Dereito: Diferenzas entre revisións
Sen resumo de edición |
da wiki castela (c-galizador) |
||
Liña 1: | Liña 1: | ||
O '''Dereito''' é a orde [[norma xurídica|normativa]] e institucional da [[conduta]] [[humano|humana]] en [[sociedade]] inspirada en postulados de [[xustiza]], baseado nas relacións sociais existentes que determinan o seu contido e carácter. Noutras palabras, é o conxunto de [[norma xurídica|normas]] que regulamentan a convivencia [[sociedade|social]] e permiten resolver os conflitos interpersoais. |
|||
[[de:Recht]] [[eo:Juro]] [[es:Derecho]] [[fi:Laki]] [[fr:Droit]] [[ja:法律]] [[nl:Wet]] [[pl:Prawo]] [[zh:法学]] [[simple:Law]] [[sv:Lag]] [[sv:Juridik]] [[pt:Direito]] |
|||
A anterior definición define o [[dereito positivo]] ou efectivo, mais non explica o seu fundamento; é por iso que [[xurista]]s, [[filosofía|filósofos]] e teóricos do dereito levan proposto diversas definicións alternativas, sen que exista consenso, ata a data. O estudo do concepto do Dereito realízao unha das súas ramas, a [[Filosofía do dereito]]. |
|||
'''dereito, -a''' ''adx.'' |
|||
#Que non se [[torcer|torce]] para os lados. ''Esta liña non está dereita.'' |
|||
#Que está posto ou orientado, con relación ó corpo humano, ó lado contrario do corazón. ''Levou un golpe no ollo dereito.'' ''Na parte dereita do edificio están as oficinas.'' |
|||
##''s.f.'' O lado dereito. ''Colleu polo camiño da dereita.'' |
|||
##A man ou a perna dereita. ''O seu golpe coa dereita é temible.'' |
|||
#''s.f.''Conxunto de grupos políticos que teñen 'certa tendencia' a defender as tradicións. OBS. Tamén se emprega en plural. ''A dereita gañou as eleccións. Pertence a un grupo de dereitas'' |
|||
#''s.m.'' Conxunto de leis que regulan as relacións entre os membros dunha sociedade ou dun país e ciencia que estuda esas leis. ''É un experto en dereito civil.'' ''Estuda dereito.'' |
|||
#Facultade, recoñecida legal ou moralmente, de actuar dunha determinada maneira. ''Non hai dereito a que fagas iso.'' ''Xa ten dereito a votar.'' |
|||
#O lado máis perfeito, interesante ou considerado dun papel, dunha tea, etc. ''Nesta folla non se sabe onde está o dereito nen o revés.'' |
|||
Desde o punto de vista obxectivo, dise do conxunto de [[lei]]s, [[regulamento]]s e demais resolucións, de carácter permanente e obrigatorio, criadas polo [[Estado]] para a conservación da orde social. |
|||
== Palabras relacionadas con Dereito == |
|||
[[Autoridade]] |
|||
== Orixe == |
|||
[[Lei]] |
|||
É de natureza controversa, sobre o tema os autores orientáronse a varias posturas, entre elas as de maior aceptacion acostuman ser as seguintes: |
|||
* O Dereito nace como unha relación de forza entre persoas desiguais, sexa material ou psiquicamente. |
|||
[[Constitución]] |
|||
* O Dereito nace como reparación a unha ofensa física ou moral que unha persoa infrinxe a outra. |
|||
* O Dereito nace para regular a indemnización debida polo incumprimento dunha palabra dada. En xeral para regular os negocios xurídicos entre as persoas. |
|||
* O dereito nace da necesidade de regular as relacións que xorden entre os diferentes suxeitos de dereito. Á medida que as relacións interpersoais se tornan mais complexas, o dereito vaino receptando. |
|||
==Fontes== |
|||
[[category:Dereito]] |
|||
Son a "alma" do Dereito, son fundamentos e ideas que axudan ao Dereito a realizar o seu fin. |
