Sancho IV de Castela

Estatua de Sancho IV nos xardíns do Retiro de Madrid.

Sancho IV de Borgoña, o Bravo, nado en 1257 ou 1258 e falecido en Toledo o 25 de abril de 1295, foi rei de Castela e de León. Era o segundo fillo de Afonso X o Sabio e Violante de Aragón, filla de Xaime I o Conquistador.

Sancho IV casou con dona María de Molina en 1282, e tiveron seis fillos:

• Isabel (1283-1328), casada con Xaime II de Aragón e con Xoán III de Bretaña;
• Fernando o Emprazado (1285-1312), o rei Fernando IV;
• Afonso (falecido en 1319);
• Pedro (falecido en 1319);
• Filipe;
• Beatriz (1293-1359), que casou con Afonso IV de Portugal.

O primoxénito de Afonso X, don Fernando de la Cerda, non chegou a reinar ó falecer antes có seu pai. O rei Sabio deixou escrito no seu testamento que o reino debía pasar ó seu neto primoxénito, o infante don Alfonso de la Cerda e ó mesmo tempo desherdaba ó seu segundo fillo, Sancho.

Porén, Sancho proclamouse rei sen respetar a vontade do seu pai, e foi coroado en Toledo en 1284. Foi recoñecido pola maioría dos pobos e dos nobres, pero ó mesmo tempo houbo un grupo bastante numeroso de partidarios dos Infantes de la Cerda, que reclamaban o acatamento do testamento. Durante todo o reinado deste monarca houbo loitas internas e pelexas por alcanzar o poder. Un dos personaxes que máis discordias provocou foi o infante don Xoán (irmán de Afonso X), e á súa causa uniuse o nobre Lope Díaz III de Haro, octavo señor de Biscaia. O rei Sancho fixo executar ó de Haro e mandou encarcerar ó seu tío, o infante don Xoán. Tamén, segundo as crónicas, deu a orde de executar a 4.000 seguidores dos infantes de la Cerda, pasándoos a coitelo, en Badaxoz, a 400 en Talavera e a outros moitos en Ávila e Toledo.

Arco de Tarifa cunha placa en recordo dos que loitaron no conflito de Tarifa

Despois destes acontecementos perdonou ó seu tío don Xoán, quen ó pouco tempo volveuse sublevar, ocasionando o conflito de Tarifa. Don Xoán chamou na súa axuda ós benimerines de Marrocos e sitiaron a praza que estaba defendida polo seu gobernador Guzmán el Bueno, señor de León. Alí ocorreu o famoso acto heroico e a morte inocente do fillo de Guzmán. A praza de Tarifa foi fielmente defendida e os benimerines regresaron ó seu lugar de orixe. Desbaratáronse deste modo os plans do infante don Xoán e os do sultán de Marrocos, que pretendía unha invasión.

Ó subir ó trono de Aragón Xaime II houbo un acercamento con Sancho IV, e os dous reis, unidos, deron un nuevo impulso á Reconquista.

O rei Sancho IV foi un gran amigo, ademais de titor, do personaxe histórico coñecido como o Infante don Juan Manuel.

Sancho morreu en 1295, deixando como herdeiro ó seu fillo Fernando, de nove anos. Deixou tamén en herdanza as desputas e rivalidades cos infantes de la Cerda e os seus partidarios.

Malia ser fillo de Afonso X, era analfabeto.

Predecesor: Afonso X

Rei de Castela e de León 1284-1295

Sucesor: Fernando IV