illas entre os arquipélagos Tuamotu e das Illas Austrais, e establecen unha misión en Tahití, que non tivo éxito. Nesta expedición morreu Domingo Bonaechea, cuxa saúde estaba debilitada.

Os nomes españois utilizados para as illas foron:

• San Cristóbal: Mehetia.
• Amat: Tahití.
• Santo Domingo: Moorea.
• La Pelada: Maiao.
• Los Tres Hermanos: Tetiaroa.
• La Hermosa: Huahine.
• San Pedro: Bora Bora.
• La Princesa: Raiatea.
• San Antonio: Maupiti.
• Pájaros: Scilly.