Neoxeno

Diorama representando la fauna del Mioceno.

Periodo superior do terciario que agrupa ó Mioceno e ó Plioceno,aínda que unha proposta recente da Comisión Internacional de Estratigrafía (ISC) pretendía añadir as épocas Pleistoceno e Holoceno,continuando ata o presente.

Está separado do paleoxeno pola fase sávica do pregamento alpino que é a fase de máxima actividade.Iníciase coa desaparición dos numulites.Os fósiles máis característicos deste periodo son moluscos,microforaminíferos,mamíferos,etc.

Ó final do Neóxeno prodúcese a separación do mediterráneo occidental e oriental.En América emerxe a franxa centroamericana que pon en comunicación América do Norte con América do Sur.

O clima sofre un notable enfriamento.As principais formacións neoxenas de España están nas depresións do Gualdalquivir e do Ebro.A conca do Vallés-Penedés é especialmente rica en mamíferos fósiles deste periodo.

Clima

O clima era menos cálido e máis húmido que en tempos pretéritos o que permitiu o desenvolvemento da vexetación con árbores fagales de follas planas e caducas,como o Quercus e o Fagus. A aparición de grandes pradeiras proporcionaba o pasto adecuado ós grandes mamíferos probiscideos,como o Deinotherium e o Gomphotherium (Mastodonte).

Mioceno

O clima do Mioceno era máis fresco que o da época precedente.No hemisferio norte,grandes áreas ants cubertas por espesos bosques convertironse en grandes pradeiras.No hemisferio sur xa se establecera un sistema circumplanetario de correntes oceánicas,que aislaba a Antártida das correntes máis cálidas do resto do mundo.Esto favoreceu á desaparición dun gran casquete de xeo antártico.

O continente antártico viuse sometido a unha primeira fase de glaciación.Este feito tivo como efecto inmediato un descenso do nivel dos océanos e ,como consecuencia , o mar Mediterráneo deixou de estar comunicado co océano Atlántico abrindo novas comunicacións entre as faunas terrestres de Europa,África e Asia.

O Mediterráneo quedou reducido a uns poucos lagos salinos que deron lugar a depósitos de evaporitas.Dende o fondo do mar desecado,relieves como as Baleares ou Córcega e Cerdeña aparecían como extraordinarias cordilleiras en medio dun deserto salino.

Plioceno

O inicio do Plioceno comporta un importante cambio ambiental.As temperaturas medias anuais subiron de novo,situándose entre 3 e 10º C por riba das actuais.Por última vez na historia a Antártida viuse de novo libre de xeo e desenvolveuse unha vexetación de tipo templado-subtropical.Como consecuencia,o nivel do mar subiu ceca de 60 metros.

Fai uns 2'5 millóns de anos prodúxose un novo enfriamento a nivel global,este cambio foi moito máis importante que os anteriores,xa que con el iniciase o ciclo de periodos alternantes glaciar-interglaciar que caracteriza dende enton ó noso planeta.

Xeotectónica

Ficheiro:TectonicReconstructionGlobal.gif

A elevación das grandes cordilleiras montañosas que había comezado durante o Oligoceno seguiu adiante acabando de formar os Alpes en Europa,o Himalaia en Asia e as cadeas montañosas no continente americano.Estos sucesos correspondense coa última fase da Oroxenia alpina,”fase Rodánica”.

Os sedimentos producidos pola erosión destos sistemas deposítanse en cuncas mariñas pouco profundas,para terminar convertendose na localización de ricos depósitos petrolíferos en California,Rumanía e a costa este do mar Caspio.

Norteamérica e Sudamérica únense formando o Istmo de Panamá.A placa africana colisionou con Asia e unha incipiente dorsal abriu o mar vermello e o Golfo de Adénn a vez que se produce o conato de apertura de África oriental na dorsal dos grandes lagos.

Non existía o estreito de Xibraltar,un conxunto de arco illas bordeadas por arecifes de coral extendíanse entre o norte de África e a península Ibérica.

No oeste de Norteamérica, a subdución da placa tectónica do Pacífico contribuíu á elevación de Serra Nevada e da cordilleira volcánica das Cascadas.Nesta época configurouse o Istmo de Panamá.

En Europa,os Alpes continuaron a súa ascensión polo movemento da tectónica de placas.Ó final do Mioceno,a colisión das olacas africana e ibérica formara o sistema bético-rifeño e cortara a comunicación entre o Mediterráneo e no Atlántico.Ó iniciarse o Plioceno ten lugar o fundimento do eixe da cadea montañosa Atlas-Bética,formándose a fosa que actualmente separa a península Ibérica de Marrocos.

A vida no Mioceno

Mioceno

Aparecen as gramíneas,que favoreceron o crecemento e desenvolvemento dos herbívoros. A fauna do Mioceno contempla a aparición do mastodonte ,igual que o mapache e a comadrexa.Durante esta época ,os grandes simios vivían en Asia e no sur de Europa.

Desaparecen os marsupiais en Norteamérica e Europa,mentras que en Australia e Sudamérica seguen desenvolvendose debido ó aislamento xeográfico.Nestes continentes non se desenvolveron nin roedores nin primates.

Plioceno

Este periodo é considerado por moitos zoólogos como o clímax da “idade dos mamíferos”.

Esta época caracterízase pola abundancia de grandes mamíferos,a maioría dos cales aínda perviven.Prodúcese a evolución dun grupo de primates ,os homínidos,con diversas especies,dende os Australopitecinos ó Homo habilis e ó Homo erectus,consideradas antepasados directos do Homo sapiens.

Predominan as fanerógamas,aínda que coexisten con bosques de coníferas.Desenrólanse bosques de follas caducifolias a medida que se acentúan os cambios estacionais.Neste momento detéctase en Euroasia unha importante regresión das masas boscosas e a expansión das pradeiras de gramíneas.