|||
O Dereito Occidental (no Sistema Romano Xermánico ou Sistema de [[Dereito continental]]) tende a entender como fontes as seguintes: |
|||
{{wikt}} |
|||
* A [[Constitución]] |
|||
* A [[Lei]] |
|||
* A [[Xurisprudencia]] |
|||
* O [[Costume]] |
|||
* Os [[Principios xerais do dereito]] |
|||
* A [[doctrina xurídica|Doctrina]]. |
|||
Asimismo no marco do [[Dereito internacional]], o Estatuto da [[Corte Internacional de Xustiza]], enumera como fontes: |
|||
* Os [[tratado internacional|tratado]]s |
|||
* O [[costume internacional]] |
|||
* Os [[Principios xerais do dereito]] |
|||
* As opinións da [[doctrina xurídica|doctrina]] |
|||
* Resérvase, a pedido de parte, a posibilidade de fallar "ex aequo et bono" (segundo o bon e o [[equidade|equitativo]]). |
|||
==Contido== |
|||
Tradicionalmente, o Dereito dividiuse nas categorías de [[Dereito público]] e de [[Dereito privado]]. Porén, esta división foi amplamente criticada e na actualidade non ten tanta forza, ante a aparición de parcelas do [[Ordenamento xurídico]] nas que as diferenzas entre o público e o privado non son tan evidentes. Un dos expoñentes desta situación é o [[Dereito laboral]], no que a relación privada entre [[traballador]] e [[empregador]] áchase fortemente intervenida por unha normativa pública. |
|||
As diversas ramas xurídicas son as seguintes: |
|||
* [[Dereito administrativo]] |
|||
** [[Dereito urbanístico]] |
|||
* [[Dereito ambiental]] |
|||
* [[Dereito civil]] |
|||
** [[Dereito das persoas]] |
|||
** [[Dereito de cousas]] |
|||
** [[Dereito de obrigacións]] |
|||
** [[Dereito de sucesións]] |
|||
** [[Dereito nobiliario]] |
|||
**[[Propiedade intelectual]] |
|||
* [[Dereito de familia]] |
|||
* [[Dereito económico]] |
|||
* [[Dereito informático]] |
|||
* [[Dereito internacional]] |
|||
**[[Dereito internacional privado]] |
|||
**[[Dereito internacional público]] |
|||
* [[Dereito fiscal]] |
|||
* [[Dereito laboral]] |
|||
**[[Dereito sindical]] |
|||
**[[Dereito da seguridade social]] |
|||
* [[Dereito mercantil]] |
|||
* [[Dereito penal]] |
|||
* [[Dereito político]] |
|||
** [[Dereito constitucional]] |
|||
** [[Ciencia política]] |
|||
* [[Dereito procesal]] |
|||
** [[Dereito procesal administrativo]] |
|||
** [[Dereito procesal civil]] |
|||
** [[Dereito procesal laboral]] |
|||
** [[Dereito procesal penal]] |
|||
* [[Filosofía do dereito]] |
|||
** [[Teoría do dereito]] |
|||
** [[Teoría da xustiza]] |
|||
** [[Socioloxía do dereito]] |
|||
* [[Historia do dereito]] |
|||
** [[Dereito romano]] |
|||
* [[Dereitos animais]] |
|||
==Ligazóns Externas== |
|||
* [http://www.administracion.es/portadas/perfiles/ciudadano/legislacion/index.html Lexislación España (castelán)]. |
|||
[[category:Dereito|*]] |
|||
[[af:Reg]] |
|||
[[an:Dreito]] |
|||
[[ar:قانون]] |
|||
[[ast:Derechu]] |
|||
[[bn:আইন]] |
|||
[[ca:Dret]] |
|||
[[ceb:Pamalaod]] |
|||
[[co:Drittu]] |
|||
[[cs:Právo]] |
|||
[[de:Recht]] |
|||
[[en:Law]] |
|||
[[eo:Juro]] |
|||
[[es:Derecho]] |
|||
[[fa:حقوق (قانونی)]] |
|||
[[fi:Laki]] |
|||
[[fr:Droit]] |
|||
[[fy:Rjocht]] |
|||
[[ga:Dlí]] |
|||
[[he:משפטים]] |
|||
[[hr:Pravo]] |
|||
[[io:Yuro]] |
|||
[[is:Lög]] |
|||
[[it:Diritto]] |
|||
[[ja:法 (法学)]] |
|||
[[ky:Hukuk]] |
|||
[[la:Ius]] |
|||
[[lad:Dirito]] |
|||
[[li:Rech]] |
|||
[[mi:Ture]] |
|||
[[mk:Право]] |
|||
[[nl:Recht]] |
|||
