Asparukh
  | |
| Biografía | |
|---|---|
| Nacemento | c. 640 |
| Morte | 701 (60/61 anos) Río Dniepr |
Bulgarian Khan (en)  | |
| | |
| Datos persoais | |
| País de nacionalidade | Primeiro Imperio Búlgaro |
| Actividade | |
| Campo de traballo | Político |
| Ocupación | monarca |
| Familia | |
| Familia | Clã Dulo (pt) |
| Fillos | Tervel |
| Pai | Kubrat (pt) |
| Irmáns | Kotrag (en) e Batbayan da Bulgária (pt) |
 | |
Asparukh ou Isperih (búlgaro Аспарух, Asparuh ou Исперих, Isperih ou Ispor) foi o gobernante dunha tribo protobúlgara na segunda metade do século VII, e a el atribúeselle a fundación do Primeiro Imperio búlgaro en torno ao ano 680[1]. É o máis famoso entre os xefes protobúlgaros. A aplicación do título eslavo Kanas, tanto a el como aos seus sucesores, é obxecto de disputa hoxe en día.
Traxectoria[editar | editar a fonte]
Infancia e mocidade[editar | editar a fonte]
A Nominalia dos khans de Bulgaria afirma que Asparukh pertencía ao clan Dulo e que reinou durante 61 anos. Este longo período non pode ser dado por bo debido a contradicións cronolóxicas, e pode referirse máis ben aos anos que viviu Asparukh. Segundo a cronoloxía desenvolvida por Moskov, Asparukh reinaría entre 668 e 695. Outras versións sitúan o final do seu reinado en 700 ou 701, pero non concordan co testemuño da Nominalia. Segundo fontes bizantinas, Asparukh era un dos fillos menores de Kubrat, que ocupara un amplo territorio (a "Gran Bulgaria") nas estepas da actual Ucraína. O xove Asparukh adquiriría experiencia política e de goberno durante o longo reinado do seu pai, falecido probabelmente en 665 (segundo Moskov). Tras a morte de Kubrat, someteríase ao seu irmán máis vello Batbayan, pero, tras a destrución da Gran Bulgaria polos ataques xázaros ao redor de 668, ambos os irmáns seguirían camiños separados, buscando un fogar máis seguro para os seus seguidores noutras terras.
Fundación do Primeiro Imperio búlgaro[editar | editar a fonte]
A Asparukh seguíano entre cincocentas mil e oitocentas mil persoas[2][3][4]. Cruzou o delta do Danubio e, mentres Constantinopla estaba cercada polas tropas de Muawiyah I, califa omeia de Bagdad (674-678), guiou á súa xente até a terra coñecida como Ongala, no sur de Besarabia ou norte de Dobrudža. Cando o asedio concluíu, o emperador bizantino Constantino IV marchou contra os protobúlgaros e os seus aliados eslavos en 680 e forzounos a se refuxiaren nun campamento fortificado. Despois de que o emperador se vise obrigado a abandonar a campaña por motivos de saúde, o desalento rendeu entre as filas bizantinas e comezaron as desercións, o que aproveitaron os homes de Asparukh para romper o bloqueo e derrotar as tropas inimigas na batalla de Ongala en 680. Tras a vitoria, Asparukh dirixiuse rapidamente terra dentro, até a zona dos Balcáns.
Reinado[editar | editar a fonte]
A vitoria do khan Asparukh abriu para os protobúlgaros as portas de Moesia e o establecemento de alianzas cos grupos eslavos locais (os severi, entre outros)[5]. Cando Asparukh comezou a realizar incursións na Tracia bizantina, Constantino IV decidiu asinar un acordo polo que se acordaba o pago de tributo aos protobúlgaros a cambio de protección. Estes feitos, vistos en perspectiva, sinalan a creación dun estado búlgaro e o seu recoñecemento polo Imperio bizantino. Tradicións posteriores atribúen a Asparukh a construción dos grandes centros de Pliska e Drăstăr, así como a de polo menos unha das murallas fronteirizas que ía desde o Danubio ao mar Negro. Estudos recentes cuestionaron que Asparukh usase Pliska como capital, indicando as proximidades de Varna como a localización máis probábel. Mentres que o carácter multitribal e hexemónico do estado búlgaro durante os primeiros séculos do Imperio parece probado, os historiadores búlgaros puxeron o acento no establecemento dunha capital e dunha tradición que quere ser vista retrospectivamente como nacional. Segundo unha tradición posterior, Asparukh faleceu na loita contra os xázaros no Danubio. O historiador búlgaro Vaklinov sitúa a súa tumba nas proximidades de Voznesenka ("Ascension") na beira do río Dniéper en Ucraína.
Notas[editar | editar a fonte]
- ↑ http://www.protobulgarians.com/Kniga%20za%20etnonima/5-Prarodina-novi%20danni.htm
- ↑ Васил Н. Златарски. История на Първото българско Царство. Епоха на хуно-българското надмощие с. 188.
- ↑ Ал. Бурмов, Създаване на Българската дъжава с. 132.
- ↑ Образуване на българската народност. Димитър Ангелов (Издателство Наука и изкуство, “Векове”, София 1971)с. 203—204.
- ↑ http://www.zora-news.com/index.php?view=article&ide=4764:kakvaebilavladetelskata&format=pdf
Véxase tamén[editar | editar a fonte]
Bibliografía[editar | editar a fonte]
- John V.A. Fine, The Early Medieval Balkans, Ann Arbor, 1983.
- Mosko Moskov, Imennik na bălgarskite hanove (novo tălkuvane), Sofia 1988.
- Jordan Andreev, Ivan Lazarov, Plamen Pavlov, Koj koj e v srednovekovna Bălgarija, Sofia 1999.
- (fonte primaria), Bahši Iman, Džagfar Tarihy, vol. III, Orenburg 1997.
- (fonte primaria), Nicéforo I, Patriarca de Constantinopla, Short History, C. Mango, ed., Dumbarton Oaks Texts 10, 1990.
- (fonte primaria), A Crónica de Teófanes o Confesor, C. Mango and R. Scott, trans., Oxford University Press, 1997.
- Васил Н. Златарски, История на българската държава през средните векове, Част I, II изд., Наука и изкуство, София 1970, pp. 176 - 209.
Outros artigos[editar | editar a fonte]
Ligazóns externas[editar | editar a fonte]
Wikimedia Commons alberga unha categoría multimedia sobre Asparukh.- Gobernantes de Bulgaria - Asparuh
