Escrituras paleohispánicas: Diferenzas entre revisións
mSen resumo de edición |
m bot Engadido: ka:ძველი ესპანური დამწერლობები; cambios estética |
||
Liña 1: | Liña 1: | ||
[[Ficheiro:Mapa_escriptures_paleohispàniques-cast.jpg|thumb|Escrituras paleohispánicas]] As '''escrituras paleohispánicas''' son os sistemas de escritura que foron creados na [[Península Ibérica]] antes de que o [[alfabeto latino]] se convertese no sistema de escritura dominante. |
[[Ficheiro:Mapa_escriptures_paleohispàniques-cast.jpg|thumb|Escrituras paleohispánicas]] As '''escrituras paleohispánicas''' son os sistemas de escritura que foron creados na [[Península Ibérica]] antes de que o [[alfabeto latino]] se convertese no sistema de escritura dominante. |
||
==Historia== |
== Historia == |
||
Estas escrituras usáronse con certeza desde como mínimo o [[século –V]], quizais a partir do s. [[século -VII|-VII]] segundo algunhas hipóteses, ata finais do [[século -I]] ou principios do [[século I]] e foron o principal vehículo de expresión das [[linguas paleohispánicas]]. Agás o [[alfabeto greco-ibérico]], que é unha adaptación do [[alfabeto grego]] xónico, o resto de escrituras paleohispánicas comparten unha característica tipolóxica distintiva: presentan signos con valor silábico, para as oclusivas, e signos con valor alfabético, para o resto de consoantes e vogais. A partir do punto de vista da clasificación dos sistemas de escritura, non é nin un [[alfabeto]] nin un [[silabario]], senón unha [[escritura mixta]] que se identifica normalmente como [[semisilabario]]. |
Estas escrituras usáronse con certeza desde como mínimo o [[século –V]], quizais a partir do s. [[século -VII|-VII]] segundo algunhas hipóteses, ata finais do [[século -I]] ou principios do [[século I]] e foron o principal vehículo de expresión das [[linguas paleohispánicas]]. Agás o [[alfabeto greco-ibérico]], que é unha adaptación do [[alfabeto grego]] xónico, o resto de escrituras paleohispánicas comparten unha característica tipolóxica distintiva: presentan signos con valor silábico, para as oclusivas, e signos con valor alfabético, para o resto de consoantes e vogais. A partir do punto de vista da clasificación dos sistemas de escritura, non é nin un [[alfabeto]] nin un [[silabario]], senón unha [[escritura mixta]] que se identifica normalmente como [[semisilabario]]. |
||
Liña 17: | Liña 17: | ||
* A [[escritura celtibérica]]. |
* A [[escritura celtibérica]]. |
||
==Gakería de imaxes== |
== Gakería de imaxes == |
||
<gallery> |
<gallery> |
||
Image:Signari d'Espanca.jpg|El [[signario de Espanca]] ([[Castro Verde]]). |
Image:Signari d'Espanca.jpg|El [[signario de Espanca]] ([[Castro Verde]]). |
||
Liña 29: | Liña 29: | ||
</gallery> |
</gallery> |
||
==Véxase tamén== |
== Véxase tamén == |
||
===Bibliografía=== |
=== Bibliografía === |
||
* Hoz, Javier de (2005): «La recepción de la escritura en Hispania como fenómeno orientalizante», ''Anejos del Archivo Español de Arqueología XXXV'', pp. 363-380. |
* Hoz, Javier de (2005): «La recepción de la escritura en Hispania como fenómeno orientalizante», ''Anejos del Archivo Español de Arqueología XXXV'', pp. 363-380. |
||
* Correa, José Antonio (2005): [http://www.dpz.es/ifc2/publi/fichapublic.asp?recid=2622 «Del alfabeto fenicio al semisilabario paleohispánico»], ''Palaeohispanica'' 5, pp.137-154. |
* Correa, José Antonio (2005): [http://www.dpz.es/ifc2/publi/fichapublic.asp?recid=2622 «Del alfabeto fenicio al semisilabario paleohispánico»], ''Palaeohispanica'' 5, pp.137-154. |
||
Liña 37: | Liña 37: | ||
* Velaza, Javier (2004): «La escritura en la península ibérica antigua», ''La escritura y el libro en la antigüedad'', Madrid, pp. 95-114. |
* Velaza, Javier (2004): «La escritura en la península ibérica antigua», ''La escritura y el libro en la antigüedad'', Madrid, pp. 95-114. |
||
===Ligazóns externas=== |
=== Ligazóns externas === |
||
* [http://www.webpersonal.net/jrr/indice.htm Epigrafía Ibérica - Jesús Rodríguez Ramos] |
* [http://www.webpersonal.net/jrr/indice.htm Epigrafía Ibérica - Jesús Rodríguez Ramos] |
||
Liña 49: | Liña 49: | ||
[[fr:Écritures paléo-hispaniques]] |
[[fr:Écritures paléo-hispaniques]] |
||
[[it:Scritture paleo-ispaniche]] |
[[it:Scritture paleo-ispaniche]] |
||
[[ka:ძველი ესპანური დამწერლობები]] |
|||
[[pt:Escritas paleohispânicas]] |
[[pt:Escritas paleohispânicas]] |
Revisión como estaba o 13 de xaneiro de 2010 ás 23:36
As escrituras paleohispánicas son os sistemas de escritura que foron creados na Península Ibérica antes de que o alfabeto latino se convertese no sistema de escritura dominante.