[[no:Rettsvitenskap]] |
|||
[[pl:Prawo]] |
|||
[[pt:Direito]] |
|||
[[ro:Drept]] |
|||
[[simple:Law]] |
|||
[[sk:Právo]] |
|||
[[sl:Pravo]] |
|||
[[sv:Lag]] |
|||
[[ta:சட்டம்]] |
|||
[[th:กฎหมาย]] |
|||
[[tl:Batas]] |
|||
[[tr:Hukuk]] |
|||
[[uk:Право]] |
|||
[[zh:法律]] |
Revisión como estaba o 14 de xaneiro de 2006 ás 22:48
O Dereito é a orde normativa e institucional da conduta humana en sociedade inspirada en postulados de xustiza, baseado nas relacións sociais existentes que determinan o seu contido e carácter. Noutras palabras, é o conxunto de normas que regulamentan a convivencia social e permiten resolver os conflitos interpersoais.
A anterior definición define o dereito positivo ou efectivo, mais non explica o seu fundamento; é por iso que xuristas, filósofos e teóricos do dereito levan proposto diversas definicións alternativas, sen que exista consenso, ata a data. O estudo do concepto do Dereito realízao unha das súas ramas, a Filosofía do dereito.
Desde o punto de vista obxectivo, dise do conxunto de leis, regulamentos e demais resolucións, de carácter permanente e obrigatorio, criadas polo Estado para a conservación da orde social.
Orixe
É de natureza controversa, sobre o tema os autores orientáronse a varias posturas, entre elas as de maior aceptacion acostuman ser as seguintes:
- O Dereito nace como unha relación de forza entre persoas desiguais, sexa material ou psiquicamente.
- O Dereito nace como reparación a unha ofensa física ou moral que unha persoa infrinxe a outra.
- O Dereito nace para regular a indemnización debida polo incumprimento dunha palabra dada. En xeral para regular os negocios xurídicos entre as persoas.
- O dereito nace da necesidade de regular as relacións que xorden entre os diferentes suxeitos de dereito. Á medida que as relacións interpersoais se tornan mais complexas, o dereito vaino receptando.
Fontes
Son a "alma" do Dereito, son fundamentos e ideas que axudan ao Dereito a realizar o seu fin.
O Dereito Occidental (no Sistema Romano Xermánico ou Sistema de Dereito continental) tende a entender como fontes as seguintes:
- A Constitución
- A Lei
- A Xurisprudencia
- O Costume
- Os Principios xerais do dereito
- A Doctrina.
Asimismo no marco do Dereito internacional, o Estatuto da Corte Internacional de Xustiza, enumera como fontes:
- Os tratados
- O costume internacional
- Os Principios xerais do dereito
- As opinións da doctrina
- Resérvase, a pedido de parte, a posibilidade de fallar "ex aequo et bono" (segundo o bon e o equitativo).
Contido
Tradicionalmente, o Dereito dividiuse nas categorías de Dereito público e de Dereito privado. Porén, esta división foi amplamente criticada e na actualidade non ten tanta forza, ante a aparición de parcelas do Ordenamento xurídico nas que as diferenzas entre o público e o privado non son tan evidentes. Un dos expoñentes desta situación é o Dereito laboral, no que a relación privada entre traballador e empregador áchase fortemente intervenida por unha normativa pública.
As diversas ramas xurídicas son as seguintes:
- Dereito administrativo
- Dereito ambiental
- Dereito civil
- Dereito de familia
- Dereito económico
- Dereito informático
- Dereito internacional
- Dereito fiscal
- Dereito laboral
- Dereito mercantil
- Dereito penal
- Dereito político
- Dereito procesal
- Filosofía do dereito
- Historia do dereito
- Dereitos animais