Historia
Estas escrituras usáronse con certeza desde como mínimo o século –V, quizais a partir do s. -VII segundo algunhas hipóteses, ata finais do século -I ou principios do século I e foron o principal vehículo de expresión das linguas paleohispánicas. Agás o alfabeto greco-ibérico, que é unha adaptación do alfabeto grego xónico, o resto de escrituras paleohispánicas comparten unha característica tipolóxica distintiva: presentan signos con valor silábico, para as oclusivas, e signos con valor alfabético, para o resto de consoantes e vogais. A partir do punto de vista da clasificación dos sistemas de escritura, non é nin un alfabeto nin un silabario, senón unha escritura mixta que se identifica normalmente como semisilabario.
As escrituras paleohispánicas pódense agrupar en dous grandes grupos, meridional e nororiental, posto que, aínda que ambos grupos utilizan un repertorio de signos similar, se diferencian claramente polos valores que os signos representan. Sobre a súa orixe non hai consenso: para algúns investigadores a súa orixe está directa e unicamente vinculado ao alfabeto fenicio, mentres que para outros na súa creación tamén influiría o alfabeto grego.
As inscricións que usan os signarios meridionais apareceron fundamentalmente na metade sur da península ibérica, representan o 5% do total conservado e moi maioritariamente escríbense de dereita a esquerda:
- O signario de Espanca.
- A escritura tartésica (tamén coñecida como escritura do suroeste da península ibérica e como sudlusitana).
- A escritura ibérica suroriental (tamén coñecida como ibérica meridional).
As inscricións que usan os signarios nororientais apareceron fundamentalmente no cuadrante nororiental da península ibérica, representan o 95% do total conservado e moi maioritariamente escríbense de esquerda a dereita:
- A escritura ibérica nororiental (tamén coñecida como ibérica levantina).
- A escritura celtibérica.
Gakería de imaxes
-
Escritura tartésica. Estela de Fonte Velha (Bensafrim, Lagos).
-
Escritura ibérica suroriental. Cara A do chumpo de La Bastida de las Alcusas (Mogente).
-
Alfabeto greco-ibérico. Cara B do chumbo de la Serreta (Alcoi).
-
Escritura ibérica nororiental. Chumbo de Ullastret (s. -IV).
Véxase tamén
Bibliografía
- Hoz, Javier de (2005): «La recepción de la escritura en Hispania como fenómeno orientalizante», Anejos del Archivo Español de Arqueología XXXV, pp. 363-380.
- Correa, José Antonio (2005): «Del alfabeto fenicio al semisilabario paleohispánico», Palaeohispanica 5, pp.137-154.
- Rodríguez Ramos, Jesús (2004): Análisis de epigrafía íbera, Vitoria-Gasteiz.
- Untermann, Jürgen : Monumenta Linguarum Hispanicarum, Wiesbaden. (1975): I Die Münzlegenden. (1980): II Die iberischen Inschriften aus Sudfrankreicht. (1990): III Die iberischen Inschriften aus Spanien. (1997): IV Die tartessischen, keltiberischen und lusitanischen Inschriften.
- Velaza, Javier (2004): «La escritura en la península ibérica antigua», La escritura y el libro en la antigüedad, Madrid, pp. 95-